te leveren producten\t4.2 Controlled - extern\w11a0031.e01.27sept2011.docx

Transcriptie

1 Aan Gemeente Reusel-De Mierden Behandeld door Ewald Oude Luttikhuis T.a.v. de heer G. Korsten E Ewald.OudeLuttikhuis@MWHGlobal.COM Van ir. E.H.J. Oude Luttikhuis T +31(0) Betreft Second Opinion rapport Landslide Projectnummer W11A0031 T.b.v. De Hasselt II Kopie naar - Deliverables - op te leveren producten\t4.2 Controlled - extern\w11a0031.e01.27sept2011.docx De gemeente Reusel De Mierden heeft MWH gevraagd een second opinion uit te voeren op het rapport: Beoordeling hydrologische situatie Hoogemierdseweg 39 te Lage Mierde (gemeente Reusel De Mierden) in relatie tot bestemmingsplanprocedure De Hasselt II van 19 mei 2011, dat is opgesteld door Landslide milieuadviesbureau. Ten aanzien van het rapport kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt. Pagina 3, laatste regel: Wateroverlast op lager gelegen terreindelen (zie bijlage C) De locatie van de foto s op de 1 e 2 pagina s is niet duidelijk, maar gezien de omvang van het natte gebied is duidelijk dat de oorzaak niet bij de ophoging kan liggen. De foto s op de 3 e pagina van bijlage C laten een gebruikelijk beeld zien van landbouwpercelen na langdurige neerslag. Het water kan niet goed de grond in en kan niet goed wegstromen naar de naastgelegen greppels en watergangen. De oorzaak hiervan is niet de hoge grondwaterstand in de omgeving, maar de lage doorlatendheid van de bodem (mogelijk leemhoudend) en bewerkingswijze van het land. Op de bovenste foto is duidelijk te zien door vergelijking met de horizontale lijnen van de schuur dat het maaiveld plaatselijk lager ligt dan de rest van de kavel (links op de foto) en het opgehoogde terrein van De Hasselt II (rechts op de foto). Hier ter plaatse behoord een kavelsloot aanwezig te zijn, die onrechtmatig is gedempt. Het is evident dat de waterafvoer hierdoor sterkt wordt beperkt. Dit kan voor deze situatie dan ook als belangrijkste oorzaak worden gezien van het gefotografeerde water op maaiveld. Deze kavelsloot zal door de gemeente worden hersteld en conform een rechtelijke uitspraak zal de heer De Laat dit moeten gedogen. Ook hier is dus helemaal niet duidelijk of de gefotografeerde waterstanden de grondwaterstand weergeeft of dat het water niet de grond in kan. Dit zou nader onderzocht moeten worden, maar het laatste is waarschijnlijker dan het eerste. De metingen in peilbuis 5 geven hiervoor sterkte aanwijzingen, zoals hieronder wordt duidelijk gemaakt. Pagina 4, 1 e alinea: Peilbuis HB 5 Op basis van de beschikbare meerjarige gegevens mag op basis van berekeningen een gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG) worden verwacht van NAP+24,40 m. Door de invloed van de Reusel en de regionale afvoerrichting van het grondwater in noordelijke richting (par 4.1 op blz 3 van het Landslide rapport) mag verwacht worden dat de GHG nabij het perceel van de heer De Laat lager is, 1 / 5 Postadres Postbus AG DELFT Nederland T +31(0) F +31(0) Bezoekadres Delftechpark XJ DELFT Nederland

