Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak?"

Transcriptie

1 Urine en hydratiestatus: Een gewichtige zaak? Jan-Willem van Dijk Conferentie Sportvoeding 2015

2 Vochtbalans

3 Water in lichaam

4 Intracellulair vs Extracellulair Intracellulair vocht vocht in lichaamscellen Extracellulair vocht vocht buiten de lichaamscellen vocht tussen de lichaamscellen vocht in het bloed

5 Bloed en urinemarkers van hydratiestatus Bloed: plasma osmolariteit (Posm) plasma natriumconcentratie (PNa+) hematocriet (Hct) Urine: urine osmolariteit (Uosm) urine-specifieke gravitatie (Usg) urine natriumconcentratie (UNa+)

6 Hypo osmolair vochtverlies Extracellulair compartiment Intracellulair compartiment

7 Osmolariteit extracellulair compartiment hoger dan intracellulair compartiment Extracellulair compartiment Intracellulair compartiment

8 Herstel/behoud van iso-osmolariteit leidt tot intracellulaire dehydratie Extracellulair compartiment Intracellulair compartiment

9 Hypo-osmolair vochtverlies Bloed: plasma osmolariteit (Posm) plasma natriumconcentratie (PNa+) hematocriet (Hct) Urine: urine osmolariteit (Uosm) urine-specifieke gravitatie (Usg) urine natriumconcentratie (UNa+)

10 Hypo-osmolair vochtverlies

11 Oorzaken hypo-osmolair vochtverlies Fysieke inspanning hypo-osmotisch zweet Obligatoir vochtverlies (urine, respiratie, transpiratie) in combinatie met inadequate vochtinname Osmotische diarree (dranken met hoge concentratie glucose of fructose, polyolen, laxeermiddel) verplaatsing extracellulair vocht naar darmen

12 Iso-osmolair vochtverlies Extracellulair compartiment Intracellulair compartiment

13 Osmolariteit extracellulair compartiment gelijk aan osmolariteit intracellulair compartiment Extracellulair compartiment Intracellulair compartiment

14 Iso-osmolair vochtverlies Bloed: plasma osmolariteit (Posm) plasma natriumconcentratie (PNa+) hematocriet (Hct) Urine: urine osmolariteit (Uosm) urine-specifieke gravitatie (Usg) urine natriumconcentratie (UNa+)

15 Iso-osmolair vochtverlies

16 Oorzaken iso-osmolair vochtverlies Diarree door infectie verlies vocht + electrolyten Braken verlies vocht + electrolyten Hoogte / kou arteriele hypoxie leidt tot diurese en natriurese om plasmavolume te verhogen en Hct te verhogen Lisdiuretica blokkeren natriumreabsorptie in nieren

17 Gemixte dehydratie Gemixte dehydratie diurese en natriurese (extracelluire dehydratie), bijvoorbeeld op hoogte, tegengegaan door minder drinken (intracellulaire dehydratie) diurese en natriurese (extracellulaire dehydratie), bijvoorbeeld door kou of hoogte, gecombineerd met hevig zweten (intracellulaire dehydratie). osmotische diarree gecombineerd met koorts en hevig zweten

18 Markers van intra- en extracellulaire dehydratie

19 Plasma osmolariteit Marker intra-cellulaire dehydratie Directe marker van dehydratie Gouden standaard Superieur t.o.v. PNa+ X Verzamelen bloedplasma invasief X Laboratorium apparatuur nodig (osmometer) X Geen geschikte veldtest!

20 Urine osmolartiteit Marker intra-cellulaire dehydratie Sterk gerelateerd aan Posm Urine verzamelen is non-invasief X Niet geschikt voor meten acute dehydratie Uosm sterk beinvloed door acute vochtinname, voeding, catabole processen X Laboratorium apparatuur nodig (osmometer) X Geen geschikte veldtest

21 Urine Specific Gravity Marker intra-cellulaire dehydratie Sterk gerelateerd aan Posm en Uosm Urine verzamelen is non-invasief Simpel te meten door refractometer X Niet geschikt voor meten acute dehydratie Uosm sterk beinvloed door acute vochtinname, voeding, catabole processen Geschikte veldtest wanneer op de juiste manier toegepast en geïntepreteerd!

