INTERVENTIEBELEID: REGELING HANDEL LEVENDE DIEREN EN LEVENDE PRODUCTEN, ONDERDEEL EXPORT

Transcriptie

1 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 1 van 10 Versiebeheer en toelichting versie datum toelichting 01 Maart 2013 Nieuw document 01 Juni 2013 Lay out aanpassing 02 Oktober 2013 Aanpassing op handhaving QLL + enkele rectificaties 03 December excel in bijlage 1 als object ingevoegd i.p.v. hyperlink naar het bestand - inhoudelijk/tekstueel niets gewijzigd t.o.v. versie Maart omnummering specifieke interventiebeleid doorgevoerd - Aanpassing op opheffen toezichtmodaliteiten (stalkeuring) QLL 1 ONDERWERP Het specifiek interventiebeleid Regeling handel levende dieren en levende producten (verder: Regeling handel of RHLDLP), onderdeel export, beschrijft binnen de kaders van het Algemeen interventiebeleid NVWA (NVWA-IB02) de interventiegrenzen voor de beoordeling van specifieke overtredingen voor het werkterrein/sector intracommunautaire handel en handel derde landen bij uitvoer vanuit Nederland en geeft per overtreding invulling van het Algemeen interventiebeleid. Het betreft specifiek overtredingen in relatie tot exportgaranties die Nederland afgeeft naar lidstaten en derde landen in het internationale handelsverkeer. Op andere overtredingen m.b.t. de Regeling handel dan in dit document beschreven, blijft het Algemeen interventiebeleid NVWA van toepassing. Voor overtredingen m.b.t. diergezondheid en dierenwelzijn wordt verwezen naar: - IB01-SPEC11 Interventiebeleid diergezondheid en dierziekten (wordt IB02-SPEC77) - IB01-SPEC17 Interventiebeleid diertransport (wordt IB02-SPEC71) - IB02-SPEC79 Interventiebeleid preventie dierziekten Voor overtredingen bij import (derde landen, BIP) wordt verwezen naar: - IB01-SPEC12 Import van dieren en produkten van dierlijke oorsprong (wordt IB02-SPEC74) 2 BEGRIPPEN 2.1 Definities In de Regeling handel wordt een aantal verschillende actoren, dan wel locaties onderscheiden. Aangezien de benadering van deze actoren in de handhaving kan verschillen, is het van belang deze goed te onderscheiden. De volgende actoren en locaties worden onderscheiden (niet alle termen zijn in de regelingen gedefinieerd):

2 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 2 van 10 Verzamelcentrum: plaats, met inbegrip van bedrijven of markten, waar dieren afkomstig van verschillende bedrijven van oorsprong worden samengebracht met het oogmerk om een voor het handelsverkeer bestemde partij te vormen (definitie Regeling handel) Vervoerder: een natuurlijke persoon of rechtspersoon die voor eigen rekening of voor rekening van een derde dieren vervoert (definitie uit de Transportverordening, EUverordening nr. 1/2005). Reinigings- en ontsmettingsplaats voor vervoermiddelen: geheel aan installaties en voorzieningen nodig voor het reinigen en ontsmetten van vervoermiddelen (definitie uit de Regeling preventie, bestrijding en monitoring van besmettelijke dierziekten en zoönosen en TSE s ). Handelaar (exporteur): elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een partij met het oog op de verhandeling (ten behoeve van export) onder zich heeft, dan wel diens gemachtigde (definitie uit de Regeling handel). In het Algemeen interventiebeleid NVWA worden overtredingen in 4 klassen van zwaarte ingedeeld: Overtreding klasse A: de complexe fraude, die grote effecten tot gevolg kunnen hebben waarbij meestal sprake is van flagrante schendingen van de rechtsorde. Overtreding klasse B / ernstige overtreding: een overtreding waarbij er sprake is van een ernstig risico voor de gezondheid van mens of dier, of een ernstige aantasting van het welzijn van het dier, of waarbij er sprake is van ondermijning van het systeem, of die gevolgen hebben voor de keten. Overtreding / overtreding: een overtreding die niet is aan te merken als klasse A of B, maar die wel dusdanig ongewenst is dat herhaling moet worden voorkomen. De overtreding kan mogelijk leiden tot ondermijning van het gezag van de NVWA. Overtreding klasse D / geringe overtreding: een overtreding met een gering karakter die ook bij voortduring of herhaling niet leidt tot een onaanvaardbare situatie en die geen gevolgen heeft voor de keten, geen ondermijning is van het systeem en niet leidt tot ondermijning van het gezag van de NVWA. Binnen dit interventiebeleid worden zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke maatregelen ingezet. De maatregelen die in dit interventiebeleid worden beschreven kunnen naast elkaar worden ingezet. Concreet betekent dit dat een overtreder zowel een maatregel als een last onder dwangsom, alsmede een proces verbaal opgelegd kan krijgen. 2.2 Gebruikte afkortingen: Awb Algemene wet bestuursrecht GWWD Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren IBD Interventie Bureau Dier I&R Identificatie & registratie

3 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 3 van 10 JZ L&N LOD NVWA PV R&O RHLDLP SW TO TU V&I VC WED Juridische Zaken Landbouw en Natuur Last onder dwangsom Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit Proces-verbaal Reiniging en ontsmetting Regeling handel levende dieren en levende producten Schriftelijke waarschuwing Toezichtontwikkeling Toezichtuitvoering Veterinair en Import Verzamelcentrum Wet op de economische delicten 2.3 Wettelijke Basis De wettelijke basis voor het specifiek interventiebeleid is: Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren Regeling handel levende dieren en levende producten Algemene wet bestuursrecht Wet op de economische delicten Zowel divisie L&N als divisie V&I houden zich beiden bezig met het toezicht op de naleving van de Regeling handel. Het toezicht op primaire bedrijven, inclusief heterdaad, is primair de taak van divisie L&N, afgezien van het toezicht bij bestemmingscontroles en bij exportcertificering, dat weer bij divisie V&I ligt. Op de meeste andere bedrijven hebben beide divisies een taak. Het toezicht van beide divisies is complementair, dat wil zeggen dat ze elkaar ondersteunen en waar nodig aanvullen. Zo is divisie L&N strafrechtelijk vangnet voor divisie V&I. Ook worden sommige controles gezamenlijk uitgevoerd. Het interventiebeleid is vorm gegeven op basis van intern vastgestelde beleidsregels. 3 WERKWIJZE 3.1 Inleiding In het algemeen interventiebeleid NVWA is een algemene lijn uitgezet ten aanzien van de te nemen interventies. In het interventiebeleid Regeling handel, onderdeel export, wordt deze lijn gevolgd. De overtredingen zijn in de in het algemene interventiebeleid genoemde categorieën ingedeeld: klasse B (ernstige overtreding), (overtreding) en klasse D (geringe overtreding). Overtredingen in klasse A (complexe fraude) kunnen vooralsnog buiten beschouwing gelaten worden. Belangrijk voor het bepalen van de wijze van interveniëren is naast de ernst van de overtreding het moment van constateren: vooraf (exportcertificering), tijdens het transport

4 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 4 van 10 onderweg of naar aanleiding van een klacht uit het buitenland. De bedrijfshistorie speelt mede een rol bij de bepaling van de interventiemaatregel. Zowel de Afdeling Toezichtuitvoering plant en natuur van L&N, als de afdeling Toezichtuitvoering Levend vee van V&I hebben werkinstructies voor direct te nemen maatregelen aangaande de betreffende dieren bij specifieke overtredingen van regelgeving. In deze instructies staat op hoofdlijnen beschreven hoe vervolgens bestuurlijk dan wel strafrechtelijk gehandeld dient te worden bij de meest voorkomende overtredingen. In dit interventiebeleid worden de import- c.q. de bestemmingscontroles niet meegenomen. 3.2 Exportcertificering (zowel naar landen buiten EU als naar lidstaten) Bij exportcertificering geldt dat er geen transport mag worden gecertificeerd zonder dat alles in orde is. Bij exportcertificering is de interventie over het algemeen: mogelijkheid tot (direct) herstel bieden en indien dat niet mogelijk is niet certificeren. Herstel bieden is alleen aan de orde als de kern van de certificering, het vrijwaren van de (buitenlandse) handelspartner, niet gecompromitteerd is. Non-conformiteiten dienen wel genoteerd en gemeld te worden bij IBD. Hiervoor dient het relevante meldingsformulier te worden gebruikt (Meldingsformulier Diertransport en Preventie V04). 3.3 Kwaliteitssysteem Quality System Livestock Logistics (QLL) De diertransportsector werkt sinds 2011 met het private kwaliteitssysteem QLL waarbij de deelnemers bepaalde gunstigere faciliteiten op het gebied van overheidstoezicht werden verleend. Deze faciliteiten zijn met ingang van 1 maart 2014 ingetrokken en dienovereenkomstig zijn de specifieke maatregelen die in het kader van dit specifieke interventiebeleid met betrekking tot QLL deelnemers genomen konden worden niet meer van toepassing. 3.4 Controles onderweg Indien een transport onderweg naar het buitenland gecontroleerd wordt, zullen geconstateerde omissies zelden direct hersteld kunnen worden. In veel gevallen zal een dergelijk transport indien mogelijk teruggestuurd worden naar het bedrijf van herkomst of anders naar een leeg quarantainebedrijf op basis van bestuursdwang (Artikel 106 van de Gwwd in samenhang met artt. 5:21 en 5: 32). Bij controle onderweg kan het mogelijk zijn dat de daadwerkelijke overtreding nog niet heeft plaatsgevonden omdat de partij zich nog in Nederland bevindt (bv bij export zonder certificaat waar dit wel verplicht is). Indien uit de bij de partij aanwezige informatie echter afgeleid kan worden dat men van plan is de regelgeving te overtreden, kan hier bestuursrechtelijk of strafrechtelijk tegen opgetreden worden op basis van de Awb (art. 5:7, klaarblijkelijk gevaar overtreding) of WED (art. 1 punt 2 en art. 2 lid 1). Een maatregel als bestuursdwang en LOD kunnen niet gelijktijdig worden opgelegd. Wel zou de LOD een onderdeel van de bestuursdwang kunnen vormen (op straffe van een LOD binnen een bepaalde tijd een bestemming binnen Nederland vinden).

5 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 5 van Klachten uit het buitenland (zowel van landen buiten de EU als van lidstaten) Bij klachten uit het buitenland zal altijd een onderzoek plaatsvinden of de klacht gegrond is via POD Dier Klachten. Hierbij kan ook TU plant en natuur ingeschakeld worden. Uitsluitend indien de klacht gegrond blijkt te zijn dan zal er een melding hiervan bij IBD plaatsvinden, waarna een interventiemaatregel plaatsvindt afhankelijk van de klasse van de overtreding. 3.6 Bestuursrechtelijke maatregelen Hieronder volgt de beschrijving van de mogelijke op te leggen maatregelen. Welke maatregel in welk geval zal worden opgelegd is altijd afhankelijk van de geconstateerde overtredingen en de feiten en omstandigheden die daaraan ten grondslag liggen Mededeling en schriftelijke waarschuwing Bij overtredingen in de /D (-geringe- overtredingen) zal in de regel een mededeling of een waarschuwing volgen. Zowel de mededeling als de waarschuwing worden opgenomen in het dossier van het betreffende bedrijf. Bij voortdurende herhaling van overtredingen in de Klasse D kan overgegaan worden naar Klasse C (ondermijning gezag NVWA) Last onder dwangsom De mogelijkheid tot het opleggen van een last onder dwangsom (ter voorkoming van herhaling van de overtreding) wordt gegeven in de GWWD. In dit interventiebeleid wordt niet gekeken naar de aard van de overtreding (administratief of overig). De administratieve partijgegevens en de daadwerkelijke partij en vervoermiddel zijn bij export altijd gekoppeld zodat afwijkingen in partij en vervoermiddel (de overige afwijkingen) in de regel gekoppeld zijn aan administratieve afwijkingen en omgekeerd. Alle afwijkingen waarbij niet de juiste vastgestelde garanties voor het handelsverkeer afgegeven worden kunnen zowel de Nederlandse handelspositie als het imago van de overheid schaden. Daarnaast kan er tevens een direct risico optreden van verspreiding van dierziekten en van problemen met de tracering. Met betrekking tot de ernst van de overtredingen kan er sprake zijn van geringe overtredingen (klasse D), overtredingen () of ernstige overtredingen (klasse B). Aldus ontstaan 3 clusters. Overtredingen die binnen één van de 3 clusters vallen, worden doorgaans als gelijksoortige overtredingen bestempeld. Gelijksoortigheid gaat pas betekenis krijgen als de last onder dwangsom wordt opgelegd. Of er daadwerkelijk sprake is van een gelijksoortige overtreding zal ten tijden van het opleggen van een dwangsom dan wel bij een mogelijke vervolgmaatregel op een eerdere opgelegde dwangsom moeten blijken. Jurisprudentie van het College van Beroep voor het bedrijfsleven heeft namelijk uitgemaakt dat een LOD niet te ruim mag worden geformuleerd. Hier zal bij het opleggen van een LOD en de daarop volgende maatregel dan ook rekening mee moeten worden gehouden.

