Eindrapportage Hoeksche Waard Vlietproject BIRK061013

Transcriptie

1 Eindrapportage Hoeksche Waard Vlietproject BIRK Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Postbus ZH KLAASWAAL Telefoon (0186) Fax (0186)

2 Inhoudsopgave Inleiding Resultaten De Staart Vlietmonding Molen Goidschalxoord De Vliet Negentienmorgenvliet Zuidverbinding Binnenbedijkte Maas Noordverbinding Binnenbedijkte Maas Loggervliet Piershilse Gat Vissersvliet/Groote Gat Kleine Gat Borrekeen Koppeling Borrekeen Oost-Binnenhaven Oude Diep Oeverlanden Binnenbedijkte Maas Liquiditeitsbegroting en kosten Liquiditeitsbegroting Communicatieactiviteiten

3 Inleiding Dit is de eindrapportage in het kader van de beleidsregeling Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK). De subsidiebeschikking voor het Hoeksche Waard Vlietproject is op 11 november 2005 ontvangen. Deze eindrapportage betreft de totale realisatie van het Vlietproject alsmede een rapportage over het uitvoeringsjaar. Afgelopen voorjaar zijn de laatste deeltrajecten uitgevoerd. Op 12 mei heeft de officiële opening plaatsgevonden. Op 14 mei is tijdens een publieksdag het werk overgedragen aan de inwoners van de Hoeksche Waard. In deze eindrapportage worden de bereikte resultaten beschreven. In het eerste hoofdstuk vindt u een overzicht van de resultaten per deelproject. Ook wordt inzicht gegeven in de wijzigingen ten opzichte van de inrichtingsplannen uit het hoofd- en technisch rapport. Hoofdstuk 2 bevat de verantwoording van de uitgaven ten behoeve van het project in de afgelopen kalenderjaren. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de liquiditeitsbegroting over het totale project gegeven. Tenslotte staan in het laatste hoofdstuk de communicatieactiviteiten die betrekking hebben op het totale project. 3

4 1. Resultaten De realisatie van het Hoeksche Waard Vlietproject was sterk afhankelijk van de mogelijkheden tot grondverwerving. Het verwerven van de gronden heeft plaats gevonden op vrijwillige basis. De inrichtingsplannen in het hoofd- en technische rapport waren gebaseerd op wens en/of zoeklocaties. Helaas is niet overal overeenstemming bereikt, maar in grote lijnen wordt recht gedaan aan het wensbeeld dat in het oorspronkelijke hoofdrapport is geschetst. Binnen de deelprojecten is zoveel mogelijk getracht de gronden overeenkomstig de inrichtingsplannen te verwerven. Indien dit niet mogelijk was is gezocht naar alternatieve locaties, waarbij ernaar is gestreefd om de totale hectares te benaderen, zonder afbreuk te doen aan de ecologische principes en het waarborgen en verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit. Niet alle onderdelen die in de inrichtingsplannen van het Vlietproject stonden zijn gerealiseerd. Zo is 7 hectare van deelproject de Vlietmonding komen te vervallen, omdat de onderhandelingen tussen grondeigenaar en projectorganisatie na twee jaar onderhandeling waren gestrand. Het deelproject de Schuringse Haven heeft geen doorgang gevonden, omdat de noodzaak voor de aanleg van dit deel verviel door de ontwikkeling van een aangrenzend grootschalig natuurgebied door Deltanatuur. Bij het deelproject Nieuwe Gat bleek het niet mogelijk te zijn de benodigde gronden aan te kopen, omdat de huidige eigenaar ze heeft verkregen vanuit een erfenis, onder de strikte voorwaarde dat de gronden niet mogen worden vervreemd. Desondanks is het merendeel van de projecten wel gerealiseerd. Vaak zelfs van grotere omvang dan vooraf was voorzien. In de onderstaande tabel zijn de gerealiseerde deelprojecten weergegeven, samen met de omvang ervan. In de bijlage is een overzichtskaart van de diverse deelprojecten opgenomen. Deelproject Omvang Gereed in (ha) De Staart 20, Vlietmonding 6, De Vliet 8,4 Negentienmorgenvliet 11, Zuidverbinding Binnenbedijkte Maas 5, Noordverbinding Binnenbedijkte Maas 3, Loggervliet 5, Piershilsche Gat 2, Vissersvliet/Groote Gat 2, Kleine Gat 6, Borrekeen 4, Koppeling Borrekeen 0, Oost-Binnenhaven 1, Oude Diep 0, Oeverlanden Binnenbedijkte Maas 12, Totaal gerealiseerd 91,8 ha In het voorjaar van zijn de laatste deelprojecten afgerond. Het betreft de deelprojecten De Vliet-noord (fase 2) en de Noordverbinding Binnenbedijkte Maas. Hierna zullen per deelproject de resultaten worden beschreven. 4

