Simulatie van de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement volgens een aantal scenario's inzake de hervorming van het kiesstelsel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Simulatie van de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement volgens een aantal scenario's inzake de hervorming van het kiesstelsel"

Transcriptie

1 Simulatie van de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement volgens een aantal scenario's inzake de hervorming van het kiesstelsel Jo Noppe, Bram Wauters en Bart Maddens Afdeling Politologie K.U.Leuven I. Situering Op 13 juni 2004 moeten we naar de stembus om te kiezen voor het Vlaams Parlement en het Europees Parlement. Intussen woedt de discussie over een mogelijke aanpassing van het kiesstelsel voor het Vlaams Parlement nog volop. In deze nota worden een aantal scenario's op een rijtje gezet en wordt nagegaan wat de gevolgen van deze scenario's zijn inzake zetelverdeling en coalitievorming. De basis voor deze simulaties zijn telkens de verkiezingsuitslagen van 18 mei II. Huidige situatie A. Zetelverdeling Vlaams Parlement in 1999 Vertrekpunt is de zetelverdeling voor het Vlaams Parlement zoals ze werd vastgelegd bij de vorige verkiezingen voor het Vlaams Parlement, in Ervan uitgaande dat het cordon sanitaire behouden blijft, was het aantal coalities met een meerderheid in het Vlaams Parlement zeer beperkt in

2 Tabel I.a : Zetelverdeling voor het Vlaams Parlement na de verkiezingen van 13 juni 1999 Agalev SP VLD Vl. Blok VU-ID CVP UF Tabel I.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling in 1999 VLD-SP-Agalev-VU-ID 71 OK VLD-SP-Agalev 59 VLD-SP 47 CVP-VLD 57 CVP-VLD-VU-ID 69 OK CVP-SP 50 CVP-SP-Agalev 62 B. Zetelverdeling Vlaams Parlement eind oktober 2003 Intussen is er echter één en ander veranderd. De Volksunie hield op te bestaan en haar 12 parlementsleden gingen alle richtingen uit. 1 In het Vlaams Parlement bleef omwille van praktische en financiële redenen wel een zogenaamde technische VU-ID-fractie bestaan. Deze fractie telt 9 leden. In de praktijk gaat het echter om drie N-VA ers (Loones, Van Dijck en Vandenbroecke), 4 Spiritisten (Bex, De Cock, Lauwers en Roegiers) en 2 leden die zich (nog) niet bij een van beide of een andere partijen hebben aangesloten (Van Vaerenbergh en Bogaert). Drie van de 12 in 1999 verkozen VU-ID ers zetelen niet in deze technische VU-ID-fractie. Officieel zetelen zij als onafhankelijke in het Vlaams Parlement, maar de facto zijn zij aangesloten bij een andere partij. Het gaat om Sven Gatz (VLD), Margriet Hermans (VLD) en Johan Sauwens (CD&V). Hierna wordt nagegaan welke coalities door deze verschuivingen mogelijk zijn geworden. De Spirit-parlementsleden werden bij SP.A-Spirit gerekend, Gatz en Hermans bij de VLD en Sauwens bij CD&V. De N-VA ers worden apart in de onderstaande tabel weergegeven. Aangezien Van Vaerenbergh en Bogaert zich bij (nog) geen enkele partij hebben aangesloten, worden zij in de tabel als onafhankelijke weergegeven. 1 Zie: NOPPE, J. en WAUTERS, B., Het uiteenvallen van de Volksunie en het ontstaan van de N-VA en Spirit: een chronologisch en morfologisch overzicht (juni 1999-juli 2002), Res Publica, 2002, nr. 2-3, pp

3 Tabel II.a : Zetelverdeling Vlaams Parlement eind oktober 2003 (door personen die van partij veranderd zijn) tegenover 1999 Oktober 2003 Juni 1999 Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok VU-ID N-VA CD&V UF 1-1 Onafh Tabel II.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling van eind oktober 2003 VLD-SP.A-Spirit-Agalev-N-VA 68 OK VLD-SP.A-Spirit-Agalev 65 OK VLD-SP.A-Spirit 53 CD&V-VLD 60 CD&V-VLD-N-VA 63 OK CD&V-SP.A-Spirit 55 CD&V-SP.A-Spirit-Agalev 67 OK Paars-groen heeft nu de facto een meerderheid in het Vlaams Parlement, zij het dat deze meerderheid niet erg ruim is. Als Agalev uit de Vlaamse regering zou stappen, heeft paars enkel nog een meerderheid als de CD&V de regering komt depanneren. III. Simulaties zetelverdeling Vlaams Parlement op basis van de verkiezingen van 18 mei 2003 Hierna volgen naast een basissimulatie op basis van de bestaande regeling, drie simulaties die de effecten proberen na te gaan van een aantal vanuit diverse hoeken voorgestelde wijzigingen aan het kiesstelsel. Dat gebeurt telkens op basis van de uitslag van de Kamerverkiezingen van 18 mei 3

4 2003. Op de juridische haalbaarheid van de verschillende scenario s wordt in deze nota niet ingegaan. Er wordt enkel gekeken naar hun effect op de zetelverdeling in het Vlaams Parlement. Voor Brussel wordt ervan uitgegaan dat als gevolg van de Lambertmont-akkoorden de 6 vertegenwoordigers rechtstreeks worden verkozen. Hiervoor hebben we gewerkt met de uitslag van de Senaatsverkiezingen in Brussel, omdat de kiezer daar, net als voor het Vlaams Parlement, expliciet de keuze moet maken tussen een stem voor een Franstalige partij dan wel voor een Vlaamse partij alvorens daadwerkelijk een bepaalde partij kan worden gekozen. Voor de kieskring Halle-Vilvoorde zijn we ervan uitgegaan dat de UF (Union des francophones) voor het Vlaams Parlement 50 % van de stemmen van alle grote Franstalige partijen voor de Kamer in die kieskring zal halen, zijnde stemmen. Dit is een percentage dat overeenstemt met de verhouding tussen beiden bij de verkiezingen van Nog belangrijk tenslotte: de zetelaanpassing op basis van de bevolkingscijfers, die recent bekrachtigd werd en op 28 oktober 2003 in het Staatsblad werd gepubliceerd, wordt in de verschillende simulaties mee in rekening gebracht. 2 Het akkoord over de zetelaanpassing houdt in dat de kieskring Gent-Eeklo (Oost-Vlaanderen) één zetel verliest en de kieskring Limburg er één zetel bij krijgt. A. Basissimulatie: zetelverdeling Vlaams Parlement volgens bestaande regeling In de eerste simulatie wordt gewerkt met het kiessysteem zoals dit momenteel van kracht is voor het Vlaams Parlement. Dit wil zeggen dat er wordt gewerkt met verschillende kieskringen per provincie, met apparentering en met een quorum (0,66) in plaats van met een kiesdrempel. Tabel III.a : Simulatie zetelverdeling Vlaams Parlement op basis van de uitslagen van de verkiezingen van 18 mei 2003 met okt Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok N-VA CD&V UF Onafh Besluit van de Vlaamse regering van 26 september 2003 houdende indeling van het aantal te verkiezen Vlaamse volksvertegenwoordigers per kieskring, Belgisch Staatsblad, 28 oktober

5 In vergelijking met de situatie van oktober 2003, valt Agalev terug van 12 op 2 zetels. SP.A-Spirit behaalt 32 zetels (winst van 8). Ook de VLD gaat sterk vooruit met vijf zetels. Het Vlaams Blok haalt twee zetels meer, CD&V verliest twee zetels. De N-VA verliest een zetel en de UF behoudt haar zetel. Tabel III.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling volgens simulatie met uitslag van 2003 VLD-SP.A-Spirit-Agalev-N-VA 70 OK VLD-SP.A-Spirit-Agalev 68 OK VLD-SP.A-Spirit 66 OK CD&V-VLD 63 OK CD&V-VLD-N-VA 65 OK CD&V-SP.A-Spirit 61 CD&V-SP.A-Spirit-Agalev 63 OK Mochten de uitslagen van 18 mei 2003 zich doorzetten voor het Vlaams Parlement, dan zou onder de bestaande kieswet paars op Vlaams niveau ook over een meerderheid beschikken. Politiek relevant is ook dat rooms-blauw over een nipte meerderheid beschikt, rooms-rood niet. 3 B. Simulatie zetelverdeling met kieskringen en kiesdrempel Aanvankelijk was het de bedoeling om net als op federaal niveau, ook op Vlaams niveau kieskringen en een kiesdrempel van vijf procent in te voeren. Het lijkt er echter op dat dit scenario omwille van juridische en partijpolitieke redenen nog moeilijk haalbaar is. Hierna wordt op basis van de uitslag van 18 mei 2003 nagegaan wat het effect zou geweest zijn van deze hervorming. Tabel IV.a : Zetelverdeling Vlaams Parlement met kieskringen en kiesdrempel van 5% met basissim. Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok Opvallend: in zekere zin is deze rooms-blauwe meerderheid mogelijk gemaakt door het hiervoor genoemde besluit van de Vlaamse regering van 26 september 2003 inzake de verdeling van de zetels over de kieskringen. Door dit besluit is er in vergelijking met 1999 in Limburg een zetel meer te verdelen. Uit onze simulatie blijkt dat de laatste Limburgse zetel naar de VLD gaat. De zetel die verloren gaat in Oost-Vlaanderen (Gent-Eeklo), zou naar SP.A-Spirit gegaan zijn. 5

6 N-VA CD&V UF In vergelijking met de basissimulatie (de bestaande kieswet), zouden kieskringen gecombineerd met een kiesdrempel een slechte zaak zijn voor Agalev en de N-VA. Beide partijen zouden respectievelijk twee en een zetel verliezen. Die zetels zouden in handen komen van SP.A- Spirit, het Vlaams Blok en de CD&V. Opvallend: zoals blijkt uit volgende tabel heeft dat als gevolg dat alle vermelde coalities zij het sommige coalities slechts nipt - over een parlementaire meerderheid zouden beschikken. Tabel IV.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling volgens simulatie met kieskringen en een kiesdrempel van 5% VLD-SP.A-Spirit-N-VA 68 OK VLD-SP.A-Spirit 67 OK CD&V-VLD 64 OK CD&V-VLD-N-VA 65 OK CD&V-SP.A-Spirit 63 OK C. Simulatie met kieskringen Een mogelijk alternatief voor het hierboven genoemde scenario is de invoering van kieskringen, maar zonder de invoering van een kiesdrempel van vijf procent. In dit scenario valt de apparentering weg, evenals het bijhorende quorum. Dit komt vooral de N-VA ten goede. Tabel V.a : Zetelverdeling Vlaams Parlement met kieskringen, zonder kiesdrempel met basissim. Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok N-VA CD&V UF In vergelijking met het bestaande kiessysteem, wint de N-VA twee zetels bij. Agalev blijft op twee zetels. De twee zetels winst van de N-VA komen van het Vlaams Blok en van CD&V. 6

7 Zoals te zien is in de volgende tabel, zijn in dit scenario enkel de verschillende paarse coalities mogelijk en rooms-blauw-geel. Tabel V.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling volgens kieskringen, zonder kiesdrempel VLD-SP.A-Spirit-Agalev-N-VA 72 OK VLD-SP.A-Spirit-Agalev 68 OK VLD-SP.A-Spirit 66 OK CD&V-VLD 62 CD&V-VLD-N-VA 66 OK CD&V-SP.A-Spirit 60 CD&V-SP.A-Spirit-Agalev 62 D. Simulatie met drempel op arrondissementeel en provinciaal niveau Een laatste scenario dat in deze nota behandeld wordt, neemt de bestaande situatie als vertrekpunt: arrondissementele kieskringen (dus verschillende kieskringen per provincie) met apparentering. Maar tegelijk wordt op arrondissementeel niveau een kiesdrempel ingevoerd van vijf procent. De partijen die daardoor op arrondissementeel niveau een rechtstreekse zetel mislopen, kunnen wel nog meedoen in de apparentering op voorwaarde dat zij op provinciaal niveau meer dan vijf procent van de stemmen hebben gehaald. M.a.w. enkel die partijen worden in eerste instantie in rekening gebracht die op arrondissementeel niveau meer dan vijf procent van de stemmen hebben gehaald. Enkel die partijen die op provinciaal niveau meer dan vijf procent hebben gehaald, komen in aanmerking om nog bijkomende zetels te halen via de apparentering. Tabel VI.a : Zetelverdeling Vlaams Parlement met 5%-drempel op arrondissementeel niveau en bij de apparentering met basissim. Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok N-VA CD&V UF

