Ambulancezorginstelling (meldkamer ambulancezorg & ambulancedienst)

Transcriptie

1 Zelfevaluatie-instrument voor de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening bij grootschalige incidenten en rampen Ambulancezorginstelling (meldkamer ambulancezorg & ambulancedienst) (versie 5.0/januari 2007) Datum uitvoer zelfevaluatie.. - -

2 Inhoudsopgave Gebruiksaanwijzing zelfevaluatie-instrument 3 Achtergrond zelfevaluatie-instrument 3 Uitgangspunten zelfevaluatie-instrument 3 Toepassing van het zelfevaluatie-instrument 4 De eerste zelfevaluatie 4 Opvolgende zelfevaluaties (monitoring) 4 Nabespreking met onafhankelijke deskundigen 4 Praktische informatie voor het gebruik van het zelfevaluatie-instrument 4 Opbouw zelfevaluatie-instrument 4 Het invullen van het zelfevaluatie-instrument 5 Zelfevaluatie-instrument Ambulancezorginstelling 6 Procedures 6 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 8 Personeel en middelen 10 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 11 Opleiden, trainen en oefenen 12 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 15 Samenwerking 16 Notitieblok: conclusies - actiepunten - realisatietermijn 18 Woordenlijst 19 Pagina 2

3 Gebruiksaanwijzing zelfevaluatie-instrument Achtergrond zelfevaluatie-instrument Voor u ligt een zelfevaluatie-instrument waarmee u kunt toetsen hoe goed uw instelling is voorbereid op spoedeisende medische zorgverlening bij een grootschalig incident of een ramp. Dit instrument is ontwikkeld door het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) in opdracht van het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Er is in Nederland nog weinig vastgesteld over de voorwaarden waaraan zorginstellingen moeten voldoen voor een goede preparatie op een ramp, maar het staat wel vast dat de reguliere zorg de basis is van waaruit opgeschaald wordt. Bij de ontwikkeling van het zelfevaluatie-instrument werd gebruik gemaakt van de inbreng van diverse nationale experts en koepelorganisaties, waarbij ondermeer bepaald werd waaraan een goede preparatie zou moeten voldoen. De inhoud van het zelfevaluatieinstrument sluit daardoor niet persé aan op de actuele situatie, maar weerspiegelt op een aantal punten de gewenste toekomstige situatie. Aan het einde van het zelfevaluatie-instrument is een verklarende woordenlijst opgenomen. Uitgangspunten zelfevaluatie-instrument Dit instrument is uitsluitend bedoeld om de voorbereidingen van de meldkamer ambulancezorg en/of de ambulancedienst op een ramp te evalueren. De voorbereiding op een ramp van de operationele GHOR-functies (CvD-G, Hoofd Gewondennest) die mogelijk door de ambulancezorginstelling worden ingevuld, worden niet geëvalueerd middels dit zelfevaluatieinstrument. Het zelfevaluatie-instrument is bedoeld voor een interne evaluatie van de voorbereidingen op spoedeisende medische zorgverlening bij externe rampen. Het instrument bevat onderwerpen die op orde zouden moeten zijn voor een goede preparatie. Met het voldoen aan alle aspecten toont u aan dat in de preparatiefase al het mogelijke gedaan is om daadwerkelijke zorgverlening tijdens een ramp zo goed mogelijk te laten verlopen. Vooralsnog zijn aan de praktische uitvoering van de aspecten die in het zelfevaluatie-instrument opgenomen zijn geen normen gekoppeld. Het zelfevaluatie-instrument is primair gericht op de voorbereiding op rampen waarbij er plotseling sprake is van een groot aantal gewonden, zoals bij een groot verkeersongeval of een explosie (al dan niet met gevaarlijke stoffen). Het is mogelijk dat bepaalde onderdelen van de voorbereiding op rampen (deels) onder de verantwoordelijkheid vallen van een externe partij, bijvoorbeeld het GHOR-bureau. Desalniettemin is elke instelling zelf verantwoordelijk voor een goede voorbereiding. 3

4 Toepassing van het zelfevaluatie-instrument De eerste zelfevaluatie Voor een complete zelfevaluatie wordt aanbevolen dat het zelfevaluatie-instrument gelijktijdig, maar afzonderlijk, door meerdere personen binnen uw instelling die zijn betrokken bij opgeschaalde ambulancezorg, wordt ingevuld. Vervolgens kunnen de bevindingen plenair nabesproken worden. Daarbij kan gedacht worden aan: Medisch manager Kwaliteitsfunctionaris Regionale Opleidingscoördinatoren (ROC) Hoofd meldkamer ambulancezorg Opvolgende zelfevaluaties (monitoring) Naast een eenmalige zelfevaluatie, kan het instrument meermaals toegepast worden om de kwaliteit van de preparatie te volgen in de tijd, bijvoorbeeld kort na iedere update van de procedures of na voltooiing van een oefenplan. Bij een vervolgevaluatie is het van belang om na te gaan (a) of er vorderingen geboekt zijn bij aspecten waaraan voorheen nog niet (geheel) voldaan werd en (b) of nog voldaan wordt aan de aspecten waaraan in een eerdere meting voldaan werd. Nabespreking met onafhankelijk deskundigen Voor het verbeteren van de preparatie wordt aanbevolen het resultaat van de zelfevaluatie voor advies met een externe partij te bespreken. Bij deze externe partij kan gedacht worden aan een onafhankelijke inhoudsdeskundige, bijvoorbeeld een andere zorginstelling. Daarnaast kan gedacht worden aan het GHOR-bureau of het traumacentrum. Praktische informatie voor het gebruik van het zelfevaluatie-instrument Opbouw zelfevaluatie-instrument Het zelfevaluatie-instrument bestaat uit vier domeinen met daarbinnen subdomeinen, namelijk: Procedures (opschalen; instandhouden opgeschaalde situatie; afschalen; evaluatie; interne verbetercyclus); Personeel en Middelen; Opleiden, Trainen en Oefenen (opleiden en trainen; oefenen; deskundigheidstoetsing); Samenwerking (1. binnen de ambulancezorginstelling; 2. met functionarissen van het GHORbureau; 3. met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten; 4. met andere acute zorg ketenpartners; 5. met GHOR, brandweer, politie en gemeenten). De domeinen omvatten een aantal genummerde stellingen (1.1, 1.2 etc.). De nummering begint bij elk domein opnieuw bij 1. Bij sommige stellingen is een onderverdeling gemaakt (1.1.1, etc.), waarbij geldt dat voldaan wordt aan de hoofdstelling als tenminste aan de bijbehorende deelstellingen wordt voldaan. 4