5 1.1 De Staart De Staart is een buitendijks terrein ten noorden van Oud-Beijerland. In het verleden is dit gebied opgespoten met havenslib dat is vrijgekomen bij het uitdiepen van de Rotterdamse havens. Het gebied grenst direct aan de Oude Maas. Bij de start van het Vlietproject is dit gebied omheind en zijn Schotse Hooglanders in het gebied vrijgelaten. Zij zorgen voor het natuurlijk beheer, zodat zich hier nu een gebied van ruim 20 hectare droge natuur ontwikkelt. Het gebied is vrij toegankelijk voor wandelaars. Vanaf de uitkijktoren die in het gebied is geplaatst is er uitzicht over de rivier en het gebied. Foto 1: Schotse Hooglanders aan de Oude Maas Foto 2: Uitkijktoren in De Staart 1.2 Vlietmonding Ingeklemd tussen het industrieterrein De Bosschen en de bebouwing van Goidschalxoord ligt deelgebied de Vlietmonding. Dit gebied vormt de noordelijke ecologische toegangspoort vanuit de Oude Maas naar het netwerk door de Hoeksche Waard. Het bestaat uit 2 delen aan weerszijden van De Vliet. Het westelijke deel is ca. 4,3 hectare groot, het oostelijk deel 1,2 hectare. Beide gebieden hebben een wisselende inrichting tussen natte en droge natuur. Er geldt een natuurlijk peilbeheer: nat in de winter en droog in de zomer. Dit is gunstig voor diverse flora en fauna. In het westelijk deel zijn een aantal hogere delen aangelegd die dienen als vluchtheuvels voor bijvoorbeeld de Noordse Woelmuis. Door de Vlietmonding loopt een laarzenpad, zodat het toegankelijk is voor wandelaars. De Vlietmonding is eigendom van Staatsbosbeheer. Ook maakt de Vlietmonding onderdeel uit van het Natura-2000 gebied Oude Maas. Hiermee is een duurzame instandhouding gegarandeerd. Foto 3: Vlietmonding Foto 4: Vlietmonding vanuit de lucht; op de achtergrond De Staart en middenonder de molen van Goidschalxoord 5

