Antiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Antiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:"

Transcriptie

1 Antiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353: Pleiotrope werking van glucocorticoïden Gc-R heeft een effect op verschillende pathways Gc hebben op alle systemen effect - efficaciteit in het verlichten van inflamatoire aandoeningen - vele ongewenste effecten o groeiretardatie bij kinderen o osteoporose o immunnosupressie o hypertentie o moeilijke wondheling o verstoren van het metabolisme hierdoor is het tegenaangewezen om gc gedurende een lange tijd te geven hierdoor zijn de pt niet compliant, omdat ze bang zijn van al deze nevenwerkingen vb astma de basistherapie bestaat uit een langwerkende bèta-agonist en een gc-inhalatie maar dikwijls neemt de pt enkel de bèta-agonist waardoor cv nevenwerkingen waardoor de inflamatie niet wordt onderdrukt

2 endogene productie van natuurlijke glucocorticoïden bijnierschors zet vrij: -mineralocorticoïden (vnl. aldosterone) -glucocorticoïden (vooral cortisol) gezonde volwassene: 10 à 20 mg cortisol per dag diurn patroon van secretie Blauw: plasma ACTH Zwart: glucocorticoïden Telkens vlak voor een maaltijd een gc-piek regeling vrijzetting van cortisol geregeld door negatieve feedback waarin hypothalamus en voorste deel van de hypofyse betrokken zijn - hoog cortisol inhibeerd de vrijzetting van ACTH kan dus ook door exogeen cortisol die er dan voor zorgt dat de stimulatie van de endogene secretie weg valt als je dan stopt met exogeen cortisol toe te voegen, dan zal het endogeen cortisol niet direkt kunnen overnemen, waardoor je een deficiëntie krijgt, addison crisis krijgt - laag cortisol stimuleert de vrijzetting van ACTH dat op zijn beurt adenylylcyclase activeert, hierdoor stijgt het camp camp activeert proteïne kinase dat het cholesterylester hydrolase fosforyleert en activeert, waardoor de steroïdensynthese gestimuleerd wordt en de cortisolvrijzetting bevordert wordt.

3 Synthetische glucocorticoïden Eigenschapen variëren Zuiver glucocorticoide effect, zonder mineralocorticoide Werking (zowel van natuurlijke als van synthetische) Drie potentiële mechanismen van werking 1.: Steroïden diffunderen in de cel en binden aan de cytoplasmatische glucocorticoïdreceptor (Glucocorticoïdreceptoren behoren tot de familie van nucleaire receptoren.). In de afwezigheid van cortisol wordt deze receptor geïnactiveerd door een heat shock proteïne (o.a. hsp90). Cortisol maakt de receptor vrij van het hsp en de door cortisol geactiveerde receptor gaat de nucleus binnen waar het bind aan DNA-sequenties oagre(gc responsive elements in de promotor van responsieve genen) Dit complex wijzigt de chromatine-structuur via coactivator of corepressorproteïnen waardoor het zo de proteïnesynthese inhibeert of stimuleert, en zo aanleiding geeft tot de karakteristieke effecten van het hormoon. Opm: het werkt via de prot synthese, dus zal het geen direkt effect geven 2: regeling van andere glucocorticoïd-responsieve genen gaat gepaard met interacties tussen het cortisol-glucocorticoïd-complex en andere transcriptiefactoren zoals NF-κB (bij lagere cortisolspiegels) :thv genen 3.thv niet genomische pathways: glucocorticoïd-signaling via membraan-geassocieerde receptoren en second messengers

4

5 Indicaties: - diagnose en behandeling van bijnierschorsdysfunctie vb. ziekte van Addison: is quasi altijd iatrogeen, bijna nooit ideopatisch substitutietherapie: een glucocorticoïd en een mineralocorticoïd - behandeling van inflammatoire(anti-inflammatie),en immunologische processen(immuunsuppressie) meestal synthetische glucocorticoïden daar deze minder water- en zoutretinerende eigenschappen hebben omdat geen ongewenste mineralocorticoide nevenwerkingen - inductie van longrijping bij foetus indien geboorte verwacht wordt voor 34 weken. Gc worden aan moeder gegeven, dezen gaan dan via de placenta naar de foetus

