Onderzoek naar informatie behoefte woningaanbod voor senioren in de regio Arnhem Opdrachtgever Volkshuisvesting Arnhem de heer G.

Transcriptie

1 Onderzoek naar informatie behoefte woningaanbod voor senioren in de regio Arnhem Opdrachtgever Volkshuisvesting Arnhem de heer G. Breeman Opgesteld door Jeannette Krol Joke van den Berg Januari 2016

2 1. Opdracht Volkshuisvesting heeft ons gevraagd om met een advies te komen hoe senioren beter gefaciliteerd kunnen worden in het vinden van informatie over de beschikbaarheid van (sociale) huurwoningen in de regio Arnhem. Hoe kan voor senioren het woningaanbod zo transparant gemaakt worden dat zij een weloverwogen keuze kunnen maken. 2. Afbakening van het onderzoek Als je senioren in beweging wilt krijgen moet je ze faciliteren. Onderzoek van het Planbureau voor de leefomgeving laat echter zien dat pogingen om ouderen te bewegen preventief te verhuizen naar voor senioren geschikte woningen in de praktijk maar beperkt effectief zijn % van de 75 plussers is tevreden met de woning en de woonomgeving - 90 % van de 85 -plussers wil niet verhuizen binnen 2 jaar - 4 % van de jarigen verhuist per jaar Ons onderzoek heeft zich dan ook niet gericht op het vinden van mogelijkheden om senioren te verleiden te verhuizen, maar juist om ouderen die al overwegen / er over nadenken om te verhuizen van de goede informatie te kunnen voorzien. Als senioren verhuizen blijven ze graag in hun eigen wijk of buurt om hun sociale netwerk en vertrouwde omgeving te behouden. Dit is een bekende constatering die al snel leidt tot de vraag of er dan ook voldoende aanbod is. Ons onderzoek heeft zich echter niet op gericht op de vraag of er voldoende aanbod is maar wel hoe het aanwezige woningbestand beter ontsloten kan worden zodat de betreffende woningzoekende kan concluderen of dat wat hij/zij zoekt ook aanwezig is. Verhuizen is duur, meestal zit er een flinke huurstijging aan vast. Dit wordt door senioren vaak als een belangrijke belemmering gezien (meer betalen voor een kleinere woning). Het verminderen van de huursprong is een maatregel die de verhuurder kan overwegen maar dit is een financiële/ bedrijfsmatige afweging die alleen de verhuurder zelf kan maken en valt daarom buiten ons onderzoek. Wel hebben we gekeken naar de informatiebehoefte over demping van de huurstijging bij de huurder (door huurtoeslag). Om voor ons onderzoek een goed beeld te krijgen van de huidige gang van zaken en de aandachtspunten waar men in de praktijk mee geconfronteerd wordt hebben we met een aantal verschillende belanghebbenden gesproken. Hieronder een overzicht. Met wie hebben we gesproken 1. Eerste gesprek met opdrachtgever, Gerrit Breeman, definitieve opdracht gedefinieerd 2. Symposium Seniorenraad Arnhem bijgewoond 3. Gesprek met woonambtenaren, Gert van Putte en Marion Schoeman 4. Gesprek met vertegenwoordigers Seniorenraad Arnhem, Siska Caneel. Peter Groenenboom en Dick van Aalten 5. Telefonisch interview Annemiek Schut (oprichter van de site WoonZ) 6. Interview met Caroline Philips (medewerker woningcorporatie Portaal) 7. Interview Ria Beverdam(medewerker DriegasthuizenGroep) 8. Gesprek met opdrachtgever, vertegenwoordigers van seniorenraad en directeur Portaal (Pieter Rademakers)

3 9. Interview met Christel Krebber en Gerrit Breeman (medewerker en directeur Volkshuisvesting) 10. Zoeksessie met leden seniorenraad (zie apart verslag) 11. Interview met Anita Huisman (SWOA) 12. Gesprek met Marion Schoeman van de gemeente Arnhem 3. De zoeksessie met vertegenwoordigers seniorenraad Om gevoel te krijgen bij de dagelijkse praktijk hebben we een zoeksessie georganiseerd. Hierbij zijn een aantal senioren met behulp van de computer op zoek gegaan naar een passende nieuwe woning zoals zij dat in de praktijk thuis ook zouden doen. Er hebben 9 leden/vertegenwoordigers van de seniorenraad hier aan deelgenomen. Zij hebben op basis van hun bevindingen een vragenlijst ingevuld gedurende de sessie. De leeftijd van de deelnemers varieerde van 59 tot 67, er hebben 6 vrouwen en 3 mannen meegedaan. Hieronder vatten we de belangrijkste bevindingen samen. De meest genoemde reden om te overwegen te gaan verhuizen is fysieke beperkingen, mensen zijn slecht ter been. Ook kleiner en moderner gaan wonen en een meer beschermde omgeving zijn genoemd als motivatie om te verhuizen. De soort woning waar men naar zoekt is een appartementen/flat met twee slaapkamers op de begane grond of met lift. De tweede slaapkamer is vooral gewenst voor gasten/logés. Heel specifiek komt ook de wens naar voren voor een "buiten" zoals een balkon of tuin, iedereen gaf aan dit belangrijk te vinden. De deelnemers hadden allemaal ervaring met Internet maar maken er niet veel gebruik van (7 keer 1 keer per maand of minder). Gezocht werd via Entree maar ook via Google naar andere verhuursites en tenslotte ook op Funda. De belangrijkste filters die worden gebruikt bij het zoeken op de site zijn: - huur - plaats - aantal slaapkamers - lift aanwezig Het meest gemist werd informatie, met foto's, over de omgeving, de aanwezigheid van winkels maar ook gezondheidscentrum etc. Ook in de soort bouw (bv nieuwbouw ) is men geïnteresseerd. In het systeem wordt met min./max. gewerkt, één van de suggesties die werd gedaan was om aan te geven hoeveel je werkelijk wilt (dus niet min. 2 kamers maar gewoon 2 kamers). Daarnaast vind men dat er te weinig goede foto's zijn van het interieur van de woning. Een eventuele huurstijging is voor de meeste respondenten belemmerend waarbij voor een aantal misschien wel huurtoeslag mogelijk is maar men niet weet waar men recht op heeft. Wat men wil/kan betalen varieert (van 400,- tot 800,- ) ook hier komt weer de vraag naar de mogelijkheid van huurtoeslag naar voren.

