Nr. mei 07. Twentevisie Jaargang 19 Nummer 5 mei Frans van Rooijen, directeur van Norit: Ik ben een ondernemende manager. Specials: Transport

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nr. mei 07. Twentevisie Jaargang 19 Nummer 5 mei 2007. Frans van Rooijen, directeur van Norit: Ik ben een ondernemende manager. Specials: Transport"

Transcriptie

1 Nr. 5 mei 07 M a r k t l e i d e r i n o n d e r n e m e n d T w e n t e. Twentevisie Jaargang 19 Nummer 5 mei 2007 Frans van Rooijen, directeur van Norit: Ik ben een ondernemende manager Specials: Transport

2 colofon inhoud commentaar jan medendorp 4 Ron Wensink lonkt naar Mercedes Baan 9 Scania verwacht omzetgroei met nieuw pand 11 Directlease penetreert Duitse markt via internet 13 Classic Cars scoort slim met youngtimers 14 Pimp your Ferrari 17 Danny Kamphuis koeriert richting miljoen 18 Havi Travel jaagt duizenden Chinezen door Europa 21 Column Financieel Accent 22 Loek de Vries moppert van zich af 25 Jan Wegstapel gaat van Wegener naar Ten Cate 26 Frans van Rooijen structureert snelle groei Norit 29 Beurstips en -analyses 30 Go Planet lijkt toch toekomst te hebben 32 Memphis in beeld 37 Onroerend Goed Transacties 40 Nieuws en Feiten 43 Column Personeelsmarketing 44 Mirjam Pol: The Legend in de Dakarrally 47 Opmerkelijke personeelstransacties 50 Slagersbranche krabbelt uit het dal 53 Twentevisie haalt Zilveren Cameratentoonstelling naar Hengelo 55 Special THALES FBK-Games 63 IKTelgids 4 Ron Wensink, continuïteit Ron Wensink was tot 1987 directeur van Mercedes in Nederland. Toen ging hij verder als ondernemer en nam vijf dealers (Harderwijk, Apeldoorn, Zutphen, Zwolle en Deventer) over. Nu, twintig jaar, later zou hij het bedrijf (vrijwel schuldenvrij) niet voor onder de 100 miljoen euro verkopen. Zou, want verkopen is absoluut niet aan de orde. Niet slecht voor de zoon van een Enschedese textielarbeider. 30 Martin van Erp, nieuw leven Go Planet is bezig aan haar derde leven; de Enschedese amusementsboulevard lijkt met een andere bedrijfsvoering nu wel levensvatbaar. Met de amusementshal als katalysator. Go Planet is een slapende reus, die een beetje wakker begint te worden, zegt directeur Martin van Erp. Stap voor stap koopt hij onderdelen van het park, de bowlingbaan is de volgende overnamekandidaat. 55 FBK, 25 jaar De Ethiopische topatleet Kenenisa Bekele probeert tijdens de THALES FBK-Games het wereldrecord op de dubbele mijl te verbeteren. Verschillende pogingen om het tien jaar oude record van de Keniaan Daniël Komen te verbeteren, faalden. Als Bekele sneller dan loopt, zegevieren hij én het evenement. Het zou de slagroom op de jubileumtaart zijn van de THALES FBK-Games. Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van inter views die hebben plaatsgehad in het economische programma Memphis. De opnames vinden maandelijks op dinsdag plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeer t Twentevisie als of ficieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente Uitgever MediaSales Nederland bv., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon , Fax , info@twentevisie.nl, Website: Directie André Odding Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur), Mar tin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baar t (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon , Fax secretariaat@ikt.nl, Website: Adver tentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Alber t Jan Starink, Karin Kremer, Aleid Kluivers, Telefoon , Fax , verkoop@mediasales.nl Acquisitie IKTelgids Karin Kremer Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Cover foto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde decision makers. Ar tikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. MediaSales Nederland bv 70 Stork Plastics Machinery jaar Kiekens Almelo 74 Diefstal op het werk 75 Kay van de Linde jaar TIB-Advies 78 Nico Buurman met pensioen 79 Scope en IKT-nieuws 80 Twente Agenda 70 Stork Plastics Machinery Stork Plastics Machinery is het pareltje binnen de Twentse maakindustrie, dat zijn toeleveranciers vooral in de regio zoekt. Het bedrijf verhuisde - met steun van de gemeente en huisbaas Stork NV - vorige zomer vanuit het centrum van Hengelo naar een nieuw complex op het bedrijventerrein Westermaat. Volgens directeur Michiel Romme heeft Stork SPM voldoende onderscheidend vermogen om zich ook op de langere duur te kunnen handhaven tussen de veel grotere Duitse concurrenten. gevonden WERVING & SELECTIE VAN OFFICE PROFESSIONALS NIEUW IN OOST-NEDERLAND! COMMERCIEEL KLANTGERICHTHEID LEIDINGGEVEN COMMUNICATIE Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze open trainingen en kijk op Personeel- en organisatie ontwikkeling JOBO5012 AD 50x40mm :27:00 r Bel Binne Uw partner in opleidingen Commerciële toppers met garantie Kijk op Den Oudsten Loek de Vries van Koninklijke Ten Cate voelt zich gepiepeld door burgemeester Peter den Oudsten van Enschede. Hij is niet de eerste die dat (in deze uitgave van Twentevisie) hardop zegt, volgens hem ergeren meer topondernemers uit Twente zich kapot aan Den Oudsten. Eerder liet MST-topman Kingma zich in dit blad geringschattend uit over het kletsniveau van het regionaal innovatieplatform. Peter den Oudsten is boven komen drijven uit de sollicitanten die zich meldden na het vertrek van Jan Mans. Je krijgt na de benoeming van Den Oudsten (die dus in de ogen van de vertrouwenscommissie blijkbaar de beste kandidaat was) steeds meer interesse in de afvallers Voor Den Oudsten was zijn terugkeer een soort triomftocht, de vroegere voorlichter van Enschede kwam op het schild de stad binnen. En als een Romeinse keizer gedraagt hij zich ook. Hij schoffeert mensen. Op het gemeentehuis, bestuurders, ondernemers en journalisten. Zo blafte hij tijdens een persconferentie een keer een jonge vrouwelijke collega af, een ander interview stopte hij omdat hij niet tevreden was over de vragen Het is zonnekoninggedrag. Laat heel duidelijk zijn dat Peter den Oudsten als burgemeester van de grootste stad van Twente tot nu toe weinig tot niets heeft klaargespeeld. We moeten onder de indruk geraken op de eretribune van FC Twente waar hij de ene na de andere exminister heen sleept om aan de omgeving te laten zien hoe goed hij is ingevoerd. Ik ben tijdens diverse officiële presentaties van Den Oudsten absoluut niet onder de indruk geraakt van de kwaliteit en de lichaamshouding van de man waaruit een soort desinteresse straalt, zo van jullie mogen blij zijn dat ik hier ben. Tijdens het aspergediner in Den Haag een paar weken terug kwam hij veel te laat binnen. Zijn plaats aan de hoofdtafel was bezet, maar die eiste hij zonder omwegen op: hij hoort naast de minister van Economische Zaken en niemand anders. Loek de Vries is niet de allergemakkelijkste man. Maar hij kan ondernemen als de beste, heeft het beste voor met zijn bedrijven en de regio. Die man blaf je door de telefoon niet af dat jij de baas bent en hij rustig moet afwachten. Als je natuurlijke autoriteit heb en goede bestuurlijke kwaliteiten dan hoef je niet om de dag te zeggen dat je baas bent. 2 Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/2007 3

3 De grootste Mercedes-dealer van Nederland dankt succes aan continuïteit als doel transport ron wensink (door Jan Medendorp) Directeur van Mercedes in Nederland. Er zijn slechtere baantjes. Toch stapte Ron Wensink in 1987 op vanwege verschil van inzicht met de Raad van Bestuur. Een geluk bij een ongeluk was dat tegelijkertijd Mercedes besloot alle 27 eigen dealerbedrijven te privatiseren. Voor 20 miljoen gulden (waarvan 18 geleend) kocht Ron Wensink vijf bedrijven (Harderwijk, Apeldoorn, Zutphen, Zwolle en Deventer). Nu, twintig jaar later, zou hij het bedrijf (vrijwel schuldenvrij) niet voor onder de 100 miljoen euro verkopen. Zou, want verkopen is absoluut niet aan de orde. Verkoop zou verraad zijn aan mijn medewerkers Hoewel Mercedes-directeur meer oplevert dan Jan Modaal verdient, had Wensink in 1987 niet ergens 2 miljoen gulden gespaard om als vrije ondernemer te kunnen beginnen. Nee, ik had niet echt een vermogen opgebouwd. Dus ik moest alle banken langs. Dat ging heel snel, zegt hij cynisch, ik werd keurig ontvangen, maar ik stond weer net zo snel op straat, want de autowereld, daar waren ze niet voor thuis. In die tijd konden ondernemers onder voorwaarden nog staatsgarantie krijgen. Daarvan heeft Wensink toen gebruik gemaakt. Je kunt beter een foute visie hebben dan geen visie. En dat zie je bij bedrijven die geleidelijk aan afglijden Een rapport met toekomstvisie was voor mij niet zo moeilijk om te schrijven als oorspronkelijk overkoepelend directeur over die bedrijven. Wensink kreeg een miljoen gulden overheidskrediet, renteloos, binnen 3 jaar weer af te lossen. Zijn familie zocht in alle hoeken en gaten en bracht vier ton bij elkaar. En voor de laatste vier ton gaf ik mijn laatste sok, mijn onderbroek en mijn huis in onderpand. Maar toen hadden we twee miljoen die nodig was om de andere 18 miljoen te lenen. Hoe kom ik weer vanaf? In de afgelopen twintig jaar is Wensink uitgegroeid tot het grootste Nederlandse familieautobedrijf. Als je de grootste autobedrijven van Nederland op een rijtje zet, staat Astrum (zoals de holding heet) op de veertiende plaats, maar daarvoor staan veelal beursgenoteerde bedrijven als Pon, Nefkens en dergelijke. Astrum is de naam van de holding, Wensink en Autoster zijn de belangrijkste merknamen geworden voor het product Mercedes-Benz. Andere activiteiten die we ontplooien, zoals een leasemaatschappij en schadebedrijven, werken onder de naam Astrum. In de afgelopen twintig jaar heeft Wensink zo n zestig-, zeventigduizend auto s verkocht, schat hij. Van banken moet hij, net als veel collega directeurgrootaandeelhouders (DGA s), weinig hebben. Als hij weer eens bedrijf heeft overgenomen, staan ze in rijen van drie opgesteld om hem zeer gunstige kredietvoorwaarden te gunnen. Jullie hadden Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/2007 Ron Wensink is in precies twintig jaar tijd de grootste Mercedes-dealer van Nederland geworden, het bedrijf is meer dan 100 miljoen euro waard.

4 onderdeel onderwerp transport ron wensink beter de verkopende man kunnen helpen met zulke voorwaarden, zeg ik dan. Want meestal verkopen ze niet uit luxe. Niet uit luxe of omdat er geen mogelijkheden voor continuïteit zijn. En dat is iets wat Wensink al geregeld heeft bij de aankoop van zijn eerste bedrijven in Ik vroeg aan de fiscalist: hoe kom ik er weer vanaf? Die vraag had die man in die situatie nog nooit meegemaakt. De meeste ondernemers vergeten dat, die denken dat het onroerend goed hun pensioen is. Maar het betekent wel dat je daar rekening mee houdt bij het opzetten van de bedrijfsstructuur. En je moet jezelf de vraag stellen wat je wilt: geld verdienen, zoek je macht, zoek je uitstraling of wil je continuïteit? Verraad De vraag stellen is hem beantwoorden. Wij hebben specifiek gekozen voor de continuïteit. Het is niet zo n hele kunst om het bedrijf vandaag of morgen te verkopen, er zijn buitenlandse investeerders die interesse hebben. Maar dan zou ik toch echt met het gevoel achterblijven dat ik 20 jaar lang mensen met wie ik op pad ben geweest uiteindelijk gewoon verraad: ik stop mijn zakken vol en ik ga er vandoor. Tijdens lezingen in het land uit hij zich vaak nog harder tegen directeuren en managers die zakkenvullen als hoogste doel hebben. Verraad. DGA s die hun bedrijf verkopen zijn verraders? Ik zou dat gevoel hebben, ja. Ik heb gekozen voor continuïteit boven geld, het voltallige management is aandeelhouder. Dus ik kan zo uit het bedrijf stappen. De hamvraag is dan wel wie de jaarlijkse peptalk van zo n twee uur voor het voltallige personeel voor zijn rekening moet nemen Het bedrijf kent geen vestigingsdirecteuren, het bedrijf wordt aangestuurd vanuit de centrale directie (zeven man). Ik hoef operationeel in die winkel niets te doen, dat doen de mensen. Mijn taak is de strategie, overnames, personeelsmotivatie doe ik zelf, dat vind ik heel belangrijk. Als ik er niet meer ben, dan zullen mijn collega s een nieuwe voorzitter moeten aanwijzen of een externe man moeten aanstellen. In de aandelenstructuur is het zo geregeld dat ze nog een deel van de familieaandelen uit zouden kunnen kopen. Geld Geld is heel belangrijk, weet Wensink uit zijn tijd dat hij startte als ondernemer. Geld zorgt voor een comfortabel leven, geld zorgt ook voor onafhankelijkheid. Maar van geld word je niet gelukkig. Wensink weet het helaas als geen ander. Sommige mensen vinden mij rijk. Toen in 1999 mijn eerste vrouw overleed, voelde ik mij bepaald niet rijk. Ik had al mijn geld er wel voor over gehad om het terug te draaien. Geld zorgt voor comfort, maar je wordt er niet gelukkig van. Dus het streven om van 10 miljoen 20 miljoen of van 20 miljoen 40 miljoen te maken, dat heb ik niet. Dat is geen doel voor mij geweest. Mijn dochter heeft vorige week bij mij de eerste gebruikte Smart gekocht, daar heeft ze ongeveer een half jaar over nagedacht. Die heeft ze zelf gekocht en ook zelf betaald. Gekheid. Je bent de grootste Mercedesdealer van Nederland en je laat je dochter betalen voor een tweedehands Smart? Geef haar dan een echte, een A-type. Ik denk dat het zo moet. Zelf wil ze het ook niet, ze zei: hoef ik niet pap, ik ga het liever zelf verdienen. De verkoper heeft ook geen extra korting gegeven. De winst komt weer in het bedrijf en voor een deel ook bij haar trouwens, want mijn kinderen zijn jarenlang aandeelhouder geweest zonder dat ze het zelf wisten. Dus ze zijn vermogend geworden, maar ze gaan nog gewoon hun weg, gaan normaal naar school en doen normaal hun werk. Synergie Het succes is volgens Wensink te danken aan een paar zaken. Zoals de aansturing en de synergie. Wensink kijkt verder dan zijn keurig geklede verkopers en managers, iedereen van hoog tot laag deelt mee in de winst. Voor mijn monteurs heb ik nog warmere gevoelens. Heel veel autobedrijven worden compleet sales aangestuurd. Wij hebben een aftersales aangestuurd bedrijf. Wij gaan er van uit dat als de aftersales perfect is, als die 350 monteurs hun werk goed doen, er geen enkele reden is voor de klant om bij ons geen auto te kopen. Een paar dagen voor het interview, op 1 mei, kocht Wensink op een dag even een bedrijf erbij. Ik kreeg s ochtends een tip en de volgende dag om vijf uur had ik het overgenomen. Het is niet zo n hele kunst om het bedrijf te verkopen, maar dan zou ik toch echt met het gevoel achter blijven dat ik 20 jaar lang mensen met wie ik op pad ben geweest gewoon verraad: ik stop mijn zakken vol en ik ga er vandoor Wensink krijgt bedrijven bij de vleet aangeboden om over te nemen. De meeste wijst hij af. Nee, ze zijn niet leeggeroofd, maar ze zijn vaak zonder ziel. Er zijn in het verleden bij die bedrijven geen voorkeuren uitgesproken, keuzes gemaakt. Ik denk dat de directeuren-eigenaren iets te veel aan zichzelf hebben gedacht. Ik zeg altijd je kunt beter een foute visie hebben dan geen visie. En dat zie je bij bedrijven die geleidelijk aan afglijden, dan wordt er te weinig winst gemaakt of er wordt verlies gemaakt, dan kan er niet meer geïnvesteerd worden en Mercedes-Benz vraagt een hoog investeringsniveau. Dan is de vraag natuurlijk waarom hij Baan in Twente niet heeft overgenomen. Baan heeft het niet aan mij aangeboden. Maar na de verkoop heeft hij het kort daarna weer teruggekocht. Tja, Jan heeft zelf de keuze gemaakt om het aan een ander te verkopen en weer terug te kopen. Nee, we hebben het er nooit over gehad. We zijn net samen op reis geweest, we kunnen het prima als collega s vinden. Maar dan toch: Het zou natuurlijk best passen bij ons. Ja, als Baan belt, ben ik zeer geïnteresseerd. Gewoon de beste Het is geen arrogantie, geen valse bescheidenheid, maar Wensink eist gewoon van zichzelf en van zijn mensen dat Wensink de beste is. Tijdens de Auto Rai dit jaar verkocht Wensink de meeste auto s. En tijdens de vorige Auto Rai ook Maar dat is toch normaal, daar werken we voor, daar doen we ons best voor. Als Wensink een bedrijf overneemt, kan hij bij wijze van spreken tot op de dag nauwkeurig uitrekenen wanneer het winstgevend is. Het is in de afgelopen jaren toch een kwestie geweest van eten of gegeten worden, je hebt niet zo heel veel keus. En Wensink merkte, toen hij zijn bedrijven aan elkaar ging koppelen, dat er veel synergievoordelen zijn te behalen. Er werkten bij de bedrijven die we hebben overgenomen oorspronkelijk 880 mensen. In de backoffice hebben wij zo n tweehonderd arbeidsplaatsen bespaard, dan praat je wel over 10 miljoen euro op jaarbasis. En heel belangrijk: daar wordt de performance van het bedrijf niet slechter van, integendeel, die wordt er eigenlijk alleen maar beter van. Glazen paleis Maar dat onlangs gebouwde poenerige glazen paleis langs de A28 even ten noorden van Zwolle, dat staat toch eigenlijk haaks op alles waarvoor hij staat. Dat valt allemaal nog wel mee. Natuurlijk, het is een pand met een mooie uitstraling, maar het is niet een pand met overdreven veel luxe. Het is kwalitatief goed gebouwd, maar dat hoort ook bij het merk. Maar u snijdt wel een belangrijk punt aan. Elk bedrijf heeft nu een eigen showroom. Dat gaat veranderen. We hebben in Hijen in Limburg onlangs een servicebedrijf geopend zonder showroom. Voor de verkoop moet de klant naar Nijmegen, daar hebben we een nieuwe showroom van vierkante meter gebouwd. Dat zal ook de toekomst worden, denk ik. Voor de aankoop wil de klant best een stukje rijden, maar voor de service niet, dat moet binnen 20 minuten geregeld kunnen zijn. Wie rijden er Mercedes? Ondernemers, directeuren, managers én criminelen zijn gek op de ster. Die laatste groep mensen valt bij ons in de categorie ongewenste klant, die kunnen bij ons geen auto kopen. Jongens met twee ton cash in een koffertje wijst u de deur? Die zullen ze wel ergens weghalen maar gelukkig niet in onze vestigingen. Ik wil dat niet. Het valt ook niet mee vandaag de dag, want boven de vijftien mille cash moet je melden. Als je het niet doet, staan daar niet misselijke boetes en zelfs gevangenisstraf op, en daar voel ik weinig voor. Het is bij ons nog nooit gebeurd en het zal ook nooit gebeuren. BMW, Volvo en Ford Het houdt natuurlijk een keer op die groei. Het buitenland trekt niet, andere merken? Wensink is nu al dealer voor onder meer Smart, Jeep, Chrysler en Dodge. Wij zijn ons aan het oriënteren op andere merken zoals BMW, Volvo of Ford. Nee, niet onder de naam Wensink. Als wij een BMW-dealerbedrijf over zouden nemen, dan zouden we de oorspronkelijke naam op de gevel laten staan. Wel brengen we dan natuurlijk de backoffice onder bij de holding. Maar Wensink zit voor verdere groei ook te kijken naar vrachtauto s. Vergeet niet dat nu al 50% van onze omzet komt uit bestelauto s en vrachtauto s. In 2006 hebben we bestel- en vrachtauto s verkocht. Ik zou wel graag een DAF-dealerbedrijf willen overnemen om maar eens wat te noemen. Hoewel de vrachtwagenmarkt de afgelopen jaren sterk groeit (alleen al in 2006 een stijging van 50% van naar verkochte voertuigen) is dat deel van de markt toch wel erg conjunctuurgevoelig. In 1993 hebben we de laatste echte autorecessie gehad. In dat jaar ging onze nationale trots, DAF, failliet en werd het overgenomen door Packard. Het gekke is dat Mercedes in dat jaar geen overdreven last heeft gehad van de recessie. Daar staat tegenover dat als de economie booming is Mercedes daar minder van profiteert. Dit jaar groeit de bestelautomarkt met 25%, dat is inderdaad direct meetbaar aan de economische groei. Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/2007 7

5 Scania verwacht omzetgroei dankzij nieuw pand in Deurningen transport scania Truckverkopen betere graadmeter dan AEX (door Gerrit Strijbis) Scania opende onlangs een nieuw dealerbedrijf aan de A1 bij Deurningen. Hiermee nam de truckfabrikant na 34 jaar afscheid van de Bornse vestiging. Het bedrijf heeft vanwege de groeiende vraag naar wegtransport en milieuvriendelijke vrachtauto s goede toekomstmogelijkheden. De betere werkomstandigheden, de zichtlocatie en de verdubbeling van het grondoppervlak, 9650 vierkante meter, ziet Leo Kranenburg als de voordelen van de verhuizing. Daarnaast verwacht hij meer klanten. Chauffeurs die op het naastgelegen terrein van Frans op den Bult overnachten kunnen hun truck tijdens hun rust-uren laten onderhouden. Nu al maken enkele Engelse transportondernemers en bedrijven uit andere delen van Nederland van deze mogelijkheid gebruik. Kranenburg noemt geen omzet- en winstcijfers, maar verwacht daarom wel een omzetstijging van tien tot vijftien procent. Een deel daarvan komt, dankzij de grotere toeloop, voor rekening van de extra verkopen van merchandiserartikelen. Zo exploiteert Scania een kledinglijn met shawls, jassen, caps, laarzen, poloshirts, schaalmodellen, zaklampen en andere hebbedingetjes. Hij verwacht dat de nieuwe behuizing de verkopen van het aantal nieuwe trucks nauwelijks beïnvloedt. Marktaandeel 20% In Nederland heeft Scania een marktaandeel van ongeveer 20 procent, in Twente 25 en vorig jaar zelfs 48 procent. Een uitschieter volgens Kranenburg: Enkele grote Twentse transporteurs plaatsten flinke orders. Dat Twentse transporteurs meer Scania-minded zijn dan hun collega elders laat zich volgens hem misschien verklaren door het verhoudingsgewijs grote aantal gerenommeerde aantal transportbedrijven in deze regio: Transporteurs met kennis van zaken baseren hun aankoop op de kostprijs per kilometer en niet op de aanschafprijs. Hij merkt op dat truckfabrikanten als eerste de gevolgen van conjuncturele verandering ondervinden. Zodra de economie aantrekt, stijgen de truckverkopen. Misschien zijn we zelfs een betere graadmeter dan de AEX. Kranenburg stelt dat er verschillen bestaan tussen de dealers van truckfabrikanten en die van personenauto s. Bij de personenwagens bepaalt de agenda van de werkplaats wanneer onderhoud en reparaties plaatsvinden, bij truckdealers het belang van de klant. Transportbedrijven verdienen hun boterham met onze trucks, stilstand kost geld. Daarom de ruime openingstijden, tussen 8.00 en uur, op zaterdag tussen 8.00 en uur en een nachtservice. Toch zijn er bedrijven die hun trucks zelf onderhouden. Sommige betrekken bij hun calculatie alleen de arbeidskosten en de onderdelen. Wanneer ze ook rekening houden met de benodigde ruimte, milieuvoorzieningen en investeringen in en afschrijving van gereedschap zijn wij goedkoper. Vroegere Oostblok De concurrentie van transportbedrijven uit de landen van het voormalige Oostblok vinden veel Nederlandse transporteurs lastig. Deze ontwikkeling baart Kranenburg geen zorgen: Daar wordt de milieuwetgeving ook steeds strenger. Transportbedrijven uit die landen zullen dan ook steeds meer kiezen voor trucks met goede milieuprestaties en zullen die op hun ritten naar West-Europa ook bij ons laten onderhouden. De toekomst is niet geheel wolkeloos, want de trucksector kampt met een tekort aan medewerkers. Dat manifesteert zich elders in Nederland sterker dan in Twente. Uit onderzoek van Truck Dealer Associatie (TDA), een afdeling van Bovag, blijkt dat jongeren de trucksector nauwelijks kennen of slechts associëren met vuil en zwaar werk. Aankomende monteurs kiezen daarom voor de glamour van de personenwagensector. Er zijn maar weinig monteurs die aan een Ferrari of Rolls Royce mogen sleutelen. Daarnaast lopen trucks voorop in technische ontwikkelingen en beschikken truckdealers over hulpmiddelen die het werk verlichten. De TDA startte dan ook een campagne, Think Big, om jongeren voor het monteursvak te interesseren. We zijn regelmatig aanwezig op de open dagen van regionale opleidingsorganen ROC s. Ook nodigen we schoolklassen uit voor excursies bij truckdealers. Scania is een toonaangevende producent van zware bedrijfsauto s, bussen en industrie- en scheepsmotoren. In Nederland heeft Scania bijna drieduizend medewerkers verdeeld over de fabriek in Zwolle en vijftig verkoop- en servicevestigingen. De fabriek in Zwolle is de grootste Scaniafabriek ter wereld. De onderneming telt wereldwijd bijna medewerkers en heeft diverse fabrieken in Europa en Latijns Amerika. De omzet over 2006 bedroeg ruim 7,8 miljard Euro. Leo Kranenburg: Zodra de economie aantrekt, stijgen de truckverkopen. Misschien zijn we zelfs een betere graadmeter dan de AEX. Twentevisie 05/2007

6 Directlease probeert de Duitse markt via internet te veroveren transport direct lease All Inklusiv -leasebak Directlease-directeur Mark Wiertsema: We hebben ongeveer één procent van de Nederlandse markt in handen en groeien jaarlijks 15 a 20%. (door Mario van Santen) De Nederlandse leasemarkt is overvoerd met bedrijven die allemaal een graantje willen meepikken. Enkele honderden bedrijven bestrijden elkaar op leven en dood om de gunst van de leaserijder. Eén daarvan is Directlease, waarvoor de Nederlandse markt te klein lijkt. Het heeft zijn concept vertaald voor de Belgische en Duitse markt en spint daar goed garen bij. Directeur Mark Wiertsema is zeer direct als naar cijfers wordt gevraagd: We hebben ongeveer één procent van de Nederlandse markt in handen en groeien jaarlijks 15 a 20%. Dit jaar willen we vijftienhonderd auto s in de markt zetten. En dat gebeurt uitsluitend via internet. De bezoeker van de website ziet meteen wat hij krijgt en hij weet ook meteen wat hij maandelijks betalen moet. Er is geen enkel leasebedrijf dat zijn database zo heeft ingericht als wij. Natuurlijk zijn er veel concurrenten die al jaren bestaan, maar zij hebben later een internetpagina aan hun dienstenpakket gekoppeld. Voor die bedrijven is de website een extra service, voor ons het handelsmerk. Ook voor ons heeft deze vorm voordelen. Als wij een wijziging doorvoeren, kan iedereen die meteen zien en dus ook toepassen. Zeer transparant dus. Break-even Vanwege de eenvoudig te wijzigen database stak Directlease in 2004 zijn voelhorens uit in België en naar verwachting zal dit jaar nog het breakeven punt bereikt worden. Het internationale succes smaakte naar meer en daarom werden ook de Duitse wetboeken er op nageslagen en werd er een website opgezet. Niet meteen hoog van de toren blazen, maar eerst zorgen dat de website op orde is en werkt. Op die manier zijn vorig jaar toch nog honderd auto s op kenteken gezet. Een van de allereerste Duitse klanten zorgde voor een verrassing. We kregen een aanvraag uit de entertainmentindustrie. Het was een nette dame, die namens haar bedrijf informeerde naar de mogelijkheden. De jaarcijfers zagen er goed uit en iedereen was enthousiast. We controleren natuurlijk altijd de gegevens van het bedrijf en toen bleek het om een bordeel te gaan. Concurrenten hebben later een internetpagina aan hun dienstenpakket gekoppeld, voor hen is de website een extra service, voor ons het handelsmerk Dit jaar heeft Directlease zich ten doel gesteld honderdentachtig auto s in Duitsland de weg op te sturen. Dat lijkt niet veel. De Duitsers kennen het begrip full-operational lease niet. Dat heeft vooral ook met de structuur in de samenleving daar te maken. Duitsers doen vooral aan financial lease of huurkoop. Full-operational lease wordt daar door ons overigens All Inklusiv genoemd, om meteen duidelijkheid te scheppen. Mittelstand De meeste bedrijven in Duitsland die leaseauto s gebruiken, behoren tot de zogenoemde Mittelstand. Het zijn veelal middelgrote familiebedrijven met ongeveer twintig auto s. We merkten dat we vooral vanuit die bedrijven veel bezoek op de website hadden, maar dat er weinig bestellingen werden geboekt. Daarop hebben we onze verkopers in ons kantoor in Neuss laten bellen. Pas toen bleek dat bestellingen uitbleven omdat veel van deze bedrijven een totaalpakket aan verzekeringen voor het hele bedrijf hebben, waarin naast het onroerend goed, de WA en de brandverzekering dus ook de auto s zijn ondergebracht. Daarop hebben we een aanpassing gedaan door het verzekeringsdeel als optie uit het pakket te laten. Toen kwamen de bestellingen wel. Wiertsema heeft geen idee waar het Duitse avontuur eindigt, maar heeft met vierduizend bezoekers per dag alle vertrouwen. We gaan ervan uit dat we na drie jaar, in 2009, quitte zullen draaien. En daarna wellicht Engeland en Frankrijk. Onze database is heel gemakkelijk opgebouwd en voor ons eenvoudig te wijzigen; technisch gezien staat niets in de weg die stap te zetten. En het spreekt voor zich dat we ons netwerk over Europa graag verder willen uitbreiden. Twentevisie 05/

7 Youngtimer als tegenhanger voor lease transport auto van de zaak Oud, maar niet afgedankt Raymond Beukers bedacht de youngtimer, een auto tussen de 15 en 25 jaar oud, we halen de auto s bijna allemaal uit Duitsland en Zwitserland. Daar zijn de mensen zuiniger op hun auto. (door Mario van Santen) Veel directeurs zullen zich de start van hun bedrijf nog goed kunnen herinneren. Met zo min mogelijk kosten het maximale resultaat halen. Op bezoek bij je klanten en je auto om de hoek parkeren, omdat je voorkomen daarmee nou niet bepaald indrukwekkend was. Nog geen geld voor een gelikte leasebak en geen vertrouwen in een hippe oldtimer. Speciaal voor dat type ondernemer heeft Classic Cars in Wierden youngtimers in de aanbieding. Een oldtimer is een auto ouder dan 25 jaar waarvoor geen wegenbelasting betaald hoeft te worden. Raymond Beukers bedacht in 2005 de youngtimer. Een youngtimer is een auto tussen de 15 en 25 oud, waarvoor ook een leuk fiscaal voordeel te behalen is. Maar veel mensen weten dat niet. Voor dit type auto hoeft de eigenaar de 22% bijtelling niet te betalen over de nieuwwaarde, maar over de taxatiewaarde. En daar is nog een heleboel winst te halen, tot vele honderden euro s per maand. Beukers handelde al jong in auto s. Van zijn vader geleerd, die in Wierden een garage runde. Beukers gebruikt de naam Classic Cars, maar zijn handel is duidelijk anders dan de naam doet vermoeden. Hij verkoopt namelijk geen klassiekers van allerlei pluimage, maar houdt het eigenlijk alleen bij Mercedes Benz. Met een Mercedes kom je altijd goed voor de dag. Alle auto s die hier staan hebben een gegarandeerde lage kilometerstand, zijn voorzien van een complete onderhoudshistorie en zijn absoluut schadevrij. 'Veel mensen weten niet dat voor dit type auto de 22% bijtelling niet wordt betaald over de nieuwwaarde, maar over de taxatiewaarde Daarnaast zijn ze van de eerste of tweede eigenaar en is er bij voorkeur nooit in gerookt. Als je zo n auto aanbiedt, weet de koper ook dat hij wat goeds heeft gekocht. Garantie Ondanks de lofzang op zijn auto s geeft Beukers alleen in uitzonderlijke gevallen garantie. Het zijn natuurlijk auto s op leeftijd. Dan kan er altijd iets Rekenvoorbeelden: VW Passat TDI Variant Bouwjaar 2001 Km: Aanschafwaarde euro 22% bijtelling nieuwwaarde: 8800 stuk gaan, maar wie garandeert de koper van een zes jaar oude Passat die veel heeft gedraaid dat alles heel blijft? Als ik moet kiezen tussen een auto van vijf jaar oud met veel kilometers of een Mercedes van zestien jaar met weinig kilometers en de hele geschiedenis voorhanden, dan is het voor mij snel duidelijk. We halen de auto s bijna allemaal uit Duitsland en Zwitserland. Daar zijn de mensen zuiniger op hun auto. In andere landen is dat duidelijk minder. We krijgen die auto s aangeboden via onze tussenpersonen in die landen. En het cliché van de autoverkoper klopt: deze auto s hebben daadwerkelijk vaak binnen gestaan en zijn door de eigenaar goed verzorgd. Ze worden dan aangeboden omdat vader of moeder is overleden en de auto verkocht moet worden. Door de bank genomen worden ze dan bij de dealer aangeboden waar de auto altijd in onderhoud is geweest. En omdat een auto met deze leeftijd vaak niet past in de voorraad van een dealer, komen ze bij ons terecht. Mercedes Benz 250 D Bouwjaar 1990 Km: Aanschafwaarde: euro 22% bijtelling taxatiewaarde: 2800 Twentevisie 05/

8 De klant koopt een Ferrari 599, wij bouwen er een volledig nieuwe koets omheen transport hietbrink Exclusieve retro uit Haaksbergen (door Mario van Santen) Er zijn van die dingen waar je als kleine jongen alleen maar van kunt dromen. Straaljagerpiloot worden, trouwen met Miss World of wereldkampioen voetbal worden. Alwin Hietbrink had ook zo n droom: ooit een keer een eigen Ferrari bouwen. Die wens wordt nu vervuld, want hij gaat vijf gloednieuwe Ferrari s 599 ombouwen tot zijn eigen VandenBrink 599 GTO Mugello. Niet meer en niet minder, anders gaat de lol er vanaf en is het bovendien niet meer exclusief. te realiseren. Zo kwamen we in gesprek en het was al snel duidelijk dat we het in gang zouden zetten, want de reacties die we kregen waren zo enthousiast en overweldigend, dat succes gegarandeerd lijkt. Er zijn al drie auto s verkocht. Maar pas als we voor alle vijf auto s een handtekening hebben, gaan we bouwen. Ook al zouden we er veertig van kunnen verkopen, dan nog doe ik daar niet aan mee In de werkplaats van Alwin Hietbrink in Haaksbergen krijgt de argeloze bezoeker niet meteen het gevoel dat hier in 2008 vijf prachtige sportwagens worden gebouwd. Tussen de autokarkassen en onderdelen staan werkbanken, die overladen zijn met gereedschap. Slijptollen, vijlen en hamers. Overal liggen stukjes aluminium en op vier bruggen staan auto s waarvan alleen de kenner ziet dat het Ferrari s zijn. Dit zijn exclusieve oude modellen die in volle glorie worden hersteld. Hietbrink wordt geroemd om zijn werk als plaatwerker van Ferrari s. Van over de hele wereld komen klanten speciaal naar hem met hun deukjes. Vooral bij historische modellen steekt het nauw, want klanten willen een Ferrari in originele staat terug. Dat wil zeggen; zoals het model oorspronkelijk door de ontwerpers is gebouwd. Vorig jaar had ik nog een bijzonder model onderhanden. De 250 Breadvan. Daarvan is er maar één gemaakt. Nou had ik het geluk dat deze wagen op Le Mans heeft geracet en er daarom nog foto s van te vinden zijn. Aan de hand van die foto s maak ik dan de auto weer helemaal na. Plaatwerken Alwin Hietbrink leerde plaatwerken aan de streekschool Twente. Bij de Focwa haalde hij zijn diploma Meester Plaatwerker en hij ging bij verschillende bedrijven aan de slag. Ook bij zijn vader, die een succesvol schadeherstelbedrijf runde. Eenmaal contact gelegd in het wereldje van liefhebbers, kwam het werk als het ware vanzelf op hem af. Ik ben regelmatig op de circuits te vinden waar ik zelf ook race. Maar ik ben ook elk jaar te vinden in Cavallino, op de beurs voor Ferrari-liefhebbers in Palm Beach Florida. Dat is heel belangrijk voor me. Ik neem wat foto s mee van recent werk en dat helpt. Ik weet niet precies hoeveel auto s ik al heb hersteld, maar ik weet zeker dat het er vele tientallen zijn. De meeste modellen heb ik al wel eens gehad, 512, 250 SWB Daytona, 275. Noem ze maar op. Nu gaat Hietbrink dus zijn eigen auto s bouwen. Retro moest het zijn. Net als de VW Beetle, Chrysler PT Cruiser en de Mini Cooper. Gebaseerd op de oude modellen, maar in een volledig nieuw De transformatie van een Ferrari GTO uit 1962 tot een VandenBrink 599 GTO Mugello, met dank aan Alwin Hietbrink. jasje en voorzien van de meest moderne technieken. Ik kreeg ooit van een klant de vraag of zoiets ook mogelijk zou zijn voor de Ferrari GTO uit Tijdens mijn zoektocht stuitte ik op ontwerpen van Michiel van den Brink, een naam in Nederland op dat gebied. Hij was ooit ontwerper voor Spyker. Hij had de ontwerpen voor zo n retro GTO liggen, maar niet de mogelijkheden ze De klant moet dan een Ferrari 599 kopen en die bij ons afleveren. Wij bouwen er dan een volledig nieuwe koets omheen. Het chassis, de motor en de meeste andere onderdelen nemen we gewoon over. Wat dat voor mensen zijn die een nieuwe Ferrari voor nog eens veel geld laten ombouwen? Nou ja, het zijn de mensen die het kunnen betalen Succes Het project wordt volgens de kenners zeker een succes. Toch heeft Hietbrink geen zin om dit succes echt te gelde te maken. Ook al zouden we er veertig van kunnen verkopen, dan nog doe ik daar niet aan mee. Je moet je voorstellen dat ik er ongeveer twee per jaar kan bouwen. Als ik daarin mee zou gaan, sta ik de komende twintig jaar dus van die koetsen te kloppen. Daar heb ik absoluut geen zin in. Ik doe dit omdat ik het een leuke uitdaging vind. Het moet daarom ook leuk blijven. En voor mij gaat de lol er vanaf als ik steeds hetzelfde moet doen. Ik sluit niet uit dat er na dit project iets soortgelijks voor een andere auto komt. Die gedachten zijn er zeker al, maar dit stopt na vijf exemplaren. Hoe de auto precies gaat heten, is nog niet helemaal duidelijk. Ferrari zal het zeker niet zijn. Dat komt omdat Ferrari alleen haar naam leent voor auto s die ze ook zelf getekend en gebouwd heeft. Alleen daarom al is het logischer dat de auto s onder andere de naam van ontwerper Van den Brink gaan dragen. Dat willen we zelf bovendien ook graag, omdat het ons project is waar we trots op zijn en waar we graag onze naam voor lenen. Dat het een bijzonder project is, blijkt overigens wel uit de manier waarop het internationaal is opgepakt. In bijna elk vakblad heeft het al gestaan. Daarop kregen we zo verschrikkelijk veel positieve reacties, dat het vertrouwen geeft. Maar spannend blijft het 14 Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/

9 Dag en nacht klaar staan voor de klant transport koeriersdienst Geen hanenkammen achter het stuur Met een jaarlijkse stijging van gemiddeld twintig procent koerst de omzet van Danny Kamphuis koeriersbedrijf in de richting van een miljoen. (door Gerrit Strijbis) Danny Kamphuis uit Hengelo startte in 1999 een koeriersbedrijf en hij beschikt nu over een wagenpark van tien auto s (en drie vaste medewerkers en oproepkrachten). Zijn gevoel voor dienstverlening is zijn verklaring voor het succes. Kamphuis Koeriers BV is dan ook zeven dag per week dag en nacht beschikbaar. Een kapotte zekering legde de productie lam. De tweehonderd medewerkers van een bedrijf op Schiphol stonden die nacht vervolgens met de handen in hun haar. Ze sloten hun koffiezetapparaat aan op een aggregaat en wachtten tot Kamphuis met een nieuw onderdeel zou arriveren. Dat vond ik een van de leukste gebeurtenissen uit m n loopbaan, want op dergelijke momenten kom je als koerier uitstekend tot je recht. Negen jaar geleden ruilde hij zijn baan als planner bij een taxibedrijf in voor het ondernemersschap. De gebrekkige service stond me tegen. Daarnaast houd ik van autorijden en ik wilde graag een eigen bedrijf beginnen. Het begin was moeizaam: het aanschrijven van potentiële klanten met de Gouden Gids als inspiratiebron leverde onvoldoende op. Dankzij het faillissement van een concurrent (Kamphuis nam het werk over) ging het lopen. Of liever gezegd: rijden. Met een jaarlijkse stijging van gemiddeld twintig procent koerst zijn omzet in de richting van een miljoen. Dankzij mond op mondreclame krijgen we steeds meer klanten. De groei van zijn onderneming heeft ook een keerzijde: hij zit zelden meer achter het stuur. Oostblok Internationale transporten bepalen een kwart van de omzet. Duitsland en Engeland zijn daarbij de meest gangbare bestemmingen, maar de laatste jaren constateert hij een sterk toenemende vraag voor ritten naar Polen en Tsjechië. Zijn auto s hebben geen tachograaf, maar Kamphuis hanteert de Rijtijdenwet wel als leidraad voor zijn bedrijfsvoering. Bijna altijd keren de auto s leeg terug naar Nederland. Er bestaat weliswaar een internationaal vrachtuitwisselingssysteem, Teleroute, maar vanwege de lage vrachtprijs maakt Kamphuis hier nauwelijks gebruik van. Dankzij mond op mondreclame krijgen we steeds meer klanten Daarnaast zorgen opdrachtgevers vaak op het laatste moment voor terugvracht: We riskeren onze dienstverlening niet voor veel rompslomp en een zakcentje. De medewerkers van een koeriersbedrijf weten nooit wat hun te wachten staat. Dat vind ik zowel de charme als het nadeel van een koeriersbedrijf. Zo dwong het transport van een bloedmonster naar het Academisch Ziekenhuis in Groningen hem zijn kerstdiner te onderbreken. Hij vertelt verder dat goede koeriersbedrijven zich van slechte onderscheiden door hun wagenpark, administratie en net voorkomen van de chauffeurs. Ik wil geen hanenkammen. De Verenigde Koeriers- en Expresbedrijven (VKE), een onderdeel van Transport en Logistiek Nederland (TLN), telt 350 leden wat slechts tien procent is van alle Nederlandse koeriersbedrijven. De VKE-leden hebben wel een marktaandeel van ongeveer veertig procent. VKE-secretaris Peter Jonkers schrijft de lage organisatiegraad toe aan het grote aantal relatief jonge eenmansbedrijven in deze sector. Bedrijven die auto s exploiteren met een laadvermogen onder de 500 kg hoeven bovendien geen vergunning te hebben. De drempel om een koeriersbedrijf te beginnen wordt waarschijnlijk nog lager. Door de veranderende wetgeving zal de vergunninggrens waarschijnlijk worden opgetrokken naar 1800 kg waarmee volgens Jonkers het aantal ondernemers dat zonder een specifieke opleiding en/of ondernemersvaardigheden een koeriersbedrijf kan starten, zal stijgen. Twentevisie 05/

10 Havi Travel jaagt duizenden Chinezen door Europa transport havi travel De bus is altijd het sluitstuk Directeur/eigenaar Gerard Langenhof (derde generatie) van HAVI Travel wil graag een vestiging in het westen: Connexxion kreeg de opdracht het Sternet rond Schiphol op te zetten, wij doen mee met 28 bussen zestien uur per dag. (door Mario van Santen) Met dank aan Neelie Smit-Kroes die de markt voor touringcars vrijmaakte, vechten touringcarbedrijven elkaar bijkans de snelweg af. Voor het merendeel van de ritten is het meer regel dan uitzondering dat tegen kostprijs wordt gereden. De tijden dat touringcarbedrijven floreerden zijn voorbij. Bij Havi Travel in Rijssen is er nog kaas op de boterham. Die wordt voor een belangrijk deel verdient door jaarlijks duizenden Chinezen door Europa te jagen. Het is al de derde generatie Langenhof die de Hengelose Auto Verhuur Inrichting in Rijssen bestuurt. Het was opa die in 1924 begon met Langhofs Autoverhuur Onderneming (LAVO). In de Tweede Wereldoorlog raakte hij zowel zijn auto s als zijn vergunningen kwijt. Na de oorlog bleken juist die papieren hard nodig om weer een onderneming te mogen starten. De HAVI in Hengelo had de oorlog niet goed doorstaan en wilde haar vergunningen wel overdoen. Voorwaarde die aan de overname gesteld werd, was dat de naam tenminste vijf jaar zou blijven bestaan. Toen die periode voorbij was, kende iedereen in Rijssen het bedrijf als HAVI. Die naamsbekendheid gooi je niet zomaar overboord en dus werd besloten de naam te handhaven, aldus Gerard Langenhof. Hij is de kleinzoon van de grondlegger en sinds hij eind 2006 alle aandelen van zijn vader overnam, volledig eigenaar. Vierde generatie Elke busonderneming in Nederland werkt met enorme piekperiodes en lange dalperiodes, aldus Langenhof. Toen ik het stokje overnam heb ik me ten doel gesteld met name die dalen flink op te halen. Ik heb bewust de stap genomen dit bedrijf door te ontwikkelen. Ook omdat de vierde generatie net is geboren. De pieken in de touringcarbusiness zitten in het voor- en najaar. Dat zijn de maanden waarin de senioren op vakantie willen en de scholen hun uitje plannen. In die maanden is er geen bus te krijgen, zonder ruim van te voren te reserveren. Dat gebeurt nog steeds. Dan word je een week van tevoren gebeld door iemand die een familiefeest in Berlijn heeft geregeld, maar even was vergeten dat je er ook nog naartoe moet. De bus is voor veel mensen het sluitstuk. Niet alleen in tijd, maar ook in geld. Scholen betalen bijvoorbeeld grif 27,50 euro per kind entree voor SixFlags, maar als ik dan een tientje per persoon vraag, vinden ze dat veel. En als zowel die school en die meneer van dat familiefeest ons nou gewoon had gebeld, dan hadden wij die reis voor hen geregeld en waren ze vast en zeker goedkoper uit geweest. Wij kopen namelijk al die hotelbedden in Berlijn en entreekaarten van de pretparken veel goedkoper in. Maar ja, dan hebben ze natuurlijk niet het gevoel een werelddeal te hebben gesloten Polen Het was Herman Nijhof die met zijn transportbedrijf Nijhof Wassink succesvol in Polen pionierde en de familie Langenhof wees op de mogelijkheden die er volgens hem ook voor een touringcarbedrijf lagen. Uiteindelijk zijn we in 1992 begonnen met een nieuw bedrijf in Wroclaw. Dat bleek een goede zet. Inmiddels hebben we een nieuwe vestiging opgezet in de plaats Kolo, precies tussen Poznan en Warschau, en rijden we er met tien bussen. Met die buitenlandse ervaring waren we ook niet bang het vervoer van Chinezen op te pakken. Dat werk kwam op ons af toen de Chinese regering bepaalde dat het voor de inwoners toegestaan was om naar Europa te reizen. We hebben toen drie Chinezen in dienst genomen. Die zaten hier op kantoor om de touroperators in China te bewegen hun busreizen bij ons in te kopen. Hoewel er geen andere mensen waren die dit werk konden doen, kregen ze van de IND toch geen verblijfsvergunning. Nu zitten ze midden in Peking en doen voor ons niet anders dan quoteren. Bulk Ook in Parijs zitten drie medewerkers van HAVI. Zij hebben de opdracht in heel Europa zo goedkoop mogelijk hotelkamers in te kopen. Je moet weten dat Chinezen heel erg prestatiegericht zijn. Ze willen niet alleen in zo weinig mogelijk tijd zoveel mogelijk landen zien, maar ook het onderste uit de kan als het om de prijs gaat. Het is dus aan ons de reis zo goedkoop mogelijk aan te bieden. Dat lukt aardig, mede door de lagere salarissen van de Poolse chauffeurs. Alleen daardoor zijn wij in staat veel groepen te mogen vervoeren, hebben de Polen een goede baan en de Chinezen en wij een goede deal. Dat het vervoer van Chinezen een goede deal is, blijkt wel uit de cijfers: in 2005 vervoerde Havi Travel Chinezen en vorig jaar nog eens Veel marge zit er niet op, maar alleen omdat we het in de bulk kunnen kopen, wordt er toch nog wat verdiend. Zie het maar als de wet van de grote getallen. Ondanks het internationale succes, blijft Langenhof ook in Nederland aan de weg timmeren en groeien. Overname is daarbij niet aan de orde. Door de privatisering zijn er veel mensen een busbedrijf begonnen en zijn taxibedrijven ook bussen gaan kopen. Dat was zo handig voor het discovervoer in het weekend en ach, als je die bus toch had kon je er net zo goed ook door de week ritjes mee verzorgen. Als gevolg van die enorme concurrentie en een overschot aan bussen zijn de prijzen zo sterk gekelderd, dat je ook nauwelijks nog vaste klanten hebt. Iedereen informeert overal naar de laagste ritprijs. Toen wij daarom enkele jaren geleden een touringcarbedrijf ter overname kregen aangeboden, hebben we serieus gekeken, maar uiteindelijk vriendelijk bedankt. We zouden er alleen blik mee kopen en met een veertig bussen hebben we dat zelf genoeg. Sternet Langenhof wil om te kunnen groeien graag een vestiging in het westen van het land. De bus is voor veel mensen het sluitstuk, niet alleen in tijd, maar ook in geld Daar komen de vele toeristen aan die we graag zouden willen vervoeren. Het heeft geen zin op dit moment in te schrijven op ritten van reizigers die op Schiphol landen, omdat de concurrentie uit de Haarlemmermeer altijd goedkoper is. Die hoeven niet eerst uit Rijssen te komen en dat scheelt een hoop kilometers en tijd. We zijn daarom erg gelukkig dat onze samenwerking in SLS, waar ook de bedrijven Maaskant en Oostenrijk in zitten. Want hoewel Connexxion de opdracht kreeg het Sternet rond Schiphol op te zetten, kunnen ze dat onmogelijk allemaal zelf. Wij mogen nu meedoen en gaan met 28 bussen zestien uur per dag de ritten meehelpen verzorgen. Dit soort orders is enorm belangrijk voor ons, want het zet ons ook in het westen op de kaart en helpt mee die lange dalen weg te werken. Twentevisie 05/

11 Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op column financieel accent Uw risicoafweging Iedereen wil iets bereiken in het leven. Veel geld verdienen is voor veel mensen een belangrijke doelstelling. Maar de kans dat u dat doel bereikt, is afhankelijk van veel factoren. Een goede inschatting van kansen en risico s kán helpen. U rijdt met uw auto naar een afspraak en hoopt op tijd te komen. De kans dat u tegenwoordig te laat komt, neemt steeds meer toe. Zéker met al die files in de spits. Het is een feit dat vooral wensen met effect op de langere termijn moeilijker zijn te realiseren. In deze langere periode kan u namelijk van alles overkomen. Elke keer als u iets overkomt bij de invulling van een wens of doelstelling blijkt dat u de kans niet goed had ingeschat Want als u had geweten van die file, had u toch een andere route gekozen? Afwegingen Als accountant werken wij samen met ondernemers bij de invulling van jaarrekeningcontroles, bedrijfsovernames, financiering, etcetera. Als ondernemer hebt u te maken met een continue afweging van kansen, maar ook met risico s. Moet ik een bedrijf of een machine nu kopen of helemaal niet? Kan ik extra personeel aannemen of kom ik hiermee op langere termijn in de problemen? Onbewust maakt u dagelijks veel afwegingen. Het valt daarbij op dat de kans op mislukken vaak laag wordt ingeschat. Kansen en risico s Als accountant hebben wij veel te maken heb met de afweging van kansen en risico s. Vanuit de internationale accountancypraktijk kwam een aantal jaren geleden de in ons vakgebied veel gebruikte COSO benadering overwaaien. Deze gaat in op risicobeheersing binnen organisaties en onderkent enkele stappen die u ook kunt gebruiken bij het bereiken van uw eigen doelstellingen en wensen: Stap 1: Met welke belangrijke (omgevings)factoren moet ik rekening houden? Stap 2: Welke risico s kan ik onderkennen? Stap 3: Welke (interne) controles zijn nodig om risico s te beperken? Stap 4: Waar sta ik nu? Welke informatie heb ik nodig om bij te sturen? Stap 5: Wat moet ik doen? Welke (bijstuur)acties moet ik nemen? Bij de accountancy verwacht u waarschijnlijk dat stap drie het belangrijkste is. Mis! In de accountancypraktijk zijn juist de eerste en de tweede stap van belang. Waarom? Door goed na te denken met wie u samenwerkt en door goed na te gaan wat er in uw omgeving of uw bedrijf mis kan gaan en wat voor u belangrijk is, kunt u vrij snel en systematisch kansen en risico s in kaart brengen. Uitgangspunt voor iedereen is namelijk: de omgeving in kaart brengen inclusief risico s én kansen op kortere en langere termijn. Het werk van een accountant is ook gericht op het nadenken over wat er in de dagelijkse praktijk mis kan gaan en welke effecten dit kan hebben voor u of een onderneming. Of dit nu op de korte of de langere termijn is. Praktijkvoorbeeld Stel u levert al jaren uw producten aan alleen maar tevreden klanten. Uw onderneming draait naar behoren en u behaalt een bescheiden doch voor u acceptabel nettoresultaat. Maar wat als zich nu het volgende voordoet? Eén van uw grootste klanten kan of wil niet meer betalen of uw producten vinden opeens geen aftrek meer of uw klanten blijken ineens massaal naar een (goedkopere?) concurrent te gaan of uw producten blijken verborgen gebreken te hebben en uw klanten stellen u aansprakelijk voor geleden schade Jarenlang hebt u geen tegenslag gehad, maar opeens komt u onverwacht in de problemen. Belangrijk is het vooral niet op voorhand wegcijferen van risico s of kansen met de motivatie dat gebeurt mij toch nooit. De kunst is juist eens stil te staan bij de gevolgen als juist die risico s (of kansen) zich voordoen! Wat doet u dan? Vanuit de accountancy gaan we na of de onderkende risico s voldoende worden beperkt en of de kansen juist worden benut. Uiteindelijk worden de risico s afgezet tegen risicobeperkende maatregelen. Of juist bijsturende werkzaamheden van de ondernemer zelf of van derden. Voordeel van deze systematische benadering is: vooral eenvoudig inzicht (op hoofdniveau) in de voor u te onderkennen risico s, de reeds aanwezige risicobeperkende maatregelen en de nog niet afgedekte risico s. Uiteindelijk kunt u na deze analyse gecombineerd met een afgewogen kosten- en batenafweging tijd en geld besparen. Als u eens goed nadenkt over uw eigen doelstellingen en wensen kunt u dit theoretische kader ook spiegelen aan uw eigen doelstellingen. Wat doe ik? Wat wil ik bereiken? Wat of wie beïnvloedt mijn doelstellingen? Wat kan er misgaan en welk effect kan dit hebben? Tenslotte Stilstaan bij de risico s die het bereiken van uw doelstellingen bedreigen is goed. U moet immers weten wat het bereiken van deze doelstellingen in de weg kan staan of wat er kan misgaan. Voordeel van de in het kort beschreven benadering is, dat inzicht op hoofdniveau in mogelijke risico s en kostenbeperkende maatregelen kan worden verkregen. Verder kunnen ondernemingsdoelstellingen beter worden beheerst. Hebt u zich wel eens afgevraagd wat voor u te onderkennen risico s zijn bij het bereiken van uw doelstellingen? En hebt u hierover al eens met uw accountant van gedachten gewisseld? Drs. P.A.B. Konniger RA De auteur is als registeraccountant werkzaam bij Ten Kate & Huizinga te Enschede Twentevisie 05/

12 Kunstgras van Ten Cate wellicht als hockey-ondergrond bij Olympische Spelen in China interview ten cate De belemmeringen van Loek de Vries Achter de schermen is Loek de Vries druk bezig om het kunstgras van Ten Cate als ondergrond te krijgen bij het hockey tijdens de Olympische Spelen volgend jaar in China. (door Jan Medendorp) Nee, hij is niet uit het regionaal innovatieplatform gestapt, beklemtoont Loek de Vries, Chief Executive Officer van Koninklijke Ten Cate. Ik heb mijn werk daar gedelegeerd. Ik vind het innovatieplatform te bureaucratisch, het is te groot geworden. Over dat innovatieplatform, over zijn telefoongesprek over de luchthaven met de Enschedese burgemeester Peter den Oudsten die hem in de hoek zette en over zijn samenwerking met Gerard Sanderink van Oranjewoud sprak De Vries vrijuit tijdens het ondernemerscafé Memphis dat RTV Oost maandelijks organiseert. Als het over Ten Cate gaat, lijkt kunstgras het belangrijkste onderwerp, hoewel de marges op andere producten groter zijn, aldus De Vries. Onze grootste cashcow is veiligheid en beschermend weefsel. Loek de Vries heeft Ten Cate in de afgelopen jaren onder zijn bewind totaal omgeturnd. Het is een bedrijf geworden dat gespecialiseerd is in technische textiel in de meest brede zin des woords. Het is dankzij die omslag gegroeid tot een omzet van 750 miljoen met werknemers van wie driekwart in het buitenland. We hebben zo rond de 40 vennoten op vier continenten, met marketing, sales- en productiebedrijven. Waarmee De Vries tussen de regels al laat doorschemeren dat niets hem tegenhoudt het boeltje op te pakken en elders in de wereld weer neer te zetten. Hij is het gedoe zat over winstdelingen met Nederlandse werknemers die relatief gezien minder bijdragen dan vanuit buitenlandse vestigingen. Behalve dan de grote plannen voor het nieuwe hoofdkantoor met kenniscentrum in Nijverdal. Kunstgras Vorig jaar deden zich bij Ten Cate capaciteitsproblemen voor. Dat kostte omzet, dat ging voor een deel ten koste van de beurskoers. Dat is een van de redenen dat De Vries de fabriek (Mattex) van een van zijn vroegere directeuren in Dubai kocht. In de fabrieken in Amerika is tien miljoen geïnvesteerd, in Nijverdal 12 miljoen. In totaal kan Ten Cate nu jaarlijks op veertig productielijnen zestig miljoen kilo kunstgrasgaren verwerken. En het is nog niet genoeg. Tot 2009 zitten de kunstgrasfabrieken van Ten Cate tjokvol orders. De Vries ligt er nu minder wakker van dan vorig jaar. Als er veel vraag is en weinig aanbod, dan kun je natuurlijk met het prijsmechanisme spelen. Bewuste schaarste? Het is niet bewust, maar het is wel mooi meegenomen. Vooral in de wetenschap dat Ten Cate circa 65% marktaandeel heeft. Wereldwijd. En De Vries wil dat niet alleen vasthouden, maar zelfs uitbreiden. Want de enorme groei zit natuurlijk vooral bij de amateurclubs (voetbal, hockey, cricket) en in de zogeheten landscape (bermen, vliegvelden, noem maar op) die naar verwachting een miljardenmarkt wordt. Maar niet elke amateurclub kan zich de allerbeste kunstmat (zoals bij Heracles) permitteren. Ik ben nog wel officieel lid van het innovatieplatform. Maar ik vind het zonde van mijn tijd om een dag lang over procedures en dergelijke te praten Het probleem voor De Vries is dat voor leken alle kunstgrasvelden hetzelfde zijn. Waar hij probeert vast te houden aan een bepaalde minimumkwaliteit, komen concurrenten niet zelden met troep op de proppen. Daarom is hij erbij gebaat dat grote sportbonden minimumeisen gaan formuleren. En daarom loopt hij het hoofdkwartier (van Blatter) van de wereldvoetbalbond in Gèneve plat (waar overigens ook het gras van Ten Cate ligt). Olympische Spelen Peking Om echt door te stoten met kunstgras, is net niet degraderen met Heracles onvoldoende. Dat beseft De Vries terdege. Bij de nieuwbouw van het DSB-stadion in Alkmaar had Louis van Gaal graag het kunstgras van Ten Cate gehad, maar de spelers hielden het tegen. Achter de schermen lobbyt Ten Cate om kunstgras te gebruiken bij de WK in 2010 in Zuid-Afrika. In de voorrondes wordt al op ons kunstgras gespeeld. Aan het einde van dit jaar wordt een fonkelnieuwe fabriek van Ten Cate in China opgeleverd. Hoe zijn de ingangen bij de Chinezen? Wij zijn heel nadrukkelijk bezig bij de Olympische Spelen in China. We hebben goede hoop dat dat voor elkaar komt. Onze vezels zijn uitgebreid getest voor zes veldhockeyvelden. Wij hebben verbindingen via onze bedrijven in China met het Olympisch comité. De volgende generatie kunstgras wordt eind volgend jaar verwacht. En dat is beter dan echt gras, heeft De Vries meermalen verklaard. Gerard Sanderink Kunstgras valt niet overal in de smaak. Bij Omniworld en Cambuur is gedonder geweest met het kunstgras. Volgens De Vries ligt dat niet aan de superieure vezels maar aan de wijze waarop de mat is aangelegd. Horizontaal heeft De Vries de markt wel in de kladden, maar verticaal minder, Ten Cate levert (nog) niet rechtstreeks aan clubs of bedrijven. Wij willen ook aan het eind van de waardeketen een positie hebben. Dat proberen we te krijgen door het aangaan van allianties of door middel van financiële deelname in marketingorganisaties. En we willen de concurrentie aangaan met de aannemers. We ontwikkelen systemen voor de aanleg van kunstgrasvelden. Ons doel is de installatiekosten met zeker de helft te verminderen. Voor de aanleg en ontwikkeling van dergelijke systemen is gesproken met Edelgrass uit Genemuiden, maar dat staat te koop wat de gesprekken niet bevordert (en Ten Cate wil het niet hebben, benadrukt De Vries). Ook is gesproken met Arcadis, maar daar is Ten Cate minder tevreden over. Er lijkt wat moois te ontstaan met Oranjewoud van Gerard Sanderink die de laatste tijd veel in de skybox van Ten Cate (bij Heracles) is gesignaleerd. Sanderink is een uniek en een plezierig mens. Hij weet precies hoe dit soort dingen gespeeld moeten worden. Waarom zegt u nou niet gewoon dat u binnenkort met Oranjewoud met een kunstgras-systeemtegel komt of zoiets. Lachend: Mag niet van Gerard. Innovatieplatform Waar Ten Cate met zijn producten voor de luchtvaart (Airbus 380) grote successen boekt, lukt het niet in Twente dat duidelijk te maken. Er gingen geruchten dat De Vries inmiddels al uit het innovatieplatform was gestapt, maar dat spreekt hij tegen. Ik ben nog wel officieel lid, maar ik heb het gedelegeerd. De Vries is leider van de cluster Materials and Megatronica. Ik heb andere dingen te doen. Maar die houding is veelzeggend. Ik vind dat het innovatieplatform te bureaucratisch is geworden, het is te groot geworden, we zitten met wel 28 man aan tafel, daardoor is de vaart eruit. Ten Cate doet niet meer mee, althans officieel nog wel, maar de eigen agenda is weer uit de la gehaald. Ja, zoals we dat altijd hebben gedaan met het maken van contacten en het leggen van verbindingen. Een kans die gemist wordt, erkent De Vries. Twente is een materialengebied: 28% van de beroepsbevolking werkt in dat domein. Zijn eigen masterplan in Nijverdal, het zogenaamde Materials Valley en de Universiteit Twente werken samen. Wij proberen industrieel onderzoek, toegepast onderzoek en fundamenteel onderzoek aan elkaar te koppelen. En dan de genadeklap: Ik vind het zonde van mijn tijd om een dag lang over procedures en dergelijke te praten. Luchthaven Ook bij de plannen om de luchthaven overeind te houden, heeft De Vries het deksel op de neus gekregen. Kort samengevat: een kleine groep ondernemers heeft het plan gelanceerd bij de luchthaven voor een zogenaamde M3-poort wat staat voor materials, maintenance en megatronica. De luchthaven met 600 hectare en de 2,3 kilometer lange landingsbaan waar ook zware vliegtuigen kunnen landen, was cruciaal. We hebben ons niet bemoeid met de burgerluchthaven. Wij hebben ernaar gekeken om daar luchtvaartgebonden industrie te realiseren en dat is schone industrie. Ik kan u ook zeggen dat er vanuit de luchtvaartwereld, en dan moet u aan grote bouwers van vliegtuigen denken zoals Airbus en Boeing, grote belangstelling was. Dat soort bedrijven zien ook graag dat onze innovaties op het gebied van composieten een verdere vlucht krijgen. Met de universiteit om de hoek zou dat grote kansen hebben. Boeing heeft een aantal knowledgecenters op de wereld en zo n centrum zou in Europa hier in Twente prima passen. Nee, dat geeft geen overlast, dat is stille research. Wij hebben de plannen laten doorrekenen door de Universiteit van Amsterdam, die komen uit op hoogwaardige arbeidsplaatsen voor Twente. Maar De Vries en de zijnen zijn in Twente tegen een muur gelopen. Wij hebben dat plan ingeleverd bij de provincie, bij gedeputeerde Rietkerk en bij de Enschedese burgemeester Den Oudsten. Zij hebben nu de regie. Maar dan bel je Den Oudsten toch een keer en vraag je naar de stand van zaken. Dat heb ik gedaan. Maar Den Oudsten zei niet veel, behalve dat hij (Den Oudsten dus) de regie had. Zei hij dat echt, ik ben de baas, ik maak dat uit. Zo ongeveer ja. We hebben afgesproken dat wij standby staan en als hij ons nodig heeft, horen we het wel. 22 Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/

13 Jan Wegstapel, chef geld Wegener, stapt over naar Ten Cate interview cfo Brein achter de ego s (door Jan Medendorp) Logisch dat Jan Wegstapel (1955, Holten) goed in het functieprofiel van Chief Financial Officer (CFO) van Ten Cate past. Met zijn CV om te likkebaarden zou hij bij veel bedrijven met open armen worden ontvangen. Loek de Vries wilde een man hebben die complementair is, die kan spiegelen. Diezelfde De Vries sprak ooit denigrerend over ondernemers die hun oren laten hangen naar de financiële mensen: Waar visie ontbreekt, daar komen boekhouders aan de macht. Wegstapel studeerde aan de Universiteit Twente werktuigbouwkunde en aansluitend bij bedrijfskunde (cum laude). Voor Wegstapel kwam Ten Cate op exact het goede moment, Wegener lijkt een overname aanstaande. Eerdere aanbiedingen (uit het westen) wees Wegstapel af. Ik hoef nu niet te verhuizen. In veertien jaar tijd heeft Wegstapel bij Wegener ( concerncontroller, 1998 stafdirecteur Financiën en daarna CFO) wel zo n beetje alles meegemaakt wat je zou kunnen meemaken als je geïnteresseerd bent in financiën. De vroegere bestuursvoorzitter Appeldoorn kocht in de jaren negentig rijp en groen als het etiket media er maar op geplakt zat; Appeldoorn verwachtte weinig heil van de kranten en hij was voornemens van Wegener een multimediaal bedrijf te maken. In die tijd (1996) is Herman Heinsbroek nog multimiljonair gemaakt met de aankoop van muziekuitgever Arcade dat niet veel later (1999) voor een appel en een ei weer werd afgestoten. Appeldoorns opvolger Jan Houwert daarentegen heeft er weer een echt krantenbedrijf van gemaakt, onder meer dankzij de gedurfde overname van de VNU-dagbladen in Wegstapel zag in zijn veertien jaar tijd de omzet overigens groeien van (omgerekend naar euro) zo n 355 miljoen in 1993 tot 670 miljoen in 2006 (het topjaar qua omzet was 2004 met bijna 800 miljoen). Mannen met ego s Maakt het uit of je boekhouder bent van een krantenuitgever of van een producent van kunstgras? Voor mij maakt dat wel wat uit. Je bent niet alleen maar met cijfers bezig, je moet er ook iets mee hebben, het moeten voor mij leuke producten zijn. De CFO s zijn als gevolg van al die boekhoudschandalen in de afgelopen jaren toch een beetje gemankeerde ondernemers geworden. Hoe is de rol van de CFO met mannen met ego s als Jan Houwert en nu Loek de Vries? Soms zit je in de rol dat je moet afremmen, dat je moet zeggen ja, jongens, maar dat is Jan Wegstapel, die man die veertien jaar de financiën deed voor Jan Houwert bij uitgever Wegener en nu bij Ten Cates Loek de Vries. echt veel te veel, dit gaan we niet voor een bedrijf betalen of die investering is onverstandig. Maar ik heb ook wel eens in situaties gezeten dat ik bijna moest pushen om een investering te realiseren. Het is wat De Vries ook zegt over dat spiegelen aan elkaar, het is checks and balances, ook in het bestuur van de onderneming. London City In een van de zeldzame interviews die Wegstapel in de afgelopen jaren gegeven heeft (aan FEM Business in 2003 na de zware hypotheek die Wegener had genomen voor VNU) werd hij geconfronteerd met een analist die het koersdoel van Wegener op een euro had staan. Toen heb ik gezegd dat ons koersdoel veel hoger ligt, en dat is er gelukkig ook wel uit gekomen. Daar ben je dan ook wel de financiële man voor om het bedrijf door zo n periode heen te sturen en het financieel weer gezond te maken. Ik ben bij Wegener vertrokken op 6 maart en toen lag er een stevige balans en konden ze heel goed verder. Ook Loek de Vries is altijd erg bezig met de koers van het aandeel Ten Cate. Niet in de laatste plaats waarschijnlijk ook omdat hij zelf aandelen en opties heeft. Maar Jan Houwert bezit zelfs 17% van de aandelen Wegener. Dan praat je wel heel direct over je eigen portemonnee. Het verschil in besturen tussen deze heren is klein, Houwert is met 17% tenslotte niet de grootste aandeelhouder. Je zit toch onder de tucht van de grote beleggers uit de Londense City; die bepalen uiteindelijk wat je doet als onderneming en die rekenen elk kwartaal of elk jaar met je af. Twentevisie 05/