1 (~20 minuten; 20 punten)

1 (~20 minuten; 20 punten) TENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 27-01-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik

Nadere informatie

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6)

Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) Signaaltransductie en celcyclus (COO 6) oefen- en zelftoets-module behorende bij hoofdstuk 9 en 12 van Unit 1 van Campbell, 10 e druk versie 2014-2015 Communicatie 1. Hier zie je drie manieren waarop een

Nadere informatie

Signaaltransductie versie

Signaaltransductie versie Signaaltransductie versie 2015-2016 Vragen bij COO over hoofdstuk 16 van Alberts Essential Cell Biology, 4e druk De vragen die voorkomen in het COO-programma zijn op dit formulier weergegeven. Het is de

Nadere informatie

5 juli blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2

5 juli blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket blauw Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:

Nadere informatie

5 juli geel. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2

5 juli geel. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Kleef hier onmiddellijk een identificatie-etiket geel Toelatingsexamen arts en tandarts 5 juli 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1A: Werking van een wateroplosbaar hormoon:

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL MODERIN 4 mg, Tabletten 2. KWANTITATIEVE EN KWALITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: Werkzaam bestanddeel: Methylprednisolonum 4 mg Hulpstoffen:

Nadere informatie

Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie

Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie 23/02/2019 Apr. Stéphanie Wuyts Ziekenhuisapotheek UZ Brussel Met dank aan: Bijniervereniging NVACP BijnierNET 2 14-12-18 Bijnierschorshormonen

Nadere informatie

Samenvatting. Nederlandse

Samenvatting. Nederlandse Samenvatting NL Nederlandse Samenvatting De eerste levende cel is waarschijnlijk rond 3,5 miljard jaar geleden op de aarde ontstaan door spontane reacties van moleculen in een chemisch labiel milieu. Een

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL MODERIN Tabletten 4 mg MODERIN Tabletten 16 mg MODERIN Tabletten 32 mg 2. KWANTITATIEVE EN KWALITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: Werkzaam

Nadere informatie

1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel

1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel 1. Injectie van cytochroom c in het cytosol van een cel a. Zal elektrontransport stimuleren en apoptose niet beinvloeden b. Zal elektrontransport remmen en apoptose remmen c. Zal elektrontransport stimuleren

Nadere informatie

Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Etiologie & Pathofysiologie vs. Fysiologie

Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Etiologie & Pathofysiologie vs. Fysiologie Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Etiologie & Pathofysiologie vs. Fysiologie Paul van Trotsenburg kinderarts-endocrinoloog AMC Inhoud Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Definitie Bijnieren: -anatomie, embryologie

Nadere informatie

COO-module Signaaltransductie

COO-module Signaaltransductie COO-module Signaaltransductie Niveau 2, november 2005 Inleiding 1. Hier zie je drie manieren waarop chemische signalen worden doorgegeven tussen cellen. A. Plaats de juiste namen bij de afbeeldingen. B.

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Diabetogene effecten van glucocorticoïde medicatie: bekende en onbekende aspecten Dutch summary Ontdekking van het bijnierschorshormoon cortisol Cortisol is een hormoon dat in

Nadere informatie

Naam: Student nummer:

Naam: Student nummer: Vraag 1. a. Vergelijk de elektronen transportketen van de ademhaling met de elektronentransport keten van de licht reactie (eventueel met tekening). Geef aan waar ze plaats vinden, wie de elektronen donors

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Zie rubriek 6.1 voor de volledige lijst van hulpstoffen.

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING. Zie rubriek 6.1 voor de volledige lijst van hulpstoffen. SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Vetoryl 10 mg harde capsules voor honden 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 capsule bevat: Werkzaam bestanddeel: Trilostane

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie

Anatomie / fysiologie Anatomie / fysiologie Regulatie Hormoonstelsel 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 2 Hormonen Homaein (Gr)

Nadere informatie

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen

Moleculaire mechanismen. De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen Moleculaire mechanismen De connectie tussen interacties van eiwitten en activiteiten van cellen The Hallmarks of Cancer Hanahan and Weinberg, Cell 2000 Niet afhankelijk van groei signalen Apoptose ontwijken

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om

Nadere informatie

proliferatie & apoptose Kanker: toename proliferatie (ontregeling celcyclus), + afname celdood (ontregeling apoptose). Normaal epitheel Kanker

proliferatie & apoptose Kanker: toename proliferatie (ontregeling celcyclus), + afname celdood (ontregeling apoptose). Normaal epitheel Kanker Celproliferatie & apoptose Basiscursus NVVO 2008 Frans Ramaekers 1) Relatie proliferatie - apoptose Weefselhomeostase: balans tussen proliferatie en apoptose Kanker proliferatie = celverlies (apoptose)

Nadere informatie

Interaction between signal transduction pathways. A study in DDT1 MF-2 smooth muscle cells Sipma, Hendrik

Interaction between signal transduction pathways. A study in DDT1 MF-2 smooth muscle cells Sipma, Hendrik University of Groningen Interaction between signal transduction pathways. A study in DDT1 MF-2 smooth muscle cells Sipma, Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat is astma? Astma is een aandoening die wordt gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen (oftewel bronchoconstrictie) na inademing van verschillende

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

BIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove

BIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL MODERIN 4 mg, Tabletten voor honden en katten 2. KWALIITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per tablet: Werkzaam bestanddeel: Methylprednisolonum

Nadere informatie

BECLOMETASON Cyclocaps inhalatiepoeder

BECLOMETASON Cyclocaps inhalatiepoeder Deel IB 1: Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Beclometason 100 Cyclocaps. Beclometason 200 Cyclocaps Beclometason 400 Cyclocaps 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Nadere informatie

Onderdeel Hypothalamus-Hypofyse (Bern/Levy, Hoofdstuk 44)

Onderdeel Hypothalamus-Hypofyse (Bern/Levy, Hoofdstuk 44) Zelfstudievragen Deze vragen zijn bedoeld om je behulpzaam te zijn bij het bestuderen van de stof (college en microscoop practica). Ze hebben de bedoeling je te wijzen op de belangrijkste delen van de

Nadere informatie

Zie rubriek 6.1 voor de volledige lijst van hulpstoffen. 4.2 Indicaties voor gebruik met specificatie van de doeldiersoort(en)

Zie rubriek 6.1 voor de volledige lijst van hulpstoffen. 4.2 Indicaties voor gebruik met specificatie van de doeldiersoort(en) 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL, 4,2µg/ml, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel: Busereline acetaat 0.0042 mg. Hulpstof: Benzylalcohol 0.1

Nadere informatie

Samenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting

Samenvatting de Wit :25 Pagina Optima Grafische Communicatie. Nederlandse Samenvatting de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 121 - Optima Grafische Communicatie Nederlandse de Wit 30-01-2001 12:25 Pagina 122 - Optima Grafische Communicatie Onze atmosfeer bestaat voor 21% uit zuurstof en dit maakt

Nadere informatie

Ontwikkelingsbiologie, ontwikkelingspsychologie & taal Hertentamen 2013

Ontwikkelingsbiologie, ontwikkelingspsychologie & taal Hertentamen 2013 Ontwikkelingsbiologie, ontwikkelingspsychologie & taal Hertentamen 2013 Bob Hersbach SAMENVATTING 26 meerkeuzevragen, de open vragen ontbreken Vraag 1. Hoe is intercellulaire specificatie tijdens differentiatie

Nadere informatie

vwo hormoonstelsel 2010

vwo hormoonstelsel 2010 vwo hormoonstelsel 2010 Integratie In onderstaande afbeelding is schematisch de regulatie van een aantal animale en vegetatieve functies bij de mens weergegeven. Al deze functies spelen een rol bij het

Nadere informatie

Patiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek

Patiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek Patiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET 2018 Fazantpad 3 3766 JH Soest info@bijniernet.nl www.bijniernet.nl www.adrenals.eu Tekst: Dr.