22 Refractometer

23 USG: Bij wie? Atleten met verhoogde kans op intracellulaire dehydratie: Sport of verblijf in warm klimaat Sport of atleet met excessief zweetverlies Herhaalde wedstrijden/training (zweetverlies) in korte periode Atleten met potentieel inadequate vochtinname Sporten waarbij weinig gedronken kan worden Op gewicht komen bij gewichtsklasse sporten (onder voorbehoud)

24 USG: Hoe? Alleen met ochtendurine! Combineren met meting lichaamsgewicht Logboek met individuele referentiewaarden aanleggen individuele normaalwaarden in goed gehydrateerde toestand Stijging USG t.o.v. individuele referentiewaarden duidt op dehydratie

25 Atleet op trainingskamp in de hitte Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Gewicht (kg) USG Hydratie categorie USG ochtendurine Extreme hyperhydratie <1.017 Lichte hyperhydratie Goede hydratie Normale hydratie Lichte dehydratie Forse dehydratie Extreme dehydratie >1.031

26 Atleet die op gewicht probeert te komen Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Gewicht (kg) USG Hydratie categorie USG ochtendurine Extreme hyperhydratie <1.017 Lichte hyperhydratie Goede hydratie Normale hydratie Lichte dehydratie Forse dehydratie Extreme dehydratie >1.031

27 USG METING Calibratie Aandachtspunten Calibreer het instrument voor gebruik, aan het begin van de dag. Wanneer er AAA wordt weergegeven, veeg prisma schoon, en druk begin calibratie opnieuw. 1. Veeg prisma schoon met zachte papieren tissue, en breng ongeveer 0.3 ml water gedemineraliseerd water aan. Geef het water even de tijd (20 sec,) om temperatuur van instrument aan te nemen. 2. Druk op de START knop. De meetwaarde en temperatuur worden weergeven. 1. Indien meetwaarde aangeeft is de calibratie compleet. Indien meetwaarde GEEN aangeeft, druk op de ZERO knop, terwijl water op prisma ligt. Calibratie is compleet wanneer 000 tweemaal knippert. 3 Veeg het prisma schoon met een zachte papieren tissue. Het apparaat is klaar voor een meting.

28 Meting USG METING Aandachtspunten Meting kunnen fluctueren bij warme of koude urinemonsters. Wacht totdat het instrument temperatuur van monster aanneemt (20 sec.), voordat START knop wordt ingedrukt. Niet afspoelen met heet water, hierdoor neemt waterdichtheid af. De aangegeven temperatuur is van het prisma, en niet noodzakelijk van het urinemonster. 1. Veeg prisma schoon met zachte papieren tissue, en breng ongeveer 0.3 ml water gedemineraliseerd water aan. Geef het urinemonster even de tijd (20 sec,) om temperatuur van instrument aan te nemen. 2. Druk op de START knop. De meetwaarde en temperatuur worden weergeven. 3. Veeg het prisma schoon met een zachte papieren tissue. Spoel het prisma met water, dit mag onder stromend water. Droog het prisma goed met een zachte papieren tissue.

SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK

SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK Feel Good, SD Caspers, maart 2016 SPORTDIËTISTE SPORTNETWERK - Steffanie Caspers - Sport voedingsadviesbureau Feel Good - Namens sportnetwerk Ommedijk: - presentaties - individuele begeleiding sporter

Nadere informatie

VOEDING. Trainingsadvies Transplantoux 2011. Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme ALGEMEEN: Gewicht ~ prestatie

VOEDING. Trainingsadvies Transplantoux 2011. Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme ALGEMEEN: Gewicht ~ prestatie VOEDING Belangrijk! Energie en opbouwstoffen voor het metabolisme Gewicht ~ prestatie Koolhydraten ~ prestatie Vochtopname ~ prestatie Voeding ~ gezondheid ALGEMEEN: - Koolhydraten: Koolhydraten zijn de

Nadere informatie

Van sportdrank tot napilsen

Van sportdrank tot napilsen Van sportdrank tot napilsen vochtbalans rondom inspanning Marco Mensink & Jora Steennis marco.mensink@wur.nl Marco Jora indeling Waarom is de vochtbalans zo belangrijk Hoeveel vocht verlies ik Wat moet

Nadere informatie

HYDRATIESTATION leerling-sectie

HYDRATIESTATION leerling-sectie Missie X: Train als een astronaut HYDRATIESTATION leerling-sectie Naam leerling Deze les zal je helpen verschillende hydratieniveaus te identificeren en je eigen hydratieniveaus waar te nemen. Tijdens

Nadere informatie

JANUARI 2017. Yogacollege Tilburg. Telefoon: 06-33610765. Info@yogacollegetilburg.nl. www.yogacollegetilburg.nl

JANUARI 2017. Yogacollege Tilburg. Telefoon: 06-33610765. Info@yogacollegetilburg.nl. www.yogacollegetilburg.nl JANUARI 2017 1 2 3 4 5 6 7 8 1e jaar groep A 9 10 11 12 13 14 15 2e jaar groep A 16 17 18 19 20 21 22 1e jaar groep B 23 24 25 26 27 28 29 Opleiding 2e jaar groep A 30 31 FEBRUARI 2017 1 2 3 4 5 1e jaar

Nadere informatie

Het belang van vocht voor, tijdens en na inspanning. Martina Smolak, diëtiste

Het belang van vocht voor, tijdens en na inspanning. Martina Smolak, diëtiste Het belang van vocht voor, tijdens en na inspanning Martina Smolak, diëtiste Vochtaanbeveling Lichaam bestaat uit 2 compartimenten Vetmassa = 10% H 2 O Spiermassa = 75% H 2 O Transportsysteem = vervoert

Nadere informatie

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Deze informatie is bedoeld voor mensen die via de ontlasting veel vocht en/of zout verliezen als gevolg van darmfalen. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan bij een korte darm

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Vochtbalans. Informatie rondom een vochtbalans terTER_

Patiënteninformatie. Vochtbalans. Informatie rondom een vochtbalans terTER_ Patiënteninformatie Vochtbalans Informatie rondom een vochtbalans 1234567890-terTER_ Vochtbalans Informatie rondom een vochtbalans. U bent opgenomen op een verpleegafdeling van Tergooi. Onze artsen en

Nadere informatie

Handleiding HI96821 Digitale refractometer voor de bepaling van Natriumchloride in waterige oplossingen

Handleiding HI96821 Digitale refractometer voor de bepaling van Natriumchloride in waterige oplossingen Handleiding HI96821 Digitale refractometer voor de bepaling van Natriumchloride in waterige oplossingen Primair nazicht Neem het toestel uit de verpakking en kijk na of er geen schade tijdens transport

Nadere informatie

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters

Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Het belang van vocht- en natriumopname voor sporters Eerst enkele weetjes: Vocht (=lichaamswater) is het belangrijkste bestanddeel van ons lichaam Afhankelijk van je leeftijd, gewicht, lichaamssamenstelling

Nadere informatie

Boot - DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, Fiscaal - DEM/DT/BE_MFAO-FIS, Gespreksvaardigheden Gr.1...

Boot - DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, Fiscaal - DEM/DT/BE_MFAO-FIS, Gespreksvaardigheden Gr.1... - DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, - DEM/DT/BE_MFAO-FIS,... Week 6 (4 feb 2013-10 feb 2013) maandag (04/02) dinsdag (05/02) woensdag (06/02) donderdag (07/02)

Nadere informatie

(Sport)voeding voor hardlopers! Jolanda Donk, Sportdiëtist

(Sport)voeding voor hardlopers! Jolanda Donk, Sportdiëtist (Sport)voeding voor hardlopers! Jolanda Donk, Sportdiëtist Opzet van de presentatie Brandstofgebruik bij langdurige inspanning Vochtbehoefte Voeding VOOR inspanning Voeding TIJDENS inspanning Voeding NA

Nadere informatie

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Deze informatie is bedoeld voor mensen die via de ontlasting veel vocht en/of zout verliezen. U leest in deze folder onder andere informatie over vocht, zout en algemene

Nadere informatie

Aanmelden kan middels het digitale inschrijfformulier die u per mail heeft ontvangen.

Aanmelden kan middels het digitale inschrijfformulier die u per mail heeft ontvangen. MAANDAG 20 juli DINSDAG 21 juli WOENSDAG 22 juli DONDERDAG 23 juli VRIJDAG 24 juli * Bij minder dan 5 aanmeldingen verzorgen wij een alternatief aanbod (bv. ). Huttenbos Entree: 7,95 (Sjoepkar * Bij minder

Nadere informatie

WIE ZIJN WIJ MINDY THOOLEN BEN MENGELERS

WIE ZIJN WIJ MINDY THOOLEN BEN MENGELERS WIE ZIJN WIJ BEN MENGELERS PERSONAL TRAINER BGN GEWICHTSCONSULENT SPECIALISATIE SPORTVOEDING KNKF GEWICHTSHEFTRAINER PERFECT PERFORMANCE TRAINER DOCENT SUMMA SPORT MINDY THOOLEN MASTER TRAINER CLUBJOY

Nadere informatie

Sportcafé. (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel

Sportcafé. (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel Sportcafé (Sport)voeding in functie van prestatie en herstel Opzet Voeding Vocht Koolhydraten Eiwitten Eten en drinken rondom inspanning Vragen Belang sportvoeding Gezondheid / energie Optimale prestatie

Nadere informatie

Charles Loijens. Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu. Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien.

Charles Loijens. Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu. Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien. Charles Loijens Performance Coach Topsport / www.top-coach.eu Met dank aan Guido Vroemen, sportarts o.a. Nationale Triatlon Team en Leontien.nl De rol van voeding Algeheel welbevinden / Fitheid Energie

Nadere informatie

Betere sportprestaties met een aangepaste voeding?

Betere sportprestaties met een aangepaste voeding? Betere sportprestaties met een aangepaste voeding? Inhoud Energiebehoefte Energieverbruik door sport Sportvoeding = gezonde voeding Sporten en drinken Recreatieve- of prestatiesporter Besluit Meer informatie?

Nadere informatie

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen

Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Deze folder is bedoeld voor mensen die via de ontlasting veel vocht en/of zout verliezen als gevolg van darmfalen. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan bij een korte darm syndroom

Nadere informatie

Voeding voor, tijdens en na het wielrennen

Voeding voor, tijdens en na het wielrennen Voeding voor, tijdens en na het wielrennen Opzet presentatie: wielrennen energie wat doet voeding gezonde voeding/sportvoeding (sport)voeding voor, tijdens, na vragen Goede voeding zorgt voor Prestatieverbetering

Nadere informatie

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20

Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20 Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42

Nadere informatie

VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE

VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE Meer water, minder bellen Hydration Promotie van het belang van hydratatie bij het duiken VEILIGHEIDSCAMPAGNE HYDRATATIE Wat is uitdroging en hoe is het van invloed op de duikveiligheid Uitdroging doet

Nadere informatie

Uurroosters administratie

Uurroosters administratie Uurroosters administratie Voltijdse arbeid: 38:00 Deeltijdse arbeid aan 50%: 19:00 1 maandag 7:45 9:00 9:00 12:00 12:00 14:00 2 maandag 12:00 14:00 14:00 dinsdag 12:00 14:00 14:00 woensdag 12:00 14:00

Nadere informatie

Opdracht. Gezond bewegen? Doen!

Opdracht. Gezond bewegen? Doen! Opdracht Doe het zelf 16 Gezond bewegen? Doen! Inleiding Indezelessenwordteraandachtbesteedaan bewegenengezondheid.erzijnopdrachtendieineen groepjewordenuitgevoerddaaromookhet samenwerken erbij. Doelstellingen

Nadere informatie

Mijn kind heeft diarree

Mijn kind heeft diarree Mijn kind heeft diarree Beste ouders, Uw kind heeft diarree. In deze brochure vindt u een antwoord op de meeste vragen en ook praktische tips, opdat dit tijdelijk ongemak u geen onnodige hoofdbrekens zou

Nadere informatie

Handleiding HI Digitale Brix refractometer voor de bepaling van sucrose in waterige oplossingen

Handleiding HI Digitale Brix refractometer voor de bepaling van sucrose in waterige oplossingen Handleiding HI96801 Digitale Brix refractometer voor de bepaling van sucrose in waterige oplossingen Primair nazicht Neem het toestel uit de verpakking en kijk na of er geen schade tijdens transport is

Nadere informatie

Vochtbalans Radboud universitair medisch centrum

Vochtbalans Radboud universitair medisch centrum Vochtbalans Voor uw behandeling is het belangrijk dat er per dag wordt opgeschreven hoeveel u drinkt en plast. Dit heet het bijhouden van uw vochtbalans. Deze folder geeft u hier meer informatie over.

Nadere informatie

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen

Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen Water 1 Onderwerpen Hoe werkt ons lichaam? Waarom water drinken? Vocht vasthouden Puur water Tips bij water drinken Vragen 2 Hoe werkt ons lichaam? Belangrijkste functie van de nieren/bijnieren: - filteren

Nadere informatie

Slimhuishouden.nl. sslaap kamer. slaap kamer bad kamer trappen overloop. slaap kamer. slaap kamer. hal. zolder. woon kamer buiten boel.

Slimhuishouden.nl. sslaap kamer. slaap kamer bad kamer trappen overloop. slaap kamer. slaap kamer. hal. zolder. woon kamer buiten boel. nov 2016 45 maandag 7 dinsdag 8 woensdag 9 donderdag 10 vrijdag 11 zaterdag 12 Aankomst Sint zondag 13 s nov 2016 46 maandag 14 dinsdag 15 woensdag 16 donderdag 17 vrijdag 18 zaterdag 19 zondag 20 s nov

Nadere informatie

Zin of Onzin van Sportdranken

Zin of Onzin van Sportdranken Zin of Onzin van Sportdranken Rudi Frankinouille (drs.) Sportfysioloog UZA-S.P.O.R.T.S. Trainer A triatlon Atletenbegeleiding.be Docent Vlaamse Trainers School Docent U.A. REVAKI Waarom drinken? Dorst

Nadere informatie

Osmo- en volumeregulatie

Osmo- en volumeregulatie Osmo- en volumeregulatie De water- en zouthuishouding van het lichaam Anne Lohuis - 7 Februari 2013 Doelstelling Het verduidelijken van twee belangrijke functies van het menselijk lichaam, met daar aan

Nadere informatie

Levensbedreigende hyponatriëmie. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen

Levensbedreigende hyponatriëmie. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen Levensbedreigende hyponatriëmie J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen 1 U meet een lage plasma [Na + ] - waarom? Concentratie = Totaal Na + in extracellulaire ruimte 2 U meet een lage plasma [Na

Nadere informatie

Golf vergt vaardigheid, concentratie en behendigheid Golf vergt zowel tactische en technische vaardigheden als balans en behendigheid.

