lastige exotische invasieve water- en oeverplanten in de kleine stromende wateren

Transcriptie

1 Invasieve exootplanten en KRW, in kleine wateren Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Voorbeelden Waterlichamen 3. Wanneer probleem en wanneer zegen Maarten Zonderwijk, ws Regge en Dinkel, dec Beheer van exoten 1. Inleiding, kader verhaal lastige exotische invasieve water- en oeverplanten in de kleine stromende wateren Eigenschappen invasieven Snelle jongens Vaak wintergroen Vaak amfibisch Breed spectrum (nutrienten) Vegetatieve verspreiders Koloniseren lege plekken Ommen Almelo Enschede 1

2 Natte invasieve exoten Waterlichamen Regge Voorbeeld: Ruenbergerbeek Ruenbergerbeek Ruenbergerbeek Ontstaan: natuurlijk Status Sterk veranderd Ambitienivo: hoog Type R5 Langzaam stromende middenloop/ benedenloop op zand Maatregelen over 5km: hermeandering natuurlijke inrichting 2 x 15 m weghalen oeververdediging tweezijdig natuurlijke oevervorming spontane houtige begroeiing zeer beperkt onderhoud 2

3 Waterdynamiek: Zomerbed Winterbed Meanders Poelen 3

4 Biologie Huidige toestand Ecologische toestand KRW doelen: DOEL GEP 2015 DOEL GEP 2027 Macrofauna 8,2 get get Vissen 5,4 5,4 get Overige waterflora 5,3 5,3 5,7 Abundantie groeivormen Submers (1) Drijfblad (s) Emers (s) Flab (a) Kroos (a) Oever (1) DEELMAATLATTEN KRW R6 Kenmerkende soorten, bv: Kleine egelskop (243) Gele plomp (243) Rossig fonteinkruid (243) Nitella mucronata (243) Grote waterranonkel (243) Vlottende waterranonkel (243) Brede waterpest (132) Nitella mucronata (score 243) Rossig fonteinkruid Vlottende waterranonkel Kleine egelskop Grote waterranonkel 4

5 Springbalsemien Reuzenbereklauw Aardpeer Reuzenbereklauw Midden-Regge Voorbeeld Midden Regge Ontstaan: natuurlijk Status Sterk veranderd Ambitienivo hoog Type R6 Langzaam stromend riviertje maatregelen na 2015 over 25 km: hermeandering binnen 2x 10 m natuurlijke oevervorming spontane houtige oeverbegroeiing aansluiten oude meanders optimaliseren van 1 vispassage zeer beperkt onderhoud reductie ammonium RWZI 5

6 Rivierherstel Meandering Beekdalbreed Winter inundatie Stuwen eruit Grote begrazings eenheid Robuuste EHS Stroomdal vegetatie Watervegetatie: Biologie Huidige toestand KRW doelen: DOEL GEP 2015 DOEL GEP 2027 Macrofauna 3,7 3,7 4,3 Vissen 4,6 4,6 5,0 Abundantie groeivormen Submers (1) Drijfblad (s) Emers (1) Flab (a) Kroos (a) Oever (1) DEELMAATLATTEN KRW R6 Kenmerkende soorten, bv: Grote boterbloem (234) Kleine egelskop (243) Aarvederkruid (230) Vlottende waterrankel (344) Elodea canadensis (111) Elodea nutallii (110) Overige waterflora 5,0 5,0 5,3 6

7 Waterteunisbloem Grote kroosvaren Dwergkroos Watercrassula Parelvederkruid 7

8 Watercrassula in poelen! Grote waternavel Japanse duizendknoop Knolcyperus al in bovenloop Overige exoten: 8

9 3. Wanneer zijn exoten een probleem of een zegen? Natte exoten probleem? Waterteunisbloem: ja Beheer: verstopping, inundatie, kosten --- Waterkwaliteit: zuurstof, verstikking --- Ecologie: verdringing (krw-) soorten --- Ecologie: invulling abundantiescore? +++ Ecologie: structuurbieders voor steile taluds ++ Ecologie: alternatieve groene stuw? ++ Watercrassula: Parelvederkruid: Grote kroosvaren: Dwergkroos: Grote waternavel: ja ja, stad beetje beetje soms, ehs Droge exoten probleem? Japanse duizendknoop Reuzenberenklauw IJle rus Aardpeer, Rutbeckia Reuzenbalsemien Aartsengelwortel Knolcyperus beetje beetje beetje nee nee nee nog niet 4. Beheer Beteugelen Grote waternavel Actief nat exotenbeheer bij WRD: tot 2008: 2 man hele zomer seizoen vanaf 2009: van half juni 2 weken volle inzet van half aug 2 weken volle inzet Accent op stedelijke wateren, effluent. Waterlopen: pluksgewijs handkracht, 2xjr Vijvers: droogzetten en bodem schrapen Communicatie met de burger, tuincentra, Unie, PD etc 9

10 Beteugelen Parelvederkruid Beteugeling Waterteunisbloemen Waterlopen: pluksgewijs handkracht Vijvers: droogzetten bodem schrapen Waterlopen: pluksgewijs handkracht Vijvers: droogzetten bodem schrapen Beteugeling kroosvaren Beteugeling Watercrassula Gemeenten waarschuwen Kikkerpoelen particulieren Vijvers: droogzetten bodem schrapen Soms nodig (zuurstof) Drijflijn vangnet Afvoer via kraan of zuiger De Ruiter, hbs Den Haag 1916: Azolla is een klein schadelijk plantje, dat tegenwoordig veel in poldersloten voorkomt. Bij trekschuiten die geen scherpe boeg hebben, moet het steeds verwijderd worden met een lange stok. Vroeger was t hier niet bekend. t Komt waarschijnlijk evenals het bruine kroos uit Amerika. Praktijk: nu steeds vaker laten gaan t Bruine kroos verdringt het groene, maar Azolla vernietigd beide. 10

11 Enkele conclusies: Rol exotische waterplanten voor KRW in stromende wateren beperkt. Tenzij ze als invasief alle ruimte innemen! In natte deel maar enkele soorten probleem, preventief beheer blijft nodig! In pionier- landfase kunnen exoten behulpzaam zijn als snelle structuurbouwers, KRW scoren? In stedelijk gebied schemerzone exoten, verspreidingshaarden naar open water! Droge oever-exoten verwaarloosd thema! 11