5 Het invullen van het zelfevaluatie-instrument U kunt de stellingen beantwoorden door de betreffende kolom aan te kruisen (Ja, Plan, of Nee). Er is tevens een vierde kolom voor toelichting op uw antwoord. Uitgangspunt daarbij is dat deze informatie voor uzelf helder is, zodat u in principe op een later tijdstip zou kunnen nagaan of er binnen uw instelling op dit punt veranderingen hebben plaatsgevonden. Aldus zijn er vier antwoordkolommen: De instelling voldoet volledig aan deze stelling. De instelling voldoet geheel niet aan deze stelling Er is concrete planvorming, waardoor in de nabije toekomst wel voldaan wordt aan deze stelling. Toelichting op het antwoord, bijvoorbeeld bij Nee waarom niet en bij Plan binnen welk tijdsbestek het plan gerealiseerd zal zijn Naast deze stellingen, wordt u een enkele keer verzocht een open vraag te beantwoorden, waarbij u uw antwoord op de stippenlijntjes in de laatste kolom kunt noteren. Bijvoorbeeld hoe vaak er een rampenoefeningen gehouden wordt:. keer per.maanden/jaar. Door deze informatie te noteren kunt u bijhouden hoe vaak een bepaalde activiteit heeft plaatsgevonden en of hierin regelmaat zit. Tot slot is er aan het einde van ieder domein ruimte gereserveerd voor notities, zoals hieronder weergegeven. In de notieblok kunt u uw conclusies op grond van uw antwoorden in dat domein noteren. Hieraan gekoppeld kunt u actiepunten noteren, inclusief een realisatietermijn waarbinnen u dat actiepunt gerealiseerd wilt hebben en wie daarvoor verantwoordelijk is. In een volgende zelfevaluatie kan geëvalueerd worden in hoeverre de actiepunten behaald zijn en kunnen eventuele vervolgacties genoteerd worden. Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

6 Domein: Procedures Er zijn schriftelijk vastgelegde procedures voor handen voor de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Deze procedures betreffen tenminste: Opschalen 1 De fase van opschalen van de spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp is voor de ambulancezorginstelling schriftelijk in procedures vastgelegd. Dit betreft tenminste: (1.1 t /m 1.10) 1.1 De meldkamer heeft de verwerking van een verhoogd aantal meldingen in een procedure vastgelegd. Dat wil tenminste zeggen: een richtlijn voor de verwerking van een verhoogd aantal incidentmeldingen; een richtlijn voor het continueren van de verwerking van reguliere meldingen tijdens een ramp; op welke wijze reguliere meldingen van incidentmelding gescheiden kunnen worden. 1.2 In richtlijnen is vastgelegd de besluitvorming omtrent het wel of niet inschakelen van de GHOR na melding van een incident. 1.3 In een procedure is vastgelegd welke acties door de meldkamer ambulancezorg bij afkondiging van een bepaalde GRIP-fase genomen moeten worden. 1.4 Er zijn afspraken gemaakt en schriftelijk vastgelegd inzake de bevoegdheid van meldkamercentralisten tot direct groot opschalen inclusief criteria voor dit besluit. 1.5 De meldkamer ambulancezorg heeft de interne en externe alarmering in procedure vastgelegd. Deze procedure omvat in ieder geval de volgende onderdelen: een beschrijving van de wijze van alarmering van de diverse GHOR-ketenpartners (ziekenhuizen, traumacentrum, Nederlandse Rode Kruis, huisartsen(-posten), GGD, GGZ); een beschrijving van de wijze van alarmering van de operationele GHOR-functies (onder andere RGF, HS-GHOR, CvDG, OvDG, SIGMA-team, AMBU-team); een beschrijving van de wijze van alarmering van extra ambulance-, en meldkamerpersoneel; de methode van alarmering binnen en buiten kantooruren; de back-up methode van alarmering in situaties waarin alarmering via de reguliere methode niet mogelijk is; gecontroleerd wordt of de alarmeringsnummers van de GHOR-ketenpartners en operationele GHORfunctionarissen actueel zijn; Is er voor het controleren van de alarmeringsnummers van de GHOR-ketenpartners en operationele GHOR-functionarissen een vaststaande frequentie vastgesteld? - Zo ja,.x per.. maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak werden de afgelopen 2 jaar de alarmeringsnummers gecontroleerd? keer. 6

