Europese landbouwbeleid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Europese landbouwbeleid"

Transcriptie

1 Europese landbouwbeleid TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN HET BOEKJAAR 2014

2 Gemeenschappelijk landbouwbeleid Deze toelichting behandelt de meest opvallende ontwikkelingen bij de betalingen die Nederlandse boeren in het boekjaar 2014 ontvingen in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie (EU). Die betalingen betreffen de eerste pijler (directe inkomenssteun en het markt- en prijsbeleid) en de tweede pijler (het plattelandsbeleid). De toelichting bevat geen volledige analyse van de verschillende sectoren; het gaat om een kort overzicht per sector (melkveehouderij, overige veehouderij, akkerbouw en tuinbouw) van de belangrijkste ontwikkelingen in het afgelopen jaar. De tabellen in deze toelichting geven een zo compleet mogelijk beeld van de diverse regelingen per sector en de daarbij behorende betalingen. Het gaat hier om de betalingen per boekjaar en niet om betalingen per kalenderjaar. Het Europese boekjaar in 2014 liep van 16 oktober 2013 tot en met 15 oktober De betalingen die in het laatste kwartaal in kalenderjaar 2013 na 15 oktober zijn gedaan, zijn meegenomen in de cijfers voor van boekjaar 2014 en in deze toelichting gepresenteerd als betalingen gedaan in Dit moet de overzichtelijkheid ten goede komen. Als gevolg van een uitspraak van het Europese Hof in een zaak die door twee Duitse begunstigden was aangespannen, hebben de lidstaten vorig jaar alleen de gegevens van rechtspersonen gepubliceerd. Inmiddels is de regelgeving op dit punt veranderd. Met ingang van boekjaar 2014 moeten naast de subsidiegegevens van rechtspersonen ook de subsidiegegevens van natuurlijke personen worden gepubliceerd. De toelichting bestaat uit twee delen: het eerste deel bevat een korte beschrijving van de ontwikkelingen van de betalingen. Het tweede deel is een algemeen historisch overzicht van het GLB, inclusief de meest recente ontwikkelingen. Figuur 1 geeft de totale GLB-betalingen per pijler weer voor Nederland in De betalingen per sector worden in deel 1 verder uitgewerkt. Figuur 1 GLB-betalingen Nederland per pijler in (excl. overige maatregelen ten bedrage van ruim 2,9 miljoen euro) GLB Nederland Pijler 1 Pijler 2 Markt- en prijsbeleid 31 mln Directe inkomenssteun (via bedrijfstoeslagregeling, rechtstreekse andere steun en Artikel 68 maatregelen) 806 mln Plattelandsbeleid 111 mln 2 van 17

3 1 Toelichting van de betalingen 1.1 Inleiding De uitgaven voor het GLB zijn voor de hele EU aan een maximum gebonden. Het uitgavenpatroon verschilt per lidstaat en per sector. Ook de verhouding tussen de uitgaven in de eerste en tweede pijler verschilt per lidstaat. In het algemeen is in bijna alle lidstaten een verschuiving te zien van betalingen voor markt- en prijsbeleid naar inkomenssteun via de bedrijfstoeslagregeling (de eerste pijler) en plattelandsbeleid (de tweede pijler). In 2003 is het besluit genomen om de inkomenssteun in de EU zoveel mogelijk los te koppelen van de productie. In Nederland heeft deze ontkoppeling stapsgewijze plaatsgevonden. In 2013 en 2014 was alle inkomenssteun in Nederland van de productie ontkoppelde steun. De ontkoppeling van deze subsidies betekent dat de productie van deze gewassen niet meer bepalend is voor de subsidie die de begunstigde kan ontvangen en dat er een bedrijfstoeslag voor in de plaats is gekomen. 1.2 Algemene trends Tabel 1 geeft een overzicht van de GLB-betalingen (zowel in de eerste- als tweede pijler) die in de periode door Nederland uit Brussel zijn ontvangen. De tweede trend is een stijging van de betalingen voor plattelandsontwikkeling (pijler 2). De betalingen voor de plattelandsontwikkeling bedroegen in miljoen euro tegenover 63 miljoen in Door modulatie (de afroming en overheveling van het budget voor inkomenstoeslagen naar het plattelandsfonds) is het totale budget van het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP) toegenomen. De stijgende betalingen hangen daarbij nauw samen met de cyclische opbouw van het POP. Het POP heeft een looptijd van 7 jaar. Het programma voor is eind 2007 definitief vastgesteld. Aan het begin van zo n programma moeten de projecten nog worden opgestart. Aan het einde van de 7 jaar komen steeds meer projecten tot uitbetaling en dat is terug te zien in de stijging van de uitgaven. In grafiek 3 zijn de betalingen per as gepresenteerd (zie verder paragraaf 1.4). In sommige van de onderstaande tabellen en grafieken staan nog betalingen vermeld voor regelingen die inmiddels zijn afgeschaft. Dit zijn veelal betalingen die voortvloeien uit eerdere bezwaar- en beroepsprocedures. Grafiek 1 laat de betalingen zien voor de marktmaatregelen (onder meer exportrestituties, interventie, verwerkingssteun en particuliere opslagsteun) in de periode De grafiek toont aan dat de marktmaatregelen (met name de exportrestituties) in alle sectoren worden afgebouwd en in 2014 zo goed als verdwenen zijn. In 2014 bestaan ze voor het overgrote deel aan uitgaven voor de tuinbouwsector. Uit tabel 1 zijn twee trends af te leiden. De eerste trend is een lichte daling van de totale GLB-betalingen van 1.019,2 miljoen euro in 2009 naar 951,1 miljoen euro in Deze daling wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een daling van betalingen bij het markt- en prijsbeleid. Tabel 1 Overzicht GLB-betalingen in Nederland in de periode (in miljoen euro) Totaal 1.019,2 981,6 975,1 988,2 951,1 Pijler 1 952,1 907,8 875,5 887,1 837,1 Markt- en prijsbeleid 142,5 90,3 55,5 64,2 31,3 Inkomenssteun 809,5 817,5 820,0 823,0 805,8 Pijler 2 Plattelandsbeleid 62,7 71,4 97,1 99,5 111,1 Overig 4,4 2,4 2,5 1,6 2,9 3 van 17

4 Grafiek 1 Betalingen voor marktmaatregelen Totaal Zuivel Akkerbouw Veehouderij (geen zuivel) Tuinbouw 4 van 17

5 Grafiek 2 geeft een overzicht van de directe inkomenssteun in de periode De directe inkomenssteun bestaat uit directe betalingen aan de boer (de zogenoemde bedrijfstoeslag) en rechtstreekse andere steun zoals gekoppelde steun voor akkerbouwgewassen en dieren. Daarnaast is er specifieke steun; de zogenoemde Artikel 68 maatregelen. Het overgrote deel van de directe inkomenssteun zijn de directe betalingen aan de boer in de vorm van de bedrijfstoeslag. Door de ontkoppelingen in 2010 en 2012 is deze bedrijfstoeslag vanaf 2013 volledig ontkoppeld. Als gevolg van de ontkoppelingen in 2010 en 2012 is in grafiek 3 een stijging te zien in 2011 en in 2013 van de ontkoppelde steun. In 2010 zijn de slachtpremie voor volwassen runderen, de slachtpremie voor kalveren, de notenpremie en de eiwitpremie ontkoppeld. In 2012 zijn ook de betalingen voor zetmeelaardappelen, voor gedroogde voedergewassen en zaaddragende leguminosen en de steun voor vezelvlas en -hennep en zaaizaad ontkoppeld. Dit brengt het bedrag aan ontkoppelde steun in 2013 van alle sectoren samen op een bedrag van 803 miljoen euro. In de jaren wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden die artikel 68 van Verordening 73/2009 biedt om de vermaatschappelijking van de inkomenssteun te bevorderen. Artikel 68 van die verordening verruimt de mogelijkheden om een deel van de nationale enveloppe van de inkomenssteun te herbestemmen om daarmee milieu- en diervriendelijke productiemethoden, kwaliteitslandbouw en het gebruik van risicoverzekeringen te stimuleren. In het kader van de artikel 68-maatregelen is in 2014 in totaal 12,9 miljoen euro betaald ter ondersteuning van de bouw van integraal duurzame stallen, het diervriendelijk produceren, een brede weersverzekering, een vaarvergoeding, de identificatie en registratie van schapen en geiten, en maatregelen voor welzijnsvriendelijke vloeren voor vleeskalverstallen, steun voor instandhouding vezelgewassen, precisielandbouw en duurzame bewaarplaatsen. Grafiek 2 Betalingen voor directe inkomenssteun Totaal Ontkoppelde steun Rechtstreekse andere steun waarvan: Zuivel Akkerbouw Veehouderij (geen zuivel) 5 van 17

6 1.3 1 e Pijler betalingen: Per sector Zuivel De cijfers voor de zuivelsector worden voor een belangrijk deel bepaald door de afgedragen superheffing. Dit verklaart waarom de totaalcijfers in deze sector (tabel 2) over de jaren 2011 tot 2014 negatief waren. Superheffing is een afdracht aan Brussel in verband met overschrijding van het melkquotum. Anders dan in voorgaande jaren staat voor superheffing voor 2014 in de tabel een positief bedrag vermeld. Dit komt omdat er in dat jaar een correctie heeft plaatsgevonden op afdrachten in eerdere jaren. Vanaf 2012 zijn er in de zuivelsector geen restitutiebetalingen meer gedaan. De negatieve bedragen die in de tabel worden genoemd in 2012 en 2013 voor restitutie op non-annex I producten (samengestelde producten, bijvoorbeeld koekjes met boter als ingrediënt) betreffen terugvorderingen over voorgaande jaren. De Europese interventiemaatregelen die in het verleden een belangrijk rol speelden bij de ondersteuning van de markt, zijn sterk in belang afgenomen. In 2014 bleef deze vorm van ondersteuning beperkt tot de verstrekking van vergoedingen voor particuliere opslag van boter. Tabel 2 Uitgaven marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun zuivel (in euro) Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Restituties voor melk en zuivelproducten Restituties voor 'non-annex I' producten (melk en boter) Interventie in de vorm van opslag van boter en room Interventie in de vorm van opslag van magere melkpoeder Andere maatregelen voor botervet Extra heffing van de melkproducenten ( superheffing ) Specifieke steun - melksector - VO.1233/09 - EU Directe inkomenssteun Melkpremie Extra betalingen voor melkproducenten Overige maatregelen melk en zuivelproducten van 17

7 1.3.2 Akkerbouw Tabel 3 laat zien dat de betalingen voor de marktmaatregelen in de akkerbouwsector in de periode zijn gedaald. De belangrijkste oorzaak hiervan ligt in een aflopende aanvraag van uitvoerrestituties voor Non Annex I producten (producten waarin landbouwproducten zijn verwerkt). Vanaf 2014 zijn er geen exportrestituties meer uitgekeerd. Suiker Sinds de hervorming van de suikermarktordening in 2006 hebben suikerproducerende bedrijven hun suikerquotum geheel of gedeeltelijk ingeleverd in het kader van een herstructureringsregeling. Zij hadden recht op een vergoeding uit het herstructureringsfonds voor suiker. In 2011 is euro steun uit dit fonds betaald en zijn de laatste fabrieksinstallaties ontmanteld. In september 2011 is het nationale herstructureringsprogramma afgesloten. De uitvoerrestituties voor suiker zijn met ingang van 1 oktober 2008 op nul gesteld. De bedragen die hiervoor in 2009 en 2010 in de tabel waren opgenomen vormden de overloop van de betalingen naar 2009 en In 2014 zijn geen betalingen meer verricht. Ook zijn de uitvoerrestituties voor non-annex I producten komen te vervallen, vanwege het wegvallen van de uitvoerrestituties op de basisproducten (de desbetreffende niet-verwerkte landbouwproducten). Vanaf 2012 is de maatregel voor precisielandbouw en duurzame bewaarplaatsen opengesteld. Deze maatregel stimuleert de aanschaf van precisieapparatuur. Daarmee kan de bodem plaatsspecifiek worden bewerkt en kunnen de gewassen optimaal in de behoefte voorzien. Daarnaast worden landbouwers gestimuleerd om hun bewaarplaatsen voor plantaardige producten te verduurzamen en energiezuiniger te maken. Het beschikbare budget voor 2014 is 11,39 miljoen euro. Hiervan is in totaal euro benut. In 2014 is de maatregel voor de instandhouding van vezelgewassen opengesteld. Het budget voor deze maatregel is euro. Hiervan is euro benut. Graan In 2011 is het Nederlandse quotum aardappelzetmeel ( ton) niet helemaal benut. Omdat het bedrijf (AVEBE) minder heeft geproduceerd ontving het euro aan evenwichtspremie. Deze premie overbrugt het verschil in kostprijs tussen aardappelzetmeel en maïs/tarwezetmeel. In 2012, het laatste jaar van de aardappelzetmeelquotering, werd dit quotum nagenoeg volledig benut. Daardoor bereikte ook de betaling aan de telers van zetmeelaardappelen het hoogste niveau van euro. Vanaf 2013 vinden er geen betalingen meer plaats. Restituties op de export van granen en non-annex I producten waarin granen zijn verwerkt, zijn inmiddels tot nul teruggebracht. Maatregelen genomen onder artikel 68 In 2014 zijn in het kader van artikel 68 betalingen gedaan in de vorm van een vaarvergoeding voor specifiek aangewezen vaarpercelen in Laag Holland, De Wieden en Weerribben en De Biesbosch. Het budget voor deze maatregel is 1,1 miljoen euro. Van het beschikbare budget in 2014 van 1,1 miljoen euro, is in euro betaald. Voor de Brede Weersverzekering is een budget van euro beschikbaar, waarvan in euro is benut. 7 van 17

8 Tabel 3 Betalingen marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun akkerbouw (in euro) Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Uitvoerrestituties voor granen Uitvoerrestituties voor rijst Uitvoerrestituties voor suiker en isoglucose Interventie/productierestitutie voor zetmeel Restituties voor 'non-annex I' producten (granen, rijst) Restituties voor 'non-annex I' producten (suiker) Productierestitutie voor suiker gebruikt in de chemische industrie Gedroogde voedergewassen en zaaddragende leguminosen Steun voor vezelvlas en -hennep Fonds voor de suikerherstructurering Uitvoerrestituties - producten van de wijnbouwsector Directe inkomenssteun Areaalsteun voor producenten van granen, oliehoudende zaden, eiwithoudende gewassen en kuilgras, incl braak Premie voor eiwithoudende gewassen Steun voor energiegewassen Zaaizaad Betalingen voor producenten van zetmeelaardappelen Specifieke steun milieu, regeling Vaarvergoeding (Artikel 68) Specifieke steun milieu, regeling landbouwapparatuur met GPS of verduurzaming bewaarplaatsen (Artikel 68) Specifieke steun milieu, regeling instandhouding van vezelgewassen (Artikel 68) Specifieke steun milieu en kwaliteit, regeling Brede Weersverzekering (Artikel 68) van 17

9 1.3.3 Veehouderij (geen zuivel) Rund- en varkensvlees Evenals in andere sectoren staan ook in de sectoren rundvlees en varkensvlees de restituties inmiddels op nul. Alleen voor levende runderen werd in 2014 nog een beperkt bedrag van euro aan restituties betaald. artikel 68 maatregel I&R schapen en geiten bestaat uit een tegemoetkoming voor de investeringsheffing van het I&R. Voor de investeringsheffing I&R van 1.5 miljoen euro is in euro benut. Voor de maatregel voor diervriendelijk produceren is in 2014 een bedrag van euro aan betalingen verricht. De EU heeft in februari 2011 een particuliere opslag ingesteld voor varkensvlees om zo de sterk gedaalde prijzen van varkensvlees te ondersteunen. In totaal werd ton varkensvlees tijdelijk aan de markt onttrokken (10 procent hiervan in Nederland). De afgelopen jaren is deze regeling niet opengesteld omdat de marktsituatie hier geen aanleiding toe gaf. Bijenteelt Voor de bijenteelt wordt een jaarlijks programma ter bevordering van de productie en afzet van bijenteeltproducten uitgevoerd. Hiervoor wordt jaarlijks ongeveer eenzelfde bedrag (als 50 procent co-financiering) uitbetaald. Maatregelen genomen onder artikel 68 Deelnemers aan de maatregel voor duurzame stallen mogen een stal - in tegenstelling tot de andere artikel 68 maatregelen - binnen 2 jaar realiseren. Bij deze maatregel wordt gebruik gemaakt van een tendersysteem, waarbij de ingediende aanvragen op basis van de criteria dierenwelzijn, marktintroductie, milieu, diergezondheid, arbeidsomstandigheden en economisch en technisch perspectief worden gerangschikt. Van de beschikbare euro in 2014 is euro betaald. Voor de maatregel welzijnsvriendelijke vloeren voor vleeskalverstallen was euro beschikbaar gesteld waarvan in euro is benut. De identificatie en registratie van schapen en geiten (I&R schapen en geiten) gebeurt in de I&R centrale databank. Dit is een online systeem waar houders van schapen en/of geiten op kunnen inloggen of via hun bedrijfsmanagementpakket rechtstreeks een verbinding mee hebben. De databank is zo opgezet dat de overheid alle noodzakelijke analyses kan uitvoeren zodra er een dierziekte uitbreekt of als er problemen zijn met de voedselveiligheid. De 9 van 17