2 omdat dit ten westen van de peilbuis ligt richting de Reusel. Grondwater stroomt van hoog naar laag. Dit wil zeggen dat de GHG meer dan 1,1 m onder maaiveldhoogte ligt, terwijl een gebruikelijke eis 0,70 m onder maaiveld is. Het is daarom aannemelijk dat de geconstateerde wateroverlast niet wordt veroorzaakt door hoge grondwaterstanden op hoger gelegen percelen. Wel aannemelijk is dat het wordt veroorzaakt doordat het regenwater niet tijdig in de grond kan dringen (door bodemsamenstelling en bewerkingswijze van het land) en ook niet over het maaiveld kan afstromen naar watergangen. Pagina 5: 6 opmerkingen Hier wordt betoogd dat het ontwerp van Oranjewoud niet goed is afgestemd op de werkelijke omstandigheden. Dit ontwerp is dan ook alleen bedoeld om de hoeveelheid te realiseren waterberging te bepalen op de beschikbare ruimte ten behoeve van het bestemmingsplan en overleg met Waterschap De Dommel. In de watertoetsprocedure is overeenstemming bereikt met Waterschap De Dommel dat deze te realiseren omvang van waterberging op deze locatie voldoende is. Waterschap De Dommel heeft dan ook een positief wateradvies uitgebracht. Pas in een later stadium na vaststellen van het bestemmingsplan wordt het ontwerp aangepast aan de werkelijke inmiddels ingemeten omstandigheden. Dat geen waterberging wordt aangelegd voor Koningshoek is logisch, omdat deze verhardingen al aanwezig waren en de waterberging hiervoor door Waterschap De Dommel benedenstrooms centraal voor de rivier de Reusel wordt verzorgd. Op deze wijze kunnen de maatschappelijke kosten beperkt blijven en inpassing van waterberging in de vorm van natuurontwikkelingsgebieden aantrekkelijker worden gemaakt. Het positieve advies van Waterschap De Dommel op het bestemmingsplan De Hasselt II houdt in dat geen wateroverlast wordt verwacht. Verder wordt opgemerkt dat het aanbrengen van verhardingen zal leiden tot versnelde afvoer van neerslag, minder infiltratie en mogelijk lagere grondwaterstanden. Hoe minder wordt geïnfiltreerd en hoe meer wordt afgevoerd naar de Reusel, hoe lager de grondwaterstanden theoretisch worden. Of lagere grondwaterstanden meetbaar zijn is zonder nader onderzoek niet duidelijk, maar de angst dat door ophoging en verharding van terreinen in de omgeving de grondwaterstanden zullen stijgen en tot overlast leiden is ongegrond. Daarvoor zijn ten eerste de grondwaterstanden te laag. Ten tweede worden de grondwaterstanden afgetopt door de aanwezige of te herstellen oppervlaktewaterstructuur, die ook lager gelegen kavels beschermt tegen afstromend regenwater over het maaiveld. De kavelsloten zijn dus essentieel in de bescherming van lagere percelen in het geval de gebruikelijke grondwaterstanden en neerslaghoeveelheden in een extreem zeldzaam gevallen worden overschreden. Ze begrenzen de grondwaterstanden ter plekke en voorkomen dat hoge grondwaterstanden lager gelegen kavels beïnvloeden door dit water af te voeren. Ook afstromend regenwater van hoger gelegen percelen wordt afgevoerd naar de Reusel. Pagina 6: 1 e alinea Ophoging Uit bijlage E van het Landslide rapport blijkt dat de ophoging gemiddeld 0,30 m is. Dit leidt naar verwachting niet tot wateroverlast. Nabij de landbouwkavel van de heer de Laat is een hoogteverschil ontstaan van 0,41 m, maar ter plaatse wordt de kavel beschermd door een greppel (te herstellen) die door de heer de Laat is gedempt. Overlast door afstromend regenwater of eventueel hogere grondwaterstanden wordt hierdoor afgevangen. 2 / 5

3 Pagina 6: 3 e alinea Ophoging huisnr De voorziene ophoging van 0,35 m (inmiddels bekend) is plaatselijk en niet grenzend aan het perceel van de heer de Laat. De kavel komt op gelijke hoogte met de kavel van de heer de Laat. Overlast is daarom niet te verwachten. Ook hier is bovendien een greppel aanwezig op grond van de heer De Laat. Pagina 7: 1 e alinea Ophoging De kavels van de heer de Laat worden afgeschermd door greppels die voldoende capaciteit hebben om afstromend regenwater af te voeren en hogere grondwaterstanden op de kavels van de heer de Laat te voorkomen. De bestaande grondwaterstanden (verwachtte GHG is meer dan 1,10 beneden maaiveld, gebruikelijke norm 0,70 m) zijn zo laag dat zelfs als enige verhoging optreedt dit niet tot overlast leidt. Een geringe verhoging van de grondwaterstanden op de aangrenzende kavels is niet te verwachten, omdat als gevolg van de verharding van de Hasselt II en de versnelde afvoer naar de Reusel via de afvoergreppel netto minder neerslag wordt geïnfiltreerd in de bodem. Ter plaatse van de retentievijver kan het zijn dat eventueel meer water dan in de oorspronkelijke situatie wordt geïnfiltreerd. Hier geldt dat ter vergroting van de afvoercapaciteit en als bescherming een extra drain onder de te herstellen watergang zal worden aangelegd op het niveau van de GHG, conform de aanbeveling van Landslide. Pagina 7: par. 4.4 Waterberging Reusel De plannen van het waterschap De Dommel zijn nog weinig concreet en vallen buiten de bestemmingsplannen van de gemeente Reusel De Mierden. Bij herinrichting van deze gebieden zal zeker rekening worden gehouden met de belangen van omwonenden. Dat is een kerntaak van het waterschap. In het algemeen wordt vernatting in dit soort situaties bereikt door afgraven van grond, omdat de beek in de huidige situatie niet voldoet aan de doelstelling. Het is geheel onduidelijk of het verhogen van waterpeilen wel aan de orde is, zoals min of meer wordt gesuggereerd in het Landslide rapport. Het is begrijpelijk dat de heer de Laat door deze suggestie ongerust wordt. Pagina 8, par 5.1, 1 e alinea: Conclusies De conclusie van Landslide luidt: niet is uit te sluiten dat een combinatie van factoren tot een verhoogde kans op wateroverlast leidt. Dit doet geen recht aan de hydrologische beoordeling van de omstandigheden. Landslide geeft zelf in de aanbevelingen aan, dat met relatief eenvoudige middelen en vooral herstel van een ten onrechte gedempte watergang, de waterhuishouding afdoende beheerst kan worden. Het treffen van dergelijke voorzieningen is gebruikelijk bij bijna elk bestemmingsplan. Bij het opstellen van bestemmingsplannen mag ervan uit worden gegaan dat de geregistreerde waterstructuur goed functioneert. Inmiddels is bekend dat de ophoging van huisnr beperkt blijft tot 0,35 m, wat slechts een deel van het perceel betreft dat niet direct grenst aan het perceel van de heer de Laat. Het perceel komt niet hoger dan het bestaande perceel van de heer de Laat. Van deze ophoging mag zonder meer worden aangenomen dat geen negatieve effecten merkbaar zijn op de grondwaterstanden en oppervlaktewaterstanden. 3 / 5