Nadere informatie

Adrenocorticosteroids

Adrenocorticosteroids Adrenocorticosteroids ADRENOCORTICOSTEROIDS Hypothalamic-pituitary-adrenal axis CRF בקרת משק המים והמלח מטבוליזם נורמלי ותגובה לסטרס Adrenaline Noradrenaline Adrenocorticosteroids Adrenal corticosteroids

Nadere informatie

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE A SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL DEXAMETHASON 2 mg/ml pro inj. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Per ml: Werkzaam bestanddeel : Dexamethason-dinatriumfosfaat

Nadere informatie

Extra paragraaf. Hormonen

Extra paragraaf. Hormonen Extra paragraaf Hormonen In deze extra paragraaf leer je meer over hormonen. Het gaat over de structuur van hormonen en de manier waarop ze werken. Daarnaast leer je een aantal hormoonklieren en het samenspel

Nadere informatie

BD/2012/REG NL 9867/zaak II. BIJSLUITER

BD/2012/REG NL 9867/zaak II. BIJSLUITER BD/2012/REG NL 9867/zaak 240600 15 II. BIJSLUITER BD/2012/REG NL 9867/zaak 240600 16 BIJSLUITER ENURACE 10, 10 mg tabletten voor honden 1. NAAM EN ADRES VAN DE VERGUNNINGHOUDER VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Nadere informatie

Samenspel. l De dokter heeft verstand van het ziektebeeld. l De patient weet alles van ziek zijn. l Samenwerking is noodzakelijk!!!!!!!!!!!!!!!

Samenspel. l De dokter heeft verstand van het ziektebeeld. l De patient weet alles van ziek zijn. l Samenwerking is noodzakelijk!!!!!!!!!!!!!!! CUSHING & ADDISON Samenspel l De dokter heeft verstand van het ziektebeeld l De patient weet alles van ziek zijn l Samenwerking is noodzakelijk!!!!!!!!!!!!!!! 2 Overzicht l Koppeling prekliniek l Cushing

Nadere informatie

Dr.S.W. van Thiel, Internist-Endocrinoloog,

Dr.S.W. van Thiel, Internist-Endocrinoloog, Dr.S.W. van Thiel, Internist-Endocrinoloog, Kwaliteit van leven Ziekte heeft invloed op Kwaliteit van leven Schade door te veel aan hormonen Cortisol Aldosteron Schade door te weinig van hormonen na operatie/uitval

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie

Nadere informatie

Rondleiding door de cel

Rondleiding door de cel Rondleiding door de cel Interactieve opgaven bij de hoofdstukken 5 t/m 8 van Biology, Campbell Deze module behandelt de volgende delen van hoofdstukken van Campbell s Biology : Hoofdstuk 5.4, pagina 77-86:

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Stress en depressie, heb jij daar ook last van? langdurige stress en depressieve gevoelens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Men dacht tot voor kort dat depressie veroorzaakt werd door een tekort

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied Hoofdstuk 8 Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen. Het menselijk lichaam heeft er 10 14 oftewel rond de 100 biljoen, terwijl bacteriën

Nadere informatie

Metyrapontest. Afdeling Interne geneeskunde

Metyrapontest. Afdeling Interne geneeskunde Metyrapontest Afdeling Interne geneeskunde In deze patiënteninformatie wordt uitgelegd wat de metyrapontest inhoudt. Er is een woordenlijst als bijlage bijgevoegd om sommige woorden te verduidelijken.

Nadere informatie

Schildklierstoornissen. Algemeen: klieren en hormonen. Algemeen: klieren en hormonen. Aminozuurderivaten Peptiden Vetten

Schildklierstoornissen. Algemeen: klieren en hormonen. Algemeen: klieren en hormonen. Aminozuurderivaten Peptiden Vetten Schildklierstoornissen Algemeen: klieren en hormonen Endocrien: het secretieproduct (hormoon) wordt naar het extracellulair weefsel afgegeven en gaat via de bloedbaan naar het doelweefsel Exocrien: het

Nadere informatie

124 Dit proefschrift gaat over de oorzaken van vroeg folliculair verhoogde FSHspiegels bij vrouwen met een regelmatige cyclus. In de Introductie (hoof

124 Dit proefschrift gaat over de oorzaken van vroeg folliculair verhoogde FSHspiegels bij vrouwen met een regelmatige cyclus. In de Introductie (hoof Samenvatting 124 Dit proefschrift gaat over de oorzaken van vroeg folliculair verhoogde FSHspiegels bij vrouwen met een regelmatige cyclus. In de Introductie (hoofdstuk 1) wordt de reproductieve veroudering

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting hoofdstuk 1). hoofdstuk 1 hoofdstuk 1).

Nederlandse samenvatting hoofdstuk 1). hoofdstuk 1 hoofdstuk 1). Nederlandse samenvatting Cyclisch adenosine monofosfaat, ofwel camp, is een universele second messenger die wordt geproduceerd onder invloed van een breed scala aan extracellulaire signaalmoleculen en

Nadere informatie

CHAPTER 8 SAMENVATTING

CHAPTER 8 SAMENVATTING SAMENVATTING In de vroege zwangerschap treden indrukwekkende veranderingen op in de bloedsomloop, nierfunctie en vochthuishouding bij de moeder. Hoewel de exacte betekenis van deze hemodynamische aanpassingen

Nadere informatie

Androsteendion en androgeenexces

Androsteendion en androgeenexces Androsteendion en androgeenexces Androsteendion Androsteendion (delta-4-androsteendion, ASD) is een steroïdhormoon dat in het lichaam kan omgezet worden in het mannelijk hormoon testosteron. Het wordt

Nadere informatie

Het menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma

Het menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma Het menselijk lichaam is opgebouwd uit zeer veel cellen. Deze cellen bestaan uit verschillende kamertjes (organellen), die in het celvocht (cytoplasma) liggen dat omgeven wordt door een muur (de celmembraan).

Nadere informatie

Intermezzo, De expressie van een eiwit.

Intermezzo, De expressie van een eiwit. Samenvatting Bacteriën leven in een omgeving die voortdurend en snel verandert. Om adequaat te kunnen reageren op deze veranderingen beschikken bacteriën over tal van sensor systemen die de omgeving in

Nadere informatie

BIJSLUITER. ENURACE 50, 50 mg tabletten voor honden

BIJSLUITER. ENURACE 50, 50 mg tabletten voor honden II. BIJSLUITER BIJSLUITER ENURACE 50, 50 mg tabletten voor honden 1. NAAM EN ADRES VAN DE VERGUNNINGHOUDER VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE Registratiehouder:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. Metopirone 250 mg capsules. Metyrapon

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. Metopirone 250 mg capsules. Metyrapon BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT Metopirone 250 mg capsules Metyrapon Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar

Nadere informatie

Endocriene complicaties van kanker/-behandeling. Dr. Henri J.L.M. Timmers Internist-endocrinoloog

Endocriene complicaties van kanker/-behandeling. Dr. Henri J.L.M. Timmers Internist-endocrinoloog Endocriene complicaties van kanker/-behandeling Dr. Henri J.L.M. Timmers Internist-endocrinoloog Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting Biologie Hoofdstuk 13 Hormonen Samenvatting door Elin 1039 woorden 4 april 2018 9,5 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 13 13.1 * Hormoonklieren = organen die

Nadere informatie

1 Incidentaloom van de bijnier

1 Incidentaloom van de bijnier I Bijnier 1 Incidentaloom van de bijnier Definitie Ruimte-innemend proces in de bijnier dat tijdens een diagnostische procedure van de buik (echo of CT / MRI) bij toeval wordt ontdekt. Analyse incidentaloom

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting 201569

Niet-technische samenvatting 201569 Niet-technische samenvatting 201569 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Endotheliale toxiciteit van bijnierprecursors, hydrocortison en fludrocortison die verhoogd zijn in patienten met congenitale

Nadere informatie

Algemene samenvatting in het Nederlands

Algemene samenvatting in het Nederlands Algemene samenvatting in het Nederlands Hypertensie Het onderzoek dat is beschreven in dit proefschrift is vooral gericht op het orgaan nier en de invloed hiervan op de bloeddruk. De nier speelt een belangrijke

Nadere informatie

Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU. Ziekte van Addison

Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU. Ziekte van Addison Polikliniek Endocrinologie, locatie AZU Ziekte van Addison Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wat is de ziekte van Addison 3 3 Verschijnselen 6 4 Behandeling 6 5 Cortisol afhankelijkheid 7 6 Leven met de ziekte van

Nadere informatie

CORTISONACETAAT TEVA 5 25 mg tabletten MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 24 februari : Productinformatie Bladzijde : 1

