Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname. Dick van Waardenburg Kinderarts

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname. Dick van Waardenburg Kinderarts"

Franciscus Willems
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente en de gevolgen van een tekort aan inname Dick van Waardenburg Kinderarts

2 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september

3 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Bron: Prof. dr. ir. D. Kromhout, vice-voorzitter GR

4 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Bron: Prof. dr. ir. D. Kromhout, vice-voorzitter GR

Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 5 Richtlijnen Goede Voeding 2006 Evidence-based aanbevelingen over een gezond voedings-en beweegpatroon

5 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Richtlijnen Goede Voeding 2006 Evidence-based aanbevelingen over een gezond voedings-en beweegpatroon Vooral gericht op preventie van chronische ziekten Voldoende aanwijzingen voor verband tussen groente-en fruitgebruik en lager risico: hart-en vaatziekten slokdarm-en maagkanker

beweegpatroon Vooral gericht op preventie van chronische ziekten Voldoende aanwijzingen

6 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Richtlijn goede voeding 2006 Totale voedingspatroon geeft de doorslag! Groente en fruit Volkoren graanproducten Plantaardige olieen Vis Mager zuivel en vlees Lage energie dichtheid

7 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Richtlijnen Goede Voeding 2006: Groente Kwantificeren optimale hoeveelheid lastig: Volwassenen gram groente ~3 à 4 opscheplepels (à 50 gram) Kinderen 1-4 jaar gram groente ~1 à 2 opscheplepels Deze hoeveelheid draagt in ieder geval bij aan voldoende voorziening vitamines, mineralen en voedingsvezel

~3 à 4 opscheplepels (à 50 gram) Kinderen 1-4 jaar 50-100 gram groente ~1 à 2 opscheplepels Deze

8 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Lange termijn gevolgen: Risico op chronische ziekte Overtuigend effect Hart en vaatziekten (31%) He 2006, Dauchet2005 Slokdarm en maagkanker WCRF, 2007 Waarschijnlijk effect Obesitas DM type 2 Mogelijk effect IBD RA Osteoporosis COPD / astma Oogziekten Dementie

vaatziekten (31%) He 2006, Dauchet2005 Slokdarm en maagkanker WCRF, 2007

9 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september

10 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Bron: Prof. dr. ir. D. Kromhout, vice-voorzitter GR

Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 12 Conclusie Richtlijn Goede voeding Volwassenen: -

11 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Conclusie Richtlijn Goede voeding Volwassenen: - voornamelijk gebaseerd op preventie chronische ziekte Kinderen: - afgeleid van richtlijn voor volwassenen - micronutriëntenvoorziening gewaarborgd

voornamelijk gebaseerd op preventie chronische ziekte Kinderen: -

12 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september

13 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september

14 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Zo eten jonge peuters (9-18 mnd) in NL Voedingstoffen inname onderzoek 2002

15 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Zo eten jonge peuters (9-18 mnd) in NL Voedingstoffen inname onderzoek 2002

16 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Voedselconsumptiepeiling jonge kinderen (2-6 jr) Groente Fruit

17 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Wat zijn de gevolgen van onvoldoende fruit en groente inname bij jonge kinderen?

18 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Leeftijd 0-4 jaar : kritieke periode Snelle groei hoge behoeften verhoogd risico tekorten

Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 20 Leeftijd 0-4 jaar : kritieke periode Belangrijke orgaanontwikkeling (oa.

19 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Leeftijd 0-4 jaar : kritieke periode Belangrijke orgaanontwikkeling (oa. hersenen, bot, darm, longen) Groei van hersenen Groei van darmen Age Darm lengte (cm) 20 (wks GA) (wks GA) 200 term year years years years 575

hersenen, bot, darm, longen) Groei van hersenen Groei van darmen Age Darm lengte

Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 21 Developmental

20 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Developmental origins of adult disease Fetal Origins Hypothesis Developmental origins of health and disease

Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september 2013 22 Poor early childhood growth lead to cardiovascular disease and

21 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Poor early childhood growth lead to cardiovascular disease and glucose intolerance as adults Childhood growthcharacteristics of 357 men with coronary heart disease Barker et al. 2005, Barghava et al. 2004

22 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Vroege groeiachterstand niet ingehaald Widdowson and McCance (rats) Proc Roy Soc Lond 1963;B158:

23 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Specifieke kenmerken van groenten en fruit 1. Belangrijke bron van micronutrienten Vitamine C, B1, B2, K, E, provitamine A, foliumzuur K, Ca, Fe Bioactive stoffen: flavanoiden, glucosinolaten plantensterolen, carotenoiden, etc 2. Belangrijke bron van voedingsvezels 3. Lage energiedichtheid (energie/volume)