6 1.3 Molen Goidschalxoord Tegenover de Vlietmonding staat de Molen van Goidschalxoord. Deze molen is uniek omdat dit de enige molen in Nederland is die tevens kan worden aangedreven door een motor. Deze molen vormt een bijzonder herkenningspunt in het landschap en is daarom opgenomen in de aanvraag van de BIRK-subsidie. In oktober 2007 won de molen de hoofdprijs in het televisieprogramma Bank Giro Loterij Restauratie. Dankzij deze prijs van 1 miljoen euro is de restauratie van de molen voortvarend opgepakt. Op 8 mei 2010 heeft de officiële opening van de gerestaureerde molen plaatsgevonden. Tevens is bij de molen een kunstpicknickplek geplaatst. Deze picknickplek, genaamd De Boterham, is door illustrator Eric Besteman ontworpen. Foto 5: Molen Goidschalxoord 1.4 De Vliet De Vliet loopt vanaf de Oude Maas in zuidelijke richting, totaan de Buisleidingenstraat nabij rijksweg A29. Bij het inrichten van de kreek zijn de bestaande rietoevers zoveel mogelijk intact gelaten. Op enkele plaatsen zijn achter de rietoevers zogenaamde droge linten gemaakt. Deze stroken liggen hoger dan de rietoevers, maar lager dan de landbouwgronden. Ze dienen enerzijds tot de ontwikkeling van ruigtestroken, maar kunnen tevens worden gebruikt om het onderhoud aan de watergang uit te voeren. Ook zijn een aantal stapstenen met gecombineerde natte en droge natuur gerealiseerd. Deze stapstenen liggen nabij de omleiding van de N217 (2,2 hectare) en ten zuiden van de Buijensweg (3,2 hectare). Ten zuiden van de Buijensweg is daarnaast een volledig droge stapsteen aangelegd van ca. 1,2 hectare. De faunapassage in de duiker onder de A29 maakt de veilige onderdoorgang voor dieren mogelijk. Foto 6: De Vliet, stapsteen nabij Buijensweg Foto 7: De Vliet (in zuidelijke richting) 6

7 1.5 Negentienmorgenvliet De Negentienmorgenvliet loopt vanaf de kruising met de Buisleidingenstraat nabij rijksweg A29 naar het zuiden tot aan de Kreupeleweg bij Westmaas. Met uitzondering van het gedeelte ten zuiden van de Smidsweg, zijn langs de gehele kreek aan weerszijden natuurvriendelijke oevers aangelegd. Over een groot gedeelte is daarbij ook een zogenaamd droog lint gemaakt, waarbij tussen het droog lint en de landbouwpercelen een moeraszone is ontstaan. Over deze ruigtestrook loopt een doorgaande wandelroute. Ook verschaft het toegang tot de vissteigers. Op drie locaties zijn stapstenen ingericht. De eerste stapsteen is ruim 2,1 hectare groot en ligt bij de Buisleidingenstraat. De grootste stapsteen van ca. 4,5 hectare ligt tussen de Smidsweg en de Blauwe Steenweg. De derde stapsteen ligt tussen de Smidsweg en de Kreupeleweg en is ca. 0,5 hectare. Alle stapstenen bestaan uit plas-dras situaties, moerasgebiedjes en open water. De stapsteen bij de Smidsweg heeft ook drogere delen t.b.v. bloemrijk grasland en twee amfibieënpoelen. Foto 8: de stapsteen nabij Westmaas Foto 9: stapsteen nabij Westmaas 1.6 Zuidverbinding Binnenbedijkte Maas Tussen de Kreupeleweg en de Munnikendijk is een grote stapsteen van ca. 2,5 hectare gerealiseerd. De wegsloot aan de noordzijde van de Kreupeleweg en de voormalige kavelsloten langs de percelen tussen de Munnikendijk en de Munnikenweg zijn verbreed en voorzien van rietoevers. Samen vormen ze een ecologische verbinding tussen de zuidoever van de Binnenbedijkte Maas en de Negentienmorgenvliet. De verbinding draagt tevens bij aan de verbetering van de waterafvoer van polder Het Munnikenland van Westmaas. In het perceel nabij het recreatiestrandje van Westmaas bleken belangrijke archeologische waarden aanwezig te zijn. Dit leidde tot een aanpassing van het inrichtingsplan. Het resultaat is een perceel bloemrijk grasland, met een verlaagd gebied, dat geschikt is voor vochtminnende flora en fauna. Voor de bezoekers van het aangrenzende recreatiestrandje is een parkeerplaats aangelegd. Foto 10: stapsteen aan de Kreupeleweg 7

8 1.7 Noordverbinding Binnenbedijkte Maas Dit deelproject vormt de ecologisch verbinding tussen de noordoever van de Binnenbedijkte Maas en de Negentienmorgenvliet. Hier is ca. 3,4 hectare natte natuur en waterberging gerealiseerd. Het resultaat is een gevarieerd gebied van waterpartijen en diverse eilandjes. Ook de oevers van de watergang aan weerszijden van de Doesburgerweg zijn natuurvriendelijk ingericht. In de watergang parallel aan de provinciale weg N489 is in het voorjaar van een zgn. vaarduiker aangelegd. De vrijkomende grond wordt door de agrariër zelf op de aangrenzende percelen verwerkt. Foto 11: projectbord tijdens uitvoering Foto 12: noordverbinding direct na uitvoering 1.8 Loggervliet De Loggervliet loopt vanaf de Kreupeleweg in zuidelijke richting. Tussen de Kreupeleweg en de Oud- Cromstrijensedijk Oostzijde zijn een brede moeraszone en 2 kleine stapstenen aangelegd. De aansluitende oevers zijn natuurvriendelijk ingericht. Ook tussen de Boomdijk en de Lange Biesakkersweg is aan een zijde van de watergang een natuurvriendelijke oever in combinatie met een droog lint aangelegd. Dit droog lint dient tevens als wandelpad. Ten zuiden van de Middelsluisedijk, nabij de Oost-Middelweg mondt de Loggervliet uit in het Verloren Diep. Hier is een stapsteen van ca. 3,5 hectare ingericht als moerasnatuur. Het onderhoudspad dat door het gebied loopt dient tevens als wandelpad. Naast een parkeerplaats is er ook een kunstpicknickplek geplaatst. Deze picknickplek, genaamd De Roos, is door kunstenares Marie Claire Gellings ontworpen. Foto 13: picknickplek De Roos Foto 14: onderdeel Oost-Middelweg 8

9 1.9 Piershilse Gat Het Piershilsche Gat is de meest westelijke schakel van het Vlietproject. Het is de directe binnendijkse verbinding tussen het Haringvliet en het Spui. Langs een groot gedeelte van het Piershilsche Gat zijn brede natuurlijke rietoevers aanwezig. Ook zijn er in het noordelijk gedeelte nog historische eeuwkanten. De westoever in het zuidelijk deel van het Piershilsche Gat, ter hoogte van de Oude Nieuwlandsedijk, is natuurvriendelijk ingericht. Ter hoogte van de fietsbrug over het Piershilsche Gat is een natte stapsteen aangelegd. Behalve riet zijn hier ook diverse andere oeverplanten, zoals bijvoorbeeld kleine en grote lisdodde, egelskop, gele lis en zwanebloem aangeplant. In totaal is hier ca. 2,1 hectare natuur ontwikkeld. Ook hier is in samenwerking met het project De kunst van het picknicken de kunstpicknickplek Onderdak geplaatst. Foto 15: stapsteen aan het Piershilsche Gat Foto 16: picknickplek "Onderdak" 1.10 Vissersvliet/Groote Gat Het Groote Gat is een beschermd natuurmonument, dat eigendom is van Staatsbosbeheer. Om het Groote Gat toegankelijk te maken voor bezoekers is er een vogelkijkhut gebouwd, die via een vlonderpad door de rietkraag bereikbaar is. Vanwege de bijzonder hydrologische situatie in het gebied zijn alleen de oevers van de Vissersvliet aangepast. De hoge, afgekalfde zuidoever is voorzien van een rietberm en een flauw talud. Om het broedgebied van een aanwezige kolonie oeverzwaluwen te behouden zijn de steile wanden van oevers waarin de nestholten zitten intact gelaten. Ongeveer halverwege het traject is in de oever een natte stapsteen gemaakt. Op de noordoever is het hoge maaiveld achter de bestaande rietkraag verlaagd, zodat hier een zogenaamd droog lint is ontstaan. Dit droge lint bevindt zich tussen het hoogste waterniveau en het oorspronkelijke maaiveld. Vooral diverse vogelsoorten en dagvlinders hebben profijt bij de ontwikkeling van deze natuur. In geval van een sterk stijgend waterpeil dient deze strook tevens als tijdelijke waterberging. Foto 17: vogelkijkhut in het Groote Gat Foto 18: Vissersvliet, rechts de steile oever met nesten van oeverzwaluwen 9

10 1.11 Kleine Gat Het Kleine Gat maakt deel uit van de oost-west verbinding in de Hoeksche Waard en ligt ingeklemd tussen de Vissersvliet en de Borrekeen. Op de splitsing van t Haventje en het Kleine Gat is een groot rietmoeras van 6,7 hectare aangelegd. Daarmee is het gelijk het grootste deelproject van het Hoeksche Waard Vlietproject. Om dit te realiseren is ruim m³ grond afgegraven en afgevoerd. Door de waterrijke omgeving is het gebied niet toegankelijk voor bezoekers. Foto 19: Kleine Gat kort na aanleg Foto 20: Kleine Gat in noord-oostelijke richting 1.12 Borrekeen Het deelproject Borrekeen ligt ten noorden van de rondweg om Zuid-Beijerland. Op het restperceel dat was ontstaan na de aanleg van deze rondweg is hier in 2004 een stapsteen met natte en droge natuur aangelegd. Ook de noordoever van de Borrekeen is natuurvriendelijk gemaakt. Een betonnen fiets- en wandelpad zorgt voor een veilige fietsverbinding tussen Klaaswaal en Zuid-Beijerland. Aan de overzijde van de Ronduitweg is, in de binnenbocht van de Borrekeen, een droge stapsteen gemaakt. Het afgraven van de voedselrijke bouwvoor resulteerde hier in het ontstaan van een bloemrijk grasland. Beide stapstenen zijn eigendom van Staatsbosbeheer. Foto 21: Borrekeen vanuit de lucht Foto 22: Borrekeen 10

11 1.13 Koppeling Borrekeen Het deelproject Koppeling Borrekeen verbindt de Borrekeen met het Oude Diep. Omdat hier van nature geen kreek aanwezig was, is gekozen om de inrichting daarop aan te passen. Dit heeft geresulteerd in een rechte uitwerking, waarbij de noordoever is voorzien van een brede, flauwe oever van ca. 25 m breed. Onder de Schoutsdijk is een afsluitbare waterverbinding gemaakt die het mogelijk maakt om het de waterkwaliteit in de aangrenzende peilgebieden te beheersen. Foto 23: Koppeling Borrekeen (westzijde) Foto 24: Koppeling (oostzijde) 1.14 Oost-Binnenhaven Dit deelproject vormt de verbinding tussen de buitendijkse natuur in het Haringvliet en de binnendijkse natuur van onder meer de Borrekeen en het Kleine Gat. Ten noorden van de Zuid- Achterweg is een robuuste stapsteen van ca. 1,6 hectare aangelegd. Het ingerichte gebied heeft een driehoekige vorm gekregen. Het aangrenzende agrarische perceel kreeg hierdoor een makkelijk te bewerken rechthoekige vorm. Langs de bestaande watergang is een brede rietberm gemaakt. In het gebied profiteren watervogels en amfibieën van een geïsoleerde poel. Foto 25: Oost-Binnenhaven (oude situatie) Foto 26: Oost-Binnenhaven (nieuwe situatie) 11

12 1.15 Oude Diep Het Oude Diep vormt de verbindende schakel in oost-west-richting tussen de Borrekeen en de centrale noord-zuidverbinding. Voor dit deelproject konden slechts enkele kleine delen worden aangekocht. Het betreft een smalle rietoever op de noordoever, tegenover het industrieterrein van Numansdorp en een kleine stapsteen nabij de West-Biesakkersweg. In totaal is hier ca. 0,4 hectare gerealiseerd. Foto 27: Oude Diep, natuurlijke kreek Foto 28: Oude Diep, direct na uitvoering 1.16 Oeverlanden Binnenbedijkte Maas De Oeverlanden liggen aan de zuidkant van de Binnenbedijkte Maas. In de ruilverkaveling Hoeksche Waard Oost zijn enkele percelen toegewezen aan Staatsbosbeheer. Deze percelen zijn natuurvriendelijk ingericht, waarbij veel aandacht is besteed aan het verbeteren van de waterkwaliteit van de Binnenbedijkte Maas. In totaal is ca. 12,9 ha. ingericht als natuurgebied. Tevens zijn twee zwemsteigers en een aantal visgelegenheden gemaakt. Loopvlonders zorgen voor wandelmogelijkheid in het gebied. In het onderdeel Lage Vlietmonding is een kunstpicknickplek, genaamd Taartpunt gemaakt. Foto 30: Loopvlonder in oeverlanden kort na aanleg Foto 29: Lage Vlietmonding en "Taartpunt" 12

13 2. De uitgaven over alsmede de totaal uitgegeven projectkosten zijn in de onderstaande tabellen samengevat. Deze tabellen geven de bedragen per deelproject exclusief BTW Vlietmonding Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL De Vliet (noord ) Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL De Vliet (zuid) Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Negentienmorgenvliet (noord) Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL

14 Negentienmorgenvliet (zuid) Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Zuid-verbinding Binnenbedijkte Maas Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Noord-verbinding Binnenbedijkte Maas Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Loggervliet Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Schuringse Haven Het totale deelproject is vervallen. 14

15 Piershilse Gat Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Piershilse Haven Het totale deelproject is vervallen Vissersvliet/Groote Gat Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Kleine Gat Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Borrekeen Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL

16 Koppeling Borrekeen Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Nieuwe Gat Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Oost-Binnenhaven Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Oude Diep Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL Correctie uitgevoerd van overige kosten naar inrichtingskosten 16

17 Oeverlanden Binnenbedijkte Maas Grondaankopen Inrichtingskosten Voorbereidingskosten Uitvoeringskosten Onvoorzien Overige kosten TOTAAL

18 3. Liquiditeitsbegroting en kosten 3.1 Liquiditeitsbegroting inkomsten uitgaven reeds ontvangen subsidies/voorschotten gedane uitgaven Commissie Hoeksche Waard Grondverwerving Waterschap De Groote Waard Aanleg en inrichting Zuiveringsschap Hollandse Eilanden Voorbereiding en Waarden waterschap Hollandse Delta Uitvoering WS Hollandse Delta compensatie Onvoorzien Gemeente Korendijk (fietspad) Overige kosten BIRK (2004 t/m 2009) B.T.W NBW voorschotten Molen Goidschalxoord ASV 2003 (eindafrekening) ASV 2004 (eindafrekening) ASV 2005 (voorschot 80%) ASV 2006 (voorschot 80%) ASV 2007 (voorschot 80%) ASV 2008/2009 (voorschot 80%) POP (eindafrekening) LIFE-Nature (EU) Deltanatuur (voorschot) Totaal Totaal te ontvangen/verrekenen subsidies Deltanatuur (eindafrekening) NBW (eindafrekening) ASV 2005 (eindafrekening) ASV 2006 (eindafrekening) ASV 2007 (eindafrekening) ASV 2008 (eindafrekening) WS Hollandse Delta (eindafrekening) Totaal TOTAAL Toelichting liquiditeitsbegroting: De reeds geleverde bijdragen van de Provincie Zuid-Holland vanuit de ASV betrof voorschotten of de definitieve subsidies. Deze bedragen worden nu bij de afronding van het Vlietproject verrekend op basis van de werkelijk gemaakte kosten. De nog lopende ASV-subsidies worden afgerekend onder gelijktijdige eindrapportage van de BIRK-subsidie. Na de ontvangst van de eindbeschikkingen van de externen financieringen wordt de eindafrekening voor de bijdrage van het waterschap opgesteld. De stichting Molen Goidschalxoort, voert een eigen administratie voor de restauratie van de molen. De door het Ministerie van VROM toegekend bijdrage voor de restauratie ad is door Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard aan de stichting beschikbaar gesteld. De totale restauratiekosten blijven buiten de liquiditeitsbegroting van het Hoeksche Waard Vlietproject. 18

19 4. Communicatieactiviteiten Vanaf de start van het project heeft het project aandacht gekregen van de lokale pers. Daarnaast zijn op een aantal belangrijke momenten persberichten verzonden, zoals bijvoorbeeld bij het verkrijgen van de BIRK-subsidie eind Deze berichten zijn in de diverse regionale en lokale kranten verschenen. Ook in de waterschapsrubriek van waterschap Hollandse Delta zijn diverse korte berichten geplaatst over de stand van zaken van diverse deelprojecten. Ook is er in de diverse media ruimschoots aandacht besteed aan het werkbezoek dat de minister op 21 november 2004 heeft gebracht aan de Hoeksche Waard. Tijdens dit werkbezoek heeft zij een van de eerste projectborden onthuld. Dergelijke projectborden zijn steeds geplaatst bij de in uitvoering zijnde werken. Foto 31: onthulling projectbord door minister Dekker 21 november 2004 In de zomer van 2010 zijn in het Algemeen Dagblad en in het huis-aan-huis magazine Hoeksche Waard Exclusief artikelen verschenen over het Vlietproject. Op de inhoud van deze artikelen kon geen invloed worden uitgeoefend. In het voorjaar van is er een redactioneel stuk geplaatst in in de recreatiekrant Er-op-uit in de Hoeksche Waard, die huis-aan-huis wordt verspreid in de Hoeksche Waard. Bewonersinformatie Ten behoeve van enkele bijzondere deelprojecten is er gerichte informatie gegeven aan direct omwonenden. Zo is er op 25 maart 2008 een informatieavond geweest over de inrichting van het deelproject Vlietmonding. Voor en tijdens de uitvoerng van het deelproject Oeverlanden Binnenbedijkte Maas, zijn de omwonenden via een nieuwsbrief geïnformeerd over de plannen en de werkzaamheden. Ook zijn er bewonersbrieven verstuurd voorafgaand aan de uitvoering. Daarnaast is er aandacht besteed aan algemene informatievoorziening over het project. Bijvoorbeeld door het houden van een lezing voor een groep 55+-ers uit Numansdorp en het bemensen van een stand op de jaarmarkt van Oud-Beijerland. Website In de tweede helft van 2007 is een start gemaakt met het ontwerpen en het bouwen van een project-website, Deze site is op 14 februari 2008 online gezet. Daarna is deze site steeds gebruikt voor het plaatsen van actuele projectinformatie. Speciaal vanwege de EUsubisdie LIFE-Nature is er ook een engelstalige variant van de website beschikbaar. Na afronding van het project zal deze site nog enige tijd online blijven. 19

20 Promotiemateriaal Over het Vlietproject zijn diverse promotiematerialen gemaakt. Zo is er bijvoorbeeld een poster gemaakt voor het deelproject Vlietmonding en is er ter promotie van de website in heel de Hoeksche Waard een ansichtkaart huis-aan-huis verspreid. Op het sponsorbord bij de Molen van Goidschalxoord zijn stickers aangebracht van het Vlietproject én de bijdrage van het Ministerie van VROM. Van alle deelprojecten is een brochure gemaakt. Daarnaast is er een algemene brochure over o.a. de doelstellingen van het project gemaakt. In totaal zijn er 16 brochures verschenen. De resultaten van het project zijn beschreven in een evaluatiebrochure, die tijdens de officiële opening op 12 mei is gepresenteerd. Bij acht deelprojecten zijn blijvende informatiepanelen over het Vlietproject geplaatst. Hiervoor is een speciale huisstijl ontwikkeld. De borden zijn zgn. lessenaarspanelen, zodat over de borden naar het landschap kan worden gekeken. Daarnaast zijn bij de deelprojecten Vlietmonding en Vissersvliet/Groote Gat panelen in de huisstijl van Staatsbosbeheer geplaatst, omdat deze panelen op grondgebied van Staatsbosbeheer staan. Foto 32: algemene brochure Foto 33: informatiepaneel Loggervliet Ook zijn er 3 zgn. roll-up banners gemaakt met daarop de belangsrijkste doelen en resultaten van het Vlietproject. Deze banneers kunnen worden ingezet als een zgn. reizende tentoonstelling bij bijvoorbeeld de bibliotheken, gemeentehuizen en de natuurbezoekerscentra in de regio. Ter promotie van de belangrijkste doelsoort van het Vlietproject, de Noordse Woelmuis, is speciaal een knuffel ontworpen en geproduceerd. Deze knuffel is uitgereikt aan alle kinderen die hebben deelgenomen aan de kleur- en knutselwedstrijd die is georganiseerd in de aanloop naar de feestelijke publieksdag op 14 mei. Ook is er een speciale fietsroute uitgezet langs een groot aantal deelprojecten. Voor deze fietsroute is een routeboekje samengesteld. Naast de routeinformatie wordt hierin ook informatie over de deelprojecten gegeven. Openingen Behalve de opening van het deelproject Oeverlanden Binnenbedijkte Maas in juni 2008 zijn de diverse deelprojecten niet afzonderlijk geopend. Pas nadat alle deelproject waren afgerond is op 12 en 14 mei het project feestelijk geopend. Op donderdag 12 mei was de formele opening. Voor deze dag waren personen en organisaties uitgenodigd die actief hebben deelgenomen in het project. Het gaat daarbij o.a. om deelnemende gemeentes, financiers, maatschappelijke organisaties (vb. LTO, HWL), maar ook agrariërs die gronden hebben ingebracht om het project mogelijk te maken. De sprekers van SOHW, waterschap Hollandse Delta en Provincie Zuid-Holland spraken er hun waardering uit over de samenwerking in de streek en de behaalde resultaten. Aansluitend werd het informatiepaneel bij het deelproject aan de Oost-Middelweg onthuld, met aansluitend een korte wandeling door het deelproject. 20

21 Foto 34: overhanding van de evaluatiebrochure (op de achtergrond de roll-upbanners) Foto 35: onthulling van het informatiepaneel Zaterdag 14 mei was de publieke opening. De dag begon goed voor bijna 100 basisschooleerlingen in het Nationaal Landschapscentrum in Numansdorp. Daar kregen de winnaars van de kleur- en knutselwedstrijd een prijs uitgereikt. De jury had hun kleurplaat, kijkdoos of vlieger uitgezocht uit de bijna inzendingen. Voor 4 kinderen werd het extra feestelijk want hun werkstukken werd door de jury als de allermooiste uitgekozen. Foto 36: trotse prijswinnaars Foto 37: prijswinnende kijkdoos De rest van de dag was gevuld met diverse activiteiten, zoals bijvoorbeeld wandel-, fiets-, kano- en huifkartochten. Een aantal van deze tochten werd onder begeleiding van speciaal opgeleide Nationaal Landschap-gidsen gedaan. Enkele honderden bezoekers hebben deelgenomen aan de activiteiten. De molen van Goidschalxoord had die dag meer dan 500 honderd belangstellenden. Foto 38: veel belangstelling bij de molen van Goidschalxoord Foto 39: rondrit met de paardentram 21