Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling"

Transcriptie

1 Inleiding op de fysiologie en pathologie van de bloedstolling Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 2010 Universitair Ziekenhuis Gent

2 2 2

3 3

4 4 4

5 5 5

6 6 6

7 7

8 8 8

9 1) INITIATION HEMOSTASIS Endothelial cells and subendothelial components 2) LOCALIZATION Platelets circulating cellular elements 3) PROPAGATION/AMPLIFICATION Plasma coagulation proteins ( clotting factors ) 4) TERMINATION Plasma coagulation protein inhibitors ( natural anticoagulants ) 5) ELIMINATION Fibrinolysis (clotting degradation) 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 9 9

10 Functie van bloedplaatjes in bloedstolling Adhesie depositie van bloedplaatjes op de subendotheliale matrix Aggregatie platelet-platelet cohesie Secretie release van granules Procoagulerende activiteit thrombine generatie 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 Triade van Virchow ( ) 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 16

17 Fibrin-platelet clot 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 17 17

18 18

19 19

20 20

21 Bloedplaatjes Fibrine 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 21 21

22 Endotheel Endotheel arteriën venen thrombus rijk aan bloedplaatjes 2010 Universitair Ziekenhuis Gent thrombus rijk aan fibrine 22

23 Endotheel Endotheel arteriën venen anti- aggregantia (aspirine, plavix, 2010 Universitair Ziekenhuis Gent brilique, ) anticoagulantia (heparine, VKA, NOAC, ) 23

24 24

25 25

26 Thrombose Vasculair Atherosclerose Dissectie Bloedplaatjes Aantal : thrombocytose Activiteit : sticky platelet syndrome Stollingsfactoren Tekort natuurlijke anticoagulantia Aangeboren : AT of prots of protc deficiëntie Verworven : pil verlaagt prots Overmaat procoagulantia Aangeboren : F V Leiden, F II Verworven : trauma (TF, VWF, ) 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 26

27 Behandeling thrombose Anti-aggregantia Aspirine Phospodiësterase inhibitoren : dipyridamole Combinatie ASA + PI : Aggrenox Thienopyridines : Ticlid, Plavix, Brilique Gp IIbIIIa inhibitoren : Reopro, Aggrasta, Integrilin Anticoagulantia Heparine / LMWH VKA : Sintrom, Marevan, Marcoumar F Xa inhibitoren : Xarelto, Eliquis F IIa inhibitoren : Pradaxa Fibrinolytica Actilyse, Actosolv, Metalyse 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 27

28 28

29 Werkingsmechanisme anticoagulantia 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 29

30 ORAL TTP889 New anticoagulants TF/VIIa X IX PARENTERAL TFPI (tifacogin) Rivaroxaban Apixaban LY YM150 DU-176b PRT Ximelagatran Dabigatran IXa VIIIa Va Xa II IIa AT APC (drotrecogin alfa) stm (ART-123) Fondaparinux Idraparinux DX-9065a Otamixaban 2010 Universitair Ziekenhuis Gent Fibrinogen Fibrin Adapted from Weitz & Bates, J Thromb Haemost

31 Bloeding Vasculair Erfelijk : Rendu-Osler, Ehlers-Danlos type IV Verworven : corticoïden, trauma Bloedplaatjes Thrombopenie Medicamenteus : chemotherapie Auto-immuun : ITP, HIT (thrombose!) Thrombopathie Erfelijk : Bernard-Soulier, Glanzmann, Verworven : medicatie, uremie, 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 31

32 Stollingsfactoren Erfelijk tekort Hemofilie A : factor VIII Hemofilie B : factor IX Verworven tekort Medicamenteus : VKA (II,VII,IX,X) Auto-immuun : anti-factorviii-antilichamen Verbruik : DIC, massieve bloeding 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 32

33 Labotesten PT, aptt, fibrinogeen PFA Thrombocytenaggregatie ROTEM ACT Dosage individuele stollingsfactoren 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 33

34 Behandeling bloeding Stopzetten anticoagulantia / anti-aggregantia Antidoot : vitk, adabi-fab, inactieve FXa fragmenten Transfusie bloedplaatjes Toediening Minirin Vrijstelling VWF uit intact endotheel Antidiuretisch effect DDAVP: vochtrestrictie, zoniet risico op dilutiehypona en stuipen Tachyfylaxie fenomeen Transfusie plasmafactoren Individuele stolingsfactoren : F VIII, F IX, F XIII, rhfviia Combinatie stollingsfactoren : plasma, PPSB, FEIBA Antifibrinolytica Exacyl 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 39

40 40

41 Virchow s Triad 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 41 41

42 BV Injury Neural Contact/ Tissue Factor Blood Vessel Constriction Reduced Blood flow Platelet Aggregation Primary hemostatic plug Platelet Activation Coagulation Cascade Fibrin formation Stable Hemostatic Plug 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 42 42

43 Diagrammatic Representation of the Platelet 2010 Universitair Ziekenhuis Gent 43

44 44

45 45

46 46

47 47

Hypercoagulopathie. Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven

Hypercoagulopathie. Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven Hypercoagulopathie Peter Verhamme Vasculaire Geneeskunde & Hemostase UZ Leuven 1 Hypercoagulopathie Arteriele / Veneuze / Microvasculaire Trombose Aangeboren vs. Verworven Cutane Manifestaties van hypercoagulopathie

Nadere informatie

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA

AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER NIEUWE ANTICOAGULANTIA Dr. Anna Vantilborgh Hematologie - UZ Gent 13 september 2013 ALGEMENE PRINCIPES IN BEHANDELING VAN BLOEDINGEN AANPAK VAN BLOEDINGEN ONDER ORALE DIRECTE

Nadere informatie

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin Verworven stollingsinhibitoren Marc Jacquemin 1 AUTO-immune respons tegen eigen eiwitten Verworven stollingsinhibitor Lupus anticoagulans Copyright Excorim 2 AB Coagulation in a blood vessel: fibrin stabilises

Nadere informatie

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge

Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase. Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Antitrombotica tijdens de peri-operatieve fase Dr. Dirk Verleyen Cardioloog AZ St-Lucas Brugge Hemostase Anticoagulantia / anti-aggregantia: allebei bloedverdunners PRIMARY AGGREGATION Platelet Aggregation

Nadere informatie

Antistolling in het pijncentrum

Antistolling in het pijncentrum Antistolling in het pijncentrum Dr. Veerle Dirckx mariaziekenhuis.be Mensen zorgen voor mensen Overzicht Ter opfrissing de stollingscascade Wat is er allemaal op de markt? Wat werkt waarop in? Hoelang

Nadere informatie

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014 Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Hoe coupeer je anticoagulantia?

Hoe coupeer je anticoagulantia? Hoe coupeer je anticoagulantia? COIG klinische farmacologie 18-6-2019 Jenneke Leentjens, internist-vasculair geneeskundige klinisch farmacoloog DISCLOSURE BELANGEN (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin

Verworven stollingsinhibitoren. Marc Jacquemin Verworven stollingsinhibitoren Marc Jacquemin 1 ALLO-immune respons tegen toegediende stollingsfactoren hemofilie A behandeld met FVIII antistoffen tegen FVIII 2 GEEN mutatie in de genen van stollingsfactoren

Nadere informatie

Trombose, en nu? Sylvia Snauwaert MD,PhD 9 feb 2019

Trombose, en nu? Sylvia Snauwaert MD,PhD 9 feb 2019 Trombose, en nu? Sylvia Snauwaert MD,PhD 9 feb 2019 Figure 1 Illustration of the blood clotting process showing the four main steps of haemostasis (vasoconstriction, primary haemostasis, secondary haemostasis

Nadere informatie

Urgente aanpak van bloedingen. Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven

Urgente aanpak van bloedingen. Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven Urgente aanpak van bloedingen Kathelijne Peerlinck Bloedings- en Vaatziekten UZ Gasthuisberg Leuven Casus: J-B H, 84 jaar Gezwollen blauwe tong en slikproblemen Ochtend van spoedopname : Consult huisarts

Nadere informatie

Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO

Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO Aanpak van patiënten met bloedingsneiging ASO 02-03-2016 Casus: J-B H, 84 jaar Gezwollen blauwe tong en slikproblemen Ochtend van spoedopname : Consult huisarts omwille van angina Onderzoek met tongspatel

Nadere informatie

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019 stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe

Nadere informatie

Van bloedplaatjes tot fibrine:

Van bloedplaatjes tot fibrine: Van bloedplaatjes tot fibrine: Hoe meten we stolling? N. Jacobs - Klinisch bioloog AZ KLINA 16/11/2011 1 Hemostase Gecontroleerd stelpen van een bloeding 16/11/2011 2 Hemostase Primaire hemostase Stabiele

Nadere informatie

Perioperative management of NOACs

Perioperative management of NOACs Perioperative management of NOACs Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Erik Vandermeulen Anesthesie Perioperatieve Antitrombotic Therapy 2000 Vitamine K antagonists (Marcoumar, Marevan, Sintrom) Aspirine

Nadere informatie

Mini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants

Mini symposium. VHL 18 juni 2013 An Stroobants Mini symposium VHL 18 juni 2013 An Stroobants Programma Introductie: An Stroobants Evaluatie van screeningstests Rol van PT en in screening op NOAC gebruik: Harry de Wit Evaluatie van specifieke tests

Nadere informatie

STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUVEN CONFUSED?

STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUVEN CONFUSED? STOLLING & ROTEM EEN PRAKTISCHE GIDS DR. STAN OUTTIER DIENST ANESTHESIE UZ LEUEN CONFUSED? 1 STOLLINGSFASEN ASCULAR INJURY WEEFSELSCHADE asoconstriction Exposure of subendothelial Collagen Release of Tissue

Nadere informatie

Wat is nieuw in Antistollingswereld?

Wat is nieuw in Antistollingswereld? Wat is nieuw in Antistollingswereld? Peter Verhamme Bloedings- en vaatziekten UZ Leuven NOACs/DOACs - Antistolling bij VKF: Waarom we NOACs verkiezen! - Peri-operatief beleid 1 Nieuwe orale anticoagulantia

Nadere informatie

Nieuwe anticoagulantia Ze komen er echt aan. Saskia Middeldorp Vasculaire Geneeskunde AMC, Amsterdam

Nieuwe anticoagulantia Ze komen er echt aan. Saskia Middeldorp Vasculaire Geneeskunde AMC, Amsterdam Nieuwe anticoagulantia Ze komen er echt aan Saskia Middeldorp Vasculaire Geneeskunde AMC, Amsterdam Classes of new anticoagulants I Initiation Recombinant TFPI (tifacogin) NAPc2 II Xa formation Direct:

Nadere informatie

De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk

De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk De Thrombine Generatie Test: Theorie en Praktijk J. Rosing Cardiovascular Research Institute Maastricht The Netherlands Dia 1 Vroeger was de stolling erg eenvoudig Morawitz 1905: Thrombokinase Prothrombine

Nadere informatie

Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie. D. De Looze

Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie. D. De Looze Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie D. De Looze 28 maart 2019 Anticoagulantia en anti-aggregantia: consequenties bij endoscopie 1. Wat een endoscopist / endoscopieverpleegkundige

Nadere informatie

Het juiste gebruik van antistollingsmedicatie

Het juiste gebruik van antistollingsmedicatie Huisartsenkring Overijse 21 juni 2018 Het juiste gebruik van antistollingsmedicatie Dr. H. Celen Cardiologie RZ HHart Leuven Evenwicht stolling - bloeding Primum non nocere Ik zal voorschriften schrijven

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Bloedstolling. Disclaimer. Laboparameters Geneesmiddelen. Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog. Hemostase = complex; focus op stolling

Bloedstolling. Disclaimer. Laboparameters Geneesmiddelen. Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog. Hemostase = complex; focus op stolling Bloedstolling Laboparameters Geneesmiddelen Lorenz Van der Linden (UZLeuven) PUO, VZA, 09/10/2012 Disclaimer Ziekenhuisapotheker, geen klinisch bioloog Hemostase = complex; focus op stolling PT, aptt/act

Nadere informatie

Workshop Bloedstollings apparaat

Workshop Bloedstollings apparaat Workshop Bloedstollings apparaat ASZ Dordrecht Zaterdag 13 december 2014 Wibo van Run Key Account Manager The Nederlands & België page 2 Rondom Bloedmanagement Bij bloedtransfusies staat de veiligheid

Nadere informatie

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier

Dr. Bart Oris h.-hartziekenhuis Lier De klassieke voorstelling van de stollingscascade met een intrinsieke en extrinsieke arm strookt niet met de in vivo stolling Essentieel bij een normale stolling is de aanwezigheid van de fosfolipidenmembraan

Nadere informatie

Medicamenten die de stolling beïnvloeden

Medicamenten die de stolling beïnvloeden Medicamenten die de stolling beïnvloeden Auteur: Karel Zuur Anesthesioloog/Intensivist Datum: 11 mei 2015 Doel Overzicht, aandachtspunten, handvatten ---. Beleid / How we do it 2 Arsenaal Thrombocyten(functie)

Nadere informatie

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren Joep Hufman, Medical Scientific Liason Agenda/ Content Atrium fibrilleren & Stollingscascade Heden Toekomst Discussie Atrium fibrilleren en Stollingscascade

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond

Nadere informatie

Laboratoriumtesten voor het meten van DOACs

Laboratoriumtesten voor het meten van DOACs Laboratoriumtesten voor het meten van DOACs Moderator A.B. Mulder 1st author / speaker A.K. Stroobants Co-authors VHL werkgroep hemostase Stollingslaboratorium AMC Belangenverklaring In overeenstemming

Nadere informatie

Waarom is bloedstolling complex?

Waarom is bloedstolling complex? Bloedstolling Waarom is bloedstolling complex? Moet snel optreden wanneer nodig Magniet optreden wanneer niet noodzakelijk Moet lokaal optreden Daarom : vele regulatie niveau s Stolling op 2 niveau s:

Nadere informatie

Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans

Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans Klinisch Transfusieonderwijs NVB-TRIP 2018 Toepassing van plasmafactoren voor de hemostase - Huidige inzichten in de hemostatische balans Dr. Erik AM Beckers Internist-hematoloog/transfusiespecialist 2

Nadere informatie

University of Groningen. Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma

University of Groningen. Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma University of Groningen Hemostasis and anticoagulant therapy in liver diseases Potze, Wilma IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from

Nadere informatie

Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia. Dr Jan Emmerechts 11/03/17

Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia. Dr Jan Emmerechts 11/03/17 Laboratoriummonitoring van directe orale anti-coagulantia Dr Jan Emmerechts 11/03/17 Inleiding Stolling en anticoagulantia TF FVII FIX FX FV FII (trombine) fibrinogeen fibrine Inleiding Stolling en anticoagulantia

Nadere informatie

Workshop 27 april ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling

Workshop 27 april ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling Workshop 27 april 2010 ROTEM voor perioperative monitoring van de stolling Dr. Christa Boer Research Manager Perioperative Care Afdeling Anesthesiologie Thromboelastometrie Diagnostiek Educatie Onderzoek

Nadere informatie

beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen

beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen beleid bij pre-operatieve stollingsstoornissen Prof. Dr. Cees Th. Smit Sibinga, FRCP Edin, FRCPath ID Consulting for International Development of Transfusion Medicine (IDTM) University of Groningen, NL

Nadere informatie

Antistolling anno Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Uz Leuven

Antistolling anno Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Uz Leuven Antistolling anno 2016 Peter Verhamme Bloedings- en Vaatziekten Uz Leuven XII PK HK XIIa HK Positive feedback Phospholipids (PL) Tissue Factor Pathway Inhibitor (TFPI) Prekallikrein (PK) High-molecular-weight

Nadere informatie

HEMOSTASE fysiologie en pathologie

HEMOSTASE fysiologie en pathologie HEMOSTASE fysiologie en pathologie Prof. Dr. Cees Th. Smit Sibinga, FRCP Edin, FRCPath ID Consulting for International Development of Transfusion Medicine (IDTM) University of Groningen, NL ID Consulting

Nadere informatie

Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun?

Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? DEPARTMENT OF HEPATOLOGY AND GASTROENTEROLOGY Stolling & Leverziekten: is het nu te dik of te dun? Xavier VERHELST, MD, PhD Dienst Maag-, Darm- en Leverziekten Postgraduaat 28 Maart 2019 Pellicoro et al.,

Nadere informatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie NVB-TRIP symposium 2018 Nicole Juffermans Laboratory of Experimental Intensive Care and Anesthesiology (L.E.I.C.A.) Department of Intensive Care

Nadere informatie

Anticoagulantia en regionale anesthesie. prof. dr. Erik Vandermeulen anesthesiologie

Anticoagulantia en regionale anesthesie. prof. dr. Erik Vandermeulen anesthesiologie Anticoagulantia en regionale anesthesie prof. dr. Erik Vandermeulen anesthesiologie Anticoagulantia en LRA Orale-anticoagulantia Acetyl-salicylzuur, NSAIDS en Coxibs Directe Glycoproteïne IIb/IIIa antagonisten

Nadere informatie

Bedside teaching Catharina

Bedside teaching Catharina Bedside teaching Catharina Stolling en antistolling 2018 dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Catharina ziekenhuis Wat gaan we doen? stolling: hemostase state-of-the-art 2018 antistolling: DOAC in

Nadere informatie

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners

Perioperatief beleid. van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers Aspirine en/of ADP receptor inhibitor (Plavix of clopidogrel, Efient of

Nadere informatie

Non VKA Oral AntiCoagulants. implicaties voor de operatieve ingreep in electieve - en urgente setting. Dr S. Vanden Daelen Prof Dr E.

Non VKA Oral AntiCoagulants. implicaties voor de operatieve ingreep in electieve - en urgente setting. Dr S. Vanden Daelen Prof Dr E. Non VKA Oral AntiCoagulants implicaties voor de operatieve ingreep in electieve - en urgente setting Dr S. Vanden Daelen Prof Dr E. Vandermeulen Non-Vitamin K anticoagulants Selectieve factor Xa inhibitoren

Nadere informatie

Vraag screenend laboratorium hemostase onderzoek. 2. pas maar op dat die bloedneus niet gaat groeien. 3. Griekenland, 32 C en een Hermes schotel

Vraag screenend laboratorium hemostase onderzoek. 2. pas maar op dat die bloedneus niet gaat groeien. 3. Griekenland, 32 C en een Hermes schotel Vraag 1 Een corpulente minister van financiën stapt met een koffertje op het vliegtuig naar Griekenland en is geheel toevallig bij terugkomst enige kilo s bagage kwijt. Tevens heeft hij bij terugkomst

Nadere informatie

Hemostase, Bloeding en Transfusie

Hemostase, Bloeding en Transfusie Hemostase, Bloeding en Transfusie I.k.v. Postgraduaat Heelkunde Sam Vander Meeren, MD Dienst Hematologie Universitair Ziekenhuis Brussel UZ Brussel 21 maart 2014 Overzicht Deel 1: Hemostase biologie Deel

Nadere informatie

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen

Nadere informatie

Haemostase. Samenvatting

Haemostase. Samenvatting 181 Haemostase Haemostase is het proces wat ervoor zorgt dat een beschadiging in een bloedvat snel en effectief wordt hersteld om overtollig bloedverlies te voorkomen. Het haemostatische proces is in normale

Nadere informatie

Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia

Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia Aanbevelingen perioperatief beleid van patiënten behandeld met plaatjesremmers en anticoagulantia dr. Tom Vydt, cardioloog AZ Sint-Maarten GR0034AV versie 04-2014 ALGEMEEN YK Perioperatief beleid van patiënten

Nadere informatie

Atriumfibrilleren, thrombose en nieuwe antistollingsmiddelen

Atriumfibrilleren, thrombose en nieuwe antistollingsmiddelen Prevalentie (%) Jaarlijks CVA risico (%) Percentage patienten (%) Fatal strokes (%) 21-11-214 Atriumfibrilleren, thrombose en nieuwe antistollingsmiddelen Ewout-Jan van den Bos Cardioloog Albert Schweitzer

Nadere informatie

Antistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis

Antistolling in de tandheelkunde. J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis Antistolling in de tandheelkunde J. Vincent Internist hematoloog-oncoloog Medisch leider trombosedienst Elkerliek ziekenhuis Een hematoloog die iets over tandartsen gaat vertellen? Telegraaf 23-09-2017

Nadere informatie

OLV Ateljee antico Els Bailleul, MD klinisch bioloog mei 2016

OLV Ateljee antico Els Bailleul, MD klinisch bioloog mei 2016 OLV Ateljee antico 2016 Els Bailleul, MD klinisch bioloog mei 2016 Overzicht antistollingsmedicatie Vitamine K antagonisten Warfarine, phenprocoumon, acenocoumarol Heparine en derivaten: AT afhankelijke

Nadere informatie

Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden

Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden Dr HJ (Eric) Vermeer specialist klinische chemie Hemostase & diagnostiek Deel 1: bloeden Onderwijsmodule analisten/lab-assistenten Result Laboratorium 1 Waar gaan we het over hebben? Inleiding op hemostase

Nadere informatie

V&VN Oncologiedagen 2014. Bloeding en Stolling in de oncologie. dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven

V&VN Oncologiedagen 2014. Bloeding en Stolling in de oncologie. dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven V&VN Oncologiedagen 2014 Bloeding en Stolling in de oncologie dr. Marten R. Nijziel internist-hematoloog Maxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Ede, 18 november 2014 waarom is stolling en kanker bloeden

Nadere informatie

Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma.

Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma. Monitoren van coagulopathie: met trombo-elastografie..rol voor plasma. Yvonne Henskens, MSc, PhD klinisch chemicus hoofd van clusters voor hematologie, hemostase en transfusie Centraal Diagnostisch Laboratorium

Nadere informatie

Antitrombotica en LRA

Antitrombotica en LRA Antitrombotica en LRA Antitrombotica en regionale anesthesie prof. dr. Erik Vandermeulen anesthesiologie Orale-anticoagulantia Antiplaatjesmedicatie Acetyl-salicylzuur, NSAIDS en Coxibs (In)Directe Glycoproteïne

Nadere informatie

Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist

Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers. Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist Wegwijs in de nieuwe anticoagulantia en plaatjesremmers Dr Katrien Gijsbers Cardioloog-Intensivist Overzicht Welke medicijnen en hoe werken ze? Interactieve casussen Dokter, ik neem bloedverdunners Anti-aggregantia:

Nadere informatie

Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek

Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek Nieuwe anticoagulantia in de praktijk De evidence in vogelvlucht en interactieve casuïstiek Dr. P.W. Kamphuisen - internist Universitair Medisch Centrum Groningen Nieuwe orale antistollingsmiddelen in

Nadere informatie

Thrombose of Bloeding? Antistollingsmiddelen bij bejaarden

Thrombose of Bloeding? Antistollingsmiddelen bij bejaarden symposium 11/10/14 Thrombose of Bloeding? Antistollingsmiddelen bij bejaarden Dr. H. Celen Cardiologie RZ HHart Leuven Primum non nocere Ik zal voorschriften schrijven voor mijn patiënten overeenkomstig

Nadere informatie

Hemostase, Bloeding en Transfusie

Hemostase, Bloeding en Transfusie Hemostase, Bloeding en Transfusie I.k.v. Postgraduaat Heelkunde Sam Vander Meeren, MD Dienst Klinische Biologie Universitair Ziekenhuis Brussel UZ Brussel April 2018 Overzicht Deel 1: Hemostase biologie

Nadere informatie

De nieuwe orale anticoagulantia

De nieuwe orale anticoagulantia De nieuwe orale anticoagulantia Dr Tom Vydt o AZ Sint-Maarten (Mechelen & Duffel) o Hanswijkstraat, Mechelen Coumarines o o o Afgeleide van dicoumarol (stof voorkomend in rotte klaver => bloedingen bij

Nadere informatie

Couperen van anticoagulantia bij bloedingen en acute interventies (VKA, DOAC, heparine/lmwh, trombocytenaggregatieremmers) Versie 4, aug 2016

Couperen van anticoagulantia bij bloedingen en acute interventies (VKA, DOAC, heparine/lmwh, trombocytenaggregatieremmers) Versie 4, aug 2016 Couperen van anticoagulantia bij bloedingen en acute interventies (VKA, DOAC, heparine/lmwh, trombocytenaggregatieremmers) Versie 4, aug 2016 INHOUDSOPGAVE 1. ALGEMEEN 2. VITAMINE K ANTAGONISTEN 3. DIRECTE

Nadere informatie

Antitrombotica en locoregionale anesthesie

Antitrombotica en locoregionale anesthesie Antitrombotica en locoregionale anesthesie prof. dr. Erik Vandermeulen dienst anesthesiologie Diagnose van spinale bloedingen Eerste symptoom: Spierzwakte: 51% Rugpijn (gordelvormig): 39% Sensorisch deficiet:

Nadere informatie

Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier

Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno Frank Provenier Voorkamerfibrillatie: ontstolling anno 2014 Frank Provenier 26/4/2012 Voorkamerfibrillatie, definitie eerste episode voorkamerfibrillatie paroxysmale voorkamerfibrillatie persisterende voorkamerfibrillatie

Nadere informatie

Pieter Schotte Prof. Dr. S. Rex

Pieter Schotte Prof. Dr. S. Rex Pieter Schotte Prof. Dr. S. Rex HIT is een immuun gemedieerde nevenwerking op heparine die paradoxaal het thromboserisico verhoogt Man 63 j -electief CABG vlot peri-operatief verloop ontslag dyspnee Klinisch

Nadere informatie

Het kind met een stolsel

Het kind met een stolsel Het kind met een stolsel Heleen van Ommen EKZ AMC, Amsterdam Casus: meisje 15 jr Anamnese Sinds een aantal dagen benauwd en pijn op de borst, vastzittend aan de ademhaling, mn links Voorgeschiedenis: Week

Nadere informatie

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en

Nadere informatie

Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek?

Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek? Plaats van de collageen binding analyse in de VWD diagnostiek? Van Aelst Sophie Prof. Dr. M. Jacquemin 08/03/2016 INLEIDING Ziekte van Von Willebrand (VWD) Meest voorkomende erfelijke bloedingsziekte Prevalentie

Nadere informatie

Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven)

Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven) Het werkingsmechanisme van recombinant factor VIIa (NovoSeven) Ton Lisman Chirurgisch Onderzoekslaboratorium, UMC Groningen Behandeling van hemofilie A/B Suppletie FVIII/FIX Remmende antistoffen? Bypassing

Nadere informatie

MEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners

MEDISCH PROTOCOL Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners JESSA ZIEKENHUIS MEDISCH PROTOCOL 09.01.01.19.01 Peri-operatief beleid van patiënten behandeld met bloedverdunners Datum opmaak: 01/12/2010 Datum laatste herziening: 15/10/2014 Pagina s protocol: 16 Pagina

Nadere informatie

Micropartikels en stolling

Micropartikels en stolling Micropartikels en stolling Anita Böing Presentatie Introductie; wat zijn micropartikels Micropartikels en stolling Micropartikels en ITP Andere functies van micropartikels Conclusie micropartikels activatie,

Nadere informatie

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES

Problematiek 17/01/2011. Dr. Patrick Schoeters PREVENTIEF ANTISTOLLINGSBELEID BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Preventief antistollingsbeleid bij endoscopische procedures : een bloedstollend verhaal PREVENTIEF BIJ ENDOSCOPISCHE PROCEDURES Dr. Patrick Schoeters Problematiek Thrombusvorming cruciaal in cardiovasculaire

Nadere informatie

hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Samenvatting In dit proefschrift wordt het gebruik van de trombinegeneratie test beschreven voor het controleren van therapie met antistollingsmiddelen (anticoagulantia). De trombinegeneratie (TG) test

Nadere informatie

Antistollingsmiddelen

Antistollingsmiddelen Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten

Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten Reminder aan de beheersing van de pre-analyse voor kwalitatieve resultaten Marc Jacquemin KULeuven HMWK / PK XII XIIa Preanalytische fouten niet-fysiologisch oppervlak XI XIa VIIa / WF VIII IX VIIIa IXa

Nadere informatie

Antistollingsmiddelen

Antistollingsmiddelen Antistollingsmiddelen Ziekenhuis Gelderse Vallei In deze folder wordt informatie gegeven over het gebruik van antistollingsmiddelen. U kunt deze folder gedurende de opname doorlezen. Antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Richtlijnen voor tromboseprofylaxie

Richtlijnen voor tromboseprofylaxie Richtlijnen voor tromboseprofylaxie s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) informatiebrochure artsen e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be meer info

Nadere informatie

Antistolling bij cardiologische interventies

Antistolling bij cardiologische interventies Antistolling bij cardiologische interventies WES symposium 11 maart 2010 Alina Constantinescu, cardioloog in opleiding, Erasmus MC Coronaire arteriele trombus Factoren: Atherosclerotische plaque Endotheel

Nadere informatie

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016

NOAC en coronairlijden. Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016 NOAC en coronairlijden Drs. N. Bennaghmouch, arts-onderzoeker Cardiologie NICE Congres 7 oktober 2016 Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Geen

Nadere informatie

Boezemfibrilleren en antistolling: consequenties voor de kwetsbare bejaarde

Boezemfibrilleren en antistolling: consequenties voor de kwetsbare bejaarde Boezemfibrilleren en antistolling: consequenties voor de kwetsbare bejaarde Dr. T.A. Simmers, cardioloog Verenso, 25-11-2011 De mythe van de vallende bejaarde Dr. T.A. Simmers, cardioloog Verenso, 25-11-2011

Nadere informatie

FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn

FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn FTO: het gebruik van (N)OAC s in de eerste lijn Publicatiedatum: maart 2019 1 Casus: mevrouw AF Hart 79 jaar Mevrouw komt op uw spreekuur voor controle van haar bloeddruk Anamnese: Sinds enkele maanden

Nadere informatie

Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016

Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016 Casus Siemens Gebruikersdag Antwerpen, 22 september 2016 Dr. Henk Louagie, dienst klinische biologie Dr. Marjan Petrick, dienst haematologie AZ Sint-Lucas Gent Groenebriel 1 B-9000 Gent Tel +32 9 224 64

Nadere informatie

The role of blood coagulation in cancer, inflammation and embryonic development Bruggemann, L.W.

The role of blood coagulation in cancer, inflammation and embryonic development Bruggemann, L.W. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The role of blood coagulation in cancer, inflammation and embryonic development Bruggemann, L.W. Link to publication Citation for published version (APA): Bruggemann,

Nadere informatie

1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. bloedstolling of coagulatie fibrineklonter stollingsfactoren

1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. bloedstolling of coagulatie fibrineklonter stollingsfactoren 1 De bloedstolling 1.1 Verschillende factoren zijn nodig bij bloedstolling. Na beschadiging van een bloedvat treedt een complexe reeks van reacties op die erop gericht is de oorspronkelijke toestand te

Nadere informatie

Infospot. Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Oktober - November - December 2014

Infospot. Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Oktober - November - December 2014 Infospot Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) Oktober - November - December 2014 Nieuwe orale anticoagulantia (NOAC s) - Oktober - November - December 2014 1 I. Definitie Nieuwe Orale Anticoagulantia

Nadere informatie

Antistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag

Antistolling. in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek. Inhoud In de media. Voorschrijfgedrag Antistolling in de dagelijkse praktijk van de poliklinische apotheek Fiona Liem, poliklinisch apotheker i.o.s. Albert Schweitzer ziekenhuis f.f.e.liem@asz.nl Inhoud In de media Voorschrijfgedrag Problemen

Nadere informatie

Trombose op spoedgevallen: Wanneer aanvullend onderzoek naar onderliggend oorzaak of verwijzing internist?

Trombose op spoedgevallen: Wanneer aanvullend onderzoek naar onderliggend oorzaak of verwijzing internist? Trombose op spoedgevallen: Wanneer aanvullend onderzoek naar onderliggend oorzaak of verwijzing internist? Roadshow ZNA Hematologie, 22 nov 2016 dr KL Wu internist-hematoloog Epidemiologie Incidentie (huisarts)

Nadere informatie

Bloedingen op de spoedeisende hulp. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016

Bloedingen op de spoedeisende hulp. Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016 Bloedingen op de spoedeisende hulp Dr. Dimitri Breems, internist-hematoloog Afdeling Hematologie ZNA Stuivenberg 22 november 2016 Casus 1 47-jarige man blanco voorgeschiedenis afkomstig uit Nigeria, spreekt

Nadere informatie

TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF

TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF TROMBOSEPROFYLAXE EN PERIOPERATIEF ANTISTOLLINGSBELEID AZ Sint-Jozef Malle PROCEDURE Auteur Steven Reremoser Referentie AZSJ-1841 Nalezer / Versie 8.0 Inhoudelijke goedkeurder Bram Amsel Inhoud goedgekeurd

Nadere informatie

Monitoring van dabigatran

Monitoring van dabigatran Monitoring van dabigatran CRITICALLY APPRAISED TOPIC 23/04/ 15 Dr. Delphine Labaere ASO Klinische Biologie Diagnostic scenario Nieuwe orale anticoagulantia: NOAC ( DOAC, TSOC, ) Directe inhibitie van specifieke

Nadere informatie

Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam

Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam Heparine geinduceerde trombocytopenie Leendert Porcelijn Sanquin Diagnostiek Amsterdam 14 maart 2012 1 Kort over heparine HIT(T) Kan de diagnose HIT worden gesteld op basis van kliniek? Dat is vaak lastig

Nadere informatie

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting

Chapter 10 C H A P T E R. Nederlandse Samenvatting Chapter 10 C H P R ederlandse Samenvatting 10 175 S M V I G Haemostase Hartinfarct en beroerte zijn het gevolg van trombi (bloed stolsels) die belangrijke vaten afsluiten en daardoor weefsel beschadiging

Nadere informatie

Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk

Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk Anticoagulatie in veneuze thromboembolie: nieuwe concepten Dr Mathias Leys Pneumologie AZ Groeninge - Kortrijk Na een diepe veneuze thrombose (DVT) of longembolen (LE) zijn recidieven frequent, vooral

Nadere informatie

Nascholing Antistolling

Nascholing Antistolling Nascholing Antistolling Algemene module nivo 3 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 4, juli 2012 de stollingsbalans trombose te veel stolling antistolling

Nadere informatie

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012

Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners. Cardio december 2012 Praktische aspecten van de nieuwe bloedverdunners Cardio 2013 1 december 2012 Inhoud Nieuwe orale anticoagulantia () bij VKF Dabigatran 2012 Rivaroxaban 2012 Nieuwe plaatjes anti-aggregantia bij ACS Prasugrel

Nadere informatie

NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE. prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven

NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE. prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven NOACs: PERI-OPERATIEVE AANDACHTSPUNTEN: EEN UPDATE prof. dr. Erik Vandermeulen Anesthesiologie UZ Leuven NOACs: Aanpak bij bloedingscomplicaties en dringende heelkunde prof. dr. Peter Verhamme Bloedings-

Nadere informatie

Strekpeesletsel van de hand en pols

Strekpeesletsel van de hand en pols Strekpeesletsel van de hand en pols Strekpezen zorgen ervoor dat u uw vingers kunt strekken. Bij een letsel van de strekpees kan de strekpees niet of niet volledig werken. Vaak is een trauma zoals een

Nadere informatie

Cases Stolling. BVMLT 17 november 2015

Cases Stolling. BVMLT 17 november 2015 Cases Stolling BVMLT 17 november 2015 Vraag 1: welke factoren kan je meten met een aptt test? A. FVII, FV, FX, FII, fibrinogeen B. FVIII en FIX C. FXII, FXI, FVIII en FIX D. FXII, FXI, FVIII, FIX, FV,

Nadere informatie

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017

Perioperatief beleid. antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017 Perioperatief beleid antitrombotica / anticoagulantia Versie 2017 Dit behandelingsprotocol is een initiatief van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge Oostende Houtland, waarbij huisartsen uit de

Nadere informatie

Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole. SKS symposium 30 oktober 2008 Ad Castel Ton van den Besselaar

Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole. SKS symposium 30 oktober 2008 Ad Castel Ton van den Besselaar Casuïstiek stiek en externe kwaliteitscontrole SKS symposium 30 oktober 008 Ad Castel Ton van den Besselaar Conclusies uit 006: De indicatie tot, en de interpretatie van laboratoriumonderzoek zijn wezenlijke

Nadere informatie