Golf vergt vaardigheid, concentratie en behendigheid Golf vergt zowel tactische en technische vaardigheden als balans en behendigheid. Sportvoeding: Golf vergt vaardigheid, concentratie en behendigheid Golf vergt zowel tactische en technische vaardigheden als balans en behendigheid. Ik ben een vent van 80 kg en mijn vetpercentage is uitstekend

Nadere informatie

Voldoende vocht. Uitgebreid werkblad voor meer vitaliteit en een gezonde mond

Voldoende vocht. Uitgebreid werkblad voor meer vitaliteit en een gezonde mond Voldoende vocht Uitgebreid werkblad voor meer vitaliteit en een gezonde mond Waarom moet je drinken? Water vormt samen met zuurstof een belangrijke bron van voeding voor het lichaam. Voldoende vocht is

Nadere informatie

Hitte bestrijdings beleid

Hitte bestrijdings beleid Hitte bestrijdings beleid 1 Het probleem Hitte veroorzaakt ongevallen Slechtere grip door zweet handen Slechter zicht door beslagen glazen van brillen Mensen worden minder alert Hitte bedreigt de gezondheid

Nadere informatie

Sondevoeding in de thuissituatie

Sondevoeding in de thuissituatie Sondevoeding in de thuissituatie Versie april 2017 - objectid 11291 vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt, www.jessazh.be 7. Contactgegevens Voor meer informatie kan u terecht bij de dieetafdeling.

Nadere informatie

Refractometer digitaal 0-230 Oe + 0-50 %Brix

Refractometer digitaal 0-230 Oe + 0-50 %Brix Refractometer digitaal 0-230 Oe + 0-50 %Brix Neem het instrument uit de verpakking en kijk of er geen schade tijdens transport is ontstaan. Als er enige schade mocht blijken, verwittig onmiddellijk uw

Nadere informatie

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Diëtetiek Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep EEN VOCHTBEPERKING Informatie voor

Nadere informatie

Symbolen. De plas- en drankkalender: overdag ongelukje ongelukje opgestaan s nachts plassen overdag s nachts om te plassen. droog.

Symbolen. De plas- en drankkalender: overdag ongelukje ongelukje opgestaan s nachts plassen overdag s nachts om te plassen. droog. De plas- en drankkalender: In de vorige bladzijden probeerden we duidelijk te maken dat bedplassen verschillende oorzaken kan hebben. Een van de meest frequente objectieve stoornissen is dat de nachtelijke

Nadere informatie

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over:

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over: De les ná G-kracht Drinkwaters In deze les gaat het over: Welke rol water speelt voor onze gezondheid Welke soorten drinkwater er zijn Hoe je water het best kunt drinken en serveren Opdracht 1: Ben jij

Nadere informatie

Vochtbalans bij de cardiologische patiënt

Vochtbalans bij de cardiologische patiënt Vochtbalans bij de cardiologische patiënt Voor uw behandeling is het belangrijk dat er per dag wordt opgeschreven hoeveel u drinkt en plast. Dit noemen we het bijhouden van uw vochtbalans. In deze folder

Nadere informatie

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende

Nadere informatie

In het heetst van de strijd

In het heetst van de strijd Arenberggebouw Arenbergstraat 5 1000 Brussel Tel: 02 209 47 21 Fax: 02 209 47 15 In het heetst van de strijd Richtlijnen voor het sporten in warme en vochtige klimaten AUTEUR ACKAERT B. REDACTEUR PUT K.

Nadere informatie

Sophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen. Informatie voor ouders/verzorgers

Sophia Kinderziekenhuis. Darmspoelen. Informatie voor ouders/verzorgers Sophia Kinderziekenhuis Darmspoelen Informatie voor ouders/verzorgers Nadat uw kind geopereerd is aan een anorectale misvorming, de ziekte van Hirschsprung of geboren is met een Spina Bifida, kunnen er

Nadere informatie

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte.

De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. Hittestress: werken en warm weer Inleiding De een heeft het warm, de ander te warm en de ander heeft het veel te warm, en dat in dezelfde werkruimte. De gevoelstemperatuur wordt, behalve door de luchttemperatuur

Nadere informatie

Post exercise rehydration: effect of beer consumption on fluid balance (PRooST)

Post exercise rehydration: effect of beer consumption on fluid balance (PRooST) Post exercise rehydration: effect of beer consumption on fluid balance (PRooST) (Rehydratie na het sporten: het effect van bierconsumptie op de vochtbalans) Informatiebrochure Deze brochure informeert

Nadere informatie

Adviezen verzorging Ileostoma

Adviezen verzorging Ileostoma Adviezen verzorging Ileostoma De dagelijke verzorging van het ileostoma Hoe vaak u uw stoma moet verzorgen is onder andere afhankelijk van het systeem en wat u zelf prettig vindt. De stomaverpleegkundige

Nadere informatie

Richtlijnen bij kortdurende totale parenterale voeding thuis

Richtlijnen bij kortdurende totale parenterale voeding thuis Richtlijnen bij kortdurende totale parenterale voeding thuis Als het niet mogelijk is voldoende voeding (en/of vocht) op te nemen via de darmen, is het mogelijk dit via de bloedbaan toe te dienen. Via