14 Op de keien gezet bij Thales, binnengehaald bij Norit om de snelle groei te structureren interview frans van rooijen Manager of ondernemer? (door Jan Medendorp) Bij Thales werd hij eind vorig jaar op de keien gegooid (naar het geruchtencircuit meldt een afkoopsom van om en nabij een half miljoen euro) omdat hij de reorganisatieplannen zou hebben laten lekken. Hij lag een paar maanden op de bank en liep feesten en partijen af (als voorzitter van de Club van 83), wat hem inderdaad een telefoontje opleverde van René Kuipers die een opvolger voor zichzelf zocht bij de Noritfabriek in Enschede. Frans van Rooijen (48) is terug aan het front. Frans van Rooijen, sinds 1 december vorig jaar directeur in Enschede van Norit. Van Rooijen heeft maar liefst 23 jaar voor Thales gewerkt. Bij de verkoop van toen nog Signaal door moeder Philips aan Thompson kwam zijn carrière in een stroomversnelling. Tot die tijd zat hij in de verkoop. Bij Philips had je vroeger twee poten, de techneuten en de commerciële mensen. Diezelfde verdeling was ook sterk binnen Thales doorgevoerd. Tussen de commerciële directeur en de technisch directeur en de kolommen daaronder stond de communicatie altijd een beetje onder spanning. In 1990 werd als bruggenhoofd de coordination committee opgericht waarin ook Van Rooijen werd opgenomen. Ze zochten een vent met verstand van verkoop, commercie, marketing en iemand die kon analyseren. Het comité stond onder leiding van de toen net aangetreden Han Willem Soetens. In de tijd dat ik begon, nam Thales nog ineens honderd of honderdvijftig HBO ers per jaar aan. Zie dan maar eens op te vallen. Maar het lukte en Van Rooijen brak door. We werkten veel met onder meer de Boston Consulting Group en dat soort bedrijven; in al die jaren is wat geld verbrand aan die gasten. De verkoopnetwerken werden in elkaar geschoven en R&D-programma s op elkaar afgestemd. Na de coordination committee volgden andere staffuncties veelal in het kielzog van Soetens, die het wel zag zitten met Van Rooijen. Soetens was een heel goede diplomaat, maar van strategie had hij niet veel kaas gegeten. Ja, daar ben ik goed in, ik schreef de strategische plannen, speeches, ook de bekende zeepkistrede voor topman Van Amerongen. Van Amerongen is overigens onlangs weer benoemd in de Raad van Commissarissen van Thales. Acht directeuren weg Na de grote reorganisatie van 1999 kwam Van Rooijen in de directie van Thales terecht. Een kernteam van Thales geadviseerd door Bureau Berenschot schreef een volstrekt nieuwe matrixstructuur voor het bedrijf. Het was bijna hoogmoedig. Er kwam feitelijk een totaal nieuw bedrijf te staan, met een nieuw managementteam, met businessunits en de emotie waarbij honderden mensen moesten afvloeien. De successen van Thales in de laatste vijf, zes jaar zijn daar aan te danken. Nadat de top afscheid had genomen, kwam de nieuwe man Peels in 2001 in een gespreid bedje terecht. Terugkijkend is Van Rooijen nog steeds oprecht verbaasd dat de reorganisatie zo goed heeft uitgepakt. En hij realiseert zich ineens ook dat van de acht nieuwe directeuren die toen aantraden niemand meer bij Thales werkt. Afgezien van Arno Peels dan. Raar hé? Het waren allemaal topmensen die waren uitgeselecteerd, die waren komen boven drijven en na vijf, zes jaar zijn ze allemaal weg, uit de directie in elk geval. Ook Van Rooijen dus die tevens al zijn leuke bijbaantjes bij de IKT en Metalectro (waarvan hijzelf nog aan de wieg had gestaan) moest inleveren omdat het zogenaamde Thales-zetels waren. Behalve de Club van 83, de sponsorbeweging van de FBK-games. Club van 83 Ik zeg je eerlijk dat het goed uitkwam dat ik van de Club van 83 voorzitter ben. Dan blijf je in het circuit. Ik wilde gezien worden, handjes geven en vertellen dat ik weer in de markt was. Hij kreeg een paar aanbiedingen, van bedrijven uit het westen die wel geïnteresseerd waren in een man die zelf wilde investeren. Ik heb ook serieus nagedacht om een bedrijf te kopen. Ik heb een paar centen, wat als hefboom had kunnen dienen. Maar de hamvraag is natuurlijk: is Frans van Rooijen een echte ondernemer? 23 Jaar in de veilige omgeving van Thales maakt tenslotte niet het beste los in mensen. Weet je, die vraag heb ik mezelf ook steeds gesteld. Ik ben volgens mij een ondernemende manager en een redelijk voorzichtige ondernemer. De carrière van Van Rooijen kenmerkt zich door opeenvolgende reorganisaties met als hoogtepunt de omkanteling van 1999 die hij wellicht niet aangedurfd had als het zijn eigen bedrijf was geweest. Van Rooijen reageert geërgerd, daar doe je hem mee tekort. De laatste zes jaar was ik bij Thales directeur van de businessunit Services. In de zes jaar dat ik daar zat, is de omzet meer dan verdubbeld, van 55 naar 120 miljoen en de winst steeg van 4 naar 16 miljoen euro. Ja dag, services betekende bij Thales grotendeels compensatieopdrachten, gedwongen winkelnering dus. Getroffen kijkt Van Rooijen op: Dat is niet waar. Er zijn veel bedrijven die daar achter aan lopen. Stork leeft er zelfs van. Er is wel degelijk concurrentie. Je moet echt je best doen om dat werk binnen te halen. Het is allemaal niet zo vanzelfsprekend; voor JSF heeft Thales bijna geen werk gekregen, maar dat kwam omdat Thales in het verkeerde Boeing-kamp zat. Groei Via de netwerken hing op een goede dag voor Van Rooijen René Kuipers van Norit aan de lijn. Een bedrijf (met een omzet van 270 miljoen en dat in 147 landen levert) met wereldwijd werknemers van wie 220 in Enschede en dat worden er dankzij de bouw van een nieuwe fabriek aan het eind van het jaar zestig meer. Het bedrijf is inmiddels al overgegaan van een drie- naar een vijfploegendienst. Kuipers wil dat ik als opvolger van hem in Enschede de organisatie meer structureer aanbreng om snelle groei mogelijk te maken. Dus meer procedures inbrengen, meer standaardisatie zonder het ondernemersschap te verliezen. In dit bedrijf zit geweldig veel ondernemersschap en dat wil je natuurlijk niet kwijt, maar het is ook wel handig om standaardoplossingen in de kast te hebben liggen. Norit, dat waterzuiveringsinstallaties bouwt, zal in de komende jaren naar verwachting heftig groeien. In het verleden zijn zelfs bedrijven aan snelle groei ten onder gegaan, daarom is de Britse investeerder Doughty Hanson & Co aangetrokken als aandeelhouder. Een briljante zet, vindt Van Rooijen, die zelf geen aandelen heeft. Kuipers heeft 20% overgehouden. Dat las ik ook in de krant, zegt hij effen. Ik zit natuurlijk niet in de positie om daar overleg over te hebben. Maar als het aan Van Rooijen ligt, komt er wel een optieregeling. Ik sluit niet uit dat ik dat ooit eens ga opwerpen ja. Maar ik moet mijn arbeidsvoorwaardelijke gesprekken niet via Twentevisie voeren. Kuipers De samenwerking met Kuipers lijkt complex. Hij was niet alleen de voorganger van Van Rooijen in Enschede, hij is ook oprichter van het bedrijf en is bestuursvoorzitter van de holding. Daar heb ik inderdaad veel met hem over gesproken. Als jij je met de dagelijkse gang van zaken blijft bemoeien, heb je een dure man aangetrokken aan wie je weinig hebt, heb ik gezegd. En Van Rooijen heeft zijn kwaliteiten als manager al moeten aanspreken, want ook in de wereld van waterzuivering is niet alles goud wat er blinkt. Niet alle projecten gaan goed. Er zijn natuurlijk wel eens uitvoeringsproblemen. Ik word geacht de oplossingen te organiseren door bijvoorbeeld prioriteiten te stellen. Nee, het is allemaal niet heel vervelend hoe het voor Van Rooijen is afgelopen. Het is niet voor niets dat journalisten aan bronbescherming doen. Door mij is Frans van Rooijen bij Thales ontslagen. En daarom ben ik ook dolblij dat hij bij Norit als algemeen directeur in Enschede weer goed terecht is gekomen. Het verhaal in een notendop: ik kwam Frans van Rooijen s nachts vorig jaar tegen in een kroeg in Enschede. Het was in de periode dat het rommelde bij Thales. Topman Peels had al een paar keer in zijn voorwoordje in het personeelsblad geschreven dat een reorganisatie onvermijdelijk was. Ik sprak Van Rooijen aan over die voorwoordjes en hij meldde dat de plannen de week erna naar buiten zouden worden gebracht. Nieuws! Nu wilde ik ook weten hoeveel mensen de zak zouden krijgen. Aantallen, Frans, ik wil ook aantallen horen. Substantieel, antwoordde hij. Harde cijfers heeft hij nooit genoemd. De dag erna (een zaterdag) ben ik vakbondsbestuurders en contactpersonen (vakbonden hebben kaderleden, er zijn OR-leden, ik ken niet alleen beroepshalve maar ook persoonlijk een aantal mensen binnen Thales) gaan bellen. Vrij snel had ik alle informatie over de reorganisatie verzameld. Inmiddels was ook de Thales-top gealarmeerd en Van Rooijen zocht namens het bedrijf contact met mij om me te bewegen niet maandag, maar dinsdagmiddag mijn nieuws naar buiten te brengen via RTV Oost. Ik stemde in. Tot ik via een andere relatie vernam dat topman Peels om mij een hak te zetten een exclusief interview had aangeboden aan de regionale krant. Toen ik dat hoorde, heb ik direct alle informatie die ik bezat publiek gemaakt. Van Rooijen heeft bovenstaand verhaal ook intern verteld bij Thales. Ik heb (wat ik nooit doe) dit verhaal per mail rechtstreeks met Peels gecommuniceerd. Maar die had toch al de pest aan Van Rooijen en heeft hem geslachtofferd. Saillant detail is dat ik in die periode ook hoorde dat Van Rooijen zo n beetje mijn privé-woordvoerder was bij Thales. Van Rooijen heeft dat werk in zijn tijd als man van Personeelszaken erbij gedaan, later niet meer. Bij Thales had iedereen angst voor je; ik blijkbaar minder dan de rest, dus als jij belde, kwam je bij mij terecht. Achteraf gezien is Van Rooijen niet ongelukkig met de gang van zaken. Ik heb het niet gezocht, echt niet, maar goed, jij bent daar redelijk instrumenteel in geweest. (JM) 26 Twentevisie 05/2007 Twentevisie 05/

15 Wim Steenkamp biedt Ten Cates Loek de Vries kistje wijn aan achtergrond beurs Smallcaps presteren beter (door Jan Medendorp) De mogelijke overname van ABN AMRO zorgde ook in april voor speculaties op het Damrak, de AEX steeg tot ruim 530 punten. De koersstijging van ABN AMRO is verantwoordelijk voor een stijging van circa 18 punten van de Amsterdamse beursgraadmeter. Daarnaast zorgen de eerste kwartaalcijfers voor de nodige beweging. De meeste cijfers vielen niet tegen, vindt Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Midden-Twente. De oostelijke ondernemingen hebben opnieuw een goede maand achter de rug met een stijging van ruim 6%. Vanaf 1 januari bedraagt de stijging al zo n 16%. Een uitstekende prestatie waarbij de uitgekeerde dividenden zelfs nog buiten beschouwing zijn gelaten. Het aandeel TKH zal op 14 mei gesplitst worden (vier nieuwe voor één oude). Dat zal het aandeel goed doen omdat de verhandelbaarheid verbetert. TKH is vorig jaar al met 70% gestegen, dit jaar met 22%. Je vraagt je af waar dat eindigt. Ook al omdat de eerste kwartaalcijfers in de smaak vielen bij de beleggers. De machinegroep van TKH presteerde boven verwachting, de bandenbouwmachines namen liefst de helft van de omzetgroei voor hun rekening. De nettowinst steeg met ruim 30%. datum Index 31/12/ Verschil AEX 495,59 510,50 530,81 3,98% AScX 689,41 768,00 796,20 3,67% OAX 350,80 383,86 410,38 6,91% TKH Group 64,10 69,65 77,95 11,92% Wavin 14,80 14,80 16,71 12,91% Kon. Grolsch 31,40 29,99 31,45 4,87% Nedap 27,75 31,49 33,75 7,18% Kon. Ten Cate 23,21 28,10 29,77 5,94% Oranjewoud 4,94 6,29 6,30 0,16% Wegener 10,99 15,43 16,99 15,58% Stork 39,78 38,40 38,63 0,60% Reesink 98,95 103,00 114,50 11,17% naam fonds koopkoers actuele koers stijging/ daling (%) Smallcaps Smallcaps blijven interessant. Er blijft fantasie in de industriële bedrijven, noemt Steenkamp dat. Wegener kon ruim 8% bijschrijven en Grolsch werd dankzij een koopadvies van Goldman Sachs 7% meer waard. Nedap (waar de Rabo het advies verhoogde naar kopen ) en Ten Cate stegen een keurige 5%. Over de kwartaalcijfers van Ten Cate is Steenkamp (die tijdens Memphis Loek de Vries van Ten Cate een kistje wijn aanbood vanwege een eerdere gedane te lage voorspelling) niet enthousiast. Het technische textiel deed het fors beter, maar het kunstgras liet te wensen over. Ik ben wel enthousiast over de uitgebreide range van innovatieve producten. Technisch stand benchmark huidige benchmark stijging/ daling (%) benchmark 05-jan Ordina 17,11 17,94 4, ,91 AMX 12-jan Grolsch 31,00 31,45 1, ,11 AscX 19-jan ASML 19,55 19,99 2, ,93 AEX 26-jan Crucell 20,93 18,72-10, ,09 AMX 02-feb TomTom 31,65 31,17-1, ,73 AEX 09-feb SBM 28,23 26,26-6, ,53 AEX 23-feb Aegon 15,28 15,23-0, ,12 AEX 09-Mar TKH Group 64,80 77,95 20, ,19 ASCX 30-Mar ING 30,92 33,64 8, ,12 AEX 20-apr TNT 33,65 33,18-1, ,93 AEX 27-apr Wolters Kluwer 21,25 21,78 2, ,00 AEX Maandelijks spelen we het Rabo-beleggingsspel tijdens het radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via internet ( nl). Hoe hoog zal de AEX staan bij het volgende café op 29 mei? Over april kon helaas geen prijswinnaar worden aangewezen, de reden was buitengemeen sneu: de formulieren waren kwijtgeraakt. Het kistje wijn werd daarom aangeboden aan Loek de Vries van Ten Cate met wie Rabo-collega Landkroon een paar maanden geleden een weddenschap had afgesloten. De Vries voorspelde een beurskoers van Ten Cate boven de dertig euro, volgens Landkroon zou dat moeilijk zijn. De Vries kreeg dus gelijk. Uit een soort spijtbetuiging over het kwijtraken van de formulieren heeft Steenkamp voor de komende maand drie kistjes wijn beschikbaar gesteld, de kans op is dus nu wel groot geworden: even invullen via twentevisie.nl. staat het aandeel er goed voor, maar ik vind het onvoldoende voor een koopadvies. Stork kon in het eerste kwartaal de beleggers ook niet overtuigen. Vooral de divisie Aerospace stelde zwaar teleur. Het aandeel moest direct na de cijfers 5% inleveren. Het blijft wat mij betreft een mager houden advies. Wekelijks koop ik aandelen op basis van de Tip van de Week van Wim Steenkamp (elke vrijdagmiddag tussen en bij Radio Oost in het programma PuntKomma, zie ook elders op deze pagina). Via Binck, want dat is volgens mij de mooiste site. Binck staat overigens zelf niet tussen de tips waar het klantenbestand wel sterk groeit, de waardering op het eerste gezicht aantrekkelijk is te noemen en Amerikaanse kapers op de kust liggen. Ik kan mijn mening geven (het is tenslotte mijn spaargeld dat er inmiddels aardig in gaat zitten en de door mij zo gehoopte winst valt vooralsnog tegen), maar Wim Steenkamp (en zijn collega Martin Landkroon) bepalen. En ik luister en koop of verkoop. Zo is het afgesproken. Mijn beurt komt aan het einde van het jaar om te bezien of ik meer dan het gemiddelde heb verdiend of verloren. (JM) Twentevisie 05/