CORTISONACETAAT TEVA 5 25 mg tabletten MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 24 februari : Productinformatie Bladzijde : 1 1.3.1 : Productinformatie Bladzijde : 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Cortisonacetaat Teva 5 mg, Cortisonacetaat Teva 25 mg, 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Cortisonacetaat Teva 5 mg bevat

Nadere informatie

Het adrenogenitaal syndroom (AGS)

Het adrenogenitaal syndroom (AGS) Sophia Kinderziekenhuis Het adrenogenitaal syndroom (AGS) Inhoudsopgave Wat is het adrenogenitaal syndroom AGS? 3 Hormonen 3 Hoe werkt de bijnier normaal? 3 Hydrocortison 4 Aldosteron 4 Testosteron 4 De

Nadere informatie

StAR Search. De functie van het StAR eiwit bij de steroïdogenese. Marjolein van Uitert, Kim Vane, Bart Raven en Arjen van Norel 1/25

StAR Search. De functie van het StAR eiwit bij de steroïdogenese. Marjolein van Uitert, Kim Vane, Bart Raven en Arjen van Norel 1/25 StAR Search De functie van het StAR eiwit bij de steroïdogenese Marjolein van Uitert, Kim Vane, Bart Raven en Arjen van Norel 1/25 Inhoud Lipoid CAH Ontdekking van StAR Het StAR eiwit Modellen over werking

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Inleiding Reuma is een verzamelnaam voor een groot aantal ernstige aandoeningen van het bewegingsapparaat, waarbij gewrichtsklachten een belangrijke rol spelen. Reumatoïde artritis (RA) is een vorm van

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Om een meercellig organisme goed te kunnen laten functioneren is het essentieel dat cellen met elkaar communiceren. Intercellulaire communicatie kan plaatsvinden via de uitscheiding van hormonen en groeifactoren

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Voren (dexamethason 21-isonicotinas) Diergeneeskundig gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Werkzaam bestanddeel:

Nadere informatie

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS

SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Een organisme bestaat uit verschillende weefsels, die opgebouwd zijn uit cellen. Cellen zijn dus de bouwblokken van elk levend organisme. De ontwikkeling van slechts een

Nadere informatie

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling

Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Immuuntherapie en persoonsgerichte behandeling Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik M J van den Bent Neuroloog Kanker: een ziekte van het DNA? Eiwitten dragen de functies van cellen DNA zorgt

Nadere informatie

CHAPTER. Samenvatting 10.

CHAPTER. Samenvatting 10. CHAPTER Samenvatting. Chapter Samenvatting Dit proefschrift behandelt verschillende aspecten van bijnierdysfunctie bij de IC-patiënt (critical illness related corticosteroid insufficiency, CIRCI). In het

Nadere informatie

Patiënteninformatie Adrenogenitaal syndroom

Patiënteninformatie Adrenogenitaal syndroom Patiënteninformatie Adrenogenitaal syndroom Patiëntenversie adrenogenitaal syndroom bij de kwaliteitsstandaard bijnieraandoeningen voor patiënten en hun naasten Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET

Nadere informatie

De frequentie waarmee het voorkomt varieert van 0,1% tot 0,7% van de hele bevolking afhankelijk van de definitie die je gebruikt.

De frequentie waarmee het voorkomt varieert van 0,1% tot 0,7% van de hele bevolking afhankelijk van de definitie die je gebruikt. CVS Het Chronisch Vermoeidheids Syndroom(CVS). De reguliere geneeskunde heeft bij CVS vaak weinig te bieden, er zijn geen geneesmiddelen beschikbaar met een duidelijke werking. Met bioresonantie is afhankelijk

Nadere informatie

Patiënteninformatie Medicatie op maat Patiëntenversie over de generieke module Medicatie op maat

Patiënteninformatie Medicatie op maat Patiëntenversie over de generieke module Medicatie op maat Patiënteninformatie Medicatie op maat Patiëntenversie over de generieke module Medicatie op maat Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET 2018 Fazantpad 3 3766 JH Soest info@bijniernet.nl www.bijniernet.nl

Nadere informatie

Samenvatting bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus

Samenvatting bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus Onder bedreigende omstandigheden zoals infecties of vraat produceren planten laagmoleculaire beschermende

Nadere informatie

Het plantenhormoon auxine, ofwel indol-3-azijnzuur (IAA), speelt een centrale rol bij de ontwikkeling van planten. Ontwikkelingsprocessen zoals embryogenese, phylotaxis en de geo- of fototrope groei worden

Nadere informatie

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen?

Welke van de bovenstaande celorganellen of levensprocessen kunnen zowel in prokaryote, als in eukaryote cellen voorkomen? Biologie Vraag 1 Celorganellen en levensprocessen bij levende cellen zijn: 1. Ribosomen 2. ATP synthese 5. DNA polymerase 3. Celmembranen 6. Fotosynthese 4. Kernmembraan 7. Mitochondria Welke van de bovenstaande

Nadere informatie

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting

Dutch Summary. Nederlandse Samenvatting Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Voor het goed functioneren van een cel is het van groot belang dat de erfelijke informatie intact blijft. De integriteit van het DNA wordt

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20223 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Spijker, Anne Titia Title: Cortisol exposure, cognition and clinical course of

Nadere informatie

Hand-out bij de oefen- en zelftoets-module bij hoofdstuk 7 van 'The Molecular Biology of the Cell', Alberts et al.

Hand-out bij de oefen- en zelftoets-module bij hoofdstuk 7 van 'The Molecular Biology of the Cell', Alberts et al. Centraal Dogma Hand-out bij de oefen- en zelftoets-module bij hoofdstuk 7 van 'The Molecular Biology of the Cell', Alberts et al., 6e druk Mei 2016 Van DNA naar mrna Hier zie je een deel van de sequentie

Nadere informatie

effecten van stress tijdens de zwangerschap op de feutale ontwikkeling Een longitudinale studie

effecten van stress tijdens de zwangerschap op de feutale ontwikkeling Een longitudinale studie effecten van stress tijdens de zwangerschap op de feutale ontwikkeling Een longitudinale studie 1 Mechanisme Dierstudies geven aan dat de placenta stress gerelateerde hormonen (cortisol) doorlaat naar

Nadere informatie

Tentamen Farll. 20 December 2006 15.15-17:15

Tentamen Farll. 20 December 2006 15.15-17:15 Tentamen Farll 20 December 2006 15.15-17:15 zaal 5201/5203 Belangrijk: Beantwoord vragen 1 t/m 5 op dezelfde antwoordformulier~. Beantwoord vragen 6 t/m 8 op een.9q9i! antwoordformulier. let op etk antwoordformulier

Nadere informatie

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases).

in de route kunnen activeren. Een groep van enzymen die ook deel uitmaken van deze cascade zijn de mitogen-activated protein kinases (MAP kinases). Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 geeft een algemene introductie tot de immuunresponsen die worden opgewekt door helminthen; wormen, waarvan de meeste soorten parasitair zijn. Twee typen zijn te onderscheiden:

Nadere informatie

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Sander van der Linden Biodetection Systems Waarom biologische testen? Huidige monitoring strategie bijna volledig gebaseerd of chemische

Nadere informatie

3.1. DIAGNOSTIEK BIJ EEN NEONAAT MET AMBIGUE GENITALIA

3.1. DIAGNOSTIEK BIJ EEN NEONAAT MET AMBIGUE GENITALIA 3. DIAGNOSTIEK BIJ VERDENKING OP AGS Indicatie Diagnostiek naar AGS kan geindiceerd zijn in 3 situaties: 1. Een neonaat met ambigue genitalia 2. Afwijkende neonatale screeningsuitslag voor AGS 3. Potentiële

Nadere informatie

BT15 tm 1 toets BT15 tm 1 toets

BT15 tm 1 toets BT15 tm 1 toets 1 2013-2014 BT15 tm 1 toets 2 SPIJSVERTERING 1. Waar mondt de ductus parotideus uit in de mondholte? A. Bij de 2 e molaar van de maxilla B. Bij de 2 e molaar van de mandibula C. Bij de 2 e premolaar van

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Gisten zijn ééncellige organismen. Er zijn veel verschillende soorten gisten, waarvan Saccharomyces cerevisiae, oftewel bakkersgist, de bekendste is. Gisten worden al sinds de

