In deze memo worden de bevindingen uiteengezet met betrekking tot drie onderwerpen:

Transcriptie

1 M E M O intern Datum Kenmerk Onderwerp 29 februari 2008 M OBS Meander Dronterweg In deze memo worden de bevindingen uiteengezet met betrekking tot drie onderwerpen: 1) De elektromagnetische velden rondom het transformatorstation van NUON; 2) De luchtkwaliteit op de locatie van de OBS De Meander; 3 ) De rol van de GGD. Onderbouwd wordt dat er geen normen worden overschreden en dat de gemeten en berekende waarden zodanig onder de normen liggen dat er geen reden tot ongerustheid is. 1. Elektromagnetische velden 1.1 Inleiding Om woningen van elektriciteit te kunnen voorzien is in Nederland een hoogwaardig elektriciteitsnet uitgerold. Om energieverliezen tegen te gaan is het van belang dat de spanning die op zo n net staat zolang mogelijk op een hoog niveau worden gehouden. Daarom is er sprake van een landelijk hoogspanningsnet. Bij Lelystad bedraagt de hoogspanning 380kV, kilovolt. Bij kleingebruikers (woningen, maar ook een school) is een spanning gewenst van 230V. Door middel van een aantal transformatorstations wordt de spanning stapsgewijs naar beneden gebracht. Het station aan de Dronterweg zet de stroom om van 150 kv naar V. Bij transformatoren treedt het natuurkundig verschijnsel op dat elektromagnetisme wordt genoemd. Als door een spoel (de transformator) een stroom loopt, dan ontstaat rond die spoel automatisch een elektromagnetisch veld. De sterkte van een elektromagnetisch veld wordt uitgedrukt in microtesla (pt). 1.2 Normstelling Of zo n veld gevaarlijk is voor de volksgezondheid hangt sterk af van de frequentie (Hz, hertz) waaronder zo n veld ontstaat. Om de gezondheid te beschermen zijn er normen opgesteld. Op Europees niveau is afgesproken dat de veldsterkte niet groter mag zijn dan 100 pt. In Nederland geldt deze norm uiteraard ook. Echter, het ministerie van VROM heeft aan de gemeenten een advies voorgelegd waarin zij stelt dat nieuwe situaties voorkomen moeten worden waarbij kinderen langdurig aan elektromagnetische velden die sterker zijn dan 0,4pT. Dat is een factor 250 lager dan de Europese norm. De reden hiervoor is dat er een statistisch verband is aangetoond tussen het voorkomen van leukemie bij kinderen en het langdurig verblijven in de omgeving van hoogspanningstracés. Hierbij zijn twee kanttekeningen te maken.

