Registergoederen en verjaring. docenten: Alex Geert Castermans & Jacqueline Peter

Transcriptie

1 Registergoederen en verjaring docenten: Alex Geert Castermans & Jacqueline Peter

2 registergoederen en verjaring programma: verjaring en verkrijging van grond pauze verjaring en verkrijging van erfdienstbaarheden casus / plan van aanpak

3 verjaring en verkrijging van grond plan van behandeling: inleiding verjaring verkrijging door bevrijdende verjaring (3:105 jo. 3:306): verkrijgende verjaring bij onafgebroken bezit te goeder trouw gedurende tien jaar (3:99)

4 inleiding verjaring twee vormen van verkrijgende verjaring: bij onafgebroken bezit te goeder trouw gedurende tien jaar (3:99) door bevrijdende verjaring (3:105 jo. 3:306) ratio van de wettelijke regeling

5 verkrijging door bevrijdende verjaring bevrijdende verjaring: 3:306 jo. 3:314: optreden tegen inbreuken op eigendomsrecht revindicatie (5:2) of onrechtmatige daad (6:162) rechtsvordering verjaart na 20 jaar (3:306) na verjaring kan eigenaar zijn eigendomsrecht jegens de inbreukmaker dus niet meer geldend maken hij blijft wél eigenaar, tenzij de voorwaarden voor verkrijging door bevrijdende verjaring zijn vervuld (3:105)

6 verkrijging door bevrijdende verjaring vereisten voor verkrijging o.g.v. 3:105: bezit door inbreukmaker op het tijdstip waarop de rechtsvordering strekkende tot beëindiging van het bezit wordt voltooid

7 verkrijging door bevrijdende verjaring bezit en houderschap: 3:107 e.v. houden: het uitoefenen van de feitelijke macht over een goed bezitter houdt het goed voor zichzelf (3:107 lid 1) bijv. huiseigenaar die zijn huis bewoont houder houdt het goed voor een ander, bijv. huurder van een huis

8 verkrijging door bevrijdende verjaring houden voor zichzelf of voor een ander te beoordelen naar (3:108) naar: verkeersopvatting (v.o.): hoe wordt hierover in maatschappij gedacht? uiterlijke feiten wettelijke regels (o.a. 3:111, 3:116)

9 verkrijging door bevrijdende verjaring verkrijgen bezit (3:112): a.door inbezitneming (3:113) b.door (bezits-)overdracht (3:114, 115) c.door opvolging onder algemene titel (3:116)

10 verkrijging door bevrijdende verjaring ad a inbezitneming (3:113): door zich de feitelijke macht over een goed te verschaffen (lid 1) wanneer een goed in bezit van een ander is, zijn enkele op zichzelf staande machtsuitoefeningen onv. voor inbezitneming (lid 2); parl. gesch.: zodanige machtsuitoefening dat oorspronkelijke bezitter naar v.o. niet meer als zodanig kan gelden

11 verkrijging door bevrijdende verjaring wat is (in het licht van 3:108) voldoende voor inbezitneming van een stuk grond? in de regel wél inbezitneming: het plaatsen van een afsluitend hek/ondoordringbare haag, plaatsen van bord waarop men zich als eigenaar presenteert; geen inbezitneming: betreden van terrein, onderhouden van (beplanting/erfafscheiding op) terrein; soms inbezitneming voor een ander (bijv. door huurder voor verhuurder)

12 verkrijging door bevrijdende verjaring bezit ten tijde van verjaring (3:105): bezit vereist op tijdstip dat rechtsvordering strekkend tot beëindiging bezit verjaart aanvang termijn (3:314 lid 2): de dag volgende op die: - waarop een niet-rechthebbende bezitter is geworden of - de onmiddellijke opheffing gevorderd kon worden van de toestand waarvan diens bezit de voortzetting vormt

13 verkrijging door bevrijdende verjaring volgens 3:105 jo. 3:306 jo 3:314 lid 2 is dus vereist dat: ander dan rechthebbende bezitter is, op tijdstip van voltooiing van de bevrijdende verjaring, terwijl het bezit van de niet-rechthebbende voortvloeit uit een toestand die gedurende de verjaringstermijn van 20 jaar heeft bestaan; deze termijn gaat in op het moment dat onmiddellijke opheffing van die toestand had kunnen worden gevorderd

14 verkrijging door bevrijdende verjaring de bezitter op het moment dat de verjaringstermijn verstrijkt, behoeft niet zelf al 20 jaar bezitter te zijn (vgl. NJ 1983, 647); het is niet vereist dat eigenaar gedurende de gehele verjaringstermijn (20 jr) geen bezitter is geweest: voldoende is bezit van een ander t.t.v. de voltooiing van de verjaringstermijn t.a.v. de onrechtmatige toestand voorbeeld: B neemt in 1982 onrechtmatig strook grond van A in gebruik, en plaatst pas in 1992 afsluitend hek: verjaringstermijn ging in 1982 in

15 verkrijging door bevrijdende verjaring ontbeert niet-rechthebbende bezit t.t.v. voltooiing van verjaring in de zin van art. 3:314, dan: geen verkrijging door bevrijdende verjaring, maar slechts bevrijdende verjaring van de rechtsvordering voorbeeld: reclamebord dat al sinds 50 jaar op gemeentegrond staat

16 verkrijging door bevrijdende verjaring stuiting van de verjaring natuurlijke stuiting: opheffing onr. toestand burgerlijke stuiting (3: ): door instellen van eis in rechte/andere daad van rechtsvervolging (3:316 lid 1; zie ook lid 2) door schr. aanmaning/schr. mededeling, gevolgd door daad van rechtsvervolging binnen 6 mnd (3:317 lid 2) door erkenning van het eigendomsrecht (3:318)

17 verkrijging door bevrijdende verjaring gevolg stuiting (3:319): lopende verjaring wordt definitief afgebroken evt. start nieuwe termijn, zie lid 2

18 verkrijgende verjaring ex 3:99 vereisten 3:99: bezit van het registergoed (zie 3:107 e.v.) gedurende tien jaar bezit is onafgebroken bezitter is te goeder trouw (3:11, 3:23, 3:118)

19 verkrijgende verjaring ex 3:99 onafgebroken bezit: zie echter 3:103 over onvrijwillig bezitsverlies

20 verkrijgende verjaring ex 3:99 bezit te goeder trouw: 3:11: niet kennen/behoren te kennen (dus soms onderzoeksplicht) 3:23: minimumeis goede trouw: geen goede trouw t.a.v. feiten, kenbaar uit openbare registers openbare registers kadaster; als feitelijke grens afwijkt van kadastrale, zijn omstandigheden beslissend voor goede trouw (soms onderzoeksplicht) 3:118 lid 2: een bezitter te goeder trouw blijft bezitter te goeder trouw, ook al ontdekt hij op een later tijdstip niet de rechthebbende te zijn

21 verkrijgende verjaring ex 3:99 bezitsopvolging en voortzetting verjaring (3:102): lid 1: bij bezitsopvolging onder algemene titel is goede/kwade trouw erflater beslissend; lid 2: bij bezitsverkrijging anders dan onder algemene titel is goede/kwade trouw nieuwe bezitter beslissend

22 verkrijgende verjaring ex 3:99 stuiting van de verjaring: natuurlijke stuiting: bezitsverlies, zie echter 3:103 burgerlijke stuiting: 3: (zie hiervoor) 3:304: stuiting verjaring ex art. 3:99 door stuiting van verjaring ex 3:314 (rv. strekkende tot beëindiging van bezit van niet-rechthebbende))

23 pauze

24 na de pauze erfdienstbaarheid en verjaring eigendom naburige erven verkrijging erfdienstbaarheid: beplanting overpad verkrijging bij bevrijdende verjaring door verkrijgende verjaring plan van aanpak

25 eigendom onroerende zaken 5: :20 lid 2: eigendom van kabel- of leidingnetwerk van aanlegger 5:28: eigendom openbare onroerende zaken 5:36: afscheidingsmuur, -hek, -heg vermoeden van grens

26 naburige erven 5: :42 lid 2 beplanting bij grenslijn: bomen2 m. heester/heg 0,5 m. kleinere afstand in verordening of volgens gewoonte

27 naburige erven situatie in strijd met 5:42 oplossen met overeenkomst, in het bijzonder 6:252 kwalitatieve verplichting dulden, niet doen 5:70 84 erfdienstbaarheid dulden, niet doen, bepaalde verplichtingen

28 naburige erven of beëindigen door gebod: snoeien, kappen, want bij voortduren

29 strijd met 5:42 bevrijdende verjaring: 3:314/306: termijn 20 jaar wat is de situatie na afloop termijn? dulden beplanting eventueel: verkrijging erfdienstbaarheid 3:105/ 5:72

30 strijd met 5:42 ook voor verkrijgen erfdienstbaarheid gelden de vereisten voor verkrijging o.g.v. 3:105: bezit door inbreukmaker op het tijdstip waarop de rechtsvordering strekkende tot beëindiging van het bezit wordt voltooid

31 strijd met 5:42 termijn bevrijdende verjaring vangt aan de dag na de dag (3:314 lid 2): waarop bezit is verkregen (vgl. NJ 1999,44) of nb: bezit pas vereist bij afloop termijn bevrijdende verjaring (3:105) waarop rechthebbende opheffing had kunnen vorderen

32 strijd met 5:42 verkrijgende verjaring erfdienstbaarheid: 3:99: termijn 10 jaar bezit te goeder trouw: sinds mensenheugenis onvoldoende; vgl. 3:118 lid 1 BW; NJ 1996, 501 wild opschieten is geen daad van bezit gebaseerd op openbare registers, in verband met gebreken in vestigingsakte

33 strijd met 5:42 aanvang termijn verkrijgende verjaring: tijdstip van opschieten? Vgl. 5:42 lid 3/5:49 tijdstip van planten, NJ 1993, 152; hoogopschietende populieren NJ 1996, 501

34 erfdienstbaarheid voortdurend/ zichtbaar: 5:42 beplanting vergelijkbaar: waterloop gootrecht privacy/uitzicht

35 erfdienstbaarheid niet voortdurend/niet zichtbaar: overpad, onbebouwd laten, gebruik walkant bezit? goede trouw? aanvang termijn : incidenteel gebruik is geen onrechtmatige toetstand/geen bezit

36 gevolgen verkrijgende verjaring terugwerkende kracht verjaring kan worden ingeschreven (3:17 aanhef en sub i BW: 34 en 37 Kadasterwet)

37 overgangsrecht 73 Overgangswet NBW 95 Overgangswet NBW

38 verhaal geen ongerechtvaardigde verrijking verjaring is rechtvaardiging 6:212, zie: Rb Roermond, LJN BC3154 (Weert) geen strijd met EVRM, 1e protocol

39 En nu? plan van aanpak time management stuiten onderhandelen vs rechtsvordering afpalen, grensbepalen burgerlijk recht vs bestuursrecht