6 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 6 van 10 Een overtreder ontvangt 4 keer een mededeling of schriftelijke waarschuwing voor een overtreding in klasse D, bij de 3 e overtreding vindt tevens de vooraankondiging van de overgang plaats, bij 4 e overtreding vindt de daadwerkelijke overgang plaats. Een 5 e overtreding in klasse D wordt dus behandeld als een eerste overtreding in. Een overtreder ontvangt slechts maximaal éénmalig een schriftelijke waarschuwing en/of een vooraankondiging van een last onder dwangsom in en B samen, alvorens er een last onder dwangsom zal worden opgelegd. In de navolgende schema s is dit uitgewerkt. Overtredingen bij een export blijken vaak meervoudig te zijn. Deze overtredingen moeten worden geclusterd. Overtredingen bij een volgende export kunnen vervolgens leiden tot de volgende stap in het LOD traject. De hoogten en maximale dwangsommen zijn als volgt: Bij een eerste op te leggen dwangsom voor een overtreding van klasse D is het bedrag 3.000,=. Dit is Last onder Dwangsom 1. Hiervan wordt gebruik gemaakt bij overtredingen uit het interventiebeleid diertransport (IB01-SPEC17, wordt IB02-SPEC71), zoals vermeld in de Beleidsregels inzake dierenwelzijn. Overtredingen van klasse D hebben in dit interventiebeleid uitsluitend een mededeling dan wel SW tot gevolg. Bij voortdurende herhaling wordt wel overgegaan naar. Ondermijning van het gezag van de NVWA kan hier niet getolereerd worden. Bij een eerste op te leggen dwangsom bij een overtreding van is het bedrag 5.000,=. Dit is Last onder Dwangsom 2. Ook deze kan maximaal 5 maal verbeurd worden, waarna de overtreder bij een volgende overtreding na 5 maal verbeuren in principe naar de volgende categorie gaat. Bij een eerste op te leggen dwangsom bij een overtreding van klasse B is het bedrag ,=. Dit is Last onder Dwangsom 3. Ook deze kan maximaal 5 maal verbeurd worden. Bij een volgende overtreding na 5 maal verbeuren zal de dwangsom in de regel niet meer verhoogd worden, maar zullen andere maatregelen getroffen worden. Andere maatregelen: schorsing/intrekking/doorhalen De last onder dwangsom laat onverlet dat in bepaalde gevallen ook andere sanctiemiddelen ingezet kunnen worden, zoals schorsen of intrekken van een erkenning, doorhalen van een registratie, toepassen van dubbele bezetting, extra toezicht, niet meer in behandeling nemen van een exportaanvraag, een PV, etc. Bij schorsing wordt betrokkene gedwongen tot het tijdelijk stoppen met zijn werkzaamheden (bv een vervoerder). Bij het doorhalen van een registratie van een handelaar kan niet meer geëxporteerd worden. De geconstateerde overtredingen en de opgelegde maatregelen laten zien dat de NVWA niet langer meer het vertrouwen heeft in het handelen van de betreffende onderneming/persoon. Om dit vertrouwen weer terug te krijgen dient de onderneming/persoon bepaalde handelingen te verrichten om te laten zien dat de NVWA weer het vertrouwen terug kan krijgen. Dit kan ertoe leiden dat de onderneming/persoon de opdracht krijgt een protocol op te stellen dat ter goedkeuring bij de Divisies en de team

