Verslag dialoog: Onderwijs en Werken

Transcriptie

1 Verslag dialoog: Onderwijs en Werken Onze samenleving digitaliseert in een steeds hoger tempo. Nieuwe technologieën zullen tot grote veranderingen leiden. Daarmee groeit de noodzaak voor bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties om meer en intensiever met elkaar samen te werken. KPN draagt als ICT-speler en verbinder daarbij een grote verantwoordelijkheid. We beschouwen ICT als een belangrijke driver om Nederland verder te brengen, duurzamer te maken en de economie vooruit te helpen. Ieders mening, ervaring en expertise zijn voor ons bijzonder waardevol en leveren mooie inzichten op. Een goede dialoog met onze stakeholders is daarom essentieel. Dit is het verslag van de dialoog rondom het thema Onderwijs en Werken. Naast het tekstuele verslag is ook een visuele weergave van de dialoog gemaakt. Deze tekening is paginagroot aan het eind van dit document opgenomen. Deelname van vertegenwoordigers van de volgende organisaties: We-topia Nyenrode University Universiteit Utrecht Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam Vita.io VNO/NCW metropool Amsterdam KLM Tilburg University Yolk Kennisnet UWV Vertegenwoordiging namens KPN Alice Stäbler - Chief HR Officer Jolande Sap - Lid Raad van Commissarissen Willem Offerhaus - EVP Executive Relations & Strategic Projects Sjaak Slingerland - Voorzitter Centrale Ondernemingsraad Marco van Gelder - Principal Sustainability & Resource Productivity Armand Rouw - Moderator Lisa Maat - Notulist 1

2 Wat waarderen het bedrijfsleven en het onderwijs van elkaar? Een voorbeeld van een positieve trend in het onderwijs, is dat er een verzameling aan services wordt aangeboden. Steeds vaker ook door samenwerkingsverbanden van onderwijsinstellingen. Er ontstaan dwarsverbanden en dus nieuwe oplossingen; het onderwijs organiseert zich zo steeds meer naar de vraag van de arbeidsmarkt. Aan de andere kant zie je ook een discrepantie tussen vraag en aanbod in het onderwijs. Jonge mensen die een start-up beginnen, doen dat vaak al naast hun studie. Helaas stoppen veel jonge ondernemers met hun opleiding omdat deze niet de specifieke componenten bevat die zij nodig hebben. Ze zijn makkelijk in staat om de kennis die zij nodig hebben via andere wegen te vinden. Het huidige onderwijs is nog steeds sterk gericht op het leren van een vak, maar er is ook een verschuiving waarneembaar waarbij meer focus wordt gelegd op persoonsontwikkeling. Hoewel dat volgens een deel van de aanwezigen niet snel en niet radicaal genoeg gaat. Bij universiteiten krijgt het bedrijfsleven steeds meer een plek bij de accreditatie van opleidingen, echter is kennis niet meer geconcentreerd bij universiteiten zoals in het verleden. Kennis is immers overal vandaan te halen. Onze academische instellingen zullen moeten bedenken waar zij goed/uniek in zijn. Ook bij het lager en middelbaar onderwijs zal er meer moeten worden gekeken naar wat leerlingen nodig hebben. ICT kan barrières wegnemen bij het leren en leerlingen kunnen zelfstandig veel kennis opdoen. De uitdaging is er voor te zorgen dat competenties als reflecteren en argumenteren wel klassikaal worden behandeld, zodat deze zaken de juiste aandacht krijgen. Het besef dat deze revolutie in het onderwijs noodzakelijk is, bestaat bij de schoolleiding en bestuur. De uitdaging is om ook de onderwijzers te overtuigen van de noodzaak van deze ontwikkeling en los te breken van het huidige systeem en ze de ruimte geven om dit in te vullen. Systemen waarin mensen gecontroleerd worden, belemmeren dat mensen doen waar het om gaat. Hierin moet meer flexibiliteit en keuzevrijheid komen. Naast het onderwijs zal ook het bedrijfsleven moeten innoveren. Bedrijven organiseren zich nog steeds op traditionele wijze. Mensen zullen meer de regie moeten gaan pakken, waarbij aandacht wordt gegeven aan de ontwikkeling van hun vakmanschap. Mensen zullen gedurende hun gehele leven hun set aan kennis en vaardigheden moeten blijven ontwikkelen. We gaan naar een evidence based maatschappij waarin een opleiding steeds minder interessant is, het draait om de juiste competenties. Universiteiten faciliteren dat al met extended masters. Mensen moeten leren kennis te maken en een brug te slaan tussen bedrijf en onderwijs om die kennisbagage toe te passen: van kennis naar kennisgeneratie. Er bestaat een belangrijk onderscheid tussen individueel leren en organisatieleren, ofwel praktijkonderzoek. Dit vraagt onder meer om ontvankelijkheid van bedrijven om onderzoek te laten verrichten door studenten. Doelen en belangen Een belangrijk doel van de universiteit Utrecht is om een campus-universiteit blijven. Zij zien waarde in het vormen van jonge mensen, hen samen te laten werken. Universiteiten zullen zich wel steeds meer multidisciplinair gaan organiseren en er zal een overlap van vakgebieden ontstaan. De focus zal meer komen te liggen op thema s en instituties, en denkers vanuit het bedrijfsleven zijn hard nodig om deze vernieuwing in het onderwijs te realiseren. 2