2 1) Hoewel er een statistisch verband is aangetoond is niet duidelijk wat de oorzaak is van de toename van de kans op leukemie. Er is dus niet bewezen dat de elektromagnetische velden verantwoordelijk zijn voor de stijging van de kans. 2) Het statistisch verband is alleen aangetoond voor bovengrondse hoogspanning en niet voor ondergrondse hoogspanningslijnen. Bij het transformatorstation is sprake van ondergrondse hoogspanningslijnen. Het advies van VROM is daarmee niet één op één van toepassing op de school aan de Dronterweg. 1.3 Metingen Om in kaart te brengen welke veldsterktes het transformatorstation van NUON veroorzaakt is door TNO een tweetal meetsessies gedaan, waarbij de laatste sessie het meest omvattend is geweest. De bevindingen en de conclusies staan in een meetverslag1. Gemeten is op 35 plaatsen in een gebied aan de zuidkant van het transformatorstation en aan de westzijde van het transformatorstation op ongeveer 15 meter van de kavelgrens van het transformatorstation. Dit in verband met bereikbaarheid van de locatie. Tijdens de metingen functioneerde de transformator op 33% van het maximale vermogen. De gemeten waarden worden met 3 vermenigvuldigd om de maximale veldsterkte te bepalen. De uitkomsten laten het volgende zien: 1) Aan de zuidzijde komt de gemeten veldsterkte niet boven de 0,067jT (bij 33% belasting). Bij 100% vermogen bedraagt de maximale veldsterkte daarmee 0,2 jt; 2) Aan de westzijde (op de kavelgrens waar de school wordt geplaatst) bedraagt de gemeten veldsterkte 0,016jT (bij 33% belasting). Bij 100% vermogen bedraagt de maximale veldsterkte 0,049 jt. De 0,4 jt grens (die hier strikt genomen niet van toepassing is) wordt daarmee niet benaderd. 1.4 Conclusie Het transformatorstation veroorzaakt geen overschrijding van de normen voor elektromagnetische velden. Ook wanneer de 0,4 jt grens van toepassing zou zijn, wordt deze norm niet overschreden. Vraag 2a uit de notitie van de MR: In de rapporten van TNO-EPS is onderzoek gedaan naar de electro-magnetische straling in de huidige situatie. Ten tijde van het opstelling van de rapporten was nog niet bekend wat de exacte plaats van het schoolgebouw op de locatie was. Dit is voor ons nog steeds niet inzichtelijk. W ij vragen ons dan ook af of de aangegeven grenzen van 0,4 y T niet alsnog over het gebouw komen te liggen. Gemeten is op de kavel waar de school komt te staan op ongeveer 15 meter van de kavelgrens van het transformatorstation. Op die plaats bedraagt de maximale veldsterkte 10% van de norm. Hoe verder je het kavel op gaat, hoe lager de veldsterkte wordt. De 0,4 jt grens wordt geenszins benaderd. 1.5 Uitbreiding transformatorstation NUON heeft jaren geleden aangekondigd het transformatorstation te willen uitbreiden. Momenteel staan er twee transformatoren op het terrein. Daar zou er dan één bij komen. Mocht NUON dat inderdaad willen realiseren, dan moeten zij daarvoor een bouwvergunning 1 Magnetische veldsterkte metingen uitgevoerd rond onderstation Zuiderveld aan de Dronterweg 14 te Lelystad, 31 mei 2007, projectnummer E01

3 aanvragen. Daarnaast is de Wet milieubeheer van toepassing. Voor de uitbreiding zal NUON moeten aantonen dat de normen voor de school niet worden overschreden. Vraag 2b uit de notitie van de MR: NUON heeft aangegeven om op termijn een derde transformator te moeten bouwen op het terrein naast de dependance. Deze transformator komt tussen de aanwezige transformatoren en het schoolgebouw. In hun rapportage heeft NUON aangegeven dat er drie opties zijn om de derde transformator te plaatsen. Slechts één van de opties geeft waarschijnlijk voldoende bescherming tegen electro-magnetische straling in het schoolgebouw. NUON geeft echter aan dat deze optie de duurste is. Wij hebben daarover al verschillende malen vragen gesteld waar we geen antwoord op hebben gekregen daarom stellen we u die vragen alsnog. Onze vragen: - heeft NUON al een vergeven recht op plaatsing van de derde transformator? Er is geen sprake van een vergeven recht in de zin van een opgesteld contract, overeenkomst, o.i.d. Wel zijn er destijds, bij de start van de woningbouwplannen, gesprekken geweest tussen de gemeente en NUON over de te zijner tijd noodzakelijke bouw van een derde transformator met het oog op de uitbreiding van de stad. - is er een mogelijkheid dat er NIET gekozen wordt voor de meest veilige optie? Binnen de wet en regelgeving mag NUON op haar eigen terrein uitbreiden, mits daartoe de benodigde vergunningen zijn verleend. De 0,4pT grens is een richtlijn, maar geen harde juridische eis. De gemeente zal er op toezien, dat sprake blijft van een veilige optie. Bedacht moet wel worden dat de 0,4pT alleen wordt bereikt wanneer de transformator op 100% vermogen functioneert, wat slechts beperkt het geval zal zijn. Voor nieuw te bouwen transformatoren geldt overigens dat deze efficiënter en innovatiever functioneren, waardoor in nog mindere mate sprake zal zijn van straling. Daarnaast moet worden bedacht dat bij alledaagse huishoudelijke apparatuur (zoals televisies, computers, stofzuigers, boormachines, scheerapparaten, magnetrons e.d.) al snel sprake is van magnetische straling van 0,4 pt. - is e r een mogelijkheid om de derde transformator elders te plaatsen? Onverlet het vorenstaande, leidt plaatsing van een derde transformator op een andere locatie, aldus informatie van de NUON, tot hogere investeringen.