4 Iedereen is geïnteresseerd in het totale bezit van de corporatie (ook de woningen die nu niet beschikbaar zijn) met de nadruk op nieuwbouw en levensloop bestendige woningen 4. Bevindingen en aanbevelingen Bevinding 1: Senioren (maar naar verwachting ook andere woningzoekenden) willen graag weten welke woningen de corporaties in bezit hebben ook al zijn die nu misschien (nog) niet beschikbaar. Dit met name omdat ze zich willen oriënteren op waar woningen aangeboden kunnen worden, zodat ze kunnen zoeken in wijken waar ze willen wonen. Senioren willen graag blijven wonen in de eigen wijk, door te laten zien of en waar in die wijk geschikte woningen zijn worden ze beter gefaciliteerd in hun zoektocht naar een geschikte woning. Omdat nieuwbouw woningen vaak ook voldoen aan de wensen van senioren zijn ze ook geïnteresseerd in nog te bouwen woningen. Men kan dan ook toetsen of de woonwensen wel reëel zijn. Bestaat dat geschikte appartement met 2 slaapkamers met balkon in mijn voorkeurswijk wel voor de prijs die ik wil betalen? Wil ik daar op wachten? In dat geval kan dit in een zoekprofiel worden vertaald en kan gewacht worden op een tip bericht als een passende woning beschikbaar komt. Aanbeveling 1: Geef inzicht in het totale woningbezit van de corporaties zo mogelijk op een kaart van Arnhem en daarbij ook de eventuele nieuwbouwplannen zodat men gericht op en in wijken kan zoeken naar het passende aanbod. Bevinding 2: Senioren hebben vaak onvoldoende inzicht in de financiële consequenties van een verhuizing, met name in het al dan niet recht hebben op huurtoeslag. Allereerst zijn ze er zich niet altijd van bewust dat hier een recht op kan bestaan en als dat het geval is dan is ook de hoogte van een eventuele toeslag lastig te berekenen. Het krijgen van meer toeslag kan een huurstijging na verhuizing aanzienlijk dempen. Aanbeveling 2: Geef op Entree aan dat de mogelijkheid van het aanvragen van huurtoeslag bestaat en dat de corporatie (maar ook andere partijen) hierin kan adviseren. Bevinding 3: Senioren zijn geïnteresseerd in het interieur van een woning, ze willen graag foto's van het interieur van de aangeboden woning. Vooral ook omdat ze dan beter kunnen inschatten hoe groot een aangeboden woning is. Nu ontbreken dergelijke foto's vaak. Ook plattegronden zijn lang niet altijd beschikbaar. Aanbeveling 3: Neem zo mogelijk meer foto's op van het interieur van de aangeboden woningen (mogelijk spelen hier beperkingen in verband met de privacy van de verlatende huurder). Bevinding 4: Tijden de zoeksessie bleek dat het samen zoeken stimulerend werkt. Men geeft elkaar tips over het zoeken op Entree maar ook over waar woningen worden aangeboden. Ook werd men zich bewuster van de nut en noodzaak van het verhuizen naar een geschikte woning en hoe men dan zou willen wonen. Aanbeveling 4: Organiseer zoeksessies met senioren, bijvoorbeeld in de vorm van een verhuiscafé. Dit is iets wat de seniorenraad in samenspraak met het SWOA op zou kunnen pakken.

5 Bevinding 5: Senioren zijn lang niet altijd op de hoogte van het feit dat je ook anders kunt zoeken dan via het internet maar dat bijvoorbeeld ook de mogelijkheid bestaat om met een verhuisconsulent van VHV samen te zoeken naar een geschikte woning. Ook zijn er veel senioren die geen gebruik kunnen of willen maken van het internet. Aanbeveling 5: Communiceer sterker dat je ook andere wijze kunt zoeken bijvoorbeeld op het kantoor van VHV. Hier kan ook aandacht aan besteed worden in een door de gemeente te ontwikkelen voorlichtingsfolder. Bevinding 6: Er worden meer geschikte woningen voor senioren aangeboden dan op Entree zijn te vinden. Aanbeveling 6: Neem op Entree links op naar andere websites/zoeksites (zoals bv Woonz en Funda, waarmee het verder zoeken meer wordt gefaciliteerd). Overige Constateringen De meettijd is een belangrijk criterium voor de kans om een woning toegewezen te krijgen. Senioren hebben vaak een lange meettijd. Hierdoor hebben ze een grote kans een passende/gewenste woning toegewezen te krijgen. De meeste senioren zijn zich hier ook mee bekend. De Driegasthuizengroep (vooral gericht op wonen met zorg) beschikt sinds kort over een informatie loket in een prachtig pand in het centrum van Arnhem. Deze laagdrempelige voorziening heeft nog weinig bekendheid.