4 M.b.t de herinrichting van het Reuseldal is nog geen ontwerp bekend en een conclusie mag hieraan dus niet worden verbonden. Wel zou kunnen worden gewaarschuwd om bij het ontwerp van de herinrichting rekening met deze hydrologische omstandigheden te houden en zeer voorzichtig te zijn met het verhogen van oppervlaktewaterpeilen. Met betrekking tot De Hasselt II beveelt Landslide aan (op pag. 9) om de kavelsloot te herstellen en een drainagebuis in een cunet aan te brengen. Dit kunnen wij zeker onderschrijven als afdoende oplossing voor de beperkte ophoging van het aangrenzende terrein van de Hasselt II en aanleg van de infiltratie/retentievoorziening. De conclusie zou dus moeten luiden, dat na het herstellen van de oorspronkelijke waterstructuur (de ten onrechte gedempte kavelsloot) er geen toename van de kans op grond of oppervlaktewateroverlast is te verwachten. Dit geldt ook voor de landbouwkavel, waar Landslide een plaatselijke ophoging aanbeveelt. Op zich is dat een mogelijk alternatief, maar het herstellen van de watergang is beter, omdat ook afstromend regenwater wordt opgevangen en afgevoerd en de grondwaterstanden worden beheerst. Met de uitkomende grond kan de landbouwkavel van de heer de Laat enigszins worden opgehoogd. De infiltratie/retentievoorziening van de Hasselt II kan theoretisch leiden tot hogere grondwaterstanden tussen de voorziening en de te herstellen watergang op de kadastrale grens. Of dit ook optreedt is afhankelijk van de bodemsamenstelling die niet bekend is. Hiernaar dient nader onderzoek te worden verricht. Het ontwerp van de retentievoorziening dient inderdaad te worden afgestemd op de inmiddels beschikbare grondwaterstandmetingen. Dit kan deel uitmaken van de nadere uitwerking en hoeft het bestemmingsplan niet in de weg te staan, omdat de te herstellen watergang op de kadastrale grens de omgeving voldoende beschermt tegen hoge grondwaterstanden. Pag 8, par 5.1 conclusies 2 e alinea De hydrologische beschouwing gaat uit van de situatie zonder kavelsloot langs de uitbreiding De Hasselt II en een onbekende ophoging op perceel 35/37. Op basis van deze situatie wordt geconcludeerd dat de veronderstelling op meer wateroverlast niet ongegrond zou zijn. Aan effecten van een onbekende ophoging kan geen conclusie worden verbonden, zoals Landslide in de volgende zin zelf opmerkt bij wijze van nuancering. In de werkelijke situatie is de ophoging van perceel 35/37 beperkt tot plaatselijk 0,35 m (niet hoger dan het perceel 39) en wordt de kavelsloot langs De Hasselt II hersteld. Dit houdt in dat de waterhuishouding van het gebied niet verandert, dat de gevolgen van de ophoging van perceel 35/37 verwaarloosbaar zijn en de effecten van ophoging en infiltratie in De Hasselt II worden afgevangen door de kavelsloot. De conclusie moet dus anders luiden: Op basis van de hydrologische beoordeling mag de ophoging niet al te groot zijn en dient de waterstructuur te worden hersteld. De kans op toename van de wateroverlast door de beperkte ophogingen op perceel 35/37 en in De Hasselt II en de aanleg van de infiltratie/retentievijver is daarmee verwaarloosbaar. Pag 8 par e alinea De ontwerpgrondslagen en inhoud van de retentievijver beperken vooral de afvoer naar oppervlaktewater. Een kleinere retentievoorziening beperkt de infiltratie en daarmee de eventuele stijging van grondwaterstanden. 4 / 5

5 Dat de voorziening kleiner is dan het huidige beleid is voor de wateroverlast dus niet relevant, mits dit niet leidt tot overbelasting van het oppervlaktewater (afvoergreppel en De Reusel). Blijkens het positieve wateradvies op het bestemmingsplan De Hasselt II wordt dit niet verwacht door de Waterschap De Dommel. 5 / 5