De toepasbaarheid en haalbaarheid van CONTINGENCY MANAGEMENT, toegevoegd aan een CGT interventie voor problematisch middelengebruik

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De toepasbaarheid en haalbaarheid van CONTINGENCY MANAGEMENT, toegevoegd aan een CGT interventie voor problematisch middelengebruik"

Transcriptie

1 De toepasbaarheid en haalbaarheid van CONTINGENCY MANAGEMENT, toegevoegd aan een CGT interventie voor problematisch middelengebruik Merkx et al.,

2 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

3 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

4 Context Problematisch middelengebruik en crimineel gedrag gaan vaak hand in hand: 50 % - 60% (Karberg et al., 2005; Brand et al., 2007) Recidive (arrestatie na drie jaar) in crimineel gedrag, waarbij middelengebruik belangrijkste criminogene factor is (Langan & Levin, 2002, Spits et al., 2015). Terugval in middelengebruik na behandeling 50% Drop out: 50%

5 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

6 Verandering van middelengebruik (Schippers, Smeerdijk & Merkx, 2014; Merkx, Korrelboom & de Wildt, 2015) Verhogen van zelfcontrole. Verminderen van automatisch gewoontegedrag op middelen en daaraan gerelateerde stimuli. Beïnvloeding van de belonende waarde van middelen. Beïnvloeding van natuurlijke beloners.

7 Verandering van middelengebruik (Schippers, Smeerdijk & Merkx, 2014; Merkx, Korrelboom & de Wildt, 2015) Verhogen van zelfcontrole. Verminderen van automatisch gewoontegedrag op middelen en daaraan gerelateerde stimuli Beïnvloeding van de belonende waarde van middelen Beïnvloeding van natuurlijke beloners

8 Contingency Management (CM) Bekrachtiging van gewenst gedrag (operante conditionering, b.v. abstinentie van middelen, therapietrouw en prosociale gedrag)

9 Contingency Management (CM)

10 Therapietrouw

11 Abstinentie gedurende de behandeling

12 Contingency management is effectief bij behandeling van middelen Cocaïne Alcohol Marijuana/Tabak Amphetamines Opiaten

13 Intermitterende beloning Prijzenkom (Petry e.a., 2000, 2005, 2012)

14 Meerwaarde van CGT+CM? Middelgerelateerde stoornissen: Ja, implementeren Middelengerelateerde stoornissen in forensisch kader: Ja, en goed onderzoeken DeFuentes et al., 2015, KFZ

15 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

16 Therapietrouw Wat was doelgedrag? 66 % aanwezigheid behandelbijeenkomst Abstinentie primaire probleemmiddel (alcohol, cannabis, cocaïne, amfetamine, heroïne) Alcohol: blaastest. Primaire probleemmiddel: urinecontrole onder toezicht.

17 Doelgedrag beloning Bekrachtiging: variabel en oplopend Prijzenpot (500 fiches): 50%: goed gedaan bij vertonen doelgedrag 35%: waarde 2,00 10%: waarde 5,00 5% : waarde 20,00 1 lot: waarde 100,00

18 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

19 Onderzoeksgroep bij intake Ernst van middelengebruik JustTact (n = 19): ernstiger dan De Waag (n = 20) JustTact (n = 19): drugs, vooral cannabis De Waag (n = 20): alcohol + cannabis Mate van sociale integratie JustTact lager dan De Waag Mate van criminaliteit JustTact ernstiger dan De Waag

20 Onderzoeksgroep bij intake Delicten: JustTact: veel criminaliteit gekoppeld aan dealen De Waag: geen geweld + vermogen, nauwelijks criminaliteit gekoppeld aan dealen Delictgeschiedenis: JustTact: 75% drie maal of meer veroordeeld De Waag: 50% één tot twee maal veroordeeld

21 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten?

22 Bevorderende en belemmerende factoren Doelgroep: JustTact + De Waag + Behandeldoel: JustTact + De Waag + Behandelcultuur: JustTact - De Waag - Gedragstherapie: JustTact - De Waag + Bekend met CM: JustTact - De Waag + Kennis: JustTact + De Waag -

23 Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntenpopulatie n = 1982 Voldeden aan inclusiecriteria: n = 691 Informed consent n = 22

24 Bevorderende en belemmerende factoren Doelgroep: JustTact + De Waag + Behandeldoel: JustTact + De Waag + Behandelcultuur: JustTact - De Waag - Gedragstherapie: JustTact - De Waag + Bekend met CM: JustTact - De Waag + Kennis: JustTact + De Waag -

25 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten

26 Cliëntacceptatie Prijzen:

27 Cliëntacceptatie Prijzen: :

28 Cliëntacceptatie Liever sparen

29 Inhoud Context Contingency management Doelgedrag Onderzoeksgroep Bevorderende en belemmerende factoren Cliëntacceptatie Kosten