24 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Theoretische gevolgen van onvoldoende groente & fruit inname Korte termijn Deficienties van micronutrienten Onvoldoende voedingsvezel Hogere inname calorierijkere voedingsmiddelen Lange termijn Lage inname op kinderleeftijd lage inname op latere leeftijd (tracking) Risicofactor voor chronische ziekten op latere leeftijd (GR)

25 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Defincienties van micronutrienten: Vitaminen A 1 A 2 B 1 B 2 B 3 B 5 B 6 B 8 B 11 B 12 C D 2 D 3 E K 1 margarine, melkvet, lever, eieren, vis, fruit, peen (wortel) brood, granen(zaadhuid), melk, vlees, aardappelen, groenten, gist melk, vlees, brood, graanproducten, groenten, gist melk, aardappelen, brood, vlees, groenten, eidooier vlees, eieren, volkorenproducten, peulvruchten, melk en melkproducten en groente en fruit lever, vlees, vis, melk, kaas, eieren, soja gekoppeld aan een proteïne in lever, nier, eidooier, gist, noten, granen brood, groenten, vlees, melk, eieren, gist vlees, lever, eieren, melk, kaas, marmite fruit (vooral citrus), aardappelen, groenten vorm van vitamine D die voorkomt in voedingsmiddelen zoals bepaalde paddenstoelen en margarine voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals vette vis plantaardige oliën, granen, eieren, bladgroenten bladgroenten (vooral kool), tomaten, tarwe, eieren, lever, vis

26 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Deficienties van micronutrienten: Mineralen en sporen elementen Calcium Chroom Chloride Fosfor IJzer Jodium Kalium Koper Magnesium Mangaan Molybdeen Natrium Seleen Zink

27 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Deficienties van micronutrienten: Bioactieve stoffen Polyfenolen (flavonoïden) - flavonolen, flavanonen, flavanolen, isoflavonen Fytosterolen - plantensterolen Glucosinolaten Carotenoiden - lycopeen

28 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Deficienties van micronutrienten: literatuur Tekorten aan micronutrienten alleen beschreven in ontwikkelingslanden Vaak multipele deficienties icm ondervoeding Leiden tot suboptimale groei en ontwikkeling Niet alleen aan groente inname te te schrijven, interventies met alleen groente niet altijd /zelden succesvol Vit ABC, ijzer zinc Van veel bioactieve stoffen werking nog onvoldoende bekend Weinig tot geen data bijkinderen Potentieel ook toxisch

29 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september IJzerdeficientie (ID) Wereldwijd meest voorkomende deficientie ID < 5 jaar geassocieerd met irreversibele psychomotore, cognitieve, and socio-emotionele ontwikkelingsachterstand Black et al. Nutr Rev 2011, Recommendation AAP : voldoende rood vlees, groenten en evt ijzerverrijkte graanprodukten. Vitamine C verbetert ijzerabsorptie Baker et al. AAP Clinical Report, Pediatrics 2010 Bioavailability van ijzer in groente < dierlijke producten

30 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Foliumzuur Veel functies : belangrijke rol bij bloedaanmaak, ontwikkeling van de hersenen, DNA synthese, celdeling, afbraak homocysteïne Aangetoond: belangrijk voor de preventie van spina bifida en normale groei van de foetus tijdens zwangerschap Mogelijk: rol van foliumzuur bij latere hersenontwikkeling (associatie foliumzuurintake en school performance) Breimer et al 2012

Coronaire hartziekten (DM type 2) (Colonkanker) Kinderen

31 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Tekort aan voedingsvezels Volwassenen Coronaire hartziekten (DM type 2) (Colonkanker) Kinderen Obstipatie? Overgewicht? Overige darmfuncties? GR 2006, Kranz et al. 2012

32 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Hogere calorie inname Obesity Reviews 2011 Conclusies: Weinig studies bij jonge kinderen. - Onvoldoende bewijs voor directe associatie (Field et al. 2003) - Effect bij oudere obese kinderen en volwassenen. - Leidt alleen tot gewichtsverlies wanneer ook lagere energieinname wordt nagestreefd. (Looney 2012)

33 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Jonge leeftijd : kritische fase van Smaakontwikkeling (Niet) jong geleerd is (niet) oud gedaan

34 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september Conclusies Voedingsnormen tav groenten gebaseerd op preventie chronische ziekten bij volwassen geëxtrapoleerd naar kinderen (micronutrienten) Jonge kinderleeftijd kritische fase in groei en ontwikkeling (ook smaakontwikkeling) Groenten rijk aan micronutrienten, voedingsvezels en hebben lage energie dichtheid Groente belangrijk rol in gezond voedingspatroon op korte en lange termijn Meer wetenschappelijk onderzoek nodig naar korte en lange termijn gevolgen van (on)voldoende groente inname bij jonge kinderen

35 Gevolgen van een tekort aan inname van goente en fruit 12 september

Vergelijkbare documenten

gezond zwanger met vitamines en mineralen

gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen