ALLES rondom residuen: wat moeten we weten? Jolanda Wijsmuller

Transcriptie

1 ALLES rondom residuen: wat moeten we weten? Jolanda Wijsmuller

2 Inhoud presentatie Wat is een MRL? Waar staan ARfD en ADI voor? MRL s wereldwijd: Residuen gewasbeschermingsmiddelen in de bodem Residuen en effectiviteit Food Chain projecten Bayer CropScience page 2 Alles over residuen winter 2011/2012

3 In de Pers page 3 Alles over residuen winter 2011/2012

4 In de Pers.. (Weetwatjeeet.nl (2011) page 4 Alles over residuen winter 2011/2012

5 Wat zijn residuen? Residuen: Resten van gewasbeschermingsmiddelen die achterblijven op het gewas kunnen resten zijn op zowel bladeren als vruchten. Residuen van een bespuiting tijdens de teelt: zijn gewenst om het gewas voldoende bescherming te geven tegen ziekte of plaag. Residuen bij de oogst: zijn nodig om het geoogste product te beschermen tegen schimmels tijdens bewaring. page 5 Alles over residuen winter 2011/2012

6 Belangrijke begrippen MRL : Handelsnorm ARFD: toxicologische norm korte termijn ADI: toxicologische norm lange termijn! page 6 Alles over residuen winter 2011/2012

7 Wat is een MRL Handelsnorm (MRL= maximale residu limiet): Handelsnorm: MRL wordt bepaald voor voedingsmiddelen die in handelsverkeer worden gebracht! Is dus uitsluitend een handelsnorm en is geen risiconorm! Wordt vastgesteld voor de gehele EU! MRL bepaling: De norm wordt vastgesteld op basis van de toepassing die landbouwkundig gezien noodzakelijk is voor een effectieve bestrijding van ziekte of plaag in een gewas (GAP)! page 7 Alles over residuen winter 2011/2012

8 Handelsnorm (GAP) UITGANGSPUNT = Bepaling van de Goede landbouwkundige toepassing (Good Agricultural Practice = GAP) - per gewas - per product (en formulering van product: WP, SC, ) Doseringen middel zoals etiket Hoeveel bespuitingen nodig? Wat is de interval tussen opeenvolgende bespuitingen? Noodzakelijke veiligheidstermijn? LANDBOUWKUNDIGE NOODZAAK IS DE BASIS VOOR MRL SETTING! page 8 Alles over residuen winter 2011/2012

9 Residu zones Europa Voor een te registreren product in de noordelijke en de zuidelijke zone wordt een volledig residupakket aan onderzoek uitgevoerd op basis van de te registeren worst case GAP in de zone De resultaten van de proeven in de noordelijke en zuidelijke zone vormen basis voor vaststelling MRL page 9 Alles over residuen winter 2011/2012

10 Handelsnorm: Middel x in spruiten 0,8 0,6 0,4 0,2 mg actieve stoffen per kg product MRL 3 toepassingen in een dosering van 0,5 kg per ha. Proef 1 Proef 2 Proef 3 Proef 4 Proef 5 Proef 6 Proef 7 Proef 8 0 Toepassingen VT Dagen na toepassing page 10 Alles over residuen winter 2011/2012

11 Handelsnorm: Middel x in tomaten 1 Mg actieve stof per kg product 0,8 0,6 0,4 0,2 MRL Proef 1 Proef 2 Proef 3 Proef 4 Proef 5 Proef 6 Proef 7 Proef 8 Toepassing VT Dagen na toepassing page 11 Alles over residuen winter 2011/2012

12 Toxicologische norm ADI (Acceptabele Dagelijkse Inname) Gemiddelde hoeveelheid van een stof die je gedurende je gehele leven dagelijks kunt innemen zonder dat dit gezondheidsrisico s geeft. ADI berekening van belang bij toelating middel, niet bij incidentele overschrijding van MRL norm. ARfD (Acute Referentie Dosis) De hoeveelheid van een stof die je gedurende 1 maaltijd of 1 dag kunt innemen zonder dat dit enig gezondheidseffect geeft. Bij overschrijding van MRL wordt er direct gekeken of er een acuut gezondheidsrisico is! page 12 Alles over residuen winter 2011/

13 Toxicologische norm (bepaling drempelwaarde) Lange termijn tox. Studies (chronische tox. Studies) Korte termijn tox. Studies (acute tox. Studies) Dosis zonder effect = de hoeveelheid product/kg lichaamsgewicht Aanvaardbare die een mens gedurende Dagelijkse zijn hele leven dagelijks kan opnemen zonder Inname enig effect : ADI Veiligheidsfactor 100 = de hoeveelheid product/kg lichaamsgewicht die een mens in een korte tijd kan opnemen (bijv. Acute Referentie Dosis gedurende 1 maaltijd of 1 dag) zonder dat er een effect is: ARfD page 13 Alles over residuen winter 2011/2012

14 Vaststelling MRL GAP s (etiket) van de landen en regio s Metabolisme & Residu studies die het etiket afdekken (GAP) Residu analyses (op voedsel & voer) Diëten Risicobeoordeling Toxicologische eindpunten Consumenten veiligheid Is de blootstelling acceptabel? JA MRL s Voor Handelsverkeer Indien nee Toepassing vergeten of etiket aanpassen page 14 Alles over residuen winter 2011/2012 Wordt het etiket gerespecteerd door de telers

15 Resultaten onderzoek RIVM (verlies in DALY s) Ongezonde voeding (veel vet, zout en calorieën) > Te weinig fruit, groente, vis Voedselinfecties Allergenen, acrylamide PAK s (o.a barbecue) < 300 Bestrijdingsmiddelen NIHIL DALY s = verlies in levensjaren door ziekte/sterfte page 15 Alles over residuen winter 2011/2012

16 This image cannot currently be displayed. This image cannot currently be displayed. Bovenwettelijke eisen supermarkten Nederland Duitsland Maximaal 50% MRL norm Maximaal de ARfD per actieve stof Afh. van het product wordt een max. gesteld. Stoffen op de zwarte lijst worden geweerd. 50% MRL Maximaal 33% MRL norm Maximaal de ARfD per actieve stof, som < 100% (Kaufland) laagste telt: EU of oudste Duitse norm Maximaal 70% MRL per actieve stof Maximaal de ARfD per actieve stof Maximaal 5 werkzame stoffen Maximaal 80% som MRL s Maximaal 80% som ARfD s Maximaal 33% MRL norm Maximaal de ARfD per actieve stof, som < 100% Maximaal 70% MRL Maximaal 70% som ARfD s Maximaal aant. werkz. st. per gewasgroep (3,4,5) 70% MRL Maximaal aantal werkzame stoffen per gewasgroep (3,4,5) 70% per act. stof en Max. 80% som MRL s Maximaal 80% som ARfD s Maximaal aantal werkzame stoffen per gewasgroep (3,4,5) 70% per act. stof en Max. 80% som MRL s Maximaal 80% som ARfD s 70% MRL 70% MRL per stof < 100% ARfD per stof Maximaal aantal werkzame stoffen in de toekomst verminderen page 16 Alles over residuen winter 2011/2012

17 MRL in Europa MRL wordt vastgesteld op basis van de meest kritische GAP in Europa: MRL is geldig binnen de gehele Europese Unie EU-MRL voor vrij handelsverkeer binnen Europese Unie page 17 Alles over residuen winter 2011/2012

18 MRL: samenvatting 3 Principes worden wereldwijd gehanteerd De MRL is zo hoog als landbouwkundig noodzakelijk is Zo laag als redelijkerwijs mogelijk is Moet veilig zijn voor de consument MRL s zijn geen veiligheidsnormen maar worden door het publiek vaak wel zo beschouwd page 18 Alles over residuen winter 2011/2012

19 Waarom kunnen MRL s wereldwijd verschillen Door verschillende etiketten (doseringen, veiligheidstermijn, toepassingsmethoden etc.) Verschillen in residu definitie! De gewasgroepen zijn wereldwijd niet gelijk Andere MRL rekenmodellen Welke invloed heeft dit op de wereldhandel? page 19 Alles over residuen winter 2011/2012

20 Verschillen in MRL voor 1 product in 1 gewas Voorbeeld van Teldor in druiven NAFTA MRL 4 mg/kg EU MRL 5 mg/kg RUS MRL 5 mg/kg JAP MRL 20 mg/kg Taiwan no MRL Arg MRL 3 mg/kg AUS MRL 10 mg/kg page 20 Alles over residuen winter 2011/2012

21 Het opheffen van handelsbarrières door gebruikmaking van Import Toleranties (IT) Voorbeeld van Teldor in druiven NAFTA MRL 4 mg/kg EU MRL 5 mg/kg RUS MRL 5 mg/kg JAP MRL 20 mg/kg Taiwan no MRL IT niet nodig IT nodig Arg MRL 3 mg/kg ZA: export of grapes residues 5 mg/kg AUS MRL 10 mg/kg page 21 Alles over residuen winter 2011/2012

22 MRL s voor verwerkte producten EUROPA In Europa worden geen speciale MRL s vastgesteld voor verwerkte producten maar wordt er gewerkt met de zogenaamde processing factors (Pf): deze waarden zijn gepubliceerd in de Annex VI/Regulation 396/2005 Het maximale residu niveau in een verwerkt product wordt dus berekend door de MRL van het basis product met de Pf waarde te vermenigvuldigen MRL RAC x Pf MRL page 22 Alles over residuen winter 2011/2012

23 Residuen in de bodem Bespuitingen kunnen ook residuen in de bodem geven Residuen van gewasbeschermingsmiddelen worden in de bodem afgebroken Afbraaktijd van diverse actieve stoffen in de bodem is verschillend Sommige stoffen snelle afbraak Andere stoffen trage afbraak Het kan voorkomen dat middelen die gebruikt zijn in de voorafgaande teelt nog gevonden in de bodem tijdens een volgende teelt Resten van gewasbeschermingsmiddelen geven dus vooral aan dat een middel gebruikt is op het betreffende perceel maar dat hoeft niet altijd in de betreffende teelt te zijn page 23 Alles over residuen winter 2011/2012

24 Residuen en effectiviteit Vaak wordt de vraag gesteld of vanuit residu onderzoek relatie gelegd kan worden naar effectiviteit! DIT KAN NIET! Het gedeelte van het gewas wat wordt bemonsterd is niet identiek aan de plaats van ziekte en plaag (bijv.: appel appelblad) Gehele kool of sla wordt bemonsterd ziekte of plaag zit aan de buitenzijde: kleine kool met dosering x geeft hele andere waarden dan grote kool gespoten met dosering x Het spuiten van 0,25 kg/ha Flint in rozen geeft bij bladmonsters compleet andere waarden dan bladmonsters bij 0,25 kg/ha in bijvoorbeeld appel, tomaat, sla, etc. page 24 Alles over residuen winter 2011/2012

25 Residuen en effectiviteit WAT KAN WEL? Residu gedrag geeft enig inzicht in stabiliteit van een stof, echter de waarden hebben geen directe relatie met effectiviteit. Stabiliteit zegt iets over werkingsduur! page 25 Alles over residuen winter 2011/2012

26 BCS activiteiten op residugebied Snel inspelen op issues in de markt, bijvoorbeeld: bij MRL overschrijdingen, import vanuit niet EU landen, Russische MRL eisen etc. Op basis van residuonderzoek adviezen geven omtrent afbraakpatroon van middelen Projecten (zowel in NL als wereldwijd) in samenwerking met retailers, telersverenigingen, handel, voorlichting: met sector meedenken, anticiperen op eisen vanuit de markt niet alleen m.b.t. residuen, maar bijvoorbeeld ook kwaliteit page 26 Alles over residuen winter 2011/2012

27 Samenvattend MRL waarden zijn van belang bij de handel in consumptie gewassen Voor alle gewassen zijn de MRL waarden in Europese Unie identiek Wereldwijd kunnen MRL niveaus om diverse redenen variëren Om te kunnen exporteren moet er voldaan worden aan de MRL van het importerende land Import toleranties kunnen nodig zijn om product te kunnen exporteren Er wordt gewerkt aan wereldwijde harmonisatie van MRL s page 27 Alles over residuen winter 2011/2012

28 Samenvattend In de bodem kunnen residuen van gewasbeschermingsmiddelen gevonden worden die ooit op het betreffende perceel zijn gebruikt dit behoeft geen aanwijzing te zijn dat het middel in de betreffende teelt is gebruikt Residuen in volggewassen hoeven geen probleem te vormen mits er een MRL is vastgesteld voor volggewas Residu niveaus zijn geen maat voor effectiviteit page 28 Alles over residuen winter 2011/2012

29 Hartelijk dank voor uw aandacht