10 Tabel 4 Betalingen marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun veehouderij (in euro) Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Restituties voor rundvlees Restituties voor levende runderen Restituties voor varkensvlees Interventiemaatregelen voor varkensvlees Restituties voor eieren Restituties voor 'non-annex I' producten (eieren) Buitengewone ondersteuningsmaatregelen voor eieren Restituties voor slachtpluimvee Programma betalingen bijenteelt Directe inkomenssteun Ooipremie (incl. aanvullende betalingen) Premie voor zoogkoeien Slachtpremies volwassen dieren Slachtpremies kalveren Speciale premies in de rundvleessector (mannelijke runderen) Extensiveringsbedrag Extra betalingen producenten rundvlees Specifieke steun dierenwelzijn, regeling integraal duurzame en diervriendelijke stallen Specifieke steun diervriendelijk produceren Specifieke steun verbetering dierenwelzijn Specifieke steun investeringen in welzijnsvriendelijke kalvervloeren Specifieke steun voor I&R schapen, geiten/electronisch merken Specifieke steun voor specifieke nadelen, I&R schapen en geiten/investeringsheffing van 17

11 1.3.4 Tuinbouw GMO groenten en fruit De steun die voortvloeit uit de marktordening voor groente en fruit, bestaat in Nederland vooral uit steun aan producentenorganisaties. Producenten van groenten en fruit bundelen hun krachten in producentenorganisaties in het streven naar verbetering van de marktpositie van de sector. In 2014 waren in Nederland 13 erkende producentenorganisaties en was er 1 unie (= een samenwerkingsverband) van producentenorganisaties. Circa 60 procent van de Nederlandse groente- en fruitproductie wordt via producentenorganisaties afgezet. Met de steun kunnen de producentenorganisaties diverse activiteiten financieren om de afzet te verbeteren. De activiteiten kunnen onder andere bestaan uit innovatie, promotie, maar ook uit investeringen in milieumaatregelen om duurzamer te produceren. Producentenorganisaties kunnen voor dit soort activiteiten maximaal 4,1 procent van hun jaarlijkse omzet aan Europese steun ontvangen. Daar bovenop kunnen zij jaarlijks 0,5 procent van de omzet gebruiken voor crisispreventiemaatregelen. Een belangrijke voorwaarde hierbij is dat de producentenorganisaties eenzelfde bedrag bijdragen (50/50 - financiering). In 2014 is circa 27 miljoen euro aan steun uitbetaald aan de producentenorganisaties in het kader van de Gemeenschappelijke Markt Ordening (GMO). Dit is een substantiële daling ten opzichte van Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan het intrekken van de erkenning van een grote producentenorganisatie. Daarnaast zijn er als gevolg van schorsingen betalingen verricht na de afsluiting van het Europese boekjaar De bedragen bij de buitengewone maatregelen hebben betrekking op nabetalingen als gevolg van de EHEC-crisis in In 2014 zijn er ook buitengewone maatregelen getroffen in reactie op het invoerverbod dat Rusland op bepaalde landbouwproducten, waaronder groenten en fruitproducten, had ingesteld. Producentenorganisaties en individuele telers hebben van deze buitengewone maatregelen gebruik gemaakt. De betalingen voor deze maatregelen vinden echter plaats in het Europese boekjaar Schoolfruit In schooljaar 2009/2010 is de Europese schoolfruitregeling van start gegaan. De bedoeling van de schoolfruitregeling is om de consumptie van groenten en fruit door kinderen te stimuleren. Afhankelijk van het aantal kinderen tussen de 6 en 10 jaar in een lidstaat krijgen landen een financiële bijdrage van de Europese Unie om aan schoolfruit te besteden. Lidstaten moeten een door de EU bepaald percentage aan cofinanciering bijdragen (mag uit publieke of private middelen afkomstig zijn). Voor Nederland ligt dat percentage op 50 procent. Er was vanuit de EU ruim 2,9 miljoen euro beschikbaar voor het schooljaar Nederland heeft ervoor gekozen om geen publieke middelen ter beschikking te stellen voor de cofinanciering. Wel wordt de uitvoering van de EUschoolfruitregeling in Nederland bekostigd door de Rijksoverheid. In 2014 is een bedrag van bijna euro uitbetaald (betreffende de uitvoering over schooljaar 2013/2014). Dit bedrag is aanzienlijk lager dan vorig jaar. Omdat gebleken is dat de uitvoering niet geheel volgens de Europese regels is verlopen, konden bepaalde kosten niet in Brussel gedeclareerd worden. Hierdoor kon dit schooljaar slechts een deel van het beschikbare EU-budget worden benut. Er is veel belangstelling bij scholen om deel te nemen aan het programma. In het schooljaar namen bijna scholen deel aan de regeling en werden ruim leerlingen bereikt. Om het effect van de regeling op de groente- en fruitconsumptie van kinderen te verbeteren, is met ingang van het schooljaar 2013/2014 de looptijd van de groente en fruitverstrekking verlengd van 10 naar 20 weken. In de daarop volgende 20 weken hebben scholen een inspanningsverplichting om het schoolfruitbeleid voort te zetten. In schooljaar 2013/2014 is in de vorm van een pilot bij 15 scholen gestart met het verstrekken van groenten en fruit in de eerste 2 groepen van het Voortgezet Onderwijs. 11 van 17

12 Tabel 5 Betalingen marktmaatregelen en gekoppelde inkomenssteun tuinbouw (in euro) Totaal Marktmaatregelen + Directe inkomenssteun Marktmaatregelen Uitvoerrestituties groenten en fruit Compensatie voor het uit de markt nemen en aankopen van producten Actiefondsen voor Telersverenigingen en Operationele programma s Buitengewone marktondersteuningsmaatregelen: actiefondsen GMO (EHEC) Buitengewone marktondersteuningsmaatregelen voor telersverenigingen: ophoudmaatregel en niet-oogsten (EHEC) Buitengewone marktondersteunings maatregelen voor telers niet aangesloten bij telersverenigingen (EHEC) Gratis verstrekking van groente en fruit Schoolfruit Directe inkomenssteun Areaalbetalingen voor noten e Pijler betalingen: Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014 is het eerste jaar van de nieuwe programma-periode (POP3). Desalniettemin vallen de uitgaven van 2014 in tabel 8 nog onder het oude plattelandsontwikkelingsprogramma Betalingen in het kader van dit oude programma lopen door tot en met Het nieuwe programma (POP3) is pas op 12 februari 2015 door de Europese Commissie is goedgekeurd. Als zodanig is het jaar 2014 te beschouwen als een tussenjaar. De doelstellingen van POP2 zijn aan de hand van 4 hoofdthema s (assen) opgesteld. Deze assen en doelen zijn: Daarnaast is er nog de mogelijkheid van technische bijstand die wel als vijfde as wordt gezien. Deze wordt in Nederland ingezet voor het opzetten en functioneren van het Netwerk Platteland, evaluatieactiviteiten en de uitvoering van het communicatieplan over POP2. Onderstaande grafiek geeft de betalingen van EU-middelen weer. De bedragen die hierbij horen, zijn ook opgenomen in tabel 6. Bij het plattelandsbeleid worden deze middelen nationaal aangevuld (cofinanciering). In de grafiek zijn de nationale betalingen voor het plattelandsbeleid niet opgenomen. As 1: Verbeteren van het concurrentievermogen van de land- en bosbouwsector. As 2: Verhogen van de kwaliteit van natuur en landschap (agromilieu maatregelen) As 3: Verbeteren van de leefkwaliteit op het platteland en diversificatie van de plattelandseconomie. As 4: Uitvoering van de Leader-aanpak. 12 van 17

13 Grafiek 3 Betalingen plattelandsontwikkeling Totaal as 1: verbetering van het concurrentievermogen van de land- en bosbouwsector as 2: verbetering van het milieu en het platteland as 3: leefbaarheid op het platteland en diversificatie van de plattelandseconomie as 4: invoering van de Leaderaanpak as 5: technische bijstand POP Nieuwe uitdagingen (health check regelingen) Tabel 6 Betalingen plattelandsontwikkeling (in euro) Totaal as 1: verbetering van het concurrentievermogen van de land- en bosbouwsector as 2: verbetering van het milieu en het platteland as 3: leefbaarheid op het platteland en diversificatie van de plattelandseconomie as 4: invoering van de Leaderaanpak as 5: technische bijstand POP Nieuwe uitdagingen (Health Check regelingen) van 17

