Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart

Transcriptie

1 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING Vraag nr. 151 van 27 januari 2009 van DIRK DE KORT Verkeerseducatie voor jonge tieners - Initiatieven Fietsende jonge tieners zijn een bijzonder kwetsbare groep in het verkeer. Op 12-jarige leeftijd trekken vele jongeren er voor het eerst alleen op uit met hun fiets, naar school bijvoorbeeld, weg uit hun vertrouwde thuisomgeving. Kortom, ze worden meer blootgesteld aan het risico op een ongeval. Meer dan 10 procent van de mensen die betrokken zijn bij een fietsongeval, is 12 tot 14 jaar. De piek in de ongevallen met fietsers ligt precies op jaar. Afgelopen najaar lanceerde de Fietsersbond in samenwerking met de Stichting Verkeerskunde en met de steun van de Vlaamse overheid een educatieve website voor eerste hulp bij fietsen. De hippe website Trap het af werd opgezet om van jongeren uit het eerste en tweede jaar middelbaar betere fietsers te maken. Volgens de initiatiefnemers zijn drie zaken daarbij belangrijk: de kennis van het verkeersreglement, de rijvaardigheid en de attitude. Met al deze punten hebben jonge tieners het doorgaans heel lastig. Daar komen dan nog vaak moderne attributen bij die niet bevorderlijk zijn voor de verkeersveiligheid, zoals de populaire MP3-speler en de gsm. Ze leiden de aandacht af van de weg. De website biedt informatie over verkeersborden, wegmarkeringen en voorrangsregels, zichtbaarheid, onderhoud, diefstalpreventie en de dode hoek bij vrachtwagens, dit allemaal in een hip jasje. Quizzen en spelletjes maken het interactief. De website richt zich ook tot leerkrachten en vult bijgevolg een leemte, omdat verkeersopvoeding in het middelbaar onderwijs minder aandacht krijgt dan in de basisscholen. Slechts in één op de vijf secundaire scholen doen ze op dat vlak een permanente inspanning en de aandacht neemt af met de leeftijd van de leerlingen. De initiatiefnemers van de website pleiten ervoor om fiets- en mobiliteitseducatie op te nemen in de vakgebonden eindtermen van het secundair onderwijs. Nu staan ze in de vakoverschrijdende eindtermen. 1. Naast de steun aan deze educatieve website, welke initiatieven plant de minister nog om de 12- tot 14-jarige fietsers beter te wapenen in het verkeer? 2. In hoeverre onderschrijft de minister het pleidooi van de initiatiefnemers van de website om fietsen mobiliteitseducatie op te nemen in de vakgebonden eindtermen van het secundair onderwijs? Op welke manier kan dit ook effectief gerealiseerd worden? 3. Door een intensieve samenwerking tussen het kabinet Onderwijs, de vzw Samenwerkingsverband Netgebonden Pedagogische Begeleidingsdiensten (vzw SNPB) en de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) is een volwaardig actieprogramma uitgewerkt om verkeerseducatie in te bedden in het secundair onderwijs. Hiervoor is een subsidie van euro voorzien voor deze vzw.

2 -218- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart 2009 In welke mate besteedt dit programma nu al aandacht aan fietseducatie en tot welke leeftijdscategorie richt die zich dan? In hoeverre bestaat de mogelijkheid en de bereidheid om het programma in de nabije toekomst aan te passen zodat fietseducatie er een volwaardig onderdeel van wordt? N.B. Deze vraag werd gesteld aan de ministers Vandenbroucke (vraag nr. 151) en Van Brempt (nr.144).

3 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS EN VORMING GECOÖRDINEERD ANTWOORD op vraag nr. 151 van 27 januari 2009 van DIRK DE KORT 1. Met het oog op het realiseren van permanente verkeerseducatie in het secundair onderwijs werkte de Stuurgroep Onderwijs van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde het Educatief Actieplan Verkeers- en Mobiliteitseducatie uit. Dit plan dient als een leidraad voor een geïntegreerde aanpak van verkeers- en mobiliteitseducatie in het secundair onderwijs. Het ganse pakket bestaat uit een kalender, mogelijke documentatie en informatiebronnen, een overzicht van goede voorbeelden en een forum om suggesties en ideeën uit te wisselen. In het plan worden verschillende thema s voorgesteld, verspreid over verschillende periodes in een schooljaar. Voor elke graad is er een apart plan. De school bepaalt wat wanneer het best aan bod komt. Dit actieplan is dus niet te lezen als een leerplan. Het is een instrument om creatief en flexibel mee om te gaan. Het is een hulpmiddel om ervoor te zorgen dat verkeer en mobiliteit als een rode draad, geïntegreerd in het school- en klasgebeuren, op een effectieve en efficiënte manier aan bod komt. Het jaaractieplan is opgevat als een kalender die opgedeeld is in een aantal periodes/thema s. In de eerste graad is er zowel in de eerste periode (Veilig schoolbegin) als in de tweede periode (Zichtbaarheid) in belangrijke mate aandacht voor de fietser. Initiatieven over de volgende aspecten van het fietsen komen aan bod: Verkenning veiligste schoolroute; Verkenning van de schoolomgeving; Afspraken veilig verlaten van de school; Veilig fietsen: reglement en (risico)gedrag; Fietsbehendigheid; Verkeersvaardigheid; Leren fietsen in groep; Fietstechnologie; Fietsonderhoud; Fietscontrole; Reflecterende kledij; Dode hoek Hiermee willen we de kennis, de inzichten en de vaardigheden die zijn verworven in het lager onderwijs voor wat betreft fietsen, vervolmaken in het secundair onderwijs. Het actieplan werd op het educatieve congres van VSV op 5 november 2008 uitgebreid voorgesteld. Ook het pas opgestarte project Verkeers- en mobiliteitseducatie, waarbij in ruime mate een beroep zal worden gedaan op de inhoudelijke expertise van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde, is bedoeld om verkeerseducatie een belangrijkere plaats te geven in het beleid van secundaire scholen. De doelstellingen en de doelgroep van dit project worden verder toegelicht in het antwoord op vraag De Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV) heeft inderdaad al meermaals de wens uitgesproken om verkeers- en mobiliteitseducatie in het secundair onderwijs vakgebonden te maken. Binnen de

4 -220- Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart 2009 Stuurgroep Onderwijs van de VSV is er echter geen eenduidig standpunt. Deze stuurgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van de diverse onderwijskoepels, het BIVV, MOS, federatie van de rijscholen,. De vertegenwoordigers van de onderwijsnetten houden eraan vast om verkeers- en mobiliteitseducatie deel te laten uitmaken van de vakoverschrijdende thema s in het secundair onderwijs. Zelf onderschrijf ik ook niet het pleidooi van de initiatiefnemers van de website en de Vlaamse Stichting Verkeerkunde om fiets- en mobiliteitseducatie in de vakgebonden eindtermen op te nemen en wel om de volgende reden. De doelstelling in verband met fietsvaardigheden is als eindterm opgenomen in het leergebied wereldoriëntatie van het lager onderwijs en luidt als volgt: De leerlingen beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie en ze kennen de verkeersregels voor fietsers en voetgangers, om zich zelfstandig en veilig te kunnen verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. Deze eindterm is geformuleerd voor het lager onderwijs en dit wil ik absoluut zo behouden. Want dit garandeert dat leerlingen al op de leeftijd van 12 jaar voldoende fietsvaardig zijn om veilig naar school te fietsen. Ik ben ervan overtuigd, net zoals de decreetgever ongeveer 10 jaar geleden, dat dit op die leeftijd haalbaar moet zijn. Vanzelfsprekend is de verkeerssituatie complexer geworden en daarvoor zijn in de geactualiseerde versie van de vakoverschrijdende eindtermen van het secundair onderwijs de volgende eindtermen opgenomen binnen de context Lichamelijke gezondheid en veiligheid : de leerlingen passen het verkeersreglement toe en de leerlingen gebruiken eigen en openbaar vervoer op een veilige manier. Gezien deze vakoverschrijdende eindtermen niet meer graadgebonden geformuleerd zijn, kan de school hier gedurende de drie graden aan werken en er bijvoorbeeld leerlijnen voor ontwikkelen. Ik heb ervoor gekozen om deze eindterm vakoverschrijdend te formuleren, precies omdat veilig verkeer van en naar school een aangelegenheid is waar elke leraar een zekere verantwoordelijkheid voor draagt. Ik wil ook verwijzen naar de minister van mobiliteit, Kathleen Van Brempt, die het pleidooi onderschrijft om aan permanente verkeerseducatie in het secundair onderwijs te doen. Deze visie werd ook opgenomen in het Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen dat op 14 november 2007 goedgekeurd werd door de Vlaamse Regering. Ten slotte heeft ook de werkgroep Educatie van het Vlaams Forum Verkeersveiligheid zich in dit verband uitgesproken om blijvend aandacht te besteden aan verkeers- en mobiliteitseducatie wanneer de eindtermen hervormd worden. 3. Het project verkeers- en mobiliteitseducatie (VME), dat ontstaan is als een gemeenschappelijk initiatief van mijn collega van mobiliteit, Kathleen Van Brempt en het kabinet Onderwijs en Vorming, richt zich tot leerlingen van het secundair onderwijs. Het project verkeers- en mobiliteitseducatie voorziet drie soorten begeleidingstrajecten. Voor twee trajecten is er een aanbod waaraan alle secundaire scholen kunnen deelnemen. Het gaat daarbij over schooloverstijgende vormingsmomenten en netwerking in verband met verkeers- en mobiliteitseducatie. Daarnaast is er de intensieve en specifieke ondersteuning van 40 geïndividualiseerde trajecten. Met dit aanbod van de geïndividualiseerde trajecten richt het project zich in eerste instantie tot de tweede en derde graad van het TSO, naar de tweede, derde en vierde graad van het BSO en naar het BuSO en DBSO. Eén van de doelstellingen van het project luidt: een veilig en aangepast gedrag in het verkeer volgens de verschillende vervoersmodi nastreven. Hieronder worden naast de fiets ook de gemotoriseerde voertuigen - in hoofdzaak bromfietsen - begrepen. In principe zal dus fietseducatie een wezenlijk onderdeel worden van het project. Een tweede belangrijke doelstelling bestaat erin het beleidsvoerend vermogen van scholen met betrekking tot verkeers- en mobiliteitseducatie te versterken. Hiermee zullen scholen dan optimaal kunnen inspelen op lokale verschillen die bestaan met betrekking tot de verkeerssituatie, de leerlingenpopulatie enzovoort.

5 Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.6 - Maart Momenteel worden de 8 begeleiders en de projectcoördinator die contractueel aangesteld zijn om de secundaire scholen intensief te begeleiden in het uitvoeren van het actieplan, opgeleid. Zij kregen ondertussen een opleiding over fietsreglementering, fietsbehendigheid en verkeersvaardigheid in het Vrijbroekpark van Mechelen zodat zij ook op dit vlak voldoende bagage/ expertise hebben om scholen concreet praktijkgericht advies te geven.