Inleiding Wat is orde en wat is ervoor nodig om die te bereiken? Tien tips om orde te houden 30 Samenvatting 47

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding 11 Deel 1 Het gedrag in de klas Inleiding deel Het gedrag tijdens de eerste lessen 21 Inleiding Wat is orde en wat is ervoor nodig om die te bereiken? Tien tips om orde te houden 30 Samenvatting 47 2 Het gedrag van een groep 49 Inleiding Wat is een goede werkrelatie? Van moeten naar kunnen Wetmatigheden 52 Samenvatting 55 3 Klassenmanagement: structuur in de klas 57 Inleiding Welke elementen bevat een goede les? Het oude en het nieuwe leren Effectieve instructie Strategieën voor denken en leren Effectief benutten van onderwijstijd Afstemming van instructie en verwerking in een taakgerichte werksfeer Voorspelbaar aandacht geven Uitgestelde aandacht Systematische aandachtsverdeling Omgaan met verschillen in zelfstandigheid: een leerlijn Systematisch volgen van vorderingen 82 Samenvatting 83

2 4 Het beïnvloeden van het gedrag van leerlingen in de klas 85 Inleiding Belonen en straffen (het waarderen en afkeuren van gedrag) Belonen Negeren Het verschil tussen grensbewaking en grensverdediging Onderscheid tussen problemen: van onprettig naar onwettig Een variëteit aan mogelijkheden: tips Straffen Directief en responsief handelen Een leerling voor langere tijd op de gang laten werken 106 Samenvatting Omgaan met een lastige klas 109 Inleiding Wat is een lastige klas? De preventieve aanpak van problemen in de groep Procedure bij de aanpak van een lastige klas Een aanpak op basis van afspraken Een aanpak op basis van regels 116 Samenvatting 121 Deel 2 Het gedrag in school Inleiding deel Pedagogisch klimaat: drie uitgangspunten 127 Inleiding Pedagogische uitgangspunten: het gezin Pedagogische uitgangspunten: de school 129 Samenvatting 134

3 7 Structuur bieden 135 Inleiding Structuur bieden met behulp van regels Regels op school Hoe komen regels tot stand? Wat is een goede regel? Relatie tussen waarden en regels Soorten regels Regels versus afspraken 144 Samenvatting Opvoeders op één lijn 147 Inleiding De perverse triade Waarom is afstemming op school lastig te realiseren? Vrees voor aantasting van autonomie: van pedagogisch weer naar pedagogisch klimaat Vrees voor rigide structuur Afspraken verzanden door gebrek aan structuur Teamontwikkeling: van een organisatie met professionals naar een professionele organisatie Afspreken dat je wilt en moet samenwerken Draagvlak creëren Training Van T1 naar T4: ontwikkelingsfasen van een team Collega s aanspreken op hun gedrag Fouten maken en erkennen Feedback geven en krijgen 176 Samenvatting Teamafspraken over consequenties 181 Inleiding Waarom houden leerlingen zich niet aan de regels? Methodieken voor gedragsverandering Hoe denkt het team over straf? Uniformiteit Gelijke monniken, ongelijke kappen Uniforme omgang met probleemgedrag 188 Samenvatting 189

4 Deel 3 Het gedrag van de leerkracht Inleiding deel Het beïnvloeden van je eigen gedrag 195 Inleiding De kijk op jezelf De structuur van de persoonlijkheid De Ouder De Volwassene Het Kind Vergroting van het handelingsrepertoire 204 Samenvatting Het beïnvloeden van je eigen gedrag in relaties met anderen 209 Inleiding Hoe mensen zich een grondhouding verwerven Vier typische drijfveren van leerkrachten 216 Samenvatting Het communiceren met leerlingen 219 Inleiding manieren om het gedrag van leerlingen te beïnvloeden Het ontstaan van een negatief relatiepatroon Spelpatronen De Dramadriehoek Het doorbreken van een negatief relatiepatroon 233 Samenvatting Goochelen met aandacht 237 Inleiding Goochelen met het onderwerp Goochelen met tijd en plaats Goochelen van inhoud naar betrekking Leerlingen die kwaad zijn De judo-aanpak De persoonlijke aanval 251 Samenvatting 252

5 Deel 4 Het gedrag van de leerling: casuïstiek Inleiding deel Leerlingen met onbevredigende leerresultaten 263 A Leerlingen met een laag potentieel 263 B Faalangstige leerlingen 265 C Perfectionistische leerlingen 266 D Ongemotiveerde leerlingen Leerlingen met vijandig gedrag 271 A Vijandig-agressieve leerlingen 271 B Passief-agressieve leerlingen 273 C Uitdagende leerlingen Leerlingen met niet-adequaat schoolgedrag 277 A Hyperactieve leerlingen 277 B Afleidbare leerlingen 280 C Leerlingen met een ontwikkelingsachterstand Leerlingen met problemen in de sociale omgang 283 A Leerlingen die worden afgewezen door medeleerlingen 283 B Schuwe of teruggetrokken leerlingen 285 C Leerlingen met gedrag uit het autistisch spectrum Meerbegaafde leerlingen 291

6 Deel 5 Het gedrag van ouders 19 De relatie tussen school en ouders 297 Inleiding De mate van ouderbetrokkenheid Wederzijdse verwachtingen Wat mogen ouders van school verwachten: informatie Wat mogen ouders van school verwachten: communicatie Wat mag school van ouders verwachten: informatie Het oudergesprek Opvoeders op één lijn 308 Samenvatting 312 Literatuur 313 Verder lezen 317 Literatuur 317 Internetsites 318 Register 319 Over de auteurs 325