8 Opvallend: dit scenario heeft exact hetzelfde effect als de invoering van kieskringen gecombineerd met een kiesdrempel van vijf procent. M.a.w. tegenover de basissimulatie verliezen Agalev en de N-VA respectievelijk twee en een zetel. Die zetels zouden in handen komen van SP.A-Spirit, het Vlaams Blok en de CD&V. Wederom zijn dan alle hieronder vermelde coalities mogelijk. Tabel VI.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling volgens simulatie met 5%- drempel op arrondissementeel niveau en bij de apparentering VLD-SP.A-Spirit-N-VA 68 OK VLD-SP.A-Spirit 67 OK CD&V-VLD 64 OK CD&V-VLD-N-VA 65 OK CD&V-SP.A-Spirit 63 OK IV. Besluit De scenario s die vanuit verschillende hoeken worden opgeworpen om het Vlaamse kiessysteem te wijzigen, missen hun effect niet. Enerzijds hebben de verschillende voorgestelde hervormingen een grote invloed op de parlementaire vertegenwoordiging van de kleine partijen (en dus ook op hun overlevingskansen), anderzijds zorgen zij ervoor dat bepaalde coalities mogelijk worden en andere worden uitgesloten. Op basis van de verkiezingsuitslag van 18 mei 2003 werden in deze nota een aantal van dergelijke voorgestelde hervormingen uitgetest. Dat houdt meteen ook de grootste beperking in van deze simulaties: de resultaten blijven slechts geldig in zoverre de uitslag van juni 2004 identiek dezelfde is als die van mei Tabel VII.a : Simulatie zetelverdeling Vlaams Parlement aan de hand van verschillende scenario's huidige regeling (arrond. kieskringen en apparentering) kieskring met 5%-drempel kieskringen zonder drempel arrond. kieskringen en apparentering, met 5%- drempel op beide niveaus Agalev SP.A-Spirit VLD Vl. Blok N-VA CD&V UF

9 Niettemin kan uit de hier doorgevoerde simulaties het een en ander worden afgeleid. Zoals te verwachten was, behalen de kleinere partijen duidelijk het meeste voordeel bij grotere kieskringen zonder kiesdrempel. Agalev krijgt hierdoor twee zetels (evenveel als in het bestaande systeem), de N-VA zelfs vier (twee meer dan in het bestaande systeem). In de andere scenario s wordt hun parlementaire vertegenwoordiging eerder problematisch. Bij de grotere partijen is het uiteraard omgekeerd: wat er bij de kleine partijen aan zetels bijkomt, gaat er bij de grotere af. Tabel VII.b : Mogelijke coalities op basis van de zetelverdeling volgens verschillende simulaties huidige regeling (arrond. kieskringen en apparentering) kieskring met 5%- drempel kieskringen zonder drempel arrond. kieskringen en apparentering, met 5%-drempel op beide niveaus VLD-SP.A-Spirit-Agalev-N-VA 70 OK OK - VLD-SP.A-Spirit-Agalev 68 OK - 68 OK - VLD-SP.A-Spirit-N-VA 68 OK 68 OK 70 OK 68 OK VLD-SP.A-Spirit 66 OK 67 OK 66 OK 67 OK CD&V-VLD 63 OK 64 OK OK CD&V-VLD-N-VA 65 OK 65 OK 66 OK 65 OK CD&V-SP.A-Spirit OK OK CD&V-SP.A-Spirit-Agalev 63 OK Interessant ook zijn de mogelijke coalities onder de verschillende scenario s. Opvallend: bij een ongewijzigd kiessysteem is enkel rooms-rood niet mogelijk. Bij de andere scenario s worden alle coalities mogelijk. Enkel bij het voorgestelde systeem van kieskringen zonder drempel dat vooral interessant is voor de N-VA is dat niet het geval. In dat geval beschikken noch rooms-rood, noch rooms-blauw over een parlementaire meerderheid. Nog opmerkelijk tenslotte: het effect van de aanvankelijk bedoelde kieskringen met bijhorende kiesdrempel, kan evengoed verkregen worden via de invoering van een kiesdrempel van vijf procent op niveau van de arrondissementen en een tweede drempel van vijf procent bij de apparentering. 4 In de gevallen waar een - staat, is Agalev niet meer vertegenwoordigd in het Vlaams Parlement. Een Vlaamse regering waarin Agalev vertegenwoordigd is, is dan niet langer relevant. 9

(licht aangepaste versie, september 2003)

(licht aangepaste versie, september 2003) Simulatie zetelverdeling voor het Vlaams Parlement op basis van de uitslagen van 18 mei 2003 en Een korte analyse van het effect van de kiesdrempel voor de Kamer (licht aangepaste versie, september 2003)

Nadere informatie

Een aantal simulaties op basis van de Vlaamse, Brusselse en Europese verkiezingen van 13 juni 2004

Een aantal simulaties op basis van de Vlaamse, Brusselse en Europese verkiezingen van 13 juni 2004 Een aantal simulaties op basis van de Vlaamse, Brusselse en Europese verkiezingen van 13 juni 2004 Jo Noppe Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/ Op basis van de verkiezingsuitslag

Nadere informatie

De winnaars en verliezers van 14 oktober

De winnaars en verliezers van 14 oktober De winnaars en verliezers van 14 oktober Een simulatie van de zetelverdeling in Kamer, Vlaams en Waals Parlement op basis van de provincieraadsverkiezingen Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen. Jef Smulders en Bart Maddens

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen. Jef Smulders en Bart Maddens De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen Jef Smulders en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 26 mei 2014 Inleiding en belangrijkste

Nadere informatie

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen. Jef Smulders en Bart Maddens

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen. Jef Smulders en Bart Maddens De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 25 mei 2014 voor de Vlaamse politieke partijen Jef Smulders en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 25 juni 2014 Geactualiseerde versie

Nadere informatie

De nieuwe kieswetgeving die van kracht werd bij de federale

De nieuwe kieswetgeving die van kracht werd bij de federale Gevolgen van de kieshervorming op het partijlandschap in Vlaanderen Jo Noppe, Marc Hooghe, Bart Maddens De nieuwe kieswetgeving die van kracht werd bij de federale parlementsverkiezingen van 18 mei 2003

Nadere informatie

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 7 juni 2009 voor de Vlaamse politieke partijen

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 7 juni 2009 voor de Vlaamse politieke partijen De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 7 juni 2009 voor de Vlaamse politieke partijen Karolien Weekers en Bart Maddens Centrum voor Politicologie K.U.Leuven Inleiding De politieke partijen

Nadere informatie

De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens

De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat

Nadere informatie

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 13 juni 2010 voor de Vlaamse politieke partijen

De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 13 juni 2010 voor de Vlaamse politieke partijen De financiële gevolgen van de verkiezingsuitslag van 13 juni 2010 voor de Vlaamse politieke partijen Karolien Weekers en Bart Maddens Centrum voor Politicologie K.U.Leuven In deze nota berekenen we wat

Nadere informatie

De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens

De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat. Jef Smulders & Bart Maddens De financiële gevolgen voor de politieke partijen na de hervorming van de Senaat Jef Smulders & Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70 Parkstraat

Nadere informatie

Een simulatie van de toekomstige verdeling van zetels over de provincies bij Kamerverkiezingen ( )

Een simulatie van de toekomstige verdeling van zetels over de provincies bij Kamerverkiezingen ( ) VIVES BRIEFING 2017/08 Een simulatie van de toekomstige verdeling van zetels over de provincies bij Kamerverkiezingen (2013-2061) Gert-Jan Put KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, VIVES

Nadere informatie

Analysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen

Analysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen Analysenota politieke situatie Centrumgemeenten +30.000 inwoners in Vlaanderen BASISGEGEVENS - de Vlaamse Centrumsteden die minstens 30.000 inwoners tellen (32 in totaal), bepaald volgens het Ruimtelijk

Nadere informatie

Verkiezingen - Methodologie

Verkiezingen - Methodologie Verkiezingen - Methodologie Verkiezingen - Methodologie... 1 1. Gemeenteraadsverkiezingen... 2 2. Verkiezingen voor het parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest... 3 3. Verkiezingen van de Brusselse

Nadere informatie

Hoeveel mogen de partijen in totaal uitgeven voor de komende verkiezingscampagne?

Hoeveel mogen de partijen in totaal uitgeven voor de komende verkiezingscampagne? Hoeveel mogen de partijen in totaal uitgeven voor de komende verkiezingscampagne? Bart Maddens & Jef Smulders KU Leuven Instituut voor de Overheid Faculteit Sociale Wetenschappen Tel: 0032 16 32 32 70

Nadere informatie

De spiegel van de samenleving? Deel II. Het profiel van de effectief verkozenen bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting

De spiegel van de samenleving? Deel II. Het profiel van de effectief verkozenen bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting De spiegel van de samenleving? Deel II Het profiel van de effectief verkozenen bij de parlementsverkiezingen van 18 mei 2003 - Samenvatting Jo Noppe en Stefaan Fiers Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/

Nadere informatie

De winst- en verliescijfers op 14 oktober: Een vergelijking tussen de provincieraadsverkiezingen van 2012 en 2018

De winst- en verliescijfers op 14 oktober: Een vergelijking tussen de provincieraadsverkiezingen van 2012 en 2018 De winst- en verliescijfers op 4 oktober: Een vergelijking tussen de provincieraadsverkiezingen van en 8 BELANGRIJKSTE RESULTATEN Gert-Jan Put en Bart Maddens We berekenen in hoeveel gemeenten elke partij

Nadere informatie

Akkoord BHV. De kieskring BHV wordt gesplitst in een kieskring Brussel-Hoofdstad en een kieskring Vlaams Brabant (Halle- Vilvoorde + Leuven).

Akkoord BHV. De kieskring BHV wordt gesplitst in een kieskring Brussel-Hoofdstad en een kieskring Vlaams Brabant (Halle- Vilvoorde + Leuven). Akkoord BHV Wat staat er in het akkoord? In grote lijnen: 1) BHV wordt zuiver gesplitst De kieskring BHV wordt gesplitst in een kieskring Brussel-Hoofdstad en een kieskring Vlaams Brabant (Halle- Vilvoorde

Nadere informatie

Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen

Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen Boek p. 164-174 Leopold III capituleert op eigen houtje Krijgsgevangen in België Leopoldisten: vooral Vlamingen en katholieken Anti-Leopoldisten: Walen en liberalen Volksraadpleging 1950 Vlaanderen: 72%

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014 PROVINCIALE BIBLIOTHEEK LIMBURG HIPLimburg LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 27 september 2014 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

De geografische spreiding van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens

De geografische spreiding van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens De geografische spreiding van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014 Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 1 mei 2014 Belangrijkste resultaten

Nadere informatie

De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014

De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014 De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014 1. Samenstelling van de Senaat De Senaat telt 60 leden: 50 deelstaatsenatoren en 10 gecoöpteerde senatoren. De deelstaatsenatoren

Nadere informatie

Verkiezingsuitslagen. Drechtsteden

Verkiezingsuitslagen. Drechtsteden Verkiezingsuitslagen Provinciale Staten, 2 maart Inhoud: 1. Opkomst 2. Winnaars en verliezers 3. Zetelverdeling Provinciale Staten 4. Verschil tussen gemeenten Bijlage 1 De VVD heeft bij deze verkiezingen

Nadere informatie

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland

Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Debat: Het Duitse Kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is veel beter dan dat van Nederland.

Nadere informatie

De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde: 2 zetels minder voor Vlaamse partijen...

De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde: 2 zetels minder voor Vlaamse partijen... DRAFT 1 De splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde: 2 minder voor Vlaamse partijen... Er is al veel gezegd en geschreven over de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde maar weinig gerekend over

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017 BIBLIOTHEEK HASSELT LIMBURG Dienst Erfgoed LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 26 juni 2017 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen,

De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen, Marc Hooghe Joris Boonen De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen, 1970-2014 Centrum voor Politicologie KU Leuven 30.10.2014 Open VLD telt volgens de meest recente cijfers

Nadere informatie

Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland

Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Debat: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen gaan met elkaar in debat over de stelling: Het Duitse kiesstelsel is beter dan dat van Nederland.

Nadere informatie

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009

LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009 PROVINCIALE BIBLIOTHEEK LIMBURG HIPLimburg LIJST VAN HET VERKIEZINGSDRUKWERK VOOR DE BELGISCHE SENAAT EN KAMER VAN VOLKSVERTEGENWOORDIGERS Laatst gewijzigd op 24 november 2009 VERKIEZINGEN SENAAT EN KAMER

Nadere informatie

Verkiezingen 2014 Kieskring Brussel- Hoofdstad

Verkiezingen 2014 Kieskring Brussel- Hoofdstad Verkiezingen 2014 Kieskring Brussel- Hoofdstad Inleiding Op 25 mei 2014 kon het Brusselse kiezerskorps mee de nieuwe samenstelling bepalen van het Brusselse, het federale en het Europese parlement en desgewenst

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 35 016 Regeling van de mogelijke toewijzing van extra zetels voor Nederland in het Europees Parlement Nr. 6 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

Nadere informatie

De politieke deelname van de vrouwen na de verkiezingen van 18 mei 2003

De politieke deelname van de vrouwen na de verkiezingen van 18 mei 2003 De politieke deelname van de vrouwen na de verkiezingen van 18 mei 2003 Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen Inhoudstafel 1. Inleiding 4 Context 4 De hoofdkenmerken van het Belgisch kiesstelsel

Nadere informatie

Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord

Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord Inleiding Een zuivere splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde De splitsing van de kieskring BHV is ruim 50 jaar de eis van de

Nadere informatie

Het Vlaams Regeerakkoord is duidelijk over de splitsing

Het Vlaams Regeerakkoord is duidelijk over de splitsing DOSSIER CD&V (overgenomen van webstek CD&V op 5-2-2005) SPLITSING BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE De splitsing van het kiesarrondissement én het gerechtelijke arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde staat gezien

Nadere informatie

Een vergelijkende analyse van de profielen van de kandidaten voor de verkiezingen van 2003, 2004, 2007, 2009 en 2010

Een vergelijkende analyse van de profielen van de kandidaten voor de verkiezingen van 2003, 2004, 2007, 2009 en 2010 Een vergelijkende analyse van de profielen van de kandidaten voor de verkiezingen van 2003, 2004, 2007, 2009 en 2010 Ine Vanlangenakker, Gert-Jan Put en Bart Maddens Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven

Nadere informatie

Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011

Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Vrouwen in de politiek geactualiseerde versie, januari 2011 Bij de landelijke verkiezingen in juni 2010 zijn er 61 vrouwen in het parlement gekozen, zes meer dan bij de verkiezingen van 2003 en van 2006.

Nadere informatie

Splitsing van BHV zonder toegevingen

Splitsing van BHV zonder toegevingen Motie ter voorlegging aan de gemeenteraden van Vlaams-Brabant Splitsing van BHV zonder toegevingen Bevestiging van de engagementen van de Vlaamse partijen in de federale en Vlaamse regering: december 2009

Nadere informatie

De Directie Verkiezingen

De Directie Verkiezingen G De Directie Verkiezingen G.1. Inleiding 54 2004 ACTIVITEITENRAPPORT De Directie Verkiezingen waakt over de uitvoering van de wetgeving en de reglementering betreffende de Europese, de nationale en de

Nadere informatie

De verkiezing van de Belgische Europarlementsleden

De verkiezing van de Belgische Europarlementsleden De verkiezing van de Belgische Europarlementsleden Wouter Wolfs en Steven Van Hecke www.kuleuven.be/verkiezingen2014 KU Leuven Instituut voor de Overheid 18 juli 2014 Op 25 mei trokken de Belgen naar de

Nadere informatie

Welke kandidaten zullen het meest voorkeurstemmen halen?

Welke kandidaten zullen het meest voorkeurstemmen halen? Welke kandidaten zullen het meest voorkeurstemmen halen? Bart Maddens, Gert-Jan Put en Ine Vanlangenakker Centrum voor Politicologie K.U.Leuven Mei 2010 Op basis van een databestand van 4.481 kandidaatstellingen

Nadere informatie

Een vergelijking tussen het zetelverdelingssysteem d Hondt (Parlement, Provincie) en het zetelsverdelingssysteem Imperiali (Gemeenteraad)

Een vergelijking tussen het zetelverdelingssysteem d Hondt (Parlement, Provincie) en het zetelsverdelingssysteem Imperiali (Gemeenteraad) Een vergelijking tussen het zetelverdelingssysteem d Hondt (Parlement, Provincie) en het zetelsverdelingssysteem Imperiali (Gemeenteraad) Wim Van Roy, stafmedewerker De Wakkere Burger vzw De regels van

Nadere informatie

Aan de voorzitters van de gemeentelijke hoofdbureaus, van de stadsdistrictshoofdbureaus en van de provinciedistrictshoofdbureaus

Aan de voorzitters van de gemeentelijke hoofdbureaus, van de stadsdistrictshoofdbureaus en van de provinciedistrictshoofdbureaus Havenlaan 88 bus 70 1000 Brussel Tel. 02 553 28 28 info@vlaanderenkiest.be www.vlaanderenkiest.be Aan de voorzitters van de gemeentelijke hoofdbureaus, van de stadsdistrictshoofdbureaus en van de provinciedistrictshoofdbureaus

Nadere informatie

Het profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober in de 13 Vlaamse centrumsteden

Het profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober in de 13 Vlaamse centrumsteden Het profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 in de 13 Vlaamse centrumsteden Karolien Weekers, Bart Maddens, Ine Vanlangenakker en Stefaan Fiers Centrum voor

Nadere informatie

Gewesten en gemeenschappen

Gewesten en gemeenschappen Staten en kiesstelsels België België is, anders dan Nederland, een federatie. Juist ook omdat België een land is met verschillende taalgebieden, is de structuur van deze staat veel ingewikkelder dan die

Nadere informatie

DE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE

DE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE DE POLITIEKE VERTEGENWOORDIGING VAN VROUWEN NA DE VERKIEZINGEN VAN 25 MEI 2014 1 INHOUDSTAFEL INLEIDING ---------------------------------------------------------------------------------------------- 4

Nadere informatie

ingediend door mevrouw Veerle Wouters en de heer Hendrik Vuye

ingediend door mevrouw Veerle Wouters en de heer Hendrik Vuye Voorstel tot wijziging van de wet van 4 juli 1989 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven van de Kamer van volksvertegenwoordigers, de financiering en de open boekhouding van

Nadere informatie

De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen, 1980-2009

De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen, 1980-2009 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN 1425 De evolutie van het ledenaantal van de politieke partijen in Vlaanderen, 1980-2009 Ellen Quintelier en Marc Hooghe Centrum voor Politicologie KU Leuven September 2010

Nadere informatie

De federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers

De federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers De federale wetgevende verkiezingen van 13 juni 2010 in cijfers A. Kiezers 1. Aantal kiezers (die in België verblijven) op de kiezerslijsten op 7 mei 2010 Belgische kiezers die in België verblijven: 7.726.632

Nadere informatie

GEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN.

GEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN. GEAUTOMATISEERDE STEMMING VOORSTELLING VAN DE SCHERMEN. 1. Algemene procedure. a. Inleiding. De stemprocedure wordt op gedetailleerde wijze beschreven in artikel 7 van de wet van 11 april 1994 houdende

Nadere informatie

Van-A-3 Verkiezingen

Van-A-3 Verkiezingen Van-A-3 Verkiezingen Didactische suggesties Doelen Dit Actua-magazine verschijnt naar aanleiding van de Europese en Vlaamse verkiezingen op 07 juni 2009. De leerlingen kunnen individueel de Van-A-3 krant

Nadere informatie

Een analyse van het profiel van de Vlaamse verkozenen bij de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens

Een analyse van het profiel van de Vlaamse verkozenen bij de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens Een analyse van het profiel van de Vlaamse verkozenen bij de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014 Gert-Jan Put, Jef Smulders en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 26 mei 2014 Inleiding

Nadere informatie

Onpartijdigheid van de VRT gewikt en gewogen

Onpartijdigheid van de VRT gewikt en gewogen Onpartijdigheid van de VRT gewikt en gewogen Analyse van de aanwezigheid van politici in enkele politieke praatprogramma s Filip van Laenen Dit boek is te koop bij http://leanpub.com/onpartijdigheidvrt

Nadere informatie

Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 13 juni

Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 13 juni Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 13 juni 2010 1 Ine Vanlangenakker, Gert-Jan Put en Bart Maddens Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven http://soc.kuleuven.be/politicologie

Nadere informatie

VERKIEZINGSUITSLAG 2017

VERKIEZINGSUITSLAG 2017 VERKIEZINGSUITSLAG 2017 MAART 2017 AAN DE SLAG MET #1 DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen twee werkbladen. Ze verdiepen zich eerst in de zetelverdeling voor de verkiezingen. Daarna bekijken ze

Nadere informatie

De politieke deelname van vrouwen na de verkiezingen van 10 juni 2007

De politieke deelname van vrouwen na de verkiezingen van 10 juni 2007 De politieke deelname van vrouwen na de verkiezingen van 10 juni 2007 Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen Uitgever : Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen Ernest Blerotstraat

Nadere informatie

Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 10 juni

Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 10 juni Het profiel van de gekozenen bij de federale verkiezingen van 10 juni 2007 1 I. Vanlangenakker, K. Weekers, B. Maddens en S. Fiers Centrum voor Politicologie, K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politicologie

Nadere informatie

Verslag aan de Provincieraad

Verslag aan de Provincieraad departement Interne Organisatie dienst Juridische Aangelegenheden & Bestuurszaken dossiernummer:. 1700110 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Verkiezingen Provincieraad Wijziging provinciedistricten

Nadere informatie

De spiegel van de samenleving? Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting

De spiegel van de samenleving? Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de parlementsverkiezingen van 18 mei Samenvatting De spiegel van de samenleving? Het profiel van de kandidaten op de lijsten bij de parlementsverkiezingen van 18 mei 2003 - Samenvatting Stefaan Fiers en Jo Noppe Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/

Nadere informatie

Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van grafieken bespreekt u met de leerlingen verschillende aspecten van de verkiezingsuitslag.

Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van grafieken bespreekt u met de leerlingen verschillende aspecten van de verkiezingsuitslag. In beeld: De uitslag Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van grafieken bespreekt u met de leerlingen verschillende aspecten van de verkiezingsuitslag. Leerdoel Kennis opdoen over de verkiezingsuitslag

Nadere informatie

RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST

RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST van 14 december 2018 met nummer RVERKB/1819/0013 in de zaak met rolnummer 1819-RVERKB-0018 Verzoekende partijen 1. de heer Luc WOUTERS, wonende te 3560 LUMMEN,

Nadere informatie

Hoeveel zullen de partijen uitgeven bij de komende verkiezingscampagne?

Hoeveel zullen de partijen uitgeven bij de komende verkiezingscampagne? JANUARI 2019 Hoeveel zullen de partijen uitgeven bij de komende verkiezingscampagne? Jef Smulders*, Gert-Jan Put** en Bart Maddens* * KU Leuven, Faculteit Sociale Wetenschappen, Instituut voor de Overheid

Nadere informatie

Bijlage Ia bij pensioenreglement 2006

Bijlage Ia bij pensioenreglement 2006 Bijlage Ia bij pensioenreglement 2006 Betreft: Uitwerking van artikel 7 lid 2 Inzake: Sexeneutrale rekenfactoren voor vervroeging van het (tijdelijk) Levenslang Tijdelijk 65 jaar 67 jaar 62 jaar 55 0,612

Nadere informatie

Stap 3 Stellingen 01 02

Stap 3 Stellingen 01 02 Stap 3 Stellingen 01 NIET AKKOORD NEUTRAAL AKKOORD ALS IK MAG GAAN STEMMEN, HOOR IK PAS ECHT BIJ DE VOLWASSENEN. 01 IN EEN DEMOCRATIE HEBBEN ALLE BURGERS INSPRAAK DOORDAT ZE MOGEN GAAN STEMMEN. DAT IS

Nadere informatie

De evolutie van het profiel van de Vlaamse kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2019

De evolutie van het profiel van de Vlaamse kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2019 VIVES BELEIDSPAPER MEI 219 De evolutie van het profiel van de Vlaamse kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 219 Gert-Jan Put KU Leuven, VIVES Bart Maddens KU Leuven, Instituut voor de

Nadere informatie

Inhoud Poll Link via evenement Help! Jong in Hechtel-Eksel

Inhoud Poll   Link via evenement Help! Jong in Hechtel-Eksel Inhoud Poll https://goo.gl/forms/n9i1p2uj6fzx1biz2 Link via evenement Help! Jong in Hechtel-Eksel Dieter Jannis, jong gemeenteraadslid - Stemrecht / stemplicht - Waarom stemmen we? - Hoe werkt het? Sammy

Nadere informatie

Contents. Politieke Barometer Methodiek 4. Potentieel politici 20. Kiesintenties: Voorkeur 7. Vertrouwen in de regering 24

Contents. Politieke Barometer Methodiek 4. Potentieel politici 20. Kiesintenties: Voorkeur 7. Vertrouwen in de regering 24 Contents 1 Methodiek 4 2 Kiesintenties: Voorkeur 7 3 Kiesintenties: Potentieel 15 4 Potentieel politici 20 5 Vertrouwen in de regering 24 6 Actuele thema s 35 2 Politieke Barometer VRT & De Standaard Lentepeiling

Nadere informatie

Henk van der Kolk Leerstoel politicologie Faculteit BBT Postbus 217, 7500AE Enschede Universiteit Twente