3 Ook de zorg is onderhevig aan een transitie. De zorg, m.n. de tandheelkundige zorg, zal primair gericht zijn op de individu die zelf in staat is beslissingen te nemen over de af te nemen zorg en de consequenties daarvan. Preventie is daarbij het speerpunt en technologie zal de patiënt helpen er achter te komen wat hij nodig heeft. Medewerkers in het bedrijfsleven zijn gewend aan een directieve omgeving, zij zullen meer de regie moeten pakken en waarde moeten toevoegen. Dit vraagt ook om een andere student. Studeren zou minder moeten zijn toegespitst op bepaalde doelgroepen (zowel m.b.t. leeftijd, als sociaal milieu) maar juist voor iedereen toegankelijk moeten worden gemaakt. Wij zouden moeten stoppen met sturen op budgetten en het opleggen van dwangmatige regels. Helaas wordt dit systeem momenteel nog in stand gehouden door de symbiose tussen student en bedrijfsleven en de eisen die er aan jong talent worden gesteld. Een oproep aan het bedrijfsleven luidt dan ook te kijken naar de competenties en intrinsieke motivatie van personen en niet geleid te worden door een diploma. Ondanks genoemde uitdagingen mag er ook benoemd worden dat de onderwijsinstellingen van Nederland tot de beste van de wereld behoren. Er is een behoefte ontstaan voor specifiek onderwijs, en meer persoonlijke aandacht. Universiteiten en Hogescholen zijn bezig zich aan te passen aan deze trend, en zullen naar verwachting meer met deelcertificaten gaan werken, aansluitend op de loopbaan- en levensfase van studenten. Ook bij jonge kinderen moet de algemene vorming worden getransformeerd in een aantal specifieke vaardigheden om te beginnen aan je carrière. Maar hoe faciliteer je zo n start voor kinderen? Hoe zorg je voor aansluiting bij de behoeften en wensen van kinderen? Wat is nodig om het onderwijs en het bedrijfsleven dichter bij elkaar te brengen? De doelen en belangen van beide sectoren liggen in elkaars verlengde, maar om de transitie te versnellen is een ondernemende/onderzoekende mindset nodig. Wij lijken goed te zijn in dingen afronden, maar vervolgens verzaken we op het continueren. Onderwijsinstellingen zouden bijvoorbeeld meer aandacht moeten geven aan het structureel blijven betrekken van alumni. Bedrijven zouden studenten nog veel meer de kans moeten geven onderzoek te doen, hier liggen nog veel kansen. Anderzijds, is de relatie tussen het onderwijs en het bedrijfsleven inmiddels niet nauw genoeg? De wereld verandert en werk zal anders worden ingericht, onderwijs moet zich daarom meer richten op levenskunst en het mooier maken van het leven. Vooral zal ook de student centraal moeten komen te staan, niet de onderwijsinstelling. De identiteit van mensen moet flexibeler worden vastgelegd, zonder krampachtig vast te houden aan diploma s. Mensen die geconditioneerd zijn door het systeem doen geen bijzondere dingen. Belangrijk is om professionals de ruimte te geven om te doen waar het om gaat, belemmeringen weg te nemen en de dialoog te stimuleren. Ruimte creëren betekent mogelijk ook dereguleren. Economische groei zou ook geïnvesteerd moeten worden in onderwijs, voor iedereen. Maar wie zal deze verandering teweeg gaan brengen? Dit zijn niet de mensen in de huidige systemen, maar mensen die out of the box denken. Als we in deze transitie de huidige systemen/instituties buiten spel zetten, is het gevaar wel dat de arbeidsmarkt steeds ongelijker wordt. Hebben we de overheid juist niet nodig in deze transitie? Of zal de overheid te laat zijn om in te spelen? 3

4 Er zijn al docenten in het systeem die inspireren en mensen op het goede pad zetten. In de systemen werken dus al mensen die het heel goed doen. Zij zorgen dat mensen verder worden geholpen in hun ontwikkeling en juist die positieve energie zou meer aandacht moeten krijgen. Wrap-up Het was een inspirerende dialoog die appelleert aan discussies die er momenteel worden gevoerd binnen KPN. Wij geloven namelijk: als je doet wat je deed dan krijg je wat je kreeg. KPN heeft ook zijn verantwoordelijkheid om dit systeem te doorbreken en anders te kijken. Vanuit KPN zullen wij nadenken over initiatieven die ons kunnen helpen hierbij en proactief het onderwijs benaderen, en nog eens goed te kijken naar de werving van talenten. Daar gaan wij als organisatie van leren en is een eerste stap naar een andere relatie met leerlingen, studenten en het onderwijs. 4

5 5