7 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 7 van 10 Juridische Zaken dient te worden voorgelegd, zodat op papier overtuigend gemaakt kan worden dat de werkwijze van het bedrijf zodanig is aangepast dat overtredingen in de toekomst worden voorkomen. De onderneming/persoon zal dan aan het protocol worden gehouden en bij niet naleving van dit protocol kunnen wederom maatregelen worden getroffen. Intrekking van een erkenning heeft tot doel om betrokkene te laten stoppen met de werkzaamheden in geval van ernstige overtredingen. Hij heeft de mogelijkheid gehad om protocollen te schrijven en te herzien. Dit alles heeft echter geen verbetering tot gevolg gehad en gelijksoortige ernstige overtredingen blijven geconstateerd worden. Om weer een erkenning te verkrijgen zal betrokkene opnieuw een aanvraagprocedure moeten doorlopen, waarbij rekening gehouden kan/zal worden met het verleden. Overzicht overtredingen en bijbehorende dwangsom De hiervoor genoemde werkwijze is erop gericht om het begaan van overtredingen te ontmoedigen en daarmee te voorkomen. Naast de formele maatregelen uit onderstaande schema s kan de NVWA altijd, indien nodig, besluiten tot extra toezicht, het tijdelijk niet in behandeling nemen van een exportaanvraag, of een PV. Soms zullen er feiten en omstandigheden zijn die, mits onderbouwd, een andere interventie toelaten. Voor alle categorieën geldt, dat overtredingen 5 jaar geregistreerd blijven staan per cluster. Wordt binnen die periode opnieuw een overtreding in dezelfde cluster begaan, dan neemt de NVWA een van de volgende stappen uit onderstaande 3 tabellen. Overtredingen van klasse D dienen te worden ontmoedigd, maar leiden niet tot schorsing en intrekking van de erkenning of doorhalen van een registratie als handelaar. Bij herhalingen van overtredingen van klasse D wordt wel overgegaan naar (ondermijning gezag NVWA). Bij overtredingen van klasse D wordt het volgende schema aangehouden: 1 e overtreding 2 e overtreding 3 e overtreding 4 e overtreding klasse D klasse D klasse D klasse D Mededeling Schriftelijke SW + aankondiging SW + overgang naar waarschuwing overgang naar ; vanaf 5 e overtreding behandelen als 1 e overtreding e.v. Overtredingen van kunnen leiden tot schorsing van de erkenning of doorhalen van de registratie als handelaar. Bij deze overtredingen wordt het volgende schema aangehouden waarbij opgemerkt dient te worden dat vanaf de 3 e overtreding ook besloten

8 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 8 van 10 kan worden om tot schorsen van de erkenning of doorhalen van de registratie als handelaar over te gaan: 1 e overtreding 2 e overtreding 3 e overtreding 4 e 8 e 9 e tot en met 14 e overtreding 13 e overtreding (of 1 e overtreding overtreding klasse B) Schriftelijke Vooraankondiging Last onder Verbeuren Last Verbeuren Last Schorsen Waarschuwing Last onder Dwangsom 2 onder onder Dwangsom opleggen of Dwangsom 2 Dwangsom 3 schorsen of schorsen of schorsen Bij overtredingen van klasse B wordt eerder overgegaan tot schorsing of intrekking van een erkenning of doorhalen van een registratie als handelaar, waar relevant. Dit zijn meest overtredingen waarbij grote risico s voor de verspreiding van dierziekten (hetzij binnen Nederland, dan wel daarbuiten) zijn geconstateerd. Zulke overtredingen dienen daarom sterk te worden ontmoedigd. Het volgende schema is van toepassing op deze overtredingen. Omdat de consequenties zeer groot zijn voor de ondernemer, kan er een onderscheid in aanpak zijn, afhankelijk van de omstandigheden. Het is meer dan met andere overtredingen maatwerk. Een en ander heeft ook te maken met de geschiedenis van het bedrijf waar de overtreding geconstateerd is. 1 e overtreding 2 e overtreding 3 e 7 e overtreding 8 e overtreding 9 e overtreding klasse B klasse B klasse B klasse B klasse B (of 2 e overtreding ) Vooraankondiging Last Last onder Verbeuren Last Schorsen Intrekken onder Dwangsom of Dwangsom 3 onder Dwangsom 3 schorsen (in geval van opleggen of of schorsen overtreding klasse B) schorsen Bij het schorsen van een erkenning/vergunning geldt de procedure die hiervoor is beschreven Bestuurlijke boete. Het is op dit moment niet mogelijk om voor overtredingen van de Regeling handel een bestuurlijke boete (sanctionerende interventie) op te leggen.

9 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 9 van Proces Verbaal Divisie L&N kan handhaven door middel van het aanzeggen van een proces verbaal. Dit is een strafrechtelijke maatregel (sanctionerende interventie). Alle processen verbaal worden ingediend bij het Openbaar Ministerie die vervolgens de strafmaat bepaalt. Daarnaast heeft divisie L&N de mogelijkheid een officiële waarschuwing te geven welke schriftelijk wordt bevestigd. In de officiële waarschuwing wordt een overtreding vastgelegd om eventueel te kunnen voegen bij een tweede, soortgelijke, overtreding waarvoor wel proces verbaal wordt opgemaakt. Sanctionerende interventies in bestuursrecht (de bestuurlijke boete) werken overigens sneller dan sanctionerende interventies in het strafrecht. Overtreders worden directer en sneller met de gevolgen van hun handelen geconfronteerd, waar hopelijk een betere preventieve werking van uit gaat: lik op stuk beleid. In de toekomst zal het mogelijk worden de bestuurlijke boete ook bij overtredingen van de Regeling handel in te zetten. Strafrecht d.m.v. proces verbaal wordt met name ingezet bij meervoudige zware overtredingen of veelvuldige recidives. Een PV als sanctionerende interventie kan ingezet worden naast een interventie ter voorkoming van herhaling van de overtreding (corrigerende interventie) zoals de LOD. Twee sanctionerende interventies kunnen niet samen opgelegd worden bij dezelfde overtreding. 3.8 Hulpmiddelen en registratie Veel van de geconstateerde overtredingen dienen op specifieke formulieren te worden genoteerd: diergeneeskundige verklaring diergeneeskundige verklaring pluimvee melding onregelmatigheden mbt diertransport, preventie en export formulier toepassen bestuursdwang De formulieren zijn te vinden via het volgende pad op het NVWA intranet: Home > werkwijzer > Dier > V&I importeren/exporteren levende dieren en levende produkten > welzijnsvoorschriften > formulieren dierenwelzijn 3.9 Verantwoordelijkheden De medewerker van de NVWA is verantwoordelijk voor de juiste uitvoering van de procedures en voor het gebruiken van de daarvoor bestemde, actuele versie van een relevant formulier. De toezichthouder maakt de rapportage op en zendt deze al dan niet via SPIN naar IBD. Vervolgens zal IBD bepalen aan de hand van de voorgeschiedenis van de betrokkene, de interventiematrix, het interventiebeleid en de geconstateerde overtreding(en) wat de volgende stap in de handhavingscascade zou moeten zijn. IBD bereidt dit voor, voor de afdeling bestuurlijke en juridische zaken.

10 code IB02-SPEC80 versie 04 ingangsdatum pag. 10 van 10 POD Dier Klachten laat naar aanleiding van buitenlandse klachten een onderzoek verrichten of een klacht gegrond is. Indien dit het geval is dan wordt een rapportage doorgezonden naar IBD, waar de verdere handhavingscascade bepaald wordt. 4 ARBO, MILIEU EN VEILIGHEID niet van toepassing 5 BIJLAGEN 5.1 Bijlage 1 Interventiebeleid Regeling handel, onderdeel export: Overzicht specifieke interventies NVWA m.b.t. de door NL af te geven garanties in het handelsverkeer met lidstaten en derde landen.