Henk van der Kolk Leerstoel politicologie Faculteit BBT Postbus 217, 7500AE Enschede Universiteit Twente De consequenties van een gemengd stelsel met meervoudige districten en een gedeeltelijk personenstelsel voor de zetelverdeling van de Tweede Kamer: kiesdrempels en districtsomvang Henk van der Kolk H.vanderkolk@utwente.nl

Nadere informatie

Het succes van Franstalige lijsten in de Vlaamse Rand bij de federale en regionale verkiezingen van 2014

Het succes van Franstalige lijsten in de Vlaamse Rand bij de federale en regionale verkiezingen van 2014 VIVES BRIEFING 2018/01 Het succes van Franstalige lijsten in de Vlaamse Rand bij de federale en regionale verkiezingen van 2014 Gert-Jan Put KU Leuven, VIVES, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen

Nadere informatie

De uitgaven voor de federale verkiezingen van 18 mei 2003

De uitgaven voor de federale verkiezingen van 18 mei 2003 De uitgaven voor de federale verkiezingen van 18 mei 2003 Bart Maddens, Jo Noppe en Bram Wauters Afdeling Politologie K.U.Leuven http://www.kuleuven.ac.be/politologie/ i.s.m. de Financieel-Economische

Nadere informatie

Voorstel van bijzonder decreet. houdende de organisatie van volksraadplegingen in het Vlaamse Gewest

Voorstel van bijzonder decreet. houdende de organisatie van volksraadplegingen in het Vlaamse Gewest ingediend op 471 (2014-2015) Nr. 1 16 september 2015 (2014-2015) Voorstel van bijzonder decreet van Wouter Vanbesien houdende de organisatie van volksraadplegingen in het Vlaamse Gewest Dit voorstel van

Nadere informatie

Overzicht laatste opiniepeilingen in Vlaanderen

Overzicht laatste opiniepeilingen in Vlaanderen Overzicht laatste opiniepeilingen in Vlaanderen Vlaams Lijst Datum CD&V-N-VA CD&V Belang OpenVLD sp.a Dedecker Groen! N-VA SLP Peiler 13.06.2004 26,1% 24,1% 19,8% 19,7% 7,6% VlaamsParlement 08.10.2006

Nadere informatie

Ongelijkheden en gemeenteraadsverkiezingen

Ongelijkheden en gemeenteraadsverkiezingen Ongelijkheden en gemeenteraadsverkiezingen Ronald Cools 14 oktober 2006 1 Inleiding Elke zes jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen in België. In de weken die daar aan vooraf gaan horen we regelmatig iets

Nadere informatie

Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004

Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004 Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004 Datum CD&V-N-VA Vlaams Belang-VLOTT sp.a-spirit VLD-Vivant Groen! Peiler 13.05.2004 29,0% 22,5% 23,2% 17,4% 6,2% LSRTBf 04.06.2004 31,4% 19,8% 22,3%

Nadere informatie

Het profiel van de kandidaten voor de Europese verkiezingen ( )

Het profiel van de kandidaten voor de Europese verkiezingen ( ) 1 Het profiel van de kandidaten voor de Europese verkiezingen (2004-2014) Wouter Wolfs, Jef Smulders, Stef Commers en Steven Van Hecke www.kuleuven.be/verkiezingen2014 KU Leuven Instituut voor de Overheid

Nadere informatie

PS2019 worden historische verkiezingen

PS2019 worden historische verkiezingen PS2019 worden historische verkiezingen Maurice de Hond Peil.nl Ook zonder de aanslag van gisteren in Utrecht zouden de verkiezingen van morgen al historisch worden. Een keer eerder hadden we in Nederland

Nadere informatie

De Stemming van 19 mei 2019

De Stemming van 19 mei 2019 De Stemming van 19 mei Hoewel de bewegingen niet groot zijn, zien we ook deze week wel wat veranderingen binnen het electoraat. Zowel FVD als VVD trekken wat meer kiezers vorige week. Vergelijken we de

Nadere informatie

Stem van de jeugd: bulletrapport

Stem van de jeugd: bulletrapport Stem van de jeugd: bulletrapport 20190044 Mei 2019 Simon Desmet Lore Verhoogen Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Wat Wat en Medialaan tussen 25 april

Nadere informatie

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk!

De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! De activiteit in het Brussels Parlement voorbereiden of verwerken in de klas? Niet verplicht, wel leuk! Je vindt in dit document authentiek materiaal van het parlement waarmee je zelf aan de slag kan.

Nadere informatie

Politieke Barometer VRT & De Standaard RTBF & La Libre

Politieke Barometer VRT & De Standaard RTBF & La Libre Politieke Barometer VRT & De Standaard RTBF & La Libre Herfstpeiling 2017 (Golf 45): Vlaanderen Opiniepeilingen vragen om vakmanschap en openheid van de peilers, om kennis en voorzichtigheid van journalisten

Nadere informatie

Politieke Barometer VRT & De Standaard & RTBF & La Libre

Politieke Barometer VRT & De Standaard & RTBF & La Libre Politieke Barometer VRT & De Standaard & RTBF & La Libre Peiling maart-april 2019 (Golf 48): Vlaanderen Opiniepeilingen vragen om vakmanschap en openheid van de peilers, om kennis en voorzichtigheid van

Nadere informatie

Puzzel: De stem van de Statenleden

Puzzel: De stem van de Statenleden Puzzel: De stem van de Statenleden Korte omschrijving werkvorm De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn geweest, de uitslag is bekend en de volgende verkiezingen staan alweer voor de deur: die van

Nadere informatie

7597/18 nuf/gra/fb 1 DRI

7597/18 nuf/gra/fb 1 DRI Raad van de Europese Unie Brussel, 12 april 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2015/0907 (APP) 7597/18 NOTA van: aan: PE 41 INST 134 FREMP 40 JUR 160 AG 4 het Comité van permanente vertegenwoordigers

Nadere informatie

Een vergelijkende analyse van het profiel van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014

Een vergelijkende analyse van het profiel van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 2014 Een vergelijkende analyse van het profiel van de kandidaten voor de Kamerverkiezingen van 1987 tot en met 214 Jef Smulders, Gert-Jan Put en Bart Maddens KU Leuven Instituut voor de Overheid 7 mei 214 Inleiding

Nadere informatie

40 jaar Vlaams parlement

40 jaar Vlaams parlement Hugo Vanderstraeten 40 kaarsjes eenheidsstaat of een unitaire staat: één land met één parlement en één regering. De wetten van dat parlement golden voor alle Belgen. In de loop van de 20ste eeuw hadden

Nadere informatie

Analyse Duitse verkiezingen 24 september 2017

Analyse Duitse verkiezingen 24 september 2017 Analyse Duitse verkiezingen 24 september 2017 Auteur: Boudewijn Steur 1. Inleiding Op 24 september 2017 kozen de Duitse kiezers voor de 19 e keer een Bondsdag. In deze nota wordt eerst ingegaan op het

Nadere informatie

Eerste Kamerverkiezingen systematiek voorkeurstemmen en lijstverbindingen

Eerste Kamerverkiezingen systematiek voorkeurstemmen en lijstverbindingen Voorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA Den Haag Inlichtingen Diana van Driel T 070-3613156 F Uw kenmerk Onderwerp Eerste Kamerverkiezingen systematiek voorkeurstemmen en lijstverbindingen

Nadere informatie

Aan: Leden en duo-commissieleden van de Provinciale Staten van Noord-Holland Leden van de Tweede Kamer

Aan: Leden en duo-commissieleden van de Provinciale Staten van Noord-Holland Leden van de Tweede Kamer 14 september 2015 www.ouderenpartij-nh.nl Aan: Leden en duo-commissieleden van de Provinciale Staten van Noord-Holland Leden van de Tweede Kamer Onderwerp: De integriteit van de restzetelverdeling bij

Nadere informatie

RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST

RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST RAAD VOOR VERKIEZINGSBETWISTINGEN ARREST van 14 december 2018 met nummer RVERKB/1819/0011 in de zaak met rolnummer 1819-RVERKB-0010 Verzoekende partij De heer MBAMI Monsempo Ntonga, wonende te 1800 Vilvoorde,

Nadere informatie

Het gebruik van de voorkeurstem bij de federale parlementsverkiezingen van 13 juni 2010

Het gebruik van de voorkeurstem bij de federale parlementsverkiezingen van 13 juni 2010 Onderzoeksnota Het gebruik van de voorkeurstem bij de federale parlementsverkiezingen van 13 juni 2010 Bram Wauters Hogeschool Gent Bram.wauters@hogent.be 0484 / 403 338 Belangrijkste conclusies: - De

Nadere informatie

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose

De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose De laatste peiling voor de verkiezingen en de prognose Aanvankelijk leek deze verkiezingen zich te voltrekken op een manier waarbij VVD en PvdA ieder steeds meer kiezers weg gingen trekken van andere partijen.

Nadere informatie

Verkiezingen. Wat gebeurt er op 07/06/09? Vlaamse - en Europese verkiezingen. Van-A-3 gesteld aan een grote groep. A-3 zal in deze editie proberen het

Verkiezingen. Wat gebeurt er op 07/06/09? Vlaamse - en Europese verkiezingen. Van-A-3 gesteld aan een grote groep. A-3 zal in deze editie proberen het Wat gebeurt er op 07/06/09? Deze vraag werd door de redactie van Van-A-3 gesteld aan een grote groep jongeren tussen 11 en 13 jaar. De meeste kinderen wisten spontaan te vertellen dat er die dag verkiezingen

Nadere informatie

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer

Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Verdieping Verkiezingen Eerste Kamer Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van het krachtenveld De macht in de provincie herhaalt u kennis over onze staatsinrichting: de Eerste Kamer wordt gekozen door

Nadere informatie

Huishoudelijk reglement Sportraad Mechelen

Huishoudelijk reglement Sportraad Mechelen Huishoudelijk reglement Sportraad Mechelen In werking getreden op 1 januari 2013. HOOFDSTUK 1: ALGEMENE VERGADERING 1.1 Bepalingen betreffende het bijeenroepen van de vergaderingen Artikel 1 Alle leden

Nadere informatie

Nederlandse Kiescollege FORMULIER C/29 Collegehoofdbureau VERKIEZING VAN HET EUROPESE PARLEMENT VAN 26 MEI 2019

Nederlandse Kiescollege FORMULIER C/29 Collegehoofdbureau VERKIEZING VAN HET EUROPESE PARLEMENT VAN 26 MEI 2019 1/11 Nederlandse Kiescollege FORMULIER C/29 Collegehoofdbureau VERKIEZING VAN HET EUROPESE PARLEMENT VAN 26 MEI 2019 Algemene optelling van de stemmen - Proces-verbaal Heden, op..., om... uur, vergadert

Nadere informatie

Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004

Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004 Overzicht Vlaamse opiniepeilingen sedert 13 juni 2004 Datum CD&V-N-VA Vlaams Belang-VLOTT sp.a-spirit VLD-Vivant Groen! Peiler 13.05.2004 29,0% 22,5% 23,2% 17,4% 6,2% LSRTBf 04.06.2004 31,4% 19,8% 22,3%

Nadere informatie

VR DOC.1214/1BIS

VR DOC.1214/1BIS VR 2018 2610 DOC.1214/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN CULTUUR, MEDIA, JEUGD EN BRUSSEL NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende de wijziging van het besluit

Nadere informatie

traditionele partijen?

traditionele partijen? Waar gaat het politieke landschap naar toe? Een analyse van de verkiezingen van 2007 en hun nasleep Stefaan Walgrave 19 november 2007 Vier vragen? 1. Welke evoluties hebben de verkiezingen van 10 juni

Nadere informatie

LOKALE EN PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2012

LOKALE EN PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2012 LOKALE EN PROVINCIALE VERKIEZINGEN 2012 Actualiteit ORIËNTEREN De slimste kiezer. Los de verschillende puzzels op en maak kennis met de verschillende politieke partijen in België. In deze fotopuzzel zie

Nadere informatie

De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014

De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014 Samenstelling Senaat 1 / 17 De vernieuwing van de Senaat bij de samenvallende verkiezingen van 25 mei 2014 1. Samenstelling van de Senaat (artikel 67 van de Grondwet) De Senaat telt zestig leden: vijftig

Nadere informatie

Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen jan

Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen jan Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011-31 jan. 2011- Resultaten 1e peiling Provinciale Statenverkiezingen 2011 31 januari 2011 Soort onderzoek : Opiniepeiling Uitgevoerd door : Right

Nadere informatie

Politieke Barometer VRT & De Standaard

Politieke Barometer VRT & De Standaard Politieke Barometer VRT & De Standaard Peiling november-december 2018 (Golf 47): Vlaanderen Opiniepeilingen vragen om vakmanschap en openheid van de peilers, om kennis en voorzichtigheid van journalisten

Nadere informatie