Nadere informatie

Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning. Trainer u16, KSV Roeselare

Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning. Trainer u16, KSV Roeselare Eten en drinken, voor, tijdens en zeker na een inspanning Renzy Callewaert Trainer u16, KSV Roeselare renzy.callewaert@hotmail.com Index Voeding Koolhydraten Vetten Eiwitten Drinken Wat drinken? Hoeveel

Nadere informatie

Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties

Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Lekker energiek! Kant-en-klare sportmaaltijden voor topprestaties Sporten gééft energie. Maar sporten vráágt ook energie. Extra energie,

Nadere informatie

Hoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname

Hoogteziekte. PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoogteziekte PHC cursus 1-6 april 2018 Stichting Kilimanjaro Paramaribo, Suriname Hoe hoog is hoog? High altitude : 1500-3000m Very high altitude : 3000-5000m Extreme altitude : above 5000m Death zone

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken.

Anatomie / fysiologie. Uitscheiding van urine. Transport urine AFI1. Nieren 2 Urine. Vanuit de nierpapillen druppelt urine in het nierbekken. Anatomie / fysiologie Nieren 2 Urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 1 Uitscheiding van urine FHV2009 / Cxx55 3+4 / Anatomie & Fysiologie - Nieren 2 2 Transport urine Vanuit de nierpapillen

Nadere informatie

ORS bij kinderen Gebruik van ORS bij gastro-enteritis bij kinderen

ORS bij kinderen Gebruik van ORS bij gastro-enteritis bij kinderen KINDERGENEESKUNDE ORS bij kinderen Gebruik van ORS bij gastro-enteritis bij kinderen Uw kind werd opgenomen op onze kinderafdeling of u bent met uw kind op de Spoedeisende Hulp of de poli kindergeneeskunde

Nadere informatie

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd.

LES VOOR G-KRACHT. Drinkwater Dit water is gebotteld leidingwater waar koolzuurgas al dan niet wordt aan toegevoegd en chloor wordt uitgefilterd. LES VOOR G-KRACHT DRINKWATERS Ons lichaam bestaat voor 70% uit water. Dagelijks scheiden we 2,5 liter uit langs de gekende wegen. We zouden ongeveer 1,5 l water moeten drinken per dag en daarbij nemen

Nadere informatie

Hyperglycemie Keto-acidose

Hyperglycemie Keto-acidose Hyperglycemie Keto-acidose Klinische les Marco van Meer SJG 20 06 2007 (acute) ontregeling van diabetes Doel Op het einde van mijn presentatie is jullie kennis over glucose huishouding en ketoacidose weer

Nadere informatie

Water- en zouthuishouding

Water- en zouthuishouding Water- en zouthuishouding Dr. F.P.A.M.N. Peters 7.1 Opbouw en samenstelling van de lichaamsruimten Het aantal lichaamscellen van een volwassene bedraagt ongeveer 10 13. Deze cellen vormen samen de intracellulaire

Nadere informatie

Belasting & Belastbaarheid; trainen en blessurepreventie. Rob Eijkelenboom - Sportarts

Belasting & Belastbaarheid; trainen en blessurepreventie. Rob Eijkelenboom - Sportarts Belasting & Belastbaarheid; trainen en blessurepreventie Rob Eijkelenboom - Sportarts Sportarts SMA Vitaal Venlo/Venray SMA Vitaal is TMS-gecertificeerd! Clubarts VVV-Venlo Teamarts Nationale selectie

Nadere informatie

Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde

Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde Presentatie Dia s en casussen die ook voorkomen in de workshop vloeistoftherapie en dwangvoeding Zo indruk van hoe de workshop is opgebouwd Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer

SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer SPORTVOEDING Annet Brons Sportdiëtist Hardlooptrainer & Personal Trainer Voeding The Beginning! Goede basisvoeding! Wat is een goede basisvoeding? Voldoende koolhydraten, eiwitten en vetten! Voldoende

Nadere informatie

Inhoud. Functionele omschrijving Algemene omschrijving Specificaties Principe van werking Meetrichtlijnen...

Inhoud. Functionele omschrijving Algemene omschrijving Specificaties Principe van werking Meetrichtlijnen... Refractometer Inhoud Functionele omschrijving... 3 Algemene omschrijving... 5 Specificaties... 6 Principe van werking... 7 Meetrichtlijnen... 8 Calibratie procedure... 9 Meet procedure... 10 Aanpassen

Nadere informatie

Het knippen van de keelamandelen bij kinderen. Inclusief leefregels na ontslag

Het knippen van de keelamandelen bij kinderen. Inclusief leefregels na ontslag Het knippen van de keelamandelen bij kinderen Inclusief leefregels na ontslag Keelamandelen spelen een rol bij het onschadelijk maken van binnendringende ziekteverwekkers. Wanneer de amandelen de hoeveelheid