16 Amusementhal katalysator voor eendrachtig Go Planet interview entertainment Lionel Richie effent pad voor meer internationale artiesten 30 Als de voortekenen niet bedriegen is de Enschedese amusementsboulevard Go Planet nu wel levensvatbaar. Go Planet is een slapende reus, die een beetje wakker begint te worden, zegt directeur Martin van Erp. (door Martin Steenbeeke) Go Planet is bezig aan haar derde leven. En als de voortekenen niet bedriegen, is de Enschedese amusementsboulevard met een andere bedrijfsvoering nu wel levensvatbaar. Eigenaar Lapidus Holding, de bezitter van al het onroerend goed (met uitzondering van de bioscoop), stimuleert kruisbestuiving tussen de verschillende evenementen. Met de amusementshal als katalysator. Go Planet is een slapende reus, die een beetje wakker begint te worden, zegt directeur Martin van Erp. Lionel Richie. In de ogen van jongeren een artiest die niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk uit de vorige eeuw stamt. Maar voor Martin van Erp en bijna bezoekers was begin mei de komst van de Amerikaanse ster naar Go Planet een hoogtepunt. Het betekende voor Van Erp de zekerheid dat een risicovolle investering van euro (exclusief euro publiciteitskosten) financieel de moeite waard was én dat zijn filosofie over Go Planet de juiste is. Je moet de kruisverbanden opzoeken. Na het Lionel Richie-concert geef ik bezoekers een flyer waarin staat dat ze tegen inlevering van hun kaartje voor de helft van de prijs kunnen karten. In het verleden zaten hier allerlei ondernemers die zich afvroegen wat ze er aan hadden om korting te geven aan bezoekers van andere evenementen. Ze kwamen uit het westen, hadden weinig feeling met de regio en wilden allemaal zo min mogelijk geld uitgeven. De ieder voor zich -instelling is grotendeels voorbij nu eigenaar Lapidus Holding naast eigenaar van bijna al het onroerend goed ook exploitant is geworden van driekwart van de attracties. Lapidus heeft de exploitatie overgenomen van de kartbaan, het kinderspeelparadijs en de evenementenhal en heeft met een snookerpoolcentrum een nieuwe activiteit toegevoegd. Alleen het duikcentrum/bowlingbaan, bioscoop en fitnesscentrum hebben andere exploitanten. De bioscoop is een prima organisatie, het fitnesscentrum had er gezien de doelgroep nooit mogen zitten, maar naar het bowlingcentrum knipogen we regelmatig. De kans bestaat dat we die exploitatie ook gaan doen. Dik Wessels Met het onroerend goed en exploitatie grotendeels in één hand gaat Go Planet weer een nieuwe fase in. De voorgeschiedenis is bekend. De ambities van voorganger Miracle Planet zijn vanaf de start in 2001 veel hoger dan de daadwerkelijke bezoekersaantallen en inkomsten. Alleen bioscoop Cinestar blijkt een publiekstrekker. Medefinancier Reggeborgh wordt min of meer noodgedwongen exploitant omdat het park nog voor de opening failliet dreigt te gaan. Maar de investeringsmaatschappij van de familie Wessels trekt de stekker eruit als de resultaten niet verbeteren. Wessels accepteert een verlies van 20 miljoen gulden. Financier ABN AMRO vindt nieuwe huurders (projectontwikkelaar Redema en de Museum Vastgoed Groep uit Amsterdam) maar door hen aangetrokken exploitanten als de horeca-familie de Gier (amusementhal) en de gebroeders Coronel (kartcentrum) geven Go Planet niet de gewenste impuls. Van Erp, die als commercieel directeur werkzaam was bij Coronel Entertainment Group, wordt in 2005 door Lapidus-eigenaar Klaas Hummel benaderd om het park onder zijn hoede te nemen. Ik heb het gevoel dat ik op min 100 procent ben begonnen. Eigenlijk zijn we pas vanaf september 2006 echt bezig. We hebben een aantal zaken uitgeprobeerd, maar denken dat we nu op de goede weg zijn. Plannen om in Go Planet (wederom) een disco te vestigen, zijn losgelaten. Het vergt een te hoge investering (2 miljoen) in de infrastructuur terwijl onzeker is of de huurder zijn verplichtingen na kan komen, legt Van Erp uit. Gekozen is voor uitbouw van het kinderspeelparadijs Kidz Valley, waar het op regenachtige dagen zo druk is dat er bijna niemand meer bij kan. Een uitbreiding moet de amusementsboulevard ook een ander aanzicht geven. Van Erp denkt aan een achtbaan, die deels buiten het gebouw loopt. Dan zie je dat er wat gebeurt. Als je nu aan komt rijden zie je links vier lichtmasten en een stadion en ook rechts zie je weinig activiteit. Van de komst van een ijsbaan verwacht Van Erp niet veel. Dat trekt weinig extra publiek. Schaatsers nemen hun eigen broodtrommel en thermoskan mee. Duitsland De evenementenhal is en blijft in de ogen van Van Erp de trekker van Go Planet. De bezoekers van de muziek- en entertainmentevenementen moeten dankzij ondersteunende acties gewezen worden op andere attracties op het amusementspark. En hoge bezoekersaantallen trek je volgens Van Erp vooral met internationale artiesten. UB40 was vorig jaar in Enschede en na Lionel Richie komt Joe Cocker in november naar Go Planet. Die was er bij de opening van Miracle Planet enkele jaren geleden ook. Artiestenregelaar Mojo was destijds zo ontevreden over de organisatie dat er in Delft werd gezegd: Enschede, eens maar nooit weer. Van Erp is erin geslaagd het contact te herstellen en merkt dat ook Nederlandstalige bands als Golden Earring, die eerst de neus ophaalden voor een optreden in Enschede, nu wel geïnteresseerd zijn. Het is de mix van nationale en internationale artiesten die nodig is voor een rendabele bedrijfsvoering. Blöf en Jannes moet je ook hebben, maar dan trek je nooit het optimale aantal bezoekers. In Enschede zit je met de rug tegen de grens. Dat is een halve cirkel, maar als je internationale artiesten heb, kun je het Duitse Rührgebied erbij betrekken. Daar wonen twaalf miljoen mensen. Die zijn best bereid om een uurtje naar Enschede te rijden, terwijl vreemd genoeg veel mensen uit het Westen van Nederland Enschede te ver vinden. Van Erp merkt dat er aan de balies van de kartbaan en het kinderspeelparadijs steeds vaker Duits wordt gepraat. Hij koppelt dit aan de Duitse gasten die eerder een concert in de hal hebben bezocht. Het contracteren van artiesten blijft een gok. Van Erp ondervond het met de Amerikaanse zangeres Pink. Er kwamen dermate weinig mensen op af dat het een verliespost van euro opleverde. Het was te recent repertoire. Dan weet je dat je op safe moet gaan en je moet richten op de dertig-plussers, die ook meer te besteden hebben. FC Twente Vorig jaar rond deze tijd stond er in de agenda van Van Erp alleen een optreden van Holiday on Ice in de amusementshal gepland, maar nu is er tot november geen weekend meer vrij. Naast de concerten lopen vooral de bedrijfsfeesten hard. In de ochtends is de ontvangst, s middags een golfclinic in de regio en s avonds feest in de hal, vat Van Erp een succesformule samen. Behalve de hal en de bioscoop doen ook de andere evenementen het volgens Van Erp meer dan behoorlijk. Anders dan vroeger wordt er meer op de individuele gast dan op grote groepen gezelschappen gemikt. Waarom blijven mensen terugkomen? Omdat ze zichzelf altijd willen verbeteren. Kijk naar het bowlen, of het karten. In een attractie als Discovery Mountain of Moon Desert (een grote zandbak met jeeps) had je als individu weinig te zoeken. De omzet van de vier zaken die Van Erp bestiert, stijgt in 2007 van 3, 5 naar 5 miljoen euro, al noemt Van Erp deze stijging deels vals omdat het grote Lionel Richie-concert de zaak vertekent. Toen wij in 2005 begonnen lag er een jaarlijkse schuld van 2,4 miljoen euro. Die hebben we weg weten te poetsen en dit jaar zullen we een klein winstje boeken. Het gaat Go Planet ogenschijnlijk zo goed dat een verzoek om het onroerend goed te verkopen, is afgewezen. Ondernemer Guus Brandriet ziet in combinatie met een verbouw van het FC Twentestadion wel brood in Go Planet, maar hij heeft van Lapidus te horen gekregen dat er over verkoop niet te praten valt. Van Erp: Wij zijn erg gevleid. Aan de ene kant een tweede ring op het stadion en aan de andere kant een ijsbaan is niet slecht voor de waarde van het onroerend goed. Maar als je kijkt naar de cijfers van 2007 en de verwachtingen van 2008 willen we er niet vanaf. Twentevisie 05/

17 De hapjes en drankjes tijdens de opnames van Memphis worden aangeboden door Jongbloed Fiscaal Juristen, Twentse Catering Groep en Twentevisie. &SWBBS PPL PO[F BBOUSFLLJOHTLSBDIU t JOGSBTUSVDUVSF t TUPSBHF t TFDVSJUZ t NBOBHFE TFSWJDFT Memphis in beeld XXX JDUTQJSJU OM onderwerp onderdeel impressie memphis Auto s, pret en kunstgras 5 XXX MFGFSJOL OM Op 1 mei vond het radiocafé Memphis weer plaats in het Arke Stadion in Enschede. De drie gasten die door Jan Medendorp en Martin Steenbeeke werden geïnterviewd, hadden elk een totaal verschillend verhaal. Respectievelijk over Mercedessen, familievermaak en kunstgras. De komende Memphis-opname vindt plaats op 29 mei, wederom in het Arke Stadion. Bij het ter perse gaan van deze uitgave bestond er nog geen zekerheid over de komst van twee van de drie gasten. Wel zeker is dat topman Philip Houben van Wavin achter de microfoon plaatsneemt. De data van de Memphis-opnames voor de tweede helft van dit jaar zijn 28 augustus, 2 oktober, 30 oktober en 27 november. Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de service opgeven via U krijgt dan bovendien maandelijks een nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft. TEL FAX De gasten van Memphis waren (links, van boven naar beneden) Mercedesdealer Ron Wensink uit Zwolle, manager Martin van Erp van de Enschedese uitgaansboulevard Go Planet en Loek de Vries, CEO van Koninklijke Ten Cate; diens nieuwe financiele topman Jan Wegstapel (onderste foto, links) schoof ook even aan. adv. Alarm Wesa 3/5/07 11:22 Pagina 1 Autobedrijf Kamp uw officiële dealer voor Opel en Chevrolet 32 Kuipersdijk I 7512 CD Enschede telefoon: (053) I fax: (053) info@alarmesa.nl Tel.: Fax: enschede@mazars.nl Almelo Weezebeeksingel 4, tel. (0546) Rijssen Butaanstraat 4, tel. (0548) , Alle nieuwe auto s en occasions: officestyling 33

18 impressie memphis prverhuur.nl voor al uw opsporingen 34 Business & Science Park Kijk, da s goeie PR! 35 Enschede Special Events De expert in groepsreizen T: Tubbergen Dé verbinding tussen mens en techniek

19 vastgoed transacties Vastgoed transacties Almelo u DTZ Zadelhoff v.o.f. trad op namens de huurder, Spoor Hoekman C.S. B.V., bij de aanhuur van circa 500 m² en 10 parkeerplaatsen aan de Twentepoort Oost 3a. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. ten Hag Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder. u Namens een particuliere belegger heeft Uniek Bedrijfsmakelaars op Bedrijvenpark Twente, nr. 5 circa 800 m² bedrijfsruimte, circa 100 m² kantoorruimte en een opslagruimte van circa 300 m² verhuurd. De huurprijs is marktconform. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Doelenstraat 32 circa 77 m² winkel-/ kantoorruimte verhuurd aan een Schoonheidssalon. Een makelaarskantoor heeft het gemeentelijk monument aan de Steenstraat in Oldenzaal gekocht. Borne u Namens een particulier heeft Uniek Bedrijfsmakelaars circa 150 m² bedrijfs-/ opslagruimte aan de Hanzestraat 29A verhuurd aan de Inter Fashion Group. De huurprijs bedraagt 50,- per m². Bornerbroek u DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft aan de Workerlanden 10 - collegiaal met Uniek Bedrijfsmakelaars - namens de eigenaar een winkelruimte van circa 130 m² verhuurd aan Bowi Fashion B.V. De huurprijs bedraagt 8.000,- per jaar. Enschede u Wellinga Tuinmeubelen heeft m² showroomruimte met 90 m² kantoorruimte gehuurd aan de Buurserstraat 194. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, een particuliere belegger, tot stand. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Heurne 43/C namens een buitenlandse belegger circa 86 m² winkelruimte verhuurd aan een schoenenzaak. De huurprijs bedraagt 200,- per m². u MoRé-Enschede heeft aan de Buurserstraat 194 circa 580 m² bedrijfsruimte gehuurd ten behoeve van onderhoud aan motoren. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. De transactie werd tot stand gebracht door Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens de verhuurder, een particuliere belegger. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een partciulier circa 70 m² bedrijfsruimte aan de Marssteden 130 verhuurd aan autobedrijf H&V Tex. De huurprijs is marktconform. u Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft aan de G.J. van Heekstraat 125 de winkelruimte met een oppervlakte van 70 m² verhuurd aan een winkel in meubelen. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. De verhuurder is een particuliere belegger. u Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. heeft aan de Zuiderspoorstraat een kantoorunit met een oppervlakte van 105 m² verhuurd aan Epheon Almelo B.V. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. De transactie is namens de verhuurder, Exploitatiemaatschappij t Baurichter B.V., tot stand gebracht. u Uniek Bedrijfmakelaars heeft collegiaal met DTZ Zadelhoff circa m² winkelruimte verhuurd aan het Schuttersveld 18 (woonboulevard). De huurprijs bedraagt 70,- per m². De huurder is Concept 3000 (keukenzaak met woninginrichting). Enter u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Dorpsstraat 101 een verhuurd winkelpand en verhuurde bovenwoning verkocht aan een particuliere belegger. De winkelruimte is circa 101 m² groot en de totale huuropbrengst bedraagt circa ,-. Uniek Bedrijfsmakelaars trad op namens de verkoper, eveneens een particulier. Pranger Incasso Overijssel heeft in het kantoorgebouw aan de Welbergweg 140 in Hengelo circa 170 m² kantoorruimte gehuurd. Haaksbergen u Aan de Noorsingel/Textielstraat verkocht ten Hag bedrijfsmakelaars circa 2700 m² bouwterrein namens Grondexpro B.V. aan Potz wonen V.O.F. voor van ,-. Hengelo u DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een particuliere Twentevisie 05/

20 vastgoed transacties belegger circa 600 m² nieuwbouw bedrijfsruimte aan de Adam Smithstraat 45 verhuurd aan Smits Tweewielers. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. u Ten Hag bedrijfsmakelaars verhuurde aan de Nieuwstraat 55 circa 100 m² winkelruimte namens een particuliere belegger aan Living Joy voor van ,- per jaar. u Pranger Incasso Overijssel heeft in het kantoorgebouw aan de Welbergweg 140 circa 170 m² kantoorruimte op de begane grond gehuurd. De huurprijs bedraagt 135,- per m² per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, een institutionele belegger, tot stand. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een particulier circa 132 m² winkelruimte en twee bovengelegen appartementen verkocht, eveneens aan een particuliere belegger. De winkelruimte is gelegen in het kernwinkelcentrum van Hengelo aan de Molenstraat 6. u Aan de Saffierstraat 18 heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. namens de eigenaar, een particuliere belegger, circa 800 m² bedrijfsruimte verhuurd De huurder is Wagenborg Nedlift B.V. De huurprijs bedraagt per jaar. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft in opdracht van Sapho Mode circa 101 m² winkelruimte aan de Brink 186 verhuurd aan Cars Jeans. De huurprijs is marktconform. Nijverdal u ten Hag bedrijfsmakelaars heeft circa 2500 m² bedrijfsruimte aan de Rudolph Dieselstraat 30 namens Kartonnage Industrie Twente B.V. verhuurd aan Van Buren Bouwmaterialen B.V. tegen een huurprijs van ,-per jaar. u Eurodev te Hellendoorn huurt t.b.v. een Amerikaanse relatie circa 280 m² bedrijfshal aan de Marconistraat 2a. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. TML Makelaars trad op namens de eigenaar. u De zeer karakterisitieke bedrijfshal met kantoren aan de Van den Bergsweg 37 werd door TML Makelaars verkocht aan Molenbeek Vastgoed BV te Rijssen. De koopprijs bedroeg ,-. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een particuliere belegger circa 1185 m² winkelruimte aan de Albert Einsteinstraat 11 verhuurd aan Morgana Slapen. De huurprijs is marktconform. u Soweco Almelo huurde, via TML Makelaars, de bedrijfshal met kantoren aan de Nijverheidsweg 7 van een particuliere belegger. De huurprijs werd niet bekend gemaakt. u De Marconistraat 26 werd namens Bouwservice Wispels verhuurd aan Cleanbord Systems te Rijssen. TML Makelaars trad op namens de verhuurder. De huurprijs bedraagt 1250,- per maand. u TML Makelaars verkocht namens een particuliere belegger de bedrijfshal annex kantoor aan de Bedrijvenweg 30 aan een belegger. De koopsom bedroeg ,-. Oldenzaal u Namens de eigenaar, een particuliere belegger, trad DTZ Zadelhoff v.o.f. op bij de verhuur van circa 400 m² bedrijfsruimte inclusief kantoorruimte aan de Zutphenstraat 81b. De huurder is Veerwater Trading B.V. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. u DTZ Zadelhoff v.o.f. trad op namens de eigenaar, een particuliere belegger, bij de verhuur van circa 280 m² kantoorruimte aan de Eekboerstraat 30. De huurder is TVU Vakbladen B.V. en de huurprijs bedraagt ,- per jaar. u Een makelaarskantoor heeft het gemeentelijk monument, bestaande uit een winkelruimte met bovenwoning, aan de Steenstraat 28 gekocht. De koopsom is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de eigenaar tot stand. u Aan de Deurningerstraat 13 heeft Uniek Bedrijfsmakelaars circa 180 m² verhuurde winkelruimte verkocht aan de huidige gebruiker van het pand, Morsink Zilver Cristal Porselein. De verkoper is een particulier. Ootmarsum u Namens een particuliere belegger heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. het bedrijfsobject met een totale oppervlakte m² bedrijfsruimte en 118 m² kantoorruimte aan De Mors 33 verkocht. De koper is eveneens een particulier. De koopsom is niet bekend gemaakt. Rijssen u Aan de Ambachtstraat 5-7 verkocht ten Hag bedrijfsmakelaars cica 3500 m² bedrijfscomplex namens Van Kooten & Bertrams collegiaal met Circa 600 m² nieuwbouw bedrijfsruimte aan de Adam Smithstraat 45 in Hengelo is verhuurd aan Smits Tweewielers. Uniek Bedrijfsmakelaars en TML makelaars verkocht aan een belegger. u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Nijverheidsstraat 22/C circa 290 m² bedrijfsruimte verhuurd aan AJ Tuinmeubelen. u Uniek Bedrijfsmakelaars en TML Makelaars hebben namens een particuliere belegger circa m² bedrijfsruimte aan de Ambachtsstraat 5-7 verhuurd aan TTS te Rijssen. u Namens een particuliere belegger hebben Uniek Bedrijfsmakelaars, TML Makelaars en ten Hag Makelaars een bedrijfsverzamelgebouw aan de Ambachtsstraat 5-7 verkocht, eveneens aan een particuliere belegger. Het betreft circa m² verhuurde bedrijfsruimte, circa 810 m² verhuurde kantoorruimte en circa 240 m² onverhuurde kantoorruimte. Uniek Bedrijfsmakelaars bracht deze transactie tot stand. Wierden u Plaggemars Makelaars heeft namens eigenaar, Spitman Vastgoed B.V, 250 m² kantoorruimte aan de Tolgaarde 15 verhuurd aan de Energie Makelaar. De huurprijs is niet bekend gemaakt. u Namens eigenaar TS Invest B.V. heeft Plaggemars Makelaars circa 600 m² bedrijfsruimte aan de Bedrijvenstraat 13 aan Siers Leiding-Montage projekten Oldenzaal B.V verhuurd. De huurprijs is niet bekend gemaakt. u Plaggemars Makelaars heeft namens de eigenaar, Maatschap de A., circa 200 m² kantoorruimte aan de Almelosestraat 46 verhuurd. De huurprijs bedraagt ,- per jaar. u Plaggemars Makelaars heeft namens eigenaar circa 72 m² winkelruimte aan de Stationstraat 9 verhuurd aan Bella Vita. De huurprijs bedraagt ,- per jaar u Namens de eigenaar heeft Plaggemars Makelaars circa 100 m² kantoorruimte aan de Spoorstraat 1 verhuurd aan Reclame+. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Twentevisie 05/

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over

Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Ondernemers staan open voor bedrijfsverkoop, maar moeten mentaal nog een drempel over Rapport Marktmonitor 2015 18 September 2015 Colofon In opdracht van: Majka van Doorn Research Consultant 033 330 33

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Ontslaggolf op komst. Resultaten december 2008

Ontslaggolf op komst. Resultaten december 2008 Resultaten december 2008 Ontslaggolf op komst Foto Carel Richel De Nederlandse autodealers maken zich op voor een uitzonderlijk zwaar jaar. De verkopen nieuw blijven achter, de occasionmarkt is ingestort

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk

Thema Op zoek naar werk Thema Op zoek naar werk Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Inleiding Deze les gaat verder over het zoeken naar werk. De vrouw,, gaat weer naar de winkel om over werk te praten. Ze wil de manager

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Tekst: Luna Andrea Foto s: Gerard Neijts

Tekst: Luna Andrea Foto s: Gerard Neijts Verzamelde oude en nieuwe verhalen / verslagen van Regio West door Gerard Neijts Derde jaargang Nr. 8 In deze aflevering: Walhalla van klassieke auto s Tekst: Luna Andrea Foto s: Gerard Neijts Pagina 2

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8

augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioen krant augustus 2015 Ik bouw ook pensioen op voor mijn kinderen pagina 6 AOW-leeftijd sneller omhoog pagina 4 Doe de quiz! pagina 8 Pensioenheld Nieuws Ik vind het leuk om iets nieuws te leren

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Hoe voorkom je diefstal op reis.

Hoe voorkom je diefstal op reis. Hoe voorkom je diefstal op reis. Diefstal op reis, dit is iets wat we liever niet willen overkomen wanneer we in het buitenland zitten. Toch gebeurt het. Ik kan me nog goed herinneren dat ik een jaar geleden

Nadere informatie

alles voor een elfje vijftig jaar 911

alles voor een elfje vijftig jaar 911 106 TEKST Albert Jan Swart m.m.v. Ceesjan Siersma BEELD Martin Dijkstra 107 alles voor een elfje Hoewel er alleen al afgelopen jaar 304 nieuwe elfjes op Nederlands kenteken werden gezet, en het exclusieve

Nadere informatie

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL

LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL @ LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL ! inleiding ONDERNEMEN Voor het maken van deze opdrachten moet je eerst het stripboek De 9 levens van Van Bommel hebben gelezen. Om de onderneming zo succesvol mogelijk

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

SterOccasion. Een Mercedes-Benz personenauto met praktijkervaring.

SterOccasion. Een Mercedes-Benz personenauto met praktijkervaring. SterOccasion. Een Mercedes-Benz personenauto met praktijkervaring. Mercedes-Benz loopt al meer dan een eeuw voorop in technisch vernuft, comfort en klanttevredenheid. Zo is de naam Mercedes-Benz een synoniem

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

De voorraad De aanhanger Het industrieterrein

De voorraad De aanhanger Het industrieterrein 1.1 de industrie De fabriekshal Aantreffen Allergrootst De voorraad De aanhanger Het industrieterrein Afleveren Overnemen De delfstof Industrieterrein Een industrieterrein is een plaats waar veel fabrieken

Nadere informatie

Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje

Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Thema Op zoek naar werk Lesbrief 8. Praten en bellen over een baantje Inleiding Deze les gaat verder over het zoeken naar werk. De vrouw,, gaat weer naar de winkel om over werk te praten. Ze wil de manager

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie.

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie. Maart 2013 Bijna iedereen in het Thomashuis loopt te hoesten en te proesten. Griep is de vaste gast geworden. Met drankjes en honing in de thee wordt de griep weggejaagd. Geerte, Annewil en Corrie zijn

Nadere informatie

VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST

VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST - LEERLING SuccesformulesVoorkant_Opmaak 1 06-10-14 10:08 Pagina 1 VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST 1 anigap 80:01 41-01-60 1 kaampo_tnakroovselumrofseccus

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

De Rabobank is een unieke bank. Wij hebben geen aandeelhouders, maar leden. We zijn een coöperatie.

De Rabobank is een unieke bank. Wij hebben geen aandeelhouders, maar leden. We zijn een coöperatie. In deze folder leest u wie we zijn, wat we doen en op welke manieren u ons kunt bereiken. U ervaart onze maatschappelijke betrokkenheid in Enschede en Haaksbergen. En u leest waarom lid worden van Rabobank

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

CARS&CARGO. Shaping Transport Collaboration

CARS&CARGO. Shaping Transport Collaboration CARS&CARGO Vrachtuitwisseling Teleroute ondersteunt snelle groei Cars&Cargo met netwerkopbouw en reductie leegrijden BOB SNIJDER DIRECTEUR VAN CARS&CARGO IN HAZELDONK Ondernemer of zakenman? Bob Snijder,

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

sarie, mijn vriend kaspar en ik

sarie, mijn vriend kaspar en ik sarie, mijn vriend kaspar en ik Leen Verheyen sarie, mijn vriend kaspar en ik is een theatertekst voor kinderen vanaf 4 jaar en ging in première op 12 september 2009 bij HETPALEIS in Antwerpen 1 ik: het

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer

KLEM. Katja en Udo in de schulden. Anne-Rose Hermer KLEM Katja en Udo in de schulden Anne-Rose Hermer Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen 1 Katja ontmoet Udo Katja is bijna negentien jaar. Ze woont nog bij haar ouders. Katja werkt in een warenhuis.

Nadere informatie

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66

IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER. uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 IK BEHANDEL ZELFS DAMES VAN AMPER 66 uit het gooi geklapt_kr_bs.indd 66 18-04-14 11:27 twintig Bart Biermans (35), naar eigen zeggen behoorlijk ijdel, werkt al bijna tien jaar als cosmetisch arts. Met

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Je krijgt er ook wat van, futures ietjes minder en ze dumpen met zweet op de knie gelijk...de engelen...

Je krijgt er ook wat van, futures ietjes minder en ze dumpen met zweet op de knie gelijk...de engelen... 19 mei 10 Eurowin 17 nov 09 Dollarwin 12 nov 09 Eurowin 21 okt 09 Cintwin 9 okt 09 Bugsy Eurowin - 21 mei 10, 10:16 noobienoob schreef: eurowin zo naar de 4,72 wat ga je doen? Gewoon houden noobie, ik

Nadere informatie

Jaarverslag 2013-2014

Jaarverslag 2013-2014 NOVA Voorzitter Anthony Matthijsen 24-9-2014 Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Mijn taken... 3 Externe contacten... 4 Vergaderingen... 4 Administratie... 4 Commissies... 5 Eerstejaarsfeest... 5 De club...

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Henk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand

Henk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand Henk Oostdam is fiscaal bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand 30 RBA_Fiscale Opleidingen 2015-2016 30 mijn Henk Oostdam We kijken samen

Nadere informatie

Les 35. Een nieuw paspoort

Les 35. Een nieuw paspoort http://www.edusom.nl Thema Het stadhuis Les 35. Een nieuw paspoort Wat leert u in deze les? Informatie over het aanvragen en verlengen van uw paspoort of identiteitskaart. Vragen stellen bij het loket.

Nadere informatie

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen

Geboortegedichtjes. Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren. En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien. Die moet beslist met eigen ogen Geboortegedichtjes Wie zegt dat er geen wonderen gebeuren En ook nog nooit gebeurd zijn bovendien Die moet beslist met eigen ogen Dit schitterende wonder komen zien We hebben ze geteld Je armpjes en je

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

OCV trucks. Een lange natte en winderige winter is net voorbij en iedereen is dan ook weer blij.

OCV trucks. Een lange natte en winderige winter is net voorbij en iedereen is dan ook weer blij. OCV trucks Oldtimer Contactgroep Veluwe Stroe, april 2016 Verslag van de lenterit 2016. Een lange natte en winderige winter is net voorbij en iedereen is dan ook weer blij. Wat duurt dan zo n winterperiode

Nadere informatie

Battle Uitvaartverzekering

Battle Uitvaartverzekering Battle Uitvaartverzekering Esther Ruiterman -- 0792943 PERSONA S JAY geslacht: man leeftijd: 30 jaar werk: fulltime als planner relatie: single LOUISIANNE werk: zuster in het ziekenhuis Je weet nooit wat

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

EEN SUCCESVOL SOLLICITATIEGESPREK

EEN SUCCESVOL SOLLICITATIEGESPREK EEN SUCCESVOL SOLLICITATIEGESPREK INHOUD Over ons 1 Finance 2 Business support 3 Voorbereiding 4 De juiste indruk achterlaten 5 Het sollicitatiegesprek 7 Sollicitatievragen beantwoorden 8 OVER ONS Walters

Nadere informatie

www.mitsubishi-mobielplus.nl - 2014 MOBIEL+ AUTOFINANCIERINGEN

www.mitsubishi-mobielplus.nl - 2014 MOBIEL+ AUTOFINANCIERINGEN www.mitsubishi-mobielplus.nl - 2014 MOBIEL+ AUTOFINANCIERINGEN MOBIEL+ AUTOFINANCIERINGEN FINANCIEREN? EEN PRIMA OPTIE! Mobiel+ Autofinancieringen biedt verschillende financieringsvormen die helemaal kunnen

Nadere informatie

open your mind. Neem je financiële ruimte. Jouw smart verkooppunt maakt meer mogelijk.

open your mind. Neem je financiële ruimte. Jouw smart verkooppunt maakt meer mogelijk. open your mind. Neem je financiële ruimte. Jouw smart verkooppunt maakt meer mogelijk. >> mijnsmart.nl Customize jouw smart en bestel m online. Of je nu voor een auto of een ebike kiest jouw nieuwe smart

Nadere informatie

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen.

Interview met de Nederlandse studenten in de werkgroepen. Wie zijn wij: Daag! Mijn naam is Jorrit en ik ben 23 jaar jong. Ik ben geboren en getogen in Leeuwarden. Ik zit nu in het 2e jaar van de lerarenopleiding Economie. Bij deze wil ik jullie veel plezier en

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie