Wie ben ik? Planning Welkom bij. bijeenkomst. Astrid van Hertum OS-MINPSYCHB1-15_2016

Transcriptie

1 r Welkom bij bijeenkomst 1 Astrid van Hertum astrid.vanhertum@hu.nl OS-MINPSYCHB1-15_2016 Wie ben ik? Planning 7 bijeenkomsten: Teach to learn Woensdag 7 september Woensdag 14 september H1: Woensdag 21 september H2: Woensdag 28 september H3: Woensdag 5 oktober H4: Dinsdag 11 oktober H5: Dinsdag 18 oktober H6: Digitaal tentamen FTP: Dinsdag 1 november, Oude Noord 370, uur Uiterlijke inleverdatum Take-Home Tentamen: Vrijdag 4 november 1

2 Take-home tentamen Onbelemmerd studeren Om te beginnen Wat gaat er op dit moment in je om? (wat denk je, voel je, verwacht je, etc.) Zet de tijd en datum erbij! 2

3 Programma van vandaag Inleiding van deze cursus: leer- en lesdoelen Huis-, tuin en keukenpsychologie? De geschiedenis van de psychologie, namen en termen Huiswerk en planning Algemene doel (zie ook de cursuswijzer) Het algemene doel van deze cursus is het bekend worden met diverse psychologische theorieën, modellen en mechanismen, en deze kunnen koppelen aan concrete situaties in het dagelijks leven, zowel in werk als privé. Daarnaast stimuleren we je om bewust te worden van de diversiteit van menselijk gedrag en menstypen en van je eigen subjectiviteit in deze waardoor een breder, genuanceerder en toleranter perspectief op jezelf, de samenleving en de medemens kan ontstaan. Lesdoelen Activeren van voorkennis Bewust worden van het speelveld : wat heeft allemaal met psychologie te maken Leren kennen van het historisch kader en van diverse vaktermen 3

4 Op de achterzijde opdracht 1 Maak een mindmap: Enkele hulpvragen: - wat is psychologie? (ken je een definitie?) - welke deelgebieden ken je? Ψ - waar werken psychologen en wat doen ze? - heb je ervaring (welke?) met psychologen/psychologie? Opdracht 2 wat is psychologie? welke deelgebieden ken je? waar werken psychologen en wat doen ze? Heb je ervaring (welke?) met psychologen/psychologie? Bespreek de antwoorden op bovenstaande vragen (opdracht 1) met je buurman/-vrouw en pas evt. je mind-map aan of geef dat vorm in een gezamenlijke mind-map: FF iets anders: namen leren 4

5 Tips! 1. Luister zeer actief 2. Herhaal de naam 3. Zet de naam om in een beeld: Makkelijke namen: Iets meer zoeken: Merel - de vogel Bart - Bakkerij Bart Peter peterselie Ben - De Big Ben in Londen Mark marker (pen) 4. Koppel het aan een bekende 5. Deel lastige namen op in kleine stukjes 6. Grote groepen; de 5 seconde regel 7. Maak er een sport van pauze (12 min.) Vraag en antwoord psychologie in het kort Opdracht: Maak nader kennis met je leerteam: - welke ervaring(-en) heb je met psychologie/psychologen? - waarom doe je deze minor? En beantwoord samen de volgende vragen: 5

6 Huis, tuin en keukenpsychologie? Is een fobie aangeboren of aangeleerd? Wat helpt tegen liefdesverdriet? Kun je zien of iemand echt spijt heeft? Is een depressie slecht voor je hersenen? Hoe maak je het beste van een rotdag? De moderne psychologie Tegenwoordig gaan we uit van 3 invloeden op gedrag: het biopsychosociale model. Volgens dit model is alle functioneren van de mens het gevolg van biologische, psychische (of cognitieve) en sociale invloeden. Geschiedenis, namen en termen 6

7 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben De wetenschappelijke revolutie Het startpunt hiervan was het werk van Nicolaus Copernicus ( ). Hij stelde dat de aarde rond de zon draaide. Galileo Galilei ( ) verdedigde dit Copernicaanse model en onderbouwde dit met een reeks van nieuwe observaties. De kerk was boos; dit ging tegen de katholieke visie in. Newton ( ) werkte de inzichten van Galilei verder uit. Dit wordt als het beginpunt van de eerste natuurwetenschappen beschouwd. De wetenschappelijke revolutie Het startpunt: Copernicus ( ) die stelde dat de aarde rond de zon draaide (Copernicaanse revolutie); werd onderbouwd door Galileo Galilei ( ) Nieuwe kennis komt (mede) voort uit observaties en experimenten. Newton ( ) werkte de inzichten van Galilei verder uit. Dit wordt als het beginpunt van de eerste natuurwetenschap, de fysica, beschouwd. 7

8 Ontwikkelingen in de filosofie Veranderingen in de filosofische overtuigingen over de mens effenden ook de weg voor de psychologie. Eeuwenlang deelde men de mening, dat de menselijke geest (de ziel) een vrije wil had en niet onderworpen was aan de natuurwetten. Daarom kon ze niet bestudeerd worden. De mens bestaat uit een lichaam en een geest die onafhankelijk van elkaar zijn. (dualisme) René Descartes ( ) René Descartes ( ) Twee principes: het rationalisme en het nativisme Het rationalisme stelt, dat de Waarheid achterhaald kan worden door gebruik te maken van de rede. Om de mens te begrijpen moest men over hem nadenken. Het nativisme: sommige kennis is aangeboren. Vanuit de aangeboren kennis kon de rede de volledige waarheid afleiden. 8

9 Het empirisme: een beweging tegen het rationalisme/nativisme De inhoud van de geest komt tot stand via zintuiglijke ervaringen. En zou dus niet aangeboren zijn. John Locke ( ) onderzocht de werking van de menselijke geest.waar komen de ideeën vandaan en waar liggen de grenzen van de menselijke kennis? De nadruk kwam meer te liggen op hoe de menselijke geest iets weet dan op wat ze weet. Wat denken jullie? Is ons gedrag aangeboren of aangeleerd? Darwin en de evolutietheorie In 1859 publiceerde Darwin: The Origin of the Species. De evolutieleer houdt de overtuiging in dat alle huidige leven, inclusief dat van de mens, ontstaan is vanuit vroegere levensvormen. Darwin documenteerde zorgvuldig het proces van natuurlijke selectie (survival of the fittest) Implicaties van de evolutieleer voor de psychologie Omdat mensen geëvolueerd waren uit dieren, kon hun gedrag bestudeerd worden, zoals men diergedrag bestudeerde en was het zinvol om de gelijkenissen en verschillen te onderzoeken tussen diergedrag en menselijk gedrag. 9

10 Belangrijke stromingen binnen de psychologie Wilhelm Wundt richtte als eerste een psychologisch laboratorium op (1879) Hij probeerde op basis van introspectie de structuur van bewustzijn te ontdekken. (structuralisme) Introspectie = kijken naar het eigen bewustzijn van binnenuit. Belangrijke stromingen binnen de psychologie 2 Freud met de psychoanalyse De ware oorsprong van het ontstaan van gedrag, persoonlijkheidsverschillen en mentale stoornissen ligt bij onbewuste krachten. Mensen konden geholpen worden door onbewuste verdrongen conflicten in het bewustzijn te brengen d.m.v. Droomanalyse en vrije associatie. Zijn ideeën waren vooral gebaseerd op introspectie. Veel wetenschappers vonden dit niet wetenschappelijk en wilden meer empirische onderbouwing van zijn theorie. Belangrijke stromingen binnen de psychologie 2 Het functionalisme William James Toegepaste psychologie, gericht op praktische oplossingen 10

11 Belangrijke stromingen binnen de psychologie 3 Pavlov en Klassieke conditionering: KC Belangrijke stromingen binnen de psychologie 3 Behaviorisme; John Watson Volgens behavioristen mag alleen observeerbaar, meetbaar gedrag onderwerp vormen van onderzoek en theorievorming. Zij zagen dus weinig in het bestuderen van de geest via introspectie, maar veel in de bestudering van gedrag. Introspectie was te subjectief terwijl observatie van gedrag objectievere resultaten gaf. Meer hierover in hoofdstuk 4 little Albert Belangrijke stromingen binnen de psychologie 4 Cognitieve psychologie: de overtuiging dat men menselijk gedrag niet kon begrijpen en voorspellen zonder beroep te doen op informatieverwerkende (cognitieve) processen die zich afspelen in de hersenen. Ze zagen de mens als een soort computer. Ook deze onderzoekers maakten gebruik van observatie, niet van introspectie. 11

12 De moderne psychologie Tegenwoordig gaan we uit van 3 invloeden op gedrag: het biopsychosociale model. Volgens dit model is alle functioneren van de mens het gevolg van biologische, psychische (of cognitieve) en sociale invloeden. Een casus n.a.v.. het biopsychosociale model Jan is 13 jaar. Hij moet voor een gesprek naar de schoolpsycholoog omdat hij de laatste tijd veel agressie vertoont. Hij heeft vaak ruzie met de kinderen uit de klas. Volgens hem pakken ze zijn spullen af. Het eindigt meestal in vechtpartijen. Hij vindt het moeilijk op school. Hij denkt dat alle kinderen hem dom vinden. Thuis is het ook moeilijk; zijn vader zit in de gevangenis wegens uit de hand gelopen vechtpartij en zijn moeder is daar zo verdrietig over dat ze niet meer uit bed komt. Wat zouden biologische invloeden kunnen zijn op het agressieve gedrag van Jan? En wat psychische en sociale? Maak gebruik van het boek Leerteampresentatie per week De essentie van het betreffende hoofdstuk presenteren (in max. 15 min.) Koppelen aan een actuele gebeurtenis (< 15 min.): beschrijf en verklaar een nieuwsitem a.d.h.v. informatie uit het betreffende hoofdstuk. Denk goed na over welke actualiteit goed past bij de onderwerpen uit het hoofdstuk. Beantwoorden van onderstaande vragen, interactief (< 15 min.) 12

13 Teach to learn Learning story: Foto s verbinden aan inhoud Opdracht/activiteit koppelen aan inhoud Prezi Verhaal Pecha kucha Podcast (luistercollege) gekoppeld aan enkele vragen/stellingen; verwerken in leerteam (You tube) filmpje; koppelen aan opdracht/vraag/stelling Debat Petje op/petje af; ren je rot Vrije associatie (attribuut) Mindmapping Casus Fragmentenboek: Middels filmfragmenten weergave inhoud minicollege en ingesproken onderbouwing toevoegen Leerteam-vragen week 2 Waar liggen de wortels van de psychologie? Welke perspectieven zijn er binnen de psychologie (beschrijf er 5)? Wat doen psychologen voor werk? (welke 2 hoofdstromen zijn er te onderscheiden)? Wat zouden Darwin en Freud van elkaars ideeën hebben gevonden? Wat heeft inprenting met psychologie te maken (en in welk perspectief past dit begrip)? Wat wordt er bedoeld met evidence based? Waar gaat het nurture-naturedebat over? Om te beginnen Wat gaat er op dit moment in je om? (wat denk je, voel je, verwacht je, etc.) Zet de tijd en datum erbij! 13

14 Terugblik en vooruitblik Oogst van de dag! Reserve sheets: 3 Manieren van onderzoek Beschrijvend onderzoek d.m.v. observatie, vragenlijsten, interviews, opiniepeilingen en psychologische tests en gevalsstudies Correlatie-onderzoek; met de verzamelde gegevens berekenen onderzoekers samenhang (correlatie) tussen variabelen. Experimenteel onderzoek: Onderzoekers manipuleren 1 of meer variabelen en kijken of dit effect heeft op een andere variabele. 14

15 1 Beschrijvend onderzoek: Naturalistische observatie: men observeert op een systematische manier het gedrag in een natuurlijke omgeving. Interview: er worden mondeling vragen gesteld: gestructureerd of ongestructureerd. Vragenlijsten en opiniepeilingen. Bij (psychologische) gestandaardiseerde tests neemt men ook een vragenlijst af, maar heeft men informatie over het verwachte antwoordenpatroon. 2. Correlationeel-onderzoek Hier worden twee variabelen gemeten om na te gaan of ze met elkaar gerelateerd zijn. Er is hierbij geen sprake van een causaal verband. De kans bestaat altijd, dat een derde variabele de geobserveerde resultaten bepaald heeft. Voorbeeld: lengte (variabele 1) en gewicht (variabele 2) correleren positief met elkaar; grote mensen zijn over het algemeen zwaarder dan kleine mensen. Voorbeeld 2: Veilige hechting aan de ouders op vroege leeftijd (variabele 1) hangt samen met zelfvertrouwen (variabele 2) op latere leeftijd 3. Experimenteel onderzoek Experimenteel onderzoek; hier worden variabelen gemanipuleerd en wordt gekeken of dit effect heeft op een andere variabele. 15