Nadere informatie

K.A.A. Gent U15-U18: Season

K.A.A. Gent U15-U18: Season K.A.A. Gent U15-U18: Season 2018 2019 Beste speler, Na het seizoen 2017 2018, zijn alle ogen reeds gericht op volgende seizoen. Daarom heeft de staf een schema uitgewerkt om optimaal toe te werken naar

Nadere informatie

Het knippen van de neusamandel bij kinderen. Inclusief leefregels na ontslag

Het knippen van de neusamandel bij kinderen. Inclusief leefregels na ontslag Het knippen van de neusamandel bij kinderen Inclusief leefregels na ontslag 2 De neusamandel speelt een rol bij het onschadelijk maken van binnendringende ziekteverwekkers. Wanneer de amandel de hoeveelheid

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal augustus 2018

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal augustus 2018 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal augustus 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit

Nadere informatie

Sportvoeding bij Atleten

Sportvoeding bij Atleten Sportvoeding bij Atleten Pallas 67 16 maart 2017 Marlijn van den berg marlijn.vandenberg@gmail.com Voedingsdeskundige Voeding en gezondheid in Wageningen Nu werkzaam bij: Jouw actieve vakantie om je fitter,

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2018

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2018 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2018

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2018 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te bereiken

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal april 2017

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal april 2017 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal april 2017 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te

Nadere informatie

Trainingsschema assistent scheidsrechters amateur voetbal december 2017

Trainingsschema assistent scheidsrechters amateur voetbal december 2017 Trainingsschema assistent scheidsrechters amateur voetbal december 2017 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig.

Nadere informatie

Samenvatting (Hoofdstuk 2) (Hoofdstuk 3)

Samenvatting (Hoofdstuk 2) (Hoofdstuk 3) Samenvatting 144 SAMENVATTING 145 Samenvatting Een veel voorkomend probleem bij hemodialyse patiënten is ondervoeding hetgeen leidt tot verlies van spiermassa en verminderd lichamelijk functioneren. Ondervoeding

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal mei 2018

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal mei 2018 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal mei 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te bereiken

Nadere informatie

Trainingsschema assistent-scheidsrechters amateur voetbal februari 2018

Trainingsschema assistent-scheidsrechters amateur voetbal februari 2018 Trainingsschema assistent-scheidsrechters amateur voetbal februari 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig.

Nadere informatie

WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning

WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning WINST DOOR VOEDING Voeding vóór, 7jdens en na de inspanning Bike Mo7on Benelux, Utrecht 19-10-2015 Model Sportvoeding Sportspecialis7sche voeding Sportspecifieke voeding Basis sportvoeding Royaal KH, voldoende

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2018

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2018 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2018 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit

Nadere informatie

Meer inzicht in uw gezondheid?

Meer inzicht in uw gezondheid? Meer inzicht in uw gezondheid? Maak een afspraak voor de Gezondheids-APK bij uw Alphega apotheek. Meten is weten Bij uw Alphega apotheek kunt u terecht voor hulpmiddelen of medicatie wanneer u ziek bent.

Nadere informatie

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat

123-12-2011 SPORTVOEDING. Zwat 1 SPORTVOEDING Zwat Inhoud: Wat is sportvoeding? Energiebehoefte Belang van Koolhydraten Praktisch Supplementen Atleet 1-2 2 WAAROM Voeding en sport Gezonde voeding: optimaal functioneren lichaam Extra

Nadere informatie

Inwendige geneeskunde. Vochtbalans.

Inwendige geneeskunde. Vochtbalans. Inwendige geneeskunde Vochtbalans www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl INW029 / Vochtbalans / 22-01-2018 2 Vochtbalans U ligt opgenomen op de

Nadere informatie

Marathon winnen door voeding?

Marathon winnen door voeding? Marathon winnen door voeding? Marathon winnen door Voeding? Voeding voor, tijdens en na de marathon Talent Training Coaching Plezier Gewicht en lichaamssamenstelling Sportvoeding Etc. Prestatie Materiaal

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing ULTRASONE WANDDIKTE METER 43LD7015

Gebruiksaanwijzing ULTRASONE WANDDIKTE METER 43LD7015 1 PRODUCTBESCHRIJVING Gebruiksaanwijzing Draagbare microprocessor gestuurde wanddiktemeter om de dikte te meten van ferro- en non ferro materialen zoals bijv. staal, RVS, aluminium, koper, messing, zink,

Nadere informatie

Algemeen trainingsschema scheidsrechters

Algemeen trainingsschema scheidsrechters Algemeen trainingsschema scheidsrechters Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, is het belangrijk het spel goed te kunnen volgen. Hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om je hierbij te helpen

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2017

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2017 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal oktober 2017 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te

Nadere informatie

De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding.

De casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding. Casus 19A Fase A Titel Diarree! Onderwerp Acute gastro-enteritis met dehydratie en dreigende nierinsufficiëntie. Inhoudsdeskundige Dr. S.L. Ploos van Amstel, kinderarts. Technisch verantwoordelijke Drs.

Nadere informatie

Blaasspoeling met cytostatica

Blaasspoeling met cytostatica Blaasspoeling met cytostatica Urologie Locatie Hoorn/Enkhuizen Algemeen Zoals besproken met uw behandelend uroloog, zijn er in uw blaas poliepen gevonden. Dit is een oppervlakkige vorm van blaaskanker

Nadere informatie

Nieuw licht op de vochtbalans tijdens inspanning

Nieuw licht op de vochtbalans tijdens inspanning presteren Het handhaven van een adequate vochtbalans is belangrijk voor de gezondheid en het prestatieniveau van sporters. Vanaf de eerste wetenschappelijke studies in de jaren 40 van de vorige eeuw is

Nadere informatie

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen?

Chronisch Hartfalen. Wat is chronisch hartfalen? Chronisch Hartfalen Wat is chronisch hartfalen? Omschrijving Hartfalen Hartfalen is een aandoening van het hart waarbij het hart niet meer in staat is om voldoende bloed uit te pompen en rond te pompen.

Nadere informatie

Trainingsschema Alpe d HuZes 4 x per week

Trainingsschema Alpe d HuZes 4 x per week Week 1 75 2 Interval 75 min. D1 met 6 x 3 min. D2, P 3 min. 60 3 Tempoduur 60 min. D1-D2 training met 20 min. D2 75 4 Duurtraining 75 min. 270 Week 2 75 2 Interval 75 min. D1 met 5 x 4 min. D2, P 2 min.

Nadere informatie

Bewuster eten om beter te presteren!!

Bewuster eten om beter te presteren!! Bewuster eten om beter te presteren!! 100km-run tegen kanker 10 20 km Linda Bartholomeeussen Diëtiste S.P.O.R.T.S. MSc Sports Nutrition TRAINING - Vermoeidheid - Spierstijfheid + Uithouding + Techniek

Nadere informatie

hoofdstuk één hoofdstuk twee

hoofdstuk één hoofdstuk twee Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar hemolytische foetale bloedarmoede en foetale hydrops. Hemolytische foetale bloedarmoede ontstaat door afbraak van rode bloedcellen. Foetale hydrops betreft het

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2017

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2017 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal juli 2017 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit te bereiken

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1

GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1 PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 53 737 01 92 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pcebrookhuis.nl GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie Jan Steijns physical activity, athletic performance, and recovery from exercise are enhanced by optimal nutrition @

Nadere informatie

Infuusbeleid op recovery

Infuusbeleid op recovery Infuusbeleid op recovery Is vullen in of uit?? Sander van den Heuvel Anesthesioloog Stellingen Dagbehandelingspatiënten mogen best wat meer vocht krijgen Een krap vochtbeleid verbetert de resultaten bij

Nadere informatie

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2017

Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2017 Trainingsschema scheidsrechters amateur voetbal februari 2017 Om voetbalwedstrijden goed te kunnen leiden, dien je het spel goed te kunnen volgen en hiervoor heb je een optimale conditie nodig. Om dit

Nadere informatie

Badwater 2016-2017 - Harderwijk - De Sypel - De Woelwaters

Badwater 2016-2017 - Harderwijk - De Sypel - De Woelwaters Herfstvakantie Zomer vakantie 32 Maandag 8 augustus 2016 19:00-20:00 Dinsdag 9 augustus 2016 Woensdag 10 augustus 2016 19:00-20:00 Donderdag 11 augustus 2016 Vrijdag 12 augustus 2016 19:00-20:00 Zaterdag

Nadere informatie

Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt

Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt Bijlage 3. Monitoring contacten ebola- of marburgpatie nt Contacten van een patiënt met een ebola- of marburginfectie staan onder controle van de GGD, de afdeling infectiepreventie of de bedrijfsgeneeskundige

Nadere informatie

Glucose 20 % Bijsluiter 1/6

Glucose 20 % Bijsluiter 1/6 Bijsluiter 1/6 Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken. Bewaar deze bijsluiter, misschien hebt u hem nog een keer nodig. Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende

Nadere informatie

Diabetes en ketonen. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Diabetes en ketonen. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Diabetes en ketonen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Mensen met diabetes type 1 hebben een grotere kans op het krijgen van een zogeheten ketoacidose. Bij een

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Glucose 5% g/v, oplossing voor infusie Glucosemonohydraat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Glucose 5% g/v, oplossing voor infusie Glucosemonohydraat BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Glucose 5% g/v, oplossing voor infusie Glucosemonohydraat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie

Nadere informatie

Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie. Liesbeth Rietveld Carly Jansen

Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie. Liesbeth Rietveld Carly Jansen Ketogeen dieet bij refractaire epilepsie Liesbeth Rietveld Carly Jansen Voorstellen Inhoud Epilepsie; gevolgen en behandelingen Ketogeen dieet Verpleegkundige interventies Samenvatting - Epilepsie Tijdelijke

Nadere informatie