14 2 Geschiedenis van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2.1 Succesverhaal, maar aanpassing was nodig Toen in 1957 de doelstellingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) werden geformuleerd, lagen de verwoestingen en de voedselschaarste van de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen. Het was toen vooral zaak de productie snel te verhogen om de voedselvoorziening veilig te stellen en sociale onrust te voorkomen. Boeren moesten kunnen rekenen op een redelijke levensstandaard en consumenten op eerlijke prijzen. Voor een aantal landbouwproducten werden daarom zogenaamde marktordeningen ingesteld. Dat zijn stelsels van gegarandeerde prijzen en invoerheffingen. Later kwamen daar ook exportsubsidies bij. Dit beleid is succesvol geweest maar kende beslist ook schaduwzijden. Overschotten De Europese Unie (EU), destijds nog Europese Economische Gemeenschap (EEG), kon al snel in haar eigen voedselbehoefte voorzien. Desondanks bleef de productie groeien. Daardoor ontstonden er grote overschotten die Europa alleen met behulp van forse exportsubsidies (om de kloof tussen de prijs op de interne markt en de wereldmarkt te overbruggen) kon afzetten op de wereldmarkt. Andere grote handelsblokken, zoals de Verenigde Staten, deden hetzelfde. In de jaren tachtig ontstonden daarover serieuze handelsconflicten. Protest kwam ook van andere landen, waaronder ontwikkelingslanden. Uiteindelijk is in 1994 besloten om in de Wereldhandelsorganisatie (WTO) bindende handelsafspraken te maken over interne steun, exportsubsidies en invoertarieven voor landbouwproducten. Roer om Niet alleen internationaal maar ook binnen de EU ontstonden problemen met het landbouwbeleid. Naast de genoemde overschotten leidde het beleid ook tot sterk stijgende kosten en onevenwichtige prijsverhoudingen. Verder had de nadruk op productiegroei allerlei ongewenste neveneffecten, zoals het mestprobleem dat de landbouw bovendien een negatief maatschappelijk imago bezorgden. Het roer moest om. Vanaf 1984, toen de melkquotering werd ingevoerd, is het GLB geleidelijk hervormd. Landbouwcommissaris MacSharry wist in 1992 in dit hervormingsproces een belangrijke stap te zetten. Zijn voorstellen waren gericht op vermindering van de productie om daarmee een einde te maken aan de overproductie. Boeren die daardoor werden getroffen kregen inkomensondersteuning. Hervormingsproces Een nieuwe stap in het hervormingsproces was het besluit van de Europese Raad van Berlijn in 1999 over Agenda Niet alleen de groeiende vraag naar landbouwproducten op de wereldmarkt, maar ook liberalisering van de wereldhandel en uitbreiding van de EU speelden daarbij een rol. Ook de consument was en is steeds kritischer geworden over de manier waarop het voedsel wordt geproduceerd en vraagt onder meer aandacht voor het milieu, de voedselkwaliteit en het dierenwelzijn. Agenda 2000 leidde tot extra verlagingen van de interventieprijzen (akkerbouwgewassen -15 procent, rundvlees -20 procent en voor de sector melk en zuivelproducten -15 procent met ingang van 2005/2006) met een gedeeltelijke compensatie in de vorm van onder andere inkomenssteun. Een steunprogramma voor plattelandsontwikkeling introduceerde het nieuwe begrip tweede pijler. Agenda 2000 voorzag ook in een tussenbalans (Mid Term Review) van het GLB halverwege de (begrotings)termijn. De Europese Commissie presenteerde deze tussenbalans voor het eerst in haar mededeling aan de Raad en het Europese Parlement in juli De aanleiding voor de hervormingsvoorstellen in het kader van de tussenbalans was de nieuwe onderhandelingsronde van de World Trade Organisation (WTO), en het feit dat de EU aan de vooravond stond van een uitbreiding met 12 nieuwe lidstaten (Cyprus, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slowakije, Slovenië en Tsjechië in 2004, gevolgd door Roemenië en Bulgarije in 2007). De tussenbalans diende om het GLB betaalbaar te houden ondanks de uitbreiding naar 27 lidstaten. Op financieel vlak was de belangrijkste aanpassing dat de steun aan de landbouwers, op enkele uitzonderingen na, losgekoppeld werd van de productie. Het principe van hoe meer je produceert, hoe meer steun je krijgt, was daarmee voorgoed overboord gezet. De boeren ontvingen voortaan een vast inkomen per bedrijf. Dat inkomen hangt samen met eisen op het gebied van milieu, voedselkwaliteit en dierenwelzijn: de zogenaamde crosscompliance. Deze cross-compliance-eisen zijn overigens geen nieuwe eisen: het betreft wettelijke eisen waar iedere ondernemer geacht wordt zich aan te houden. De Europese Commissie wilde het markt- en prijsbeleid verder afbouwen, het plattelandsbeleid versterken en de inkomensondersteuning van boeren aan nieuwe uitdagingen verbinden. Daarom stond in 2008 de zogenaamde Health Check op de agenda van de Landbouwraad. In november 2008 hebben de Europese ministers van landbouw afspraken vastgelegd tot en met Dit heeft onder meer geleid tot de inzet van maatregelen onder het zogenaamde artikel 68. Dit artikel verruimt de mogelijkheden om een deel van de nationale enveloppe van de inkomenssteun te herbestemmen om daarmee milieu- en diervriendelijke productiemethoden, kwaliteitslandbouw en het gebruik van risicoverzekeringen te stimuleren. 2.2 Meer aandacht voor het platteland Naast markt-, prijs- en inkomensbeleid (eerste pijler) omvat het GLB sinds Agenda 2000 ook plattelandsbeleid. Het plattelandsbeleid is ontwikkeld als reactie op de toegenomen aandacht voor de maatschappelijke effecten van de landbouw maar ook omdat veel lidstaten vreesden en vrezen dat een al te rigoureuze afbouw van de eerste pijler zou leiden tot een leegloop van het platteland. 14 van 17

15 Het EU-plattelandsbeleid richt zich op innovatie en het versterken van de concurrentiekracht, het verbreden van landbouwactiviteiten, het bevorderen van natuurbehoud, milieumaatregelen, het verbeteren van het waterbeheer en het ontwikkelen van voorzieningen voor de plattelandsgemeenschappen en van voorzieningen voor toerisme en recreatie. Om meer financiële middelen vrij te maken voor het plattelandsbeleid, is tijdens de tussenbalans afgesproken om vanaf 2005 een deel van de inkomenstoeslagen af te romen en over te hevelen naar het plattelandsfonds(modulatie). In het politieke akkoord over de Health Check in 2008 is afgesproken om die verplichte overheveling jaarlijks te verhogen van 5 naar 10 procent vanaf Aan deze middelen zijn nieuwe uitdagingen gekoppeld: biodiversiteit, klimaatverandering, waterbeheer, hernieuwde energie, innovatie op het gebied van deze 4 uitdagingen, plus een structuurversterking van de melkveehouderij. De financiële effecten zijn vanaf 2010 in de cijfers zichtbaar geworden. 2.3 GLB Het GLB-beleid wordt om de 7 jaar op de schop genomen. Op 12 oktober 2011 heeft de Europese Commissie de wetsvoorstellen gepresenteerd voor het GLB In de loop van 2013 is de laatste hand gelegd aan een compromis in onderhandelingen tussen het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie. In december 2013 zijn de definitieve Verordeningsteksten gepubliceerd. Het akkoord bestaat uit afspraken op 3 hoofdonderdelen: directe betalingen, markt- en prijsbeleid en het plattelandsbeleid. Directe betalingen In principe wordt de omslag gemaakt naar het zogenaamde regionale model van directe betalingen, waarin alle hectares landbouwgrond in beginsel steunwaardig zijn en een gelijke hectarebetaling kunnen ontvangen. Daarmee wordt afscheid genomen van het historische model waarbij de directe betalingen waren gebaseerd op productievolume (en bijbehorende subsidies) uit het verleden. Overigens hebben lidstaten enige vrijheid in de nadere invulling hiervan. Zo is afgesproken dat de gehele periode tot 2019 kan worden gebruikt voor een soepele overgang van het huidige systeem van directe betalingen naar het nieuwe systeem. Ook mogen lidstaten er voor kiezen om (in beperkte mate) af te wijken van een gelijke hectarebetaling. De gekoppelde betalingen (voor betekenis zie 1.1) verdwijnen niet geheel. In lidstaten die nu nog dit soort betalingen kennen, mag maximaal 13 procent van de directe betalingen bestaan uit gekoppelde betalingen. In lidstaten die nu geen gekoppelde betalingen kennen, is dit 8 procent. Alle boeren die directe betalingen ontvangen, worden verplicht vergroeningsmaatregelen te nemen. Alleen dan ontvangen landbouwers een zogenaamde vergroeningspremie, waarvoor 30 procent van het budget voor directe betalingen wordt gereser- veerd. De vergroeningsmaatregelen houden in dat het aandeel permanent grasland in Nederland tenminste op het niveau van 2012 moet blijven. Gebruikers van akkerland moeten 5 procent van hun bedrijfsoppervlak reserveren voor ecologisch beheer en gewasdiversificatie op hun bedrijf toepassen (behalve bij blijvende teelten zoals boomteelt). Naast de door de Europese Commissie voorgestelde maatregelen voor vergroening (permanent grasland, gewasdiversificatie en ecologische aandachtsgebieden) krijgen lidstaten de mogelijkheid om vergroeningsmaatregelen te nemen die hetzelfde bereiken als de door de Europese Commissie voorgestelde maatregelen, bijvoorbeeld via duurzaamheidscertificaten en/of agrarisch natuurbeheer. Hiernaast is afgesproken dat jonge landbouwers een aanvullende hectarebetaling moeten ontvangen. De lidstaten mogen ook een aparte regeling voor kleine boeren instellen. Markt- en prijsbeleid In het markt- en prijsbeleid heeft de Europese Commissie de productiebeperkende maatregelen grotendeels afgeschaft. Dit houdt in dat de huidige melkquotering in 2015 verdwijnt en de suikerquotering in 2017 wordt beëindigd. Het systeem voor productiebeperking in de wijnsector is daarentegen gehandhaafd en zal ook in de toekomst worden voortgezet, zij het in een iets andere vorm. Een belangrijk element van de hervorming is de versterking van de positie van primaire producenten in de keten. In dit kader voorziet de Europese Commissie een belangrijke rol voor producenten- en brancheorganisaties. Producenten kunnen hun krachten bundelen en samenwerken op diverse terreinen voor hun product in producentenorganisaties, maar zij kunnen ook kiezen voor samenwerken met afnemers in de keten via vertegenwoordigende organisaties in een brancheorganisatie. Lidstaten kunnen (unies van) producentenorganisaties en brancheorganisaties op hun verzoek erkennen. In een aantal sectoren zijn zij daartoe zelfs verplicht. Voor Nederland gaat het in het laatste geval om erkenning van producentenorganisaties in de sectoren groente en fruit, en zuivel. Plattelandsbeleid In lijn met de Europa 2020 strategie en de overkoepelende doelstellingen van het GLB zijn de volgende strategische doelstellingen voor het Europese plattelandsontwikkelingsbeleid voor de periode benoemd: - het versterken van het concurrentievermogen van de land bouw; - een duurzaam beheer van hulpbronnen en klimaat; - een evenwichtige territoriale ontwikkeling van plattelandseconomieën en plattelandsgemeenschappen met daarbij inbegrepen de creatie en het behoud van werkgelegenheid. De doelen van het nieuwe EU-plattelandsbeleid (POP3) blijven derhalve, net als in het POP2, concurrentieversterking, milieu en natuur en leefbaarheid van het platteland. 15 van 17