4 2. Luchtkwaliteit Inleiding Op dit moment is in Nederland de Wet luchtkwaliteitseisen van kracht. In deze wet worden normen opgelegd voor een zevental stoffen die in de lucht voorkomen en die van invloed zijn op de gezondheid. Van deze zeven komen er twee in Nederland met dermate concentraties voor dat deze tot overschrijding van de grenswaarden kunnen leiden. Het betreft de PM10 fractie (in de volksmond fijn stof genoemd) en NO2 (Stikstofdioxide). De concentraties voor deze stoffen zijn opgebouwd uit twee componenten: - de achtergrondconcentratie (dat wat altijd aanwezig is door de natuurlijke concentraties en de al bestaande activiteiten/ verkeersbewegingen - toevoeging of afname als gevolg van een verkeersaantrekkende werking of verkeersafremmende werking van een projectontwikkeling. Wanneer toetsen? De wet schrijft voor dat in een aantal gevallen getoetst moet worden of er wordt voldaan aan de luchtkwaliteitseisen. Als het voor een bouwontwikkeling nodig is om een procedure in het kader van de Wet op de Ruimtelijke Ordening te voeren, dan moet vrijwel altijd een onderzoek worden uitgevoerd. Er moet dan in beeld worden gebracht of de ontwikkeling leidt tot een verslechtering van de luchtkwaliteit en of er dan sprake is van het overschrijden van grenswaarden. De school past binnen het vigerende bestemmingsplan. Er is dus geen Wro procedure nodig en formeel hoeft er daarom niet getoetst te worden aan de luchtkwaliteitseisen. Praktijk - berekeningen. De achtergrondconcentraties in Lelystad zijn erg laag, zowel voor PM10 als voor NO2. Er is vrijwel nooit sprake van een benadering van de grenswaarden. Om in beeld te brengen wat de luchtkwaliteit ter hoogte van de school is, is een indicatieve berekening uitgevoerd. De uitkomsten daarvan staan hieronder weer gegeven. Bij de berekeningen is de Dronterweg als uitgangspunt genomen omdat die weg de meeste invloed heeft op de luchtkwaliteit ter plaatse. De invloed van de A6 is verwaarloosbaar vanwege de grote afstand (in termen van luchtkwaliteit) tot de school. Stof, toetsingsperiode Grenswaarde Overschrijding [Ja / Nee] NO2, jaargemiddelde Nee PM10, jaargemiddelde Nee PM10, 24 uur gemiddelde 50, < 35 x per jaar Nee Tabel 1. Rekenresultaten CARII In de tabel is te zien dat de grenswaarden niet bereikt worden. De komst van de school heeft daar nauwelijks invloed op. De daling van de waarden wordt veroorzaakt door maatregelen die op rijksniveau worden genomen (eisen aan uitstoot van motorvoertuigen en bedrijven) waardoor de achtergrondconcentraties dalen. Ondanks dat het aantal verkeersbewegingen op de Dronterweg de komende jaren zal stijgen (door andere ontwikkelingen dan de komst van de school) zal netto de luchtkwaliteit ter plaatse verbeteren. Conclusie: de luchtkwaliteit voldoet aan de Wet luchtkwaliteitseisen. Ook de bouw en het gebruik van de school past binnen deze Wet.

5 Vraag 2d uit de notitie van de MR Dan is er nog de vraag over fijnstof. Deze vraag hebben we al meerdere keren gesteld maar een onderbouwd antwoord hebben we tot nu toe niet mogen ontvangen. Deze vraag is mede ingegeven door de berichtgeving hierover in oktober Onze vraag: in hoeverre is er een belasting van fijnstof te verwachten vanaf de Dronterweg en eventueel van de A6? Uit bovenstaande berekeningen blijkt dat er geen belasting van fijn stof of andere gezondheidsbedreigende stoffen te verwachten is. De berekende concentraties blijven riant onder de grenswaarden. 3. GGD Vraag 2e uit de notitie van de MR En dan nog een afsluitende vraag: Is er over de door ons aangegeven veiligheids- en gezondheidsaspecten door de gemeente Lelystad overleg geweest met de GGD? Nee, er is geen contact geweest met de GGD over de plaatsing van de school. De GGD is op landelijk niveau betrokken bij het tot stand komen van de normen die zowel voor de veiligheid als voor de luchtkwaliteit gelden. Die normen zijn gehanteerd bij de toetsing.