7 1.5.7 de actualiteit van de telefoonnummers van het eigen ambulance-, en meldkamerpersoneel wordt gewaarborgd middels een periodieke update; Is er voor het updaten van de telefoonnummers van ambulance-, en meldkamerpersoneel een vaststaande frequentie vastgesteld? de inzetcriteria en de wijze van alarmering van het Medisch Mobiel Team; een richtlijn omtrent welke informatie bij alarmering aan de diverse GHOR-ketenpartners, operationele GHOR-functionarissen en extra meldkamer-, en ambulancepersoneel verstrekt moet worden; of en op welke wijze de opgeroepen functionaris de ontvangst van de alarmeringsboodschap moet bevestigen. 1.6 De meldkamer ambulancezorg beschikt over een richtlijn waarin de wijze van opschorten van uitstelbaar regulier vervoer (besteld vervoer) ten tijde van een ramp is vastgelegd. 1.7 De ambulancedienst heeft de taken en verantwoordelijkheden van de 1 e ambulance schriftelijk in een procedure vastgelegd. 1.8 De ambulancedienst beschikt over een procedure voor de pre-hospitale triage van een groot aantal slachtoffers tijdens een ramp. 1.9 Er zijn richtlijnen opgesteld voor de opvang van ambulance-, en meldkamerpersoneel die tijdens en/of na afloop van een ramp psychologische (nazorg) nodig hebben In een richtlijn is vastgelegd op welke wijze er door meldkamer-, en ambulancepersoneel ten tijde van een ramp met de pers moet worden omgegaan en welke informatie wel en niet verstrekt mag worden. - Zo ja,.x per.. maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak vond er de afgelopen 2 jaar een update van de telefoonnummers plaats? keer. Instandhouden opgeschaalde situatie 2 Het instandhouden van de opgeschaalde situatie voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancediensten gedurende de vereiste termijn, is schriftelijk in procedures vastgelegd. Dit betreft tenminste: (2.1 t /m 2.3) 2.1 De ambulancedienst beschikt over een procedure voor de registratie van grote aantallen slachtoffers bij een ramp. Deze procedure omvat in ieder geval een beschrijving van: wijze van registeren van het aantal vervoerde rampenslachtoffers en persoongegevens van de vervoerde slachtoffers; wijze van verwerking van de geregistreerde gegevens (aantal slachtoffers; persoonsgegevens); 7

8 2.1.3 op welke wijze en onder wiens verantwoordelijkheid de geregistreerde gegevens tijdens een ramp worden aangeleverd bij de gemeente ten behoeve van het Centraal Registratie en Inlichtingen Bureau (CRIB). 2.2 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze de coördinatie van de inzet van personeel ten behoeve van de continuering van opgeschaalde zorgverlening plaatsvindt. Deze verantwoordelijkheid betreft tenminste: de coördinatie van opgeroepen en van spontaan opkomend meldkamer-, en ambulancepersoneel tijdens een ramp; het opstellen van aflossingsschema s voor meldkamer-, en ambulancepersoneel ten behoeve van de continuering van langdurige opgeschaalde spoedeisende medische zorg. 2.3 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze het bevoorraden van ambulances met medisch/verpleegkundig materiaal, brandstof en voedsel gedurende de opgeschaalde situatie plaatsvindt. Afschalen 3 De fase van afschalen van de zorgverlening na een ramp is voor de meldkamer ambulancezorg schriftelijk in procedures vastgelegd. Dit betekent dat: (3.1) 3.1 De meldkamer ambulancezorg heeft voor de afschaling de beschikking over procedures waarin beschreven staat: welke functies de bevoegdheid hebben meldkamer-, en ambulancepersoneel opdracht te geven af te schalen; welke functionaris op de meldkamer ambulancezorg de coördinatie heeft over de afschaling; beschrijving van de acties die door de meldkamer ambulancezorg voor de externe afschaling (van de GHOR-keten) genomen moeten worden; beschrijving van de acties die door de meldkamer ambulancezorg voor de interne afschaling (meldkamer ambulancezorg en/of ambulancedienst) genomen moeten worden. Evaluatie 4 De fase van evaluatie binnen de eigen organisatie na een externe ramp is in richtlijnen vastgelegd. Dit betekent dat: (4.1 t /m 4.3) 4.1 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze met de betrokken medewerkers na afloop van een ramp wordt geëvalueerd waarbij de persoonlijke beleving centraal staat. 4.2 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze de interne processen en procedures voor zowel de meldkamer ambulancezorg als de ambulancedienst na afloop van een ramp worden geëvalueerd. 8

9 4.3 In richtlijnen is vastgelegd onder wiens verantwoordelijkheid en globaal op welke wijze de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst een bijdragen leveren aan mono-, en multidisciplinaire evaluaties na een ramp. Interne verbetercyclus 5 De schriftelijk vastgelegde procedures voor de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp zijn ingebed in een interne verbetercyclus. Dit houdt tenminste in: (5.1 t /m 5.6) 5.1 Het opstellen, implementeren en actualiseren van procedures voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst geschiedt in overleg tussen een functionaris van de ambulancedienst en/of meldkamer ambulancezorg en een functionaris van het GHOR-bureau. 5.2 De actualiteit van procedures voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst wordt gewaarborgd middels een periodieke update. Wanneer omstandigheden hiertoe aanleiding geven, worden deze procedures tussentijds geactualiseerd. 5.3 Procedures die van toepassing zijn bij rampen zijn gebundeld voor de meldkamer ambulancezorg. 5.4 Meldkamer-, en ambulancepersoneel wordt op de hoogte gesteld van de voor hun relevante wijzigingen die bij een update in de procedures zijn aangebracht. 5.5 Procedures relevant bij rampen zijn ten alle tijde toegankelijk voor alle medewerkers. Dit houdt tenminste in dat: een papieren versie van de actuele procedures beschikbaar is op alle meldkamers en ambulanceposten; een elektronische versie van de actuele procedures beschikbaar is op alle meldkamers en ambulanceposten, bijvoorbeeld via intranet; de procedure 1 e ambulance beschikbaar is op alle ambulances. 5.6 Geüpdate procedures worden voor implementatie zowel door de ambulancezorginstelling als het GHORbureau geaccordeerd. Procedures: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

10 Domein: Personeel en Middelen De inzet van personeel en middelen voor de preparatie op en de uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening door meldkamer-, en ambulancepersoneel bij een ramp wordt gewaarborgd. Personeel 1 Er wordt een personeelsbeleid gevoerd ten aanzien van de bijzondere aspecten van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Dit beleid voldoet tenminste aan: (1.1 t /m 1.3) 1.1 Schriftelijk is vastgelegd, door welke personen onderstaande functies worden ingevuld: beheer van de procedures voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst, dit betreft het opstellen, het onderhouden en daarmee ook de actualisering en de implementatie van deze procedures; voor deze taak is structureel tijd beschikbaar; een crisisteam/ crisiscoördinator voor de interne bedrijfsvoering tijdens een ramp; zorgdragen voor het opleidings-, en trainingsplan en het (laten) voorbereiden, begeleiden en evalueren van opleidingen en trainingen voor meldkamer-, en ambulancepersoneel; zorgdragen voor het oefenplan en het (laten) voorbereiden, begeleiden en evalueren van oefeningen voor meldkamer-, en ambulancepersoneel; contact met de pers tijdens een ramp over ambulancezorg; 1.2 Bovengenoemde functies zijn schriftelijk vastgelegd, alsmede de taken, bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. 1.3 Voor bovengenoemde functies is bepaald wie 7 x 24 uur beschikbaar/ paraat dient te zijn en voor deze functies is een beschikbaarheids-, en/of paraatheidsregeling ingesteld. Middelen 2 Er wordt gewaarborgd dat communicatiemiddelen die nodig zijn bij een ramp bedrijfszeker en per direct inzetbaar zijn. Dit betreft tenminste: (2.1 t /m 2.3) 2.1 Alle aansluitingen op het noodnet worden, naast de KPN-test, door de meldkamer ambulancezorg periodiek getest waarmee de bedrijfszekerheid gewaarborgd wordt. Is er voor het testen van de noodnet aansluitingen een vaststaande frequentie vastgesteld? 2.2 De meldkamer ambulancezorg is voor de ambulancebijstand bij een ramp aangesloten op een systeem, zodat grootschalige interregionale ambulancebijstand mogelijk is, bijvoorbeeld de module Ambulancebijstand van het project Octopus. - Zo ja,.per. maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is. - Hoe vaak werden de noodnet aansluitingen de afgelopen 2 jaar getest?... keer. 10

11 2.3 De meldkamer ambulancezorg is voor de gewondenspreiding bij een ramp aangesloten op een systeem, zodat grootschalige regionale en interregionale gewondenspreiding mogelijk is, bijvoorbeeld de module Gewondenspreiding van het project Octopus. 3 Er wordt gewaarborgd dat middelen die noodzakelijk zijn voor de ambulancezorgverlening bij een ramp bedrijfszeker en per direct beschikbaar zijn. Dit houdt tenminste in dat: (3.1 en 3.2) 3.1 Op iedere ambulance zijn blanco Nationale Gewondenkaarten en ritformulieren aanwezig. 3.2 Op iedere ambulance zijn middelen aanwezig (zoals kleding) waarmee ambulancepersoneel dat de rol van 1 e ambulance moet vervullen, deze rol herkenbaar kan maken. 4 De locaties, die vereist zijn voor rampgebonden functies zijn schriftelijk vastgelegd. Dit betreft tenminste: (4.1) 4.1 Het loodspostenplan*, waarin potentiële locaties voor loodsposten zijn beschreven, is op de meldkamer ambulancezorg en op iedere ambulance aanwezig. 5 In de begroting is opgenomen de financiering van de preparatie op een ramp van ambulance-, en meldkamerpersoneel. Dit betreft tenminste: (5.1 t /m 5.3) 5.1 De financiering van het opleidingsbeleid van meldkamer-, en ambulancepersoneel ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. 5.2 De financiering van het oefenbeleid van meldkamer-, en ambulancepersoneel ten behoeve van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. 5.3 De financiering van middelen die specifiek nodig zijn voor spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Personeel en Middelen: Conclusies * zie woordenlijst. Actiepunten Realisatietermijn

12 Domein: Opleiden, Trainen en Oefenen De ambulancezorginstelling waarborgt de inzet van geschoold, getraind en geoefend meldkamer-, en ambulancepersoneel voor de uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Opleiden en Trainen 1 Er wordt een opleidingsbeleid (inclusief trainen) gevoerd ten aanzien van de bijzondere aspecten van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Dit beleid houdt tenminste in dat: (1.1 t /m 1.3) 1.1 Er is een termijn vastgesteld waarbinnen nieuw meldkamer-, en ambulancepersoneel opgeleid is voor hun rol bij een ramp. 1.2 Het meldkamer-, en ambulancepersoneel functiespecifieke opleidingen (inclusief trainingen) gevolgd heeft voor hun rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: het meldkamer-, en ambulancepersoneel heeft kennis van de organisatie en coördinatie op de rampplek, bijvoorbeeld door het volgen van de 'Basismodule GHOR' of equivalent daarvan; het ambulancepersoneel is opgeleid om de rol van 1 e ambulance te kunnen vervullen bij een ramp; het ambulancepersoneel is bekend met en getraind in het gebruik van het geneeskundig materiaal van de haakarmbak; het ambulancepersoneel heeft kennis van het landelijke protocol Decontaminatie; operationele uitvoering van kleinschalige chemische besmetting. 1.3 Het meldkamer-, en ambulancepersoneel houdt de functiespecifieke kennis en vaardigheden bij met betrekking tot hun rol bij een ramp, bijvoorbeeld door het volgen van nascholing. 2 Het opleidingsbeleid ten aanzien van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp is ingebed in een interne verbetercyclus. Dit houdt tenminste in dat: (2.1 en 2.2) 2.1 Doorlopende verbetering van het opleidingsbeleid en niveau van meldkamer-, en ambulancepersoneel ten aanzien van de preparatie op een ramp, wordt gewaarborgd, middels planvorming, structurele evaluaties en bijstellingen. 2.2 De gevolgde opleidingen van het meldkamer-, en ambulancepersoneel met betrekking tot hun specifieke rol bij een ramp wordt periodiek geregistreerd. 12

13 Oefenen 3 Er wordt een oefenbeleid gevoerd voor meldkamer-, en ambulancepersoneel ten aanzien van de bijzondere aspecten van spoedeisende medische zorgverlening bij een ramp. Dit beleid houdt tenminste in: (3.1 t /m 3.4) 3.1 Er wordt voor meldkamerpersoneel oefeningen georganiseerd voor hun specifieke rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: interne rampoefeningen voor de meldkamer ambulancezorg; Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? - Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er op jaarbasis georganiseerd? In totaal... interne rampoefeningen per jaar voor meldkamercentralisten. - Dit betekent dat er per meldkamercentralist.... interne rampoefeningen beschikbaar zijn per jaar supraregionale oefeningen met de meldkamers ambulancezorg van andere veilgheidsregio; Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? -Zo ja,.x per maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak werd de afgelopen 4 jaar een dergelijke oefening georganiseerd?...keer. Jaartal(len): multidisciplinaire rampoefeningen voor de meldkamer ambulancezorg met centralisten van de meldkamers brandweer en politie van de eigen veilgheidsregio; Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? -Zo ja,.x per maand(en)/jaar (doorstrepen wat niet van toepassing is). - Hoe vaak werd de afgelopen 4 jaar een dergelijke oefening georganiseerd?...keer. Jaartal(len):. 3.2 Er wordt voor ambulancepersoneel oefeningen georganiseerd voor hun specifieke rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: oefeningen voor ambulancemedewerkers, waarin de rol van 1 e ambulance wordt geoefend. Is er voor dergelijke oefeningen een vaststaande frequentie vastgesteld? - Hoeveel van dergelijke oefeningen worden er op jaarbasis georganiseerd? In totaal... oefeningen per jaar voor de rol van 1 e ambulance. - Dit betekent dat er per ambulancemedewerker e ambulance oefeningen beschikbaar zijn per jaar. 13

14 3.3 Meldkamer-, en ambulancepersoneel neemt deel aan monodisciplinaire oefeningen met de andere GHORketenpartners (ziekenhuizen, SIGMA, MMT, GHOR-bureau enz.). 3.4 Meldkamer-, en ambulancepersoneel neemt deel aan multidisciplinaire oefeningen met de andere GHOR ketenpartners, brandweer, politie en overheidsinstanties. - Hoe vaak heeft de meldkamer ambulancezorg de afgelopen 2 jaar deelgenomen aan een dergelijke oefening?... keer. Jaartal(len ): - Hoe vaak heeft de ambulancedienst de afgelopen 2 jaar deelgenomen aan een dergelijke oefening?... keer. Jaartal(len ): - Hoe vaak heeft de meldkamer ambulancezorg de afgelopen 2 jaar deelgenomen aan een dergelijke oefening?... keer. Jaartal(len ): - Hoe vaak heeft de ambulancedienst de afgelopen 2 jaar deelgenomen aan een dergelijke oefening?... keer. Jaartal(len ): 4 Het oefenbeleid ten aanzien van spoedeisende medische zorgverlening door meldkamer-, en ambulancepersoneel bij een ramp is ingebed in een interne verbetercyclus. Dit beleid houdt tenminste in: (4.1 t /m 4.4) 4.1 Periodiek wordt een (één of meerjarig) oefenplan opgesteld voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst, met daarin een globale inhoudelijke en tijdsplanning van de voorgenomen oefenactiviteiten voor de bijzondere aspecten van zorgverlening bij een ramp. Dit betreft tenminste de volgende onderdelen: het oefenplan wordt na afloop geëvalueerd op het behalen van de vastgestelde oefenfrequentie en oefendoelen; aanbevelingen voor verbetering worden verwerkt in het nieuwe oefenplan; na afloop van de planperiode wordt per meldkamer-, en ambulancefunctionaris het aantal deelgenomen oefeningen geregistreerd; een periodieke inventarisatie onder het meldkamer-, en ambulancepersoneel van de behoefte aan oefenactiviteiten met betrekking tot preparatie op een ramp; er worden naast real-time oefeningen ook erkende virtuele oefeningen aangeboden aan meldkamer-, en ambulancepersoneel (bijvoorbeeld Emergo Train System (ETS)). 4.2 Voor iedere oefening wordt een oefendraaiboek opgesteld, dat wil zeggen een schematische uitwerking van de oefening, waarin bijvoorbeeld is uitgewerkt: gekozen scenario, alle activiteiten van voorbereiding, knelpunten uit voorgaande oefening, oefendoelen, personele bezetting, evaluatie/ nazorg van de oefening. 14

15 4.3 Iedere oefening wordt geleid door een gekwalificeerde oefenleider. 4.4 Iedere oefening wordt geëvalueerd. Dit houdt tenminste in: een nabespreking op het niveau van de meldkamer ambulancezorg en/ of de ambulancedienst; hierbij is aandacht voor: persoonlijke aspecten (bijvoorbeeld bejegening, persoonlijke beleving); procesmatige aspecten (uitvoering in relatie tot oefendoelen, knelpunten, mogelijke verbeteringen) een evaluatieverslag; met daarin tenminste verslaglegging van: de uitvoering van het oefendraaiboek en het behalen van de oefendoelen, met vermelding van mogelijke knelpunten aanbevelingen voor toekomstige oefeningen of aanpassingen van bestaand beleid. De genoemde aanbevelingen en beleidsaanpassingen worden vertaald in actiepunten en verbonden aan een realisatietermijn; na het verstrijken van die termijn wordt geëvalueerd welke resultaten er per actiepunt zijn geboekt. Deskundigheidstoetsing 5 Gewaarborgd wordt de deskundigheid van meldkamer-, en ambulancepersoneel ten aanzien van hun specifieke rol bij een ramp. Dit betreft tenminste: (5.1) 5.1 De deskundigheid van het meldkamer-, en ambulancepersoneel (rol 1 e ambulance), ten aanzien van hun specifieke rol bij een ramp wordt getoetst, volgens een vooraf vastgestelde frequentie en methode (profcheck). Hierbij valt te denken aan een kennistoets en of wordt voldaan aan de opleidings-, trainings-, en oefeneisen. Opleiden, Trainen en Oefenen: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

16 Domein: Samenwerking Het volgende domein gaat over samenwerking in de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening op verschillende niveaus. Achtereenvolgens komen aan de orde de samenwerking: (1) binnen de ambulancezorginstelling; (2) met functionarissen van het GHOR-bureau; (3) met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten; (4) met andere acute zorg ketenpartners (zoals ziekenhuizen, traumacentrum, huisartsen(-posten), spoedafdelingen van GGZ, GHOR-bureau); (5) met GHOR, brandweer, politie en gemeenten. Er wordt binnen de ambulancezorginstelling, met functionarissen van het GHOR-bureau, met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten, met de acute zorg ketenpartners en met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten samengewerkt in de preparatie op rampen ten behoeve van een optimale uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening ten tijde van een ramp. Samenwerking binnen de ambulancezorginstelling 1 Er wordt binnen de ambulancezorginstelling samengewerkt in de preparatie op een ramp. Dit houdt tenminste in: (1.1 t /m 1.3) 1.1 Er vindt intern overleg plaats tussen functionarissen die betrokken zijn bij de preparatie op een ramp zoals: directie, zorgmanagers, contactpersoon GHOR-bureau, Regionaal oefencoördinator (ROC) kwaliteitsfunctionaris, hoofd meldkamer ambulancezorg. 1.2 Er wordt tijdens deze overlegvormen afspraken gemaakt over de verbetering van bestaand beleid voor de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening bij externe rampen. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd. 1.3 Meldkamer-, en ambulancepersoneel wordt van de voor hen relevante actuele ontwikkelingen ten aanzien van de voorbereiding op rampen op de hoogte gesteld. Samenwerking met functionarissen van het GHOR-bureau 2 Er wordt samengewerkt met functionarissen van het GHOR-bureau in de preperatie op een ramp. Dit houdt tenminste in dat: (2.1 t /m 2.3) 2.1 Er vindt bilateraal* overleg plaats met functionarissen van het GHOR-bureau ten aanzien van de preparatie op rampen. Dit overleg heeft betrekking op: de invulling van de operationele GHOR-functies (CvDG, OvDG, Hoofd Gewondennest, Coördinator Gewonden Vervoer, enz.); op welke wijze het GHOR-bureau de ambulancezorginstelling kan ondersteunen in de preperatie van de meldkamer ambulancezorg en ambulancedienst op rampen. * zie woordenlijst 16

17 2.2 Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met functionarissen van het GHOR-bureau met betrekking tot de preparatie op spoedeisende medische zorgverlening bij rampen door de meldkamer ambulancezorg en de ambulancediensten. Deze afspraken zijn schriftelijk vastgelegd en hebben tenminste betrekking op: de benodigde opleiding, training en oefening van meldkamer-, en ambulancepersoneel (incl. 1 e ambulance); het ontwikkelen en updaten van rampenprocedures voor de meldkamer ambulancezorg en de ambulancediensten (bijvoorbeeld alarmering; gewondenspreidingsplan, 1 e ambulance enz.); de te leveren zorgcapaciteit van de ambulancediensten ten tijde van een ramp. 2.3 Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met functionarissen van het GHOR-bureau ten aanzien van operationele GHOR-functies die door de ambulancezorginstelling ingevuld kunnen worden. Deze afspraken zijn schriftelijk vastgelegd en hebben betrekking op: de personele invulling per operationele GHOR-functie en wat de bijbehorende taken en verplichtingen zijn; de paraatheid of bereikbaarheid van de operationele GHOR-functionarissen; de benodigde opleidingen, trainingen en oefeningen van de operationele GHOR-functionarissen; benodigde middelen ten aanzien van de invulling van de operationele GHOR-functies, inclusief financiële middelen. Samenwerking met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten 3 Er wordt samengewerkt met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten in de preparatie op rampen. Dit houdt tenminste in: (3.1) 3.1 Met andere meldkamers ambulancezorg en ambulancediensten wordt samengewerkt in de preparatie op rampen, bijvoorbeeld ten aanzien van oefening of het verbeteren van procedures. Samenwerking met andere acute zorg ketenpartners (zoals ziekenhuizen, traumacentrum, huisartsen(-posten), spoedafdelingen van GGZ, GHOR -bureau) 4 Er wordt samengewerkt met de acute zorg ketenpartners in de preparatie op een ramp. Dit houdt tenminste in dat: (4.1 t /m 4.3) 4.1 Er vindt overleg plaats met de acute zorg ketenpartners over samenwerking ten aanzien van de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij rampen. 4.2 Er worden samenwerkingsafspraken gemaakt met de acute zorg ketenpartners over de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medische zorgverlening bij rampen. 4.3 Er worden samenwerkingsafspraken gemaakt waardoor de meldkamer ambulancezorg 7 x 24 uur inzicht kan verwerven in de SEH-capaciteit, IC-capaciteit, beademde en niet- beademde beddencapaciteit van de ziekenhuizen/ traumacentrum in de omgeving. 17

18 Samenwerking met GHOR, brandweer, politie en gemeenten 5 Er wordt samengewerkt met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten ten aanzien van de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medisch zorgverlening bij een ramp. Dit houdt tenminste in: (5.1 en 5.2) 5.1 Er vindt overleg plaats met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten over samenwerking ten aanzien van de preparatie op en uitvoering van spoedeisende medisch zorgverlening bij een ramp. 5.2 Er worden (samenwerkings)afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten ten aanzien van de preparatie op en uitvoering van specifieke hulpverlening bij een ramp. Deze afspraken worden schriftelijk vastgelegd en hebben betrekking tenminste op: afstemming met vertegenwoordigers (van de meldkamers) van GHOR, brandweer, politie en gemeenten over de informatie die tijdens een ramp onderling wel en niet uitgewisseld moet worden; afstemming met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten ten aanzien van multidisciplinaire oefeningen; afstemming met vertegenwoordigers van GHOR, brandweer, politie en gemeenten ten aanzien van multidisciplinaire procedures (zoals opschalen, afschalen). Samenwerking: Conclusies Actiepunten Realisatietermijn

19 Woordenlijst Afschalen De acties die door de meldkamer ambulancezorg uitgezet moeten worden om de spoedeisende medische zorgverlening geleverd door de ambulancedienst terug te brengen naar de dagelijkse situatie en de GHOR-ketenpartners van het besluit tot afschalen op de hoogte te stellen. AMBU team Geneeskundig team, dat deel uitmaakt van de geneeskundige combinatie en bestaat uit één ambulance verpleegkundige en één ambulancechauffeur die beide werkzaam zijn op het rampterrein en geen vervoerstaak hebben. 1 e ambulance Ambulance die als eerste op het rampterrein arriveert en verantwoordelijk is voor het in kaart brengen van de situatie en rapportage hiervan aan de meldkamer ambulancezorg. Daarnaast geeft de 1 e ambulance leiding aan de geneeskundige dienst(en) op de rampplek tot de OvDG arriveert. Ambulancebijstandplan Plan waarin de centrale posen ambulancevervoer op volgorde van afstand zijn vermeld. Daarbij is aangegeven welk aantal ambulances maximaal voor bijstand beschikbaar is en binnen welke tijd deze beschikbaar kunnen zijn. Basismodule GHOR Theoretische basiscursus voor alle geneeskundige zorgverleners die ten tijde van een ramp ingezet kunnen worden op het rampterrein. Beschikbaarheid Bereikbaar en aanwezig binnen op vooraf gestelde tijd en locatie. Bilateraal overleg Overlegvorm waar maximaal twee verschillende partijen bij betrokken zijn. Bijvoorbeeld overleg tussen de meldkamer ambulancezorg en het GHOR-bureau. Computer gestuurd Methode om groepen zorgverleners simultaan telefonisch te alarmeren en te informeren. oproepsysteem Emergo Train System (ETS) Externe ramp of grootschalig incident Toetsings-, en oefensysteem afkomstig uit Zweden, waarmee men een rampsituatie kan nabootsen en dat personen de kans geeft alle aspecten van hulpverlening (pre-hospitaal en in het ziekenhuis) te oefenen zonder grote inzet van middelen en personen. Een gebeurtenis waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van veel personen, het milieu en/of grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd of zijn geschaad, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken. Gewondenspreidingsplan Overzicht van de afstand tot en de medische behandelcapaciteit van de ziekenhuizen, met als doel gewonden bij een ramp zo spoedig mogelijk naar het voor hem meeste geschikte ziekenhuis te vervoeren, waarbij rekening wordt gehouden met de (actuele) behandelcapaciteit. GHOR /ghor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen Rampen (in hoofdletters: de organisatie; in kleine letters: het zorgverleningproces) GHOR-bureau Het bureau waar per (veiligheids-)regio de Regionaal Geneeskundig Functionaris (RGF) en zijn/haar medewerkers zijn gevestigd GHOR-ketenpartners Instellingen die in het kader van de opvang en verzorging van gewonde rampenslachtoffers samenwerken binnen de geneeskundige keten, zoals GHOR-bureau, ambulancezorg, ziekenhuizen, traumacentra, NRK, GGD, GGZ en huisartsen(-posten). GRIP-fasen Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings Procedure. GRIP is een opschalingsprocedure die onderscheid maakt in verschillende opschalingstadia (GRIP 1 t/m 4). Bij elk opschalingstadia wordt de organisatie verder opgebouwd en krijgen organisatieonderdelen en functionarissen specifieke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden toegewezen ten behoeve van de hulpverlening bij grootschalige incidenten en rampen. Haakarmbak Een aanhangwagen met daarin geneeskundig materiaal, die tijdens een ramp ingezet wordt om gebruikt materiaal aan te vullen. 19

20 Interne oefening Loodspost Mobiel Medisch Team (MMT) Monodisciplinaire oefening Multidisciplinaire oefening Nationale gewondenkaart Nationale Noodnet Opschalen Paraatheid Preparatie Real-time oefening Regionaal Geneeskundig Functionaris (RGF) SIGMA Spoedeisende Medische Zorgverlening Supraregionale oefening Triage Rampenoefening binnen de eigen geneeskundige hulpverleningsdienst waaraan alleen medewerkers van de eigen organisatie deelnemen, bijvoorbeeld oefeningen voor de meldkamer ambulancezorg of de ambulancedienst in het kader van de rol van 1 e ambulance. Een loodspost is een vooraf bepaalde, gemakkelijk te vinden plaats waar het bijstandverlenend potentieel (bijstandsambulances en andere geneeskundige bijstand) wordt opgevangen en van waaruit het naar een gewenste plaats wordt geleid. Dit is meestal de ambulance opstelplaats. Een loodspost moet goed bereikbaar en veilig zijn en voldoende ruimte bieden. Zo mogelijk zijn faciliteiten aanwezig zoals een benzinestation en/of restaurant met grote parkeerplaats. De potentiële locaties voor loodsposten zijn beschreven in een loodspostenplan. Geneeskundig team, bestaande uit één MMT-arts, één MMT-verpleegkundige en één chauffeur/ helikopterpiloot, dat in staat is ter plaatse (buiten een ziekenhuis) triage uit te voeren en specialistische hulp te verlenen. Rampenoefening waaraan verschillende geneeskundige hulpverleningsdiensten deelnemen, zoals ziekenhuizen, ambulancediensten, meldkamers ambulancezorg enz. Rampenoefening waaraan naast de geneeskundige hulpverleningsdienst(en) ook politie, brandweer, GHOR en gemeenten deelnemen. Kaart voor het registreren van medische gegevens en persoongegevens op het rampterrein, zoals de gemeten vitale waarden, toegediende medicatie. Een besloten telefoonnet met een beperkt aantal aansluitingen. Als het reguliere telefoonnetwerk overbelast raakt, is telefoneren met anderen die aangesloten zijn op het Nationaal Noodnet te allen tijde mogelijk. De acties die uitgezet moeten worden om de parate diensten en het (openbaar) bestuur aan te passen vanuit de dagelijkse situatie opdat een ramp kan worden bestreden. Per acuut inzetbaar. Alles dat voorbereid moet worden om slachtoffers van rampen op te vangen en geneeskundig te kunnen behandelen. In dit verband moet men denken aan het opstellen van plannen en procedures, het opleiden, trainen en oefenen van personeel. Oefening waarbij men tracht een echte ramp zoveel mogelijk na te bootsen. Tijdens dergelijke oefeningen wordt er gewerkt met een casus en worden lotusslachtoffers ingezet. Hoogst leidinggevende en ambtelijk eindverantwoordelijk functionaris binnen de GHOR in een GHOR-regio. Hij/zij staat op gelijk niveau als de regionale brandweercommandant en de regionale leidinggevende van de politie. Snel Inzetbare Groep ter Medische Assistentie; een team van acht vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis, bestaande uit één leider, één chauffeur en zes leden, dat de professionele geneeskundige hulpverleners assisteert en ondersteunt bij een grootschalige incident of ramp. Het in georganiseerd verband verrichten van niet-uitstelbare (acute) medische hulpverlening aan slachtoffers van een ramp, vanaf de afhandeling van de eerste incidentmelding door de meldkamer ambulancezorg tot aan de opvang van slachtoffers door geneeskundige diensten. Oefening waaraan de meldkamers van twee of meer veiligheidsregio s deelnemen. Het classificeren van gewonden naar de ernst van het opgelopen letsel. Deze classificatie resulteert in een aantal urgentieklassen voor behandeling en vervoer. 20