Nadere informatie

Apotransferrine, een panacee voor stoornissen in het ijzermetabolisme? Margit Boshuizen

Apotransferrine, een panacee voor stoornissen in het ijzermetabolisme? Margit Boshuizen Apotransferrine, een panacee voor stoornissen in het ijzermetabolisme? Margit Boshuizen 16-05-2018 Ijzer metabolisme Transferrine Glycoproteïne, half-life 8-10 dagen IJzer transporter Bind 2 atomen Fe

Nadere informatie

1/05/2011. Inleiding. LLL Symposium Stress en substraatmetabolisme

1/05/2011. Inleiding. LLL Symposium Stress en substraatmetabolisme Stress en substraatmetabolisme Jan J. De Waele MD PhD SICU Universitair Ziekenhuis Gent Inleiding Voeding is belangrijk bij de gehospitaliseerde patient IZ patienten verschillen fundamenteel Insult dat

Nadere informatie

V5 Begrippenlijst Hormonen

V5 Begrippenlijst Hormonen V5 Begrippenlijst Hormonen ADH Hormoon dat de terugresorptie van water in de nierkanaaltjes stimuleert. adrenaline Hormoon dat door het bijniermerg wordt afgescheiden. Adrenaline wordt ook door zenuwvezels

Nadere informatie

Patiënteninformatie Bijnierschorsinsufficiëntie

Patiënteninformatie Bijnierschorsinsufficiëntie Patiënteninformatie Bijnierschorsinsufficiëntie Patiëntenversie bijnierschorsinsufficiëntie bij de kwaliteitsstandaard bijnieraandoeningen voor patiënten en hun naasten Logo: Colofon Uitgave: Stichting

Nadere informatie

BIJSLUITER MODERIN 4 mg, Tabletten voor honden en katten

BIJSLUITER MODERIN 4 mg, Tabletten voor honden en katten BIJSLUITER MODERIN 4 mg, Tabletten voor honden en katten 1. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EN DE FABRIKANT VERANTWOORDELIJK VOOR VRIJGIFTE, INDIEN VERSCHILLEND

Nadere informatie

Doel van deze studie

Doel van deze studie 141 Achtergrond Cholesterol is nodig voor de opbouw en instandhouding van de wand van de cel, het celmembraan, en voor de produktie van hormonen. In het bloed wordt cholesterol vervoerd in kleine bolletjes,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch) (summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur

Nadere informatie

Alternative splicing of thyroid hormone receptor alpha transcripts during health and disease Timmer, D.C.

Alternative splicing of thyroid hormone receptor alpha transcripts during health and disease Timmer, D.C. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Alternative splicing of thyroid hormone receptor alpha transcripts during health and disease Timmer, D.C. Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/59477 Author: Hillger, J.M. Title: Take it personal! Genetic differences in G protein-coupled

Nadere informatie

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET DIERGENEESMIDDEL Ypozane 1,875 mg tabletten voor honden Ypozane 3,75 mg tabletten voor honden Ypozane 7,5 mg tabletten voor honden Ypozane

Nadere informatie

Patiënteninformatie syndroom van Cushing

Patiënteninformatie syndroom van Cushing Patiënteninformatie syndroom van Cushing Patiëntenversie syndroom van Cushing bij de kwaliteitsstandaard bijnieraandoeningen voor patiënten en hun naasten Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET 2018

Nadere informatie

Chronobiologie en de bipolaire stoornis

Chronobiologie en de bipolaire stoornis Chronobiologie en de bipolaire stoornis Rixt Riemersma-van der Lek, psychiater Polikliniek voor bipolaire stoornissen Universitair Medisch Centrum Groningen Email: r.f.riemersma@umcg.nl GGNet Symposium

Nadere informatie

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK -

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 Het doel van mijn promotieonderzoek was het exploreren van de invloed van onderstaande factoren op de regulatie van stresshormonen bij veel

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37233 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tummers, Bart Title: Human papillomavirus targets crossroads in immune signaling

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 In dit proefschrift zijn de consequenties van een nadelige intrauteriene omgeving, gecreëerd door maternale apoe-deficiëntie of Ldlr-deficiëntie tijdens zwangerschap, op de gevoeligheid voor aderverkalking

Nadere informatie