30 Kosten Gem. geldbedrag behandelbijeenkomst 5,04 Gem. geldbedrag abstinent 4,75 DBC: 2.5 % 8.3% DBBC: 1.6 % 5.7% Urinecontrole primair probleemmiddel: 7,35

31 Conclusie Er zijn hobbels te nemen maar ga het doen

32 Kosten Urinecontrole primair probleemmiddel: 7,35 Mondstuk blaasapparaat: 0,39 Gem. geldbedrag abstinent 4,75 Tijdsinvestering 10 min Gem. geldbedrag behandelbijeenkomst 5,04 Tijdsinvestering 10 min

33 Algemene kosten Blaasapparaat (Dräger 5510): 683,00 Fiches (500) 253,00 Pot (Ikea) 10,00 Training 1 dagdeel Supervisie DBC: 2.5 % 8.3% DBBC: 1.6 % 5.7%

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie

Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve

Nadere informatie

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 2 2-1

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 2 2-1 Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 2 2-1 Wat stond in dagdeel 1 centraal? Introductie en protocol Motiveren tot gedragsverandering: Inventarisatie nadelen gebruik

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines

Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines Multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van cannabis, cocaïne, amfetamine, ecstasy, GHB en benzodiazepines Wencke de Wildt Floris Bary Peter Blanken Symposium Zorgstandaarden Verslaving:

Nadere informatie

BRUIKBAARHEID EN TOEPASBAARHEID VAN CONTINGENCY MANAGEMENT GECOMBINEERD MET COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE VOOR MIDDELENGEBRUIK

BRUIKBAARHEID EN TOEPASBAARHEID VAN CONTINGENCY MANAGEMENT GECOMBINEERD MET COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE VOOR MIDDELENGEBRUIK BRUIKBAARHEID EN TOEPASBAARHEID VAN CONTINGENCY MANAGEMENT GECOMBINEERD MET COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE VOOR MIDDELENGEBRUIK IN DE AMBULANTE FORENSISCHE (VERSLAVINGS)ZORG Maarten M.J. Merkx, Laura DeFuentes-Merillas,

Nadere informatie

Antisociaal gedrag en problematisch middelengebruik. KFZ call

Antisociaal gedrag en problematisch middelengebruik. KFZ call Antisociaal gedrag en problematisch middelengebruik KFZ call 2015-9 Projectgroep Auteurs: Fleur Kraanen, Joan van Horn*, Jan van Amsterdam, Roos Dekker, Juliette Hutten en Lieke Nentjes. Klinische Psychologie,

Nadere informatie

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen

CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen CGt binnen de ambulante forensische GGz: nieuwe ontwikkelingen Achtergrond symposium Criminaliteit heeft grote gevolgen voor samenleving: -Fysieke verwondingen -Psychische klachten -Materiële schade -Kosten:

Nadere informatie

Krachten bundelen bij verslaving Workshop Misverstanden bij dubbele diagnose

Krachten bundelen bij verslaving Workshop Misverstanden bij dubbele diagnose Krachten bundelen bij verslaving Workshop Misverstanden bij dubbele diagnose Dr. Wencke de Wildt, Gz-psycholoog, directeur behandelzaken Jellinek Dr. Annette Bonebakker, klinisch neuropsycholoog CDP Drs.

Nadere informatie

Ellen Vedel Maarten Merkx

Ellen Vedel Maarten Merkx Ellen Vedel Maarten Merkx Jellinek, Arkin ZZP VGCt, 12 april 2013 A) Onthouding, terugval en craving B) Tolerantie, onthouding en controleverlies C) Euforisch effect, craving en controleverlies D) Euforisch

Nadere informatie

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L.

When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. When Things are Getting out of Hand. Prevalence, Assessment, and Treatment of Substance Use Disorder(s) and Violent Behavior F.L. Kraanen Samenvatting Criminaliteit is een belangrijk probleem en zorgt

Nadere informatie

Verslaving en comorbiditeit

Verslaving en comorbiditeit Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,

Nadere informatie

LVB en Verslaving. Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013

LVB en Verslaving. Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013 Samenwerken, het kan! Lisette Bloemendaal Erna Mensen 5 februari 2013 Binnenplein Casus Methodieken 2 Binnenplein Onderdeel van Aveleijn (VG) Gericht op verstandelijke beperking en verslaving Ambulant

Nadere informatie

Nieuwe (&oude) verslavingstrends. R. Rijlaarsdam, J.H. van Gestel, A.H. Oortgiesen, J.A. Wind

Nieuwe (&oude) verslavingstrends. R. Rijlaarsdam, J.H. van Gestel, A.H. Oortgiesen, J.A. Wind Nieuwe (&oude) verslavingstrends R. Rijlaarsdam, J.H. van Gestel, A.H. Oortgiesen, J.A. Wind Programma: J.A. Wind, de cijfers Programma: J.A. Wind, de cijfers J. A. van Gestel, nieuwe trends GHB Cannabis

Nadere informatie

Behandeling van middelengebruik in de forensische psychiatrie

Behandeling van middelengebruik in de forensische psychiatrie Behandeling van middelengebruik in de forensische psychiatrie Aanleiding Naar aanleiding van de reactie van GGZ Nederland op het IVO rapport dat in 2008 is gepubliceerd en betrekking heeft op middelengebruik

Nadere informatie

EMDR bij exhibitioneren

EMDR bij exhibitioneren EMDR bij exhibitioneren Resultaten van een pilotstudie Nina ten Hoor, GZ-psycholoog De Waag Leiden 12 november 2015 Inhoud 1. Introductie: een herinnering 2. Achtergrond pilotstudie 3. Waarom EMDR? 4.

Nadere informatie

Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP)

Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP) Integrated treatment for Substance abuse and Partner violence (I-StoP) De effectiviteit van een gecombineerde behandeling gericht op problematisch middelengebruik en partnergeweld bij plegers van partnergeweld

Nadere informatie

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 1 1-1

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 1 1-1 Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 1 1-1 Voorstellen Naam Kennis en kunde in Cognitieve gedragstherapie Eventuele specifieke leerwensen Maximaal 2 minuten 1-2

Nadere informatie

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot

Eliane Duvekot. Eliane Duvekot Eliane Duvekot Eliane Duvekot Gezinsinterventies Het belang van een focus René Keet, psychiater GGZ Noord Holland Noord AMC Inhoud presentatie Psychosociale interventies bij schizofrenie Gezinsinterventies

Nadere informatie

Zorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving

Zorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving Zorgstandaard Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving WORKSHOP - inleiding, dr. Peter Greeven, klinisch-psycholoog, lid werkgroep Zorgstandaarden, bestuurslid NIP - vervolg, Marcella Mulder, teamleider

Nadere informatie

TRAININGSHANDLEIDING COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE BIJ PROBLEMATISCH MIDDELENGEBRUIK EN GOKKEN

TRAININGSHANDLEIDING COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE BIJ PROBLEMATISCH MIDDELENGEBRUIK EN GOKKEN TRAININGSHANDLEIDING 333 COGNITIEVE GEDRAGSTHERAPIE BIJ PROBLEMATISCH MIDDELENGEBRUIK EN GOKKEN COLOFON Dit is een uitgave van stichting Resultaten Scoren, ontwikkeld door Leernetwerk Verslavingszorg.

Nadere informatie

Specialisten in verslavingszorg

Specialisten in verslavingszorg Specialisten in verslavingszorg Werkbespreking Commissie maatschappelijke Ontwikkeling Woensdag 7 maart 2007 Zorgdivisies binnen de Parnassiagroep Divisie Zorgservice Divisie Brijder Verslavingszorg Divisie

Nadere informatie

SPEEDPRESENTATIES Deel 1

SPEEDPRESENTATIES Deel 1 Dia 1 SPEEDPRESENTATIES Deel 1 Dia 2 Disclosure belangen sprekers van de speedpresentatie (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Van Leefstijltraining naar Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken. Maarten Merkx

Van Leefstijltraining naar Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken. Maarten Merkx Van Leefstijltraining naar Cognitieve gedragstherapie bij middelengebruik en gokken Maarten Merkx Inhoud Toelichting op de veranderingen Naamsveranderingen Geen leefstijltraining maar cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag

Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag Workshop jongeren, middelengebruik en delictgedrag Programma Delictgedrag en middelengebruik jongeren Typen delictgedrag in relatie tot middelen(gebruik) Effecten middelengebruik samenleving Werking van

Nadere informatie

Moeten, willen, kunnen en hoge hekken

Moeten, willen, kunnen en hoge hekken Sociale Verslavingszorg Congres 12 juni 2013 Moeten, willen, kunnen en hoge hekken Bruggenbouwen in de tbs Dr. Erik Bulten, GZ-psycholoog, Hoofd DO&O Pompestichting. Drs. Linda Lansink, Klinisch Psycholoog,

Nadere informatie

Inhoud. deel i de omvang en aard van het probleem 19. Voorwoord 1 1

Inhoud. deel i de omvang en aard van het probleem 19. Voorwoord 1 1 Voorwoord 1 1 deel i de omvang en aard van het probleem 19 1 Psychiatrische comorbiditeit van verslaving in relatie tot criminaliteit 2 1 Arne Popma, Eric Blaauw, Erwin Bijlsma 1.1 Inleiding 2 2 1.2 Psychiatrische

Nadere informatie

Face it, Work it. Overzicht

Face it, Work it. Overzicht Face it, Work it Dr. H. Peuskens Psychiater Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Tienen Overzicht Middelengebruik in Vlaanderen CAO 100 Middelengerelateerde problematiek Expertise in residentiële

Nadere informatie

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten.

De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. De medicamenteuze behandeling van ADHD en verslaving bij adolescenten. Joanneke van der Nagel, psychiater, Tactus Verslavingszorg, Enschede Pieter-Jan Carpentier, psychiater, Reinier van Arkel groep, s-hertogenbosch

Nadere informatie

LVB en (cannabis)gebruik

LVB en (cannabis)gebruik LVB en (cannabis)gebruik Bart Alders Mondriaan Preventie Programma - Koppeling van literatuur over LVB en middelengebruik en wat we zien in de praktijk - Waarom cannabisgebruik bij de LVBdoelgroep veel

Nadere informatie

Partnergeweld en Verslaving. Drs. Fleur Kraanen Dr. Agnes Scholing Prof. Dr. Paul Emmelkamp

Partnergeweld en Verslaving. Drs. Fleur Kraanen Dr. Agnes Scholing Prof. Dr. Paul Emmelkamp Partnergeweld en Verslaving Drs. Fleur Kraanen Dr. Agnes Scholing Prof. Dr. Paul Emmelkamp Opbouw presenta.e 1. Verslaving & partnergeweld: achtergrond 2. Onderzoek doen binnen de forensische GGZ 3. Integrated

Nadere informatie

Bloody Mary Op zoek naar Bloody Mary - studiedag forensische systeem therapie 6/21/2017

Bloody Mary Op zoek naar Bloody Mary - studiedag forensische systeem therapie 6/21/2017 Bloody Mary Vrouwen als dader Mars versus Venus of een beetje van beiden Anne-Marie Slotboom Universitair hoofddocent strafrecht en criminologie, VU 1 2 o Veel stereotypen over verschillen tussen mannen

Nadere informatie

Nederlandse Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) in de verslavingszorg

Nederlandse Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) in de verslavingszorg Nederlandse Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) in de verslavingszorg Korsakov Symposium 12-12-2014 Carolien Bruijnen, MSc Research Psycholoog cbruijnen@vvgi.nl Inhoud Ontwikkeling van de MoCA Onderzoek

Nadere informatie

gedragstherapie bij problematisch middelengebruik

gedragstherapie bij problematisch middelengebruik Problematisch middelengebruik is een goed behandelbare aandoening. Internationaal zijn er verschillende richtlijnen voor de behandeling van problematisch middelengebruik beschikbaar, bijvoorbeeld in Groot-Brittannië

Nadere informatie

SOVA /AR op Maat Presentatie

SOVA /AR op Maat Presentatie SOVA /AR op Maat Presentatie Doelgroep Sociale Vaardigheden op Maat Jongens en meisjes in de leeftijd van 15-21 jaar Jongeren met probleemgedrag dat o.a. voortkomt uit onvermogen tot zelfstandig en adequaat

Nadere informatie

Cannabis preventie IrisZorg

Cannabis preventie IrisZorg Cannabis preventie IrisZorg Inleiding Een effectieve preventie van drugsproblemen zoals cannabis vraagt een integrale aanpak. Dat betekent dat samen met uiteenlopende beleidsterreinen en partnerorganisaties

Nadere informatie

20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose

20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 009 00 4 587 Justitiële Inrichtingen Nr. 39 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 4 juni 00

Nadere informatie

LVB en verslaving nu en in de toekomst

LVB en verslaving nu en in de toekomst LVB en verslaving nu en in de toekomst Joanneke van der Nagel Psychiater Tactus Inhoud Middelengebruik en LVB Signaleren en bespreken Zorgmogelijkheden LVG en Verslaving QUIZZZ Alcohol is schadelijker

Nadere informatie

De trekthermometer. Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ GGZ Drenthe Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ

De trekthermometer. Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ GGZ Drenthe Carin Wiering. Verpleegkundig Specialist GGZ De trekthermometer Over het begeleiden van craving bij cliënten met triple-problematiek Carin Wiering Carin Wiering Verpleegkundig Specialist GGZ GGZ Drenthe carin.wiering@ggzdrenthe.nl GGZ Drenthe Verpleegkundig

Nadere informatie

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie

INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie INCANT de International Cannabis Need for Treatment studie Henk Rigter, Craig Henderson, Isidore Pelc, Peter Tossmann, Olivier Phan, Vincent Hendriks, Michael Schaub, Cindy Rowe Ministeries van Volksgezondheid

Nadere informatie

Stoppen met roken bij jongeren

Stoppen met roken bij jongeren Stoppen met roken bij jongeren Een combinatie van cognitieve gedragstherapie en cognitieve bias modificatie VGCt Najaarscongres, 2013 Helle Larsen, PhD, Universiteit van Amsterdam, Adapt-lab, Yield H.Larsen@uva.nl

Nadere informatie

Nederlandse cannabisbeleid

Nederlandse cannabisbeleid Improving Mental Health by Sharing Knowledge Het Nederlandse cannabisbeleid & de volksgezondheid: oorsprong en ontwikkeling Margriet van Laar Hoofd programma Drug Monitoring CIROC Seminar Woensdag 7 maart,

Nadere informatie

Congres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1

Congres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time

Nadere informatie

Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?

Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British

Nadere informatie

Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl

Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91. Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Voor informatie over MST-LVB: MST-LVB Supervisor MST@prismanet.nl 06-23 95 63 91 Meer info? 0800-2357747 www.prismanet.nl Prisma MST-LVB Multi Systeem Therapie Licht Verstandelijk Beperkt Prisma heeft

Nadere informatie

J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl

J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl J.J. Schijf, GZ psycholoog Brijder Verslavingszorg jaap. schijf@brijder.nl Waar gaan we het over hebben? Samen gaan Mechanismen misbruik Consequenties voor bejegening Schadelijke Gevolgen Middelen Kalant,

Nadere informatie

Middelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt

Middelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt Middelen, delictgedrag en leefstijltraining Marscha Mansvelt Inhoud Hoe gaat de Waag om met middelengebruik als risicofactor voor delictgedrag? Leefstijltraining 1. Alcohol is de meest sociaal geaccepteerde

Nadere informatie

Seks en drugs, niet zo rock n roll! Tom Platteau Seksuoloog, PhD

Seks en drugs, niet zo rock n roll! Tom Platteau Seksuoloog, PhD Seks en drugs, niet zo rock n roll! Tom Platteau Seksuoloog, PhD Hiv referentiecentrum - 2018 2,976 mensen met hiv in follow-up 915 mensen in follow-up Hiv/soa testen - 2018 ± 3,182 raadplegingen 945 testen

Nadere informatie

Science

Science Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen

Nadere informatie

Middelengebruik en verslaving bij LVB

Middelengebruik en verslaving bij LVB Middelengebruik en verslaving bij LVB 14 februari 2019 Impulsdag, Gent Dr. Neomi van Duijvenbode Psycholoog i.o.t. GZ-psycholoog Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Verslaving bij LVB Adolescenten

Nadere informatie

Geschiedenis van de Community Reinforcement Approach

Geschiedenis van de Community Reinforcement Approach Geschiedenis van de Community Reinforcement Approach. Inleiding 2.2 De eerste CRA-onderzoeken 3.2. Toepassing van CRA bij ambulante cliënten 5.2.2 Uitbreiding van het originele CRA-experiment onder ambulante

Nadere informatie

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID Wetenschapsstraat 8 B-1000 BRUSSEL Tel. 02 238 34 11 Fax 02 230 59 12 www.belspo.be Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs Projectformulier ten behoeve van

Nadere informatie

De Leefstijltraining in woord en daad

De Leefstijltraining in woord en daad De Leefstijltraining in woord en daad Programma-integriteit van de uitvoering van de Leefstijltraining voor verslaafde justitiabelen SAMENVATTING Cas Barendregt Elske Wits 2 Samenvatting De Leefstijltraining

Nadere informatie

Kerncijfers Brijder Jeugd 2016

Kerncijfers Brijder Jeugd 2016 Kerncijfers Brijder Jeugd 2016 Parnassia Addiction Research Centre (PARC) Brijder Parnassia Groep Renske Rigter Peter Blanken Den Haag, oktober 2017 IHOUDSOPGAVE BEKOPTE SAMEVATTIG 3 DEMOGRAFISCHE KEMERKE

Nadere informatie

Handreiking Middelencontroles in de ambulante context van de reclassering

Handreiking Middelencontroles in de ambulante context van de reclassering 1 Handreiking Middelencontroles in de ambulante context van de IN OPDRACHT VAN HET PROGRAMMA KWALITEIT FORENSISCHE ZORG Elske Wits Monica Walhout Nadine van Gelder Etienne Michielsen Jorg de Vlam Anja

Nadere informatie

Jongeren. Experimenteren Zijn onzeker Overzien risico s niet of nauwelijks Kunnen moeilijk nee zeggen Voelen druk van buitenaf Willen indruk maken

Jongeren. Experimenteren Zijn onzeker Overzien risico s niet of nauwelijks Kunnen moeilijk nee zeggen Voelen druk van buitenaf Willen indruk maken Ontstaan Straathandel Niet alleen voor toeristen en personen die zich niet wilden laten registreren Ook jongeren werden aangesproken op straat Niet enkel wiet Ook andere drugs Jongeren Experimenteren

Nadere informatie

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1

Dynamisch overzicht. Psychologische interventies GGZ. Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht Psychologische interventies GGZ Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ 2016 Pagina 1 Dynamisch overzicht psychologische interventies GGZ U heeft een Basisverzekering bij

Nadere informatie

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf

Landelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf Gedragsinterventies als leerstraf Erkende gedragsinterventies als leerstraf Naam Inhoud Frequentie* Uren Respect limits Regulier 10 bijeenkomsten / 1 ouderbijeenkomst Respect limits Regulier Plus 10 bijeenkomsten

Nadere informatie

Effectevaluatie. van de behandeling. van alcoholverslaving

Effectevaluatie. van de behandeling. van alcoholverslaving Eindrapport Effectevaluatie van de behandeling van alcoholverslaving door SolutionS Center Voorthuizen Auteurs G.J. Meerkerk T.M. Schoenmakers W.J.C. van Ansem D. van de Mheen Effectevaluatie van de behandeling

Nadere informatie

Bipolair en middelenmisbruik: De ervaringen met een nieuwe groepstherapie

Bipolair en middelenmisbruik: De ervaringen met een nieuwe groepstherapie Bipolair en middelenmisbruik: De ervaringen met een nieuwe groepstherapie Een Nederlandse versie van Integrated Group Therapy for Bipolar Disorder and Substance Abuse binnen GGz Breburg A. Brouwer RN MANP

Nadere informatie

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland

Inhoud. Ontgifting en stabilisatie. Observatie en Diagnostiek en Behandeling. Cijfers en Onderzoek. Aanbod Jeugd in Nederland Polls drugsweb Kun je op eigen houtje van drugs afkomen Ja: 85% Moeten we minder gaan drinken Ja: 57% Bang om verslaafd te worden Ja: 21% Drugs meenemen naar buitenland Ja: 73% Wiet is een harddrug Ja:

Nadere informatie

ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK. Achternaam. Cliëntnummer. Naam interviewer

ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK. Achternaam. Cliëntnummer. Naam interviewer ASSESSMENT MIDDELENGEBRUIK Achternaam bij vrouwelijke cliënten meisjesnaam Geboortedatum Cliëntnummer Datum interview d d m m d d m m 1. Naam interviewer 2. 3. Interview is niet volledig afgenomen want:

Nadere informatie

FORENSISCH AMBULANTE RISICO EVALUATIE FARE

FORENSISCH AMBULANTE RISICO EVALUATIE FARE E T N A L U B M A H C S I S N FORE E R A F E I T A U L A V E O C I S RI G IN R O C S N E T N U P S T H C A D UITLEG EN AAN FORENSISCH AMBULANTE RISICO EVALUATIE FARE Doel Vaststellen recidiverisico en

Nadere informatie

Ervaren problemen door professionals

Ervaren problemen door professionals LVG en Verslaving Lectoraat GGZ-Verpleegkunde Ervaren problemen door professionals Kennisdeling 11 november 2010, Koos de Haan, deel 2 1 Wat komt aan bod? Onderzoek naar problemen door professionals ervaren

Nadere informatie

Informatie Opleiding Leren van Delict (LvD)

Informatie Opleiding Leren van Delict (LvD) Informatie Opleiding Leren van Delict (LvD) Den Dolder, mei 2014 Versie: 2.0 Auteur(s): Heidi van der Kuil/Sanne Hillege Dolderseweg 120, 3734 BL Den Dolder Postbus 37, 3734 ZG Den Dolder T 088 8800300

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45808 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bosma, A.Q. Title: Targeting recidivism : an evaluation study into the functioning

Nadere informatie

INHOUD PRESENTATIE FARE EERSTE RESULTATEN FARE IN ROM-SYSTEMEN EN EPD IMPLEMENTATIE TRAININGEN FARE VERVOLG

INHOUD PRESENTATIE FARE EERSTE RESULTATEN FARE IN ROM-SYSTEMEN EN EPD IMPLEMENTATIE TRAININGEN FARE VERVOLG INHOUD PRESENTATIE FARE EERSTE RESULTATEN SUBGROEPEN CLIËNTEN VERANDERINGEN IN DYNAMISCHE RISICOFACTOREN FARE IN ROM-SYSTEMEN EN EPD IMPLEMENTATIE TRAININGEN FARE VERVOLG 1 ONTWIKKELING FARE RISICOTAXATIE-INSTRUMENT

Nadere informatie

Behandelprogramma psychiatrie en verslaving

Behandelprogramma psychiatrie en verslaving Behandelprogramma psychiatrie en verslaving Keuze voor beheerst gebruik Egbert Meeter, 28-5-2013 Hoe begon het De eerste vergadering 21-07-2010 Bronnen Bronnen Bronnen Bronnen Inhoud Veiligiheid Toetsing

Nadere informatie

Iedereen is anders dus waarom één behandeling?

Iedereen is anders dus waarom één behandeling? Iedereen is anders dus waarom één behandeling? Gepersonaliseerde behandeling van middelengebruik voor mensen met een lichte verstandelijke beperking Dr. Evelien Poelen Esmée Schijven, MSc Lotte Gosens,

Nadere informatie

Welkom bij. Brains4Use. een individuele behandeling voor verslavingsproblematiek, van theorie naar praktijk

Welkom bij. Brains4Use. een individuele behandeling voor verslavingsproblematiek, van theorie naar praktijk Welkom bij Brains4Use een individuele behandeling voor verslavingsproblematiek, van theorie naar praktijk Brains4Use Erkende interventie om alcohol- en drugsgebruik bij jongeren in instellingen terug te

Nadere informatie

Risicotaxatie en risicohantering geweld bij jongeren

Risicotaxatie en risicohantering geweld bij jongeren Risicotaxatie en risicohantering geweld bij jongeren dr. Henny Lodewijks hlodewijks@lsg-rentray.nl Kijvelanden conferentie 1-12-2011 SAVRY Historische risicofactoren: 1. Eerder gewelddadig gedrag 2. Eerder

Nadere informatie

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?

Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien

Nadere informatie

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ

Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH. Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Middelengebruik en alcohol in relatie tot NAH Twan van Duijnhoven Verpleegkundig Specialist GGZ Programma Stellingen Geschiedenis van verslaving Wat zijn drugs? Fasen van gebruik Soorten middelen Effecten

Nadere informatie

Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater. Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag

Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater. Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag Cannabis en alcohol in de praktijk van de psychiater Arjen Neven, psychiater a.neven@palier.nl Centrum voor Dubbele Problematiek Palier, Den Haag Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg

Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg Nieuwe evidentie voor werkzame interventies in de verslavingszorg Enkele resultaten van een recente achtergrondstudie van de NDM André van Gageldonk, Geeske Hoogenboezem, Toine Ketelaars Hulp bij probleemgebruik

Nadere informatie

Do s and don ts van een lokaal drugbeleid

Do s and don ts van een lokaal drugbeleid Do s and don ts van een lokaal drugbeleid Vroeginterventie voor jonge druggebruikers.(vad) FRED GOES NET (EURONET) www.fred-goes-net.org 1. 2. 5. 5. 5. 9. FreD goes net Schedule Starting Conference Kick-Off

Nadere informatie

verslavingspreventie binnen het onderwijs

verslavingspreventie binnen het onderwijs verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven

Nadere informatie

Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg

Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg aan de hand van de Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) Carolien J. W. H. Bruijnen, MSc Promovendus Vincent van Gogh cbruijnen@vvgi.nl www.nispa.nl

Nadere informatie

Oude wijn en nieuwe zaken

Oude wijn en nieuwe zaken Oude wijn en nieuwe zaken Frans Hoogwegt Klinisch psycholoog-psychotherapeut Vakgroep Medische Psychologie Máxima Medisch Centrum 27 juni 2019 Chronische stress angst onzekerheid onveiligheid afweer coping

Nadere informatie

Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking. Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg

Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking. Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg Middelengebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Arjetta Timmer Brijder Verslavingszorg Parnassia Bavo Groep Brijder Verslavingszorg Preventie Jeugd Zorg ambulant & klinisch Bereidheidliniaal

Nadere informatie

Verslaving binnen de forensische psychiatrie

Verslaving binnen de forensische psychiatrie Verslaving binnen de forensische psychiatrie Minor - Werken in gedwongen kader Praktijkverdieping Docent: Paul Berkers Geschreven door: Martine Bergshoeff Edith Yayla Louiza el Azzouzi Evelyne Bastien

Nadere informatie

Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving.

Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen. Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Verslaving en de Geïntegreerde RichtlijnBehandeling persoonlijkheidsstoornissen Hein Sigling, specialismeleider Verslaving. Hein Sigling juni 2008 Wat staat er over verslaving in de GRB? Middelenmisbruik

Nadere informatie

Roesmiddelen en probleemgedrag: naar een Forensische Verslavingspsychiatrie?! Werkbezoek NIFP 26-06-2008

Roesmiddelen en probleemgedrag: naar een Forensische Verslavingspsychiatrie?! Werkbezoek NIFP 26-06-2008 Roesmiddelen en probleemgedrag: naar een Forensische Verslavingspsychiatrie?! Werkbezoek NIFP 26-06-2008 Achter dat probleemgedrag zit(ten). De gevolgen van middelengebruik op het gedrag Mogelijk verslaving

Nadere informatie

CAT VRAGEN OEFENEN Week 4. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Maandag 25 maart 2013

CAT VRAGEN OEFENEN Week 4. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Maandag 25 maart 2013 CAT VRAGEN OEFENEN Week 4 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Maandag 25 maart 2013 1. De moeder van Julian, 16 jaar, komt bij de huisarts. Julian heeft in

Nadere informatie

Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter

Symbiose tussen cognitievegedragstherapie. Het voorbeeld van MDFT. Henk Rigter Symbiose tussen cognitievegedragstherapie en systeemtherapie Het voorbeeld van MDFT Henk Rigter Effectief bij praktisch elke aandoening, stoornis, probleemgedrag. Een panacee. Alle CGT op een hoop gegooid:

Nadere informatie

Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012

Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012 Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012 Gedetineerd in de psychiatrie? Mensen die niet kunnen meedoen, of van wie we willen dat ze niet meedoen, moeten uit de maatschappij verwijderd worden? Doelgroep 7

Nadere informatie

Dubbele diagnosemonitor

Dubbele diagnosemonitor Dubbele diagnosemonitor Ervaringen met vijf jaar doelgroepenmonitoring Dr. Gerdien de Weert-van Oene Projectleider DD monitor g.weert@iriszorg.nl www.nispa.nl Schema *: DD-monitor De DD monitor naar meetinstrumenten

Nadere informatie

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS

Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie

Nadere informatie

Praten over pedofiele gevoelens van jongeren

Praten over pedofiele gevoelens van jongeren Praten over pedofiele gevoelens van jongeren tussen noodzaak en taboe Jules Mulder Stop it Now! 9 februari 2016 Pedofilie en pedofiele stoornis Pedofilie intense recidiverende seksuele opwinding (fantasieën,

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding)

Nadere informatie

Interventie Grip op Agressie

Interventie Grip op Agressie Interventie Grip op Agressie 1 Erkenning Erkend door deelcommissie Justitiële interventies Datum: december 2012 Oordeel: Goed onderbouwd De referentie naar dit document is: Hilde Niehoff (2012). Justitieleinterventies.nl:

Nadere informatie

Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving. Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden

Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving. Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden Leernetwerkbijeenkomst project LVB & Verslaving Workshop ontwikkeling beleid & deskundigheid Rianca den Ouden Visie-ontwikkeling Kernvragen: Wat hebben de cliënten nodig? Wat hebben de medewerkers nodig?

Nadere informatie

Oorzaken verslaving - afhankelijkheid

Oorzaken verslaving - afhankelijkheid Oorzaken verslaving - afhankelijkheid De reden dat iemand een verslavingsprobleem ontwikkelt kent een veelheid aan mogelijke oorzaken. En dit verslavingsproces is ook nog eens per persoon verschillend.

Nadere informatie

Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving

Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving Prevalentie en behandeling van ADHD bij patiënten met een verslaving Katelijne van Emmerik van Oortmerssen Ellen Vedel Wim van den Brink Robert A. Schoevers overzicht Achtergrond IASP prevalentie studie

Nadere informatie

Succes met geïntegreerde behandeling?

Succes met geïntegreerde behandeling? Succes met geïntegreerde behandeling? Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Kenniscarrousel LEDD Utrecht, 18 april 2017 Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen

Nadere informatie

Monitor. alcohol en middelen

Monitor. alcohol en middelen Gemeente Utrecht, Volksgezondheid Monitor www.utrecht.nl/gggd alcohol en middelen www.utrecht.nl/volksgezondheid Thema 3 Gebruik van de verslavingszorg in Utrecht - 2012 1 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht,

Nadere informatie

Minder Drank of Drugs. Module voor cliënten met een lichte verstandelijke beperking

Minder Drank of Drugs. Module voor cliënten met een lichte verstandelijke beperking Minder Drank of Drugs Module voor cliënten met een lichte verstandelijke beperking Voorstellen Willy Ron Marion Agenda Uitleg over Minder Drank of Drugs Willy en Ron spelen een sessie na Uitleg over de

Nadere informatie

Regelgeving omtrent genotmiddelen

Regelgeving omtrent genotmiddelen Regelgeving omtrent genotmiddelen Versie 27 mei 2014 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Carmel College Salland; een gezonde school 1.2 Gezonde school en genotmiddelen 1.3 Op welke wijze wil de school een

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Dr. Eric Blaauw Forensisch GZ psycholoog Senior onderzoeker

Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Dr. Eric Blaauw Forensisch GZ psycholoog Senior onderzoeker Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Dr. Eric Blaauw Forensisch GZ psycholoog Senior onderzoeker Verslaafden zijn agressief of lijkt dat maar zo? Link verslaving en agressie? Wat is verslaving?

Nadere informatie

Psychologische behandeling van verslaving: focus voor de toekomst

Psychologische behandeling van verslaving: focus voor de toekomst korte bijdrage Psychologische behandeling van verslaving: focus voor de toekomst w.a.j.m. de wildt, e. vedel achtergrond Cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering zijn evidencebased psychologische

Nadere informatie