16 Deze doelen zijn EU breed uitgewerkt in 6 prioriteiten en 18 aandachtsgebieden. De prioriteiten zijn: 1) het bevorderen van de kennisoverdracht en innovatie in de landbouw- en de bosbouwsector en in plattelandsgebieden; 2) het versterken van de levensvatbaarheid van het landbouwbedrijf en het concurrentievermogen van alle landbouwtypen in alle regio's en het bevorderen van innovatieve landbouwtechnologieen en het duurzaam bosbeheer; 3) het bevorderen van de organisatie van de voedselketen, met inbegrip van de verwerking en afzet van landbouwproducten, dierenwelzijn en het risicobeheer in de landbouw; 4) herstel, instandhouding en het verbeteren van ecosystemen die verbonden zijn met de landbouw en de bosbouw; 5) het bevorderen van het efficiënte gebruik van hulpbronnen en steun voor de omslag naar een koolstofarme en klimaatbestendige economie in de landbouw, de voeding- en de bosbouwsector; 6) het bevorderen van sociale insluiting, armoedebestrijding en economische ontwikkeling in plattelandsgebieden. Het Rijk en de provincies hebben afgesproken de Nederlandse invulling van het POP3 concreet te richten op de thema s versterken van innovatie, verduurzaming en concurrentiekracht; jonge boeren; natuur en landschap; het verbeteren van de waterkwaliteit; en LEADER. Anders dan in POP2 zijn de provincies nu verantwoordelijk voor de programmering en uitvoering van het grootste deel van het POP3. Het Rijk voert alleen de brede weersverzekering en de garantstelling voor risicovolle innovaties uit. De provincies voeren de overige maatregelen uit. Hoe verder? De nieuwe Europese wetgeving, inclusief de overgangsverordening, zijn vanaf 1 januari 2014 in werking getreden. Het onderdeel directe betalingen is per 2015 van kracht. De hoofdlijnen voor de nationale keuzes zijn neergelegd in een brief aan het Tweede Kamer van 6 december Budget Op 2 december 2013 heeft de Europese Raad de Europese begroting voor de periode aangenomen, het zogenoemde Meerjarig Financieel Kader (MFK), nadat in november het Europees Parlement er al mee had ingestemd. Over de begroting is ruim tweeënhalf jaar intensief onderhandeld. Belangrijke punten van onderhandeling gingen over het verdelen van middelen tussen de verschillende begrotingshoofdstukken, de mate van financiële flexibiliteit, de regels met betrekking tot nationale cofinanciering en vooral ook de eigen middelen van de Europese Commissie. Voor de volledige 7 jaar komt de meerjarenbegroting uit op een bedrag van 960 miljard euro (prijzen 2011), wat overeenkomt met miljard euro in lopende prijzen. Voor de periode was dit 994 miljard euro. Het overeengekomen bedrag is 1 procent van het BNP van alle 28 EU-lidstaten bij elkaar (in juli 2013 is ook Kroatië tot de EU toegetreden). Voor de periode was dit 1,12 procent van het BNP van alle lidstaten samen. De vastleggingskredieten voor de periode voor de onderdelen landbouw, plattelandsontwikkeling en visserij bedragen maximaal 373 miljard euro (prijzen 2011). Het totale bedrag van de steun voor plattelandsontwikkeling in is 99,6 miljard euro. Het oorspronkelijke budget is lager vastgesteld, maar vele lidstaten hebben de mogelijkheid benut om het plattelandsbudget te verhogen vanuit het budget voor directe betalingen (pijler 1). In de periode beschikte het plattelandsbeleid over een begroting van ruim 96 miljard euro. Voor Nederland resulteert dit in de onderstaande bedragen: in mln. euro Directe betalingen Plattelands- beleid 749,3 736,8 724,4 712,6 700,9 732,4 87,0 118,5 118,4 118,2 118,1 118,0 Opgemerkt zij dat het beschikbare plafond voor directe betalingen in een gegeven kalenderjaar (bijvoorbeeld 2014) leidt tot betalingsverplichtingen in het volgende budgetjaar (in dit voorbeeld 2015). Dit komt omdat de aanvragen voor directe betalingen in 2014 gedaan kunnen worden tot uiterlijk 15 mei De betaling daarvan vindt echter plaats in de periode van 1 december 2014 tot en met 30 juni Deze gehele betaaltermijn valt in het Europese boekjaar 2015 dat loopt van 16 oktober 2014 tot en met 15 oktober Bij het plattelandsbeleid zijn kalender- en budgetjaren gelijk. De GLB-begroting (inclusief plattelandsbeleid) beslaat in de toekomst aanvankelijk (2014) 31 procent van het hele EU-budget, maar daalt door een stijging van het totale budget en een daling van de begroting voor marktgerelateerde betalingen en rechtstreekse betalingen tot 27 procent in Het GLB-aandeel in de Europese begroting blijft omvangrijk, maar is inmiddels ingehaald door het begrotingshoofdstuk Cohesie. Het aandeel van het Cohesiebeleid stijgt in dezelfde periode van 33 naar 34 procent van de Europese begroting. Niettemin is in de publieke beeldvorming de indruk ontstaan dat het Europees landbouwbeleid (te) duur is. Daar passen echter wel enkele kanttekeningen bij. Ten eerste is het onderdeel marktgerelateerde betalingen en rechtstreekse betalingen nog steeds het enige beleidsterrein van het GLB dat werkelijk gemeenschappelijk dus niet nationaal wordt gefinancierd. Het onderdeel plattelandsbeleid van het GLB wordt ongeveer voor de helft uit de EU-begroting gefinancierd, het overige deel wordt door de nationale of regionale overheden betaald. Niet verwonderlijk dus dat een flink deel van het EUbudget naar het GLB toegaat. Overigens is door de hervormingen het aandeel van het landbouwbeleid (inclusief plattelandsbeleid) in de totale EU-begroting al aanzienlijk kleiner geworden. In van 17

17 bedroeg dat nog 80 procent en in 2020 zal dat, zoals vermeld, naar verwachting zijn gedaald tot 27 procent. Een overzicht van de ontwikkeling van de GLB uitgaven tussen 1980 en 2013 is weergegeven in grafiek 4. In de grafiek is in rood de ontwikkeling van de uitgaven voor exportsubsidies te zien. In oranje staan de uitgaven voor andere marktondersteuningsmaatregelen en in lila de uitgaven voor het plattelandsbeleid. In blauw zijn de uitgaven voor gekoppelde steun (voor betekenis zie 1.1) weergegeven en in groen de uitgaven voor ontkoppelde steun. In deze grafiek is goed te zien hoe de steun voor het markt- en prijsbeleid is afgebouwd ten gunste van ontkoppelde betalingen en plattelandsontwikkeling. De rode lijn bovenaan geeft het aandeel weer van de GLB-uitgaven als een percentage van bruto binnenlands product (GDP) van de EU-lidstaten. Grafiek 4 Omvang en verloop GLB uitgaven bij veranderende doelen (constante prijzen van 2011) Bron: DG Agriculture and Rural Development, Agricultural Policy Analysis and Perspectives Unit 17 van 17

Europese landbouwbeleid

Europese landbouwbeleid Europese landbouwbeleid Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid in het boekjaar 2016 Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008 TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN 2008 1. Het Europees landbouwbeleid Succesverhaal met schaduwzijden Toen in 1957 de doelstellingen van het Gemeenschappelijk

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK

TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID (GLB) IN HET BOEKJAAR 2009 Deze toelichting behandelt de meest opvallende ontwikkelingen in de betalingen die Nederlandse

Nadere informatie

Europese landbouwbeleid 2011

Europese landbouwbeleid 2011 Europese landbouwbeleid 2011 Een toelichting op de betalingen 1 van 16 Gemeenschappelijk landbouwbeleid Deze toelichting behandelt de meest opvallende ontwikkelingen in de betalingen die Nederlandse boeren

Nadere informatie

Europese landbouwbeleid

Europese landbouwbeleid Europese landbouwbeleid TOELICHTING OP DE BETALINGEN IN HET KADER VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID IN HET BOEKJAAR 2015 Toelichting op de betalingen in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid

Nadere informatie

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I)

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Ontstaan Jaren vijftig: Voedselzekerheid Deviezen sparen

Nadere informatie

Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Politiek akkoord over de Health Check van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Tijdens de Landbouw- en Visserijraad van november 2008, de bijeenkomst van alle ministers van Landbouw van de Europese Unie,

Nadere informatie

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013

GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 GLB-onderhandelingen; stand van zaken april 2013 Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid, Herman Snijders Ontwikkelingen en structuur GLB 2 Ontwikkeling van het GLB van start tot nu 1960 ca 1980: Markt-

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2010-2020 Roald Lapperre directeur Europees Landbouwbeleid ministerie van LNV Opzet presentatie 1.Terugblik op ontwikkeling GLB tot op heden 2.Waar staan we anno 2010?

Nadere informatie

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid

Het GLB Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid Het GLB 2014-2020 Gezamenlijke Staten Noord-Nederland 15 februari 2012 Monique Remmers Directie Europees Landbouwbeleid en voedselzekerheid GLB-uitgaven in constante prijzen 2007 70 miljard euro % van

Nadere informatie

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019 15 mei 2019 Toelichting bij het Rapport bij de Nationale Verklaring 2019 Landbouwfondsen Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale Verklaring

Nadere informatie

1. Wat is uw reactie op het bericht Europese landbouwsubsidies naar kerken en sjoelclubs? 1)

1. Wat is uw reactie op het bericht Europese landbouwsubsidies naar kerken en sjoelclubs? 1) > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Herman Snijders Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Ontwikkeling van het GLB van start tot nu Start (1960): gebrek aan voedsel, geld en arbeid verhoging

Nadere informatie

EU Programma s GLB

EU Programma s GLB EU Programma s 2014-2020 GLB 2014-2020 Carlo Vromans Programma Ontwikkeling GLB tot 2014 GLB 1 e pijler: inkomenssteun met maatschappelijke verplichtingen GLB 2 e pijler: plattelandsontwikkelingenprogramma

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 19.9.2007 COM(2007) 544 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Alarmsysteem

Nadere informatie

Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland

Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland Regionale & sectorale verdeling van Europese landbouwsubsidies in Nederland Inleiding De hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) begint steeds meer vorm te krijgen. Op 12 oktober 2011

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 07.12.2004 SEC(2004) 1575 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN AAN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven van het EOGFL-Garantie

Nadere informatie

*PDOC01/260420* PDOC01/ De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

*PDOC01/260420* PDOC01/ De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/eleni

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Geachte dames en heren,

Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Geachte dames en heren, Tweede Kamer der Staten Generaal t.a.v. de Fractievoorzitters en Landbouwwoordvoerders Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Land- en Tuinbouworganisatie Nederland Postbus 29773, 2502 LT Den Haag Bezoekadres

Nadere informatie

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB

Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB Hoofdlijnen en nationale keuzes GLB 2014-2020 Herman Snijders Gemeenschappelijk landbouwbeleid Eerste pijler, Markt en inkomensondersteuning Tweede pijler, Plattelands- Ontwikkeling o.a. Producenten organisaties

Nadere informatie

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013

GLB-akkoord en nationale invulling. Reutum, 26 november 2013 GLB-akkoord en nationale invulling Reutum, 26 november 2013 Gerbrand van t Klooster Coordinator beleidsteam omgeving LTO Nederland Natuur : Water: Ruimte: Flora en fauna: Schaderegelingen: GLB EHS, Natura

Nadere informatie

Datum 30 mei 2011 Betreft Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: inzet artikel 68 in 2011, 2012 en 2013

Datum 30 mei 2011 Betreft Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: inzet artikel 68 in 2011, 2012 en 2013 > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.rijksoverheid.nl/eleni

Nadere informatie

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Europees Landbouwbeleid en Voedselzekerheid 2 Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Overgangsjaar Toegang tot nglb Basispremie Vergroening en

Nadere informatie

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019

Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Basisbetalingsregeling 2015 t/m 2019 Rijnsburg, 13 oktober 2014 Inhoud in vogelvlucht Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Toegang tot nglb Basispremie + vergroening op hoofdlijnen Voorbereiding

Nadere informatie

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota

Visie op het EU zuivelbeleid na de quota Jan Maarten Vrij Indeling presentatie 1. De zuivelsector in Nederland 2. Hoog Niveau Expert Groep Zuivel 3. Discussiepunten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 4. Standpunten Nederlandse Zuivelindustrie 2van

Nadere informatie

producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst

producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst producentenorganisaties (PO's) wettelijk kader Lea Elst Producentenorganisaties (wettelijk kader) Inleiding Doelstellingen en voorwaarden Uniek lidmaatschap / contractuele onderhandelingen Praktisch Andere

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE L 242/10 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE van 8 september 2016 tot vaststelling van buitengewone aanpassingssteun voor melkproducenten en landbouwers in andere veehouderijsectoren

Nadere informatie

Schuivende panelen. Petra Berkhout

Schuivende panelen. Petra Berkhout Schuivende panelen Petra Berkhout Kerncijfers agrocomplex Nederland, 2012 2 Aandeel (%) van deelcomplexen in TW en werkgelegenheid, 2012 Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenh eid 2012 2012 Akkerbouw

Nadere informatie

Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten. Jan Moggré ZLTO advies

Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten. Jan Moggré ZLTO advies Nieuwe GLB in relatie tot de Toeslagrechten Jan Moggré ZLTO advies Ontwikkeling GLB 1960 1980 Markt- en prijsbeleid 1980-1990 2000; Produktiebeperking, afbouw markt- en prijsbeleid, gekoppelde inkomenssteun

Nadere informatie

POP-3. Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020. Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3

POP-3. Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020. Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3 Informatiebijeenkomst Europese Fondsen november 2014 POP3 POP-3 Plattelands Ontwikkelings Programma 2014-2020 1 Provincie Zeeland Uitvoering POP-3: Johan Wandel Boy Saija Arjon Copper Programma Zeeuws

Nadere informatie

Producentenorganisaties Brancheorganisaties

Producentenorganisaties Brancheorganisaties Producentenorganisaties Brancheorganisaties 9/10/2015 Lea Elst Producentenorganisaties Brancheorganisaties Inleiding Producentenorganisaties (PO/UPO) (startsteun) Brancheorganisaties (BO) Uitbreiding van

Nadere informatie

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1.

1 De markt voor de Nederlandse landbouw De Nederlandse landbouw en de handel Orde in de handel WTO en EU 12 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 De markt voor de Nederlandse landbouw 9 1.1 De Nederlandse landbouw en de handel 9 1.2 Orde in de handel 10 1.3 WTO en EU 12 1.4 Afsluiting 13 2 Bepaling verkoopprijs 14

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF. Alarmsysteem nr.

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF. Alarmsysteem nr. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 22.3.2017 COM(2017) 156 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Alarmsysteem nr. 1-3/2017 NL NL

Nadere informatie

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum

Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Het Europese landbouwbeleid & biodiversiteit: van Brussel tot Blessum Symposium Melkveehouderij en biodiversiteit. Leeuwarden 23-24 mei 2018. Anne van Doorn Wat wil de koe Wat wil de burger Wat wil de

Nadere informatie

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2017

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2017 17 mei 2017 Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2017 Landbouwfondsen Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale verklaring

Nadere informatie

Zittingsdocument ADDENDUM. bij het verslag. Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling. Rapporteur: Czesław Adam Siekierski A8-0018/2019

Zittingsdocument ADDENDUM. bij het verslag. Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling. Rapporteur: Czesław Adam Siekierski A8-0018/2019 Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument 28.1.2019 A8-0018/2019/err01 ADDENDUM bij het verslag over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van de Verordeningen

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr.

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de uitgaven uit het ELGF. Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.2.2018 COM(2018) 70 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing nr. 11-12/2017

Nadere informatie

UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.6.2018 C(2018) 3316 final UITVOERINGSVERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 7.6.2018 houdende wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) 2017/892 tot vaststelling van voorschriften

Nadere informatie

RECHTSGRONDSLAG OVERZICHT: VAN 21 GMO'S NAAR ÉÉN ENKELE GMO

RECHTSGRONDSLAG OVERZICHT: VAN 21 GMO'S NAAR ÉÉN ENKELE GMO DE EERSTE PIJLER VAN HET GLB: I GEMEENSCHAPPELIJKE MARKTORDENING (GMO) VOOR LANDBOUWPRODUCTEN De GMO vormt het kader voor de marktmaatregelen binnen het GLB. De achtereenvolgende hervormingen hebben ertoe

Nadere informatie

GLB richting december 2011 Studiedag Verbond Vlaamse Suikerbietplanters

GLB richting december 2011 Studiedag Verbond Vlaamse Suikerbietplanters GLB richting 2020 15 december 2011 Studiedag Verbond Vlaamse Suikerbietplanters 1 Wetgevende voorstellen Overzicht Meerjarig financieel kader 2014-2020, 29 juni 2011 GLB tot 2020: wetgevende voorstellen,

Nadere informatie

Peter van Giersbergen Rob Verhees CROSS COMPLIANCE. Voordat je het weet heb je ermee te maken. Inspecteurs Toezichtontwikkeling

Peter van Giersbergen Rob Verhees CROSS COMPLIANCE. Voordat je het weet heb je ermee te maken. Inspecteurs Toezichtontwikkeling 1 CROSS COMPLIANCE Voordat je het weet heb je ermee te maken Peter van Giersbergen Rob Verhees Inspecteurs Toezichtontwikkeling Onderwerpen voor vandaag Controle Coördinatie Autoriteit Terug in de tijd:

Nadere informatie

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR Raad van de Europese Unie Brussel, 17 juni 2016 (OR. en) 9586/16 BUDGET 15 TOELICHTING Betreft: Ontwerp van gewijzigde begroting nr. 2 bij de algemene begroting 2016: Boeking van het overschot van het

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 133 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.11.2017 COM(2017) 696 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing

Nadere informatie

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2018

Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2018 16 mei 2018 Landbouwfondsen Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale verklaring 2018. A. Kerngegevens Europees Landbouwgarantiefonds

Nadere informatie

Financiële perspectieven Actuele stand van zaken en onderhandelingselementen

Financiële perspectieven Actuele stand van zaken en onderhandelingselementen Financiële perspectieven 2014-2020 Actuele stand van zaken en onderhandelingselementen Bernard Bot 15 februari 2012 Inhoud 1. Stand discussie MFK 2014-2020 2. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 3. Cohesiebeleid

Nadere informatie

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer

Twentse landbouw in nieuw krachtenveld. Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Twentse landbouw in nieuw krachtenveld Gerko Hopster &JurgenNeimeijer Programma Voorstellen Stellingen Presentatie trends en ontwikkelingen Discussie Conclusies en afronding Pratensis Adviesbureau voor

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van 13.5.2014

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van 13.5.2014 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 13.5.2014 C(2014) 3006 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE van 13.5.2014 tot wijziging van de bijlagen VIII en VIII quater bij Verordening (EG) nr.

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 108 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan

Nadere informatie

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid

Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Hoofdlijnen Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 2014-2020 Omvorming + nieuwe opzet directe betalingen Overgangsjaar Toegang tot nglb Basispremie Vergroening en de eisen Communicatie 2 Het nieuwe GLB, nog

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1853 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1853 VAN DE COMMISSIE 16.10.2015 L 271/25 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1853 VAN DE COMMISSIE van 15 oktober 2015 tot vaststelling van tijdelijke buitengewone steun voor landbouwers in de veehouderijsectoren DE EUROPESE

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 VOORSTEL van: de Commissie d.d.: 12 november 2003 Betreft:

Nadere informatie

NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling III - Commissie

NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling III - Commissie NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 20.10.2010 COM(2010) 601 definitief NOTA VAN WIJZIGINGEN Nr. 3 BIJ HET ONTWERP VAN DE ALGEMENE BEGROTING 2011 STAAT VAN ONTVANGSTEN EN UITGAVEN PER AFDELING Afdeling

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2010

De agrarische handel van Nederland in 2010 De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Wereldhandel in agrarische producten daalde in met ruim 10%, maar vertoont in weer herstel Nederlandse agrarische export groeit in naar

Nadere informatie

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI))

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) P5_TA(2004)0014 Arctische landbouw Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) Het Europees Parlement, gezien de doelstelling die is geformuleerd in paragraaf 40 van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2002 2003 25 074 Ministeriële Conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) 28 625 Herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Nr. 61 BRIEF VAN

Nadere informatie

11265/19 1 LIFE. Raad van de Europese Unie. Brussel, 23 juli 2019 (OR. en) 11265/19 PV CONS 42 AGRI 393 PECHE 332

11265/19 1 LIFE. Raad van de Europese Unie. Brussel, 23 juli 2019 (OR. en) 11265/19 PV CONS 42 AGRI 393 PECHE 332 Raad van de Europese Unie Brussel, 23 juli 2019 (OR. en) 11265/19 PV CONS 42 AGRI 393 PECHE 332 ONTWERPNOTULEN RAAD VAN DE EUROPESE UNIE (Landbouw en Visserij) 15 juli 2019 11265/19 1 INHOUDSOPGAVE Bladzijde

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten.

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: kosten, instrumenten en hun effecten. Budget Ontwikkeling van het Budget In 23 kostte het prijs- en inkomensbeleid 4 miljard en in 24 bijna 43 miljard. Op basis van het

Nadere informatie

Het GLB nu en na 2020

Het GLB nu en na 2020 Het GLB nu en na 2020 Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt Bemuurde Weerd OZ 12 3514 AN Utrecht Contactpersoon: Wolter Neutel, projectleider NAJK 030-2769855/ 06-19368395 wneutel@najk.nl www.najk.nl Voor

Nadere informatie

pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU

pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU pdf05 GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID in de EU MARKT- en PRIJSBELEID Het gemeenschappelijk landbouwbeleid beoogt o.a. de agrarische bevolking een redelijk inkomen te verschaffen en de consumenten te verzekeren

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7566 12 maart 2014 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 maart 2014, nr. WJZ/14033092, houdende

Nadere informatie

L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie

L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie L 346/12 Publicatieblad van de Europese Unie 20.12.2013 VERORDENING (EU) Nr. 1370/2013 VAN DE RAAD van 16 december 2013 houdende maatregelen tot vaststelling van steun en restituties in het kader van de

Nadere informatie

vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Financieringsinstrumenten

vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Financieringsinstrumenten vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling zijn een duurzame

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 10.2.2004 SEC(2004) 160 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië NL NL MEDEDELING

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2013

De agrarische handel van Nederland in 2013 De agrarische handel van Nederland in 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in opnieuw

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 8.11.2006 COM(2006) 677 definitief 2006/0226 (CNS) Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD houdende aanpassing van Verordening (EG) nr. 1782/2003 tot

Nadere informatie

POP En de relatie met Natura 2000

POP En de relatie met Natura 2000 0 POP-2 2007-2013 En de relatie met Natura 2000 1 Algemeen Lissabonstrategie, Göteborgdoelen, EU strategische richtsnoeren Coproductie rijk en provincies Eenvoudiger en meer focus EU-cofinanciering komende

Nadere informatie

Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale verklaring 2016.

Voor de belangrijkste bevindingen van de Algemene Rekenkamer verwijzen wij naar ons Rapport bij de Nationale verklaring 2016. 18 mei 2016 Toelichting bij het Rapport bij de Nationale verklaring 2016 - Europees Landbouwgarantiefonds en Europees Landbouwfonds voor Plattelands ontwikkeling Voor de belangrijkste bevindingen van de

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 6 september 2017 (OR. en) 11765/17 ADD 1 AGRIFIN 84 FIN 513 BEGELEIDENDE NOTA van: ingekomen: 28 augustus 2017 aan: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2012

De agrarische handel van Nederland in 2012 De agrarische handel van Nederland in 2012 1. Opvallende ontwikkelingen Totale wereldhandel in agrarische producten groeit voor tweede opeenvolgende jaar met ruim 10% Nederlandse agrarische export groeit

Nadere informatie

Impact vernieuwde GLB voor de sierteelt

Impact vernieuwde GLB voor de sierteelt Impact vernieuwde GLB voor de sierteelt Pascal Braekman Departement Landbouw & Visserij Johan & Kris Aelterman Doelstelling Gemeenschappelijk LandbouwBELEID (GLB) Sturen WAT er geproduceerd wordt! GEkoppeld

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 40632 12 juli 2017 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 10 juli 2017, nr. WJZ /17111666, tot wijziging

Nadere informatie

Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012

Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012 Ontwerp-Verordening PT uitvoeringsbepalingen GMO groenten en fruit 2012 Verordening van het bestuur van het Productschap Tuinbouw van 2012, houdende bepalingen met betrekking tot uitvoering van de integrale

Nadere informatie

Onderbenutting toeslagrechten: campagne

Onderbenutting toeslagrechten: campagne Onderbenutting toeslagrechten: campagne 2008-2009 2012 Departement Landbouw en Visserij afdeling Monitoring en Studie Joeri Deuninck Onderbenutting toeslagrechten: campagne 2008-2009 Joeri Deuninck Februari

Nadere informatie

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies

1 Inleiding. 1.1 Duiding van de adviesaanvraag. 1.2 Opbouw van het advies 1 Inleiding 1.1 Duiding van de adviesaanvraag Namens het kabinet heeft minister Veerman van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) de SER gevraagd advies uit te brengen over de integratie van nieuwe

Nadere informatie

Het beleid voor Plattelandsontwikkeling na 2013

Het beleid voor Plattelandsontwikkeling na 2013 C Olof S. Het beleid voor Plattelandsontwikkeling na 2013 DG Landbouw en plattelandsontwikkeling Europese Commissie Prioriteiten Plattelandsontwikkeling in een nieuw kader (1) Europa 2020 strategie Gemeenschappelijk

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27195 31 december Regeling van de Minister van Economische Zaken van 19 december, nr. WJZ / 12378755, houdende wijziging

Nadere informatie

Effectrapportage hervorming GLB vanaf 2015

Effectrapportage hervorming GLB vanaf 2015 Effectrapportage hervorming GLB vanaf 2015 A.K. Kerbouwer 1e Kruisweg 1a 3262 LK Oud-Beijerland 29 oktober 2014 Versie: 2014.13 Versie: 2014.13 pag 1 van 12 INHOUDSOPGAVE pag. Inhoudsopgave 2 A. Algemene

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 29 april 2008 (OR. fr) 8934/08 AGRIFIN 23 FIN 166 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

Nadere informatie

(Wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 15.12.2017 L 335/1 I (Wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN VERORDENING (EU) 2017/2305 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 12 december 2017 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 wat betreft

Nadere informatie

2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen

2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen 2 De voorstellen van de Europese Commissie op hoofdlijnen 2.1 Inleiding In het kader van de besluitvorming over Agenda 2000 is afgesproken dat de Europese Commissie na verloop van tijd met een tussentijdse

Nadere informatie

Europa wil slim, duurzaam en inclusief

Europa wil slim, duurzaam en inclusief Europa wil slim, duurzaam en inclusief Noord-Nederland bereidt zich intensief voor op de Europese programma s in de periode 2014 2020. Het SNN biedt u met dit bericht inzicht in voortgang en verwachtingen.

Nadere informatie

MEDEDELING AAN DE LEDEN

MEDEDELING AAN DE LEDEN EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie juridische zaken 10.3.2011 MEDEDELING AAN DE LEDEN (27/2011) Betreft: Met redenen omkleed advies van de senaat van de Republiek Polen over het voorstel voor een verordening

Nadere informatie

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 28 juni 2013 betreffende het landbouw- en visserijbeleid, artikel 4, 1, en 2, a), en artikel 29, 1, 1 ;

DE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 28 juni 2013 betreffende het landbouw- en visserijbeleid, artikel 4, 1, en 2, a), en artikel 29, 1, 1 ; Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 mei 2009 betreffende de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector groenten

Nadere informatie

Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's)

Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's) ,.~~ re ~ ~ Vlaanderen is landbouw & visserij Steun voor de oprichting van producentenorganisaties (PO's) Lea Elst DEPARTEMENT LANDBOUW & VISSERIJ Producentenorganisaties Doel? Versterking van de marktpositie

Nadere informatie

Bijeenkomst VNG. Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland

Bijeenkomst VNG. Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland Bijeenkomst VNG Frank van de Ven & Jan Hartholt Netwerk Platteland Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland 18 september 2015 1 Programma verder toegelicht

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Regeling GLB-inkomenssteun 2006 wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7854 25 maart 2013 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken van 22 maart 2013, nr. WJZ / 13038391, tot wijziging

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 15 oktober 2008 (17.10) (OR. fr) 14324/08 AGRIFI 84 FI 385 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese

Nadere informatie

1.1 Oppervlaktesteun voor bepaalde akkerbouwgewassen. Hierbij wordt een premie per hectare voor bepaalde gewassen verstrekt:

1.1 Oppervlaktesteun voor bepaalde akkerbouwgewassen. Hierbij wordt een premie per hectare voor bepaalde gewassen verstrekt: Toelichting per regeling Hieronder volgt het overzicht van de regelingen met een korte toelichting. 1. Directe inkomenstoeslagen De inkomenssteunregelingen zijn grofweg in twee groepen in te delen: 1.1

Nadere informatie

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Studiedag Vlaams Ruraal Netwerk 24 maart 2015

Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Studiedag Vlaams Ruraal Netwerk 24 maart 2015 Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Studiedag Vlaams Ruraal Netwerk 24 maart 2015 GLB = Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Beleid gestuurd vanuit Europa sinds 1962 1962 1970 1980 1990 2000 2010 Oprichting GLB:

Nadere informatie

PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN. Jules Van Liefferinge 07/11/2013

PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN. Jules Van Liefferinge 07/11/2013 PDPO II: TERUGBLIK EN STAND VAN ZAKEN Jules Van Liefferinge 07/11/2013 Agenda PDPO II - het origineel Opmaak en goedkeuring Originele maatregelen Originele budgettoewijzing PDPO II doorheen de tijd Allerlei

Nadere informatie

2 Het Europese landbouwbeleid in verandering

2 Het Europese landbouwbeleid in verandering 2 Het Europese landbouwbeleid in verandering 2.1 Verleden en heden In de vroege jaren zestig van de vorige eeuw is de EEG een gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) gaan voeren op basis van marktordening

Nadere informatie

5 minuten versie voor Provinciale Staten

5 minuten versie voor Provinciale Staten 5 minuten versie voor Provinciale Staten Directie DLB Afdeling Water en Groen Registratienummer PZH-2015-513301370 (DOS-2013-0010135) Datum vergadering Gedeputeerde Staten Verzenddatum Geheim 14 april

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 7.6.2018 C(2018) 3308 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE van 7.6.2018 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1308/2013 van het Europees Parlement en

Nadere informatie

Inhoudsopgave Toch nog een GLB-akkoord vóór de zomer In het kort

Inhoudsopgave Toch nog een GLB-akkoord vóór de zomer In het kort Uitgave GLB special 7, juli 2013 Deze nieuwsbrief is een uitgave van Veelzijdig Boerenland en bevat informatie over agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Reacties kunt u richten aan: koeckhoven@veelzijdigboerenland.nl,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Agro Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006

TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006 TOELICHTINGEN OP DE REGELINGEN VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUW- EN VISSERIJBELEID IN HET BOEKJAAR 2006 Deze toelichtingen op de regelingen zijn geschreven als toelichtingen bij de openbaarmaking van

Nadere informatie

De agrarische handel van Nederland in 2013

De agrarische handel van Nederland in 2013 De agrarische handel van Nederland in 2013 1. Opvallende ontwikkelingen Totale handelsoverschot groeit met 4,5 miljard; aandeel agrarische producten 2 miljard Nederlandse agrarische export neemt in 2013

Nadere informatie

EU subsidies voor KRW opgaven

EU subsidies voor KRW opgaven EU subsidies voor KRW opgaven Themabijeenkomst op 26 november 2015 Govert Kamperman en Wimjan van der Heijden Waar staan we bij stil Kerndoelstellingen Europa Europa 2020-strategie EU subsidies, waar begint

Nadere informatie

Zittingsdocument ADDENDUM. bij het verslag

Zittingsdocument ADDENDUM. bij het verslag Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument 22.11.2017 A8-0358/2017/err01 ADDENDUM bij het verslag over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening

Nadere informatie