Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport gemeente Opmeer. Koopstromen Opmeer Koopstromenonderzoek Gemeenterapport gemeente Opmeer

Transcriptie

1 Koopstromen Opmeer Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport gemeente Opmeer

2 Colofon Opdrachtgever Gemeente Opmeer Titel rapport Koopstromen Opmeer Randstad Koopstromenonderzoek 2011 Gemeenterapport-1862 Gemeente Opmeer Datum publicatie April 2012 Projectteam I&O Research Ruud Esselink Tijmen Siermann Projectomschrijving Onderzoek naar het koopgedrag in de gemeente Opmeer Trefwoorden Opmeer, winkelaanbod, leegstand, koopstromen, binding, toevloeiing, afvloeiing, omzet, bestedingen, economisch functioneren, vloerproductiviteit, consumentengedrag, aankoopkanalen, bezoekmotief en beoordeling winkelgebieden, vervoermiddel

3 Inhoud Voorwoord 5 1. Inleiding Aanleiding onderzoek Leeswijzer & producten 6 2. Winkelaanbod en -leegstand Inleiding Omvang en samenstelling winkelaanbod Aankooplocaties uitgelicht Leegstand Conclusie Koopstromen Inleiding Koopkrachtbinding & -toevloeiing Draagvlakopbouw Toe- & afvloeiing Economisch functioneren Conclusie Kenmerken koopgedrag Inleiding Bezoekfrequentie Bezoekmotieven Beoordeling winkelgebieden Vervoermiddel Aankoopkanalen De warenmarkt Online winkelen Winkelen op zondag Conclusie 29

4 4

5 1 Inleiding 5

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding onderzoek Koopstromenonderzoek is hét instrument om koopgedrag van inwoners in kaart te brengen en veranderingen in dit gedrag in tijd en plaats te laten zien. De uitkomsten zijn te gebruiken om regionaal en lokaal detailhandelsbeleid vorm te geven dan wel te actualiseren. Inzicht in de actuele ontwikkelingen in de detailhandel en het koopgedrag is te benutten voor het regionale en lokale detailhandelsbeleid. Daarom heeft de Westfriese regio ook deelgenomen aan het koopstromenonderzoek, dat in 2011 door I&O Research is uitgevoerd in de gehele Randstad. Naast het regionale rapport met de uitkomsten voor heel Westfriesland is ook ingezoomd op het gemeentelijke niveau. Voor u ligt het gemeentelijk koopstromenrapport van de gemeente Opmeer. De informatie in dit rapport is deels terug te vinden in het regiorapport, maar in dit gemeentelijke rapport wordt meer ingezoomd op de lokale situatie. 1.2 Leeswijzer & producten Dit gemeenterapport geeft een beeld van de verzorgingspositie van de gemeente Opmeer en het koopgedrag van inwoners en bezoekers. Voordat het koopgedrag wordt beschreven, beschrijven we in hoofdstuk 2 de samenstelling en ontwikkeling van het winkelaanbod aan de hand van de Locatus-data. In hoofdstuk 3 besteden we aandacht aan de koopstromen. Zo wordt onder andere duidelijk in welke mate inwoners aankopen doen in de gemeente en regio waarin ze wonen en hoe de kooporiëntatie zich ten opzichte van 2004 heeft ontwikkeld (voor zover gegevens uit 2004 beschikbaar & vergelijkbaar zijn). Daarnaast geeft dit hoofdstuk inzicht in het economisch functioneren van regio s in termen van omzet en vloerproductiviteit. Indien mogelijk kijken we daarbij ook naar de belangrijkste aankoopplaatsen in de gemeente Drechterland. In hoofdstuk 4 komen bezoekmotieven, beoordelingen van de winkelgebieden, bezoekfrequentie, vervoermiddelgebruik en het gebruik van aanvullende aankoopkanalen aan bod. De bijlage bevat tot slot een overzicht van de deelnemende regio s, een begrippenlijst waarin de meest gebruikte begrippen kort worden uitgelegd en een indeling van de grootteklassen die worden gehanteerd. Voor meer informatie en onderzoeksresultaten kunt u terecht op Naast het hoofdrapport zijn hier ook factsheets met kerngegevens en grafisch weergegeven koopstromen voor de belangrijkste aankoopplaatsen, gemeenten en de 33 onderscheiden herkomstregio s te downloaden. Hier kunt u bovendien ook zelf met behulp van een SWING-applicatie gegevenstabellen, figuren en kaartbeelden samenstellen. 6

7 2 Winkelaanbod en -leegstand 7

8 2. Winkelaanbod en -leegstand 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een kort overzicht gegeven van het huidige winkelaanbod in Opmeer. Hierbij wordt gekeken naar het winkelvloeroppervlak en het aantal winkels. Daarnaast wordt er een blik geworpen op de (ontwikkeling van de) leegstand Omvang en samenstelling winkelaanbod Meeste meters in en om huis Het totaal aantal vierkante meters winkelvloeroppervlakte in de gemeente Opmeer is (zie tabel 2.1). Het grootste deel hiervan zit in de branchegroep in en om het huis. De branchegroepen vrije tijd en mode & luxe zijn in geringe mate vertegenwoordigd. Tabel 2.1 Winkelaanbod 2011 gemeente Opmeer, naar branchegroep. aantal m 2 WVO aantal winkels branchegroep abs. % abs. % dagelijks % 15 25% mode & luxe % 14 24% vrije tijd % 5 8% in/om huis % 23 39% detailhandel overig 620 2% 2 3% totaal % % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. In zeven jaar tijd flinke toename aantal winkelmeters Opmeer In de laatste zeven jaar is het aantal winkelmeters met ruim dertig procent toegenomen (zie tabel 2.2). Alle branchegroepen laten een groei zien. De grootste absolute groei zit in de branchegroep in en om het huis. De minste groei zit in de dagelijkse sector. Tabel 2.2 Winkelvloeroppervlak gemeente Opmeer, naar branchegroep, in m 2 WVO (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig % totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 1 De peildatum van de gepresenteerde gegevens over winkelaanbod en winkelleegstand is 1 januari. 8

9 De verandering in het aantal winkels vertoond een ander beeld dan de veranderingen in vloeroppervlakte. De grote toename in vloeroppervlakte is niet terug te vinden in het aantal winkels. Er is dus sprake van een vergroting van de winkels. Het aantal winkels in de branchegroep in en om het huis is wel toegenomen, maar bij de andere branchegroepen is er sprake van een afname of stagnatie van het aantal winkels. Tabel 2.3 Aantal winkels gemeente Opmeer, naar branchegroep (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig % totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. De gemiddelde winkelomvang is tussen 2004 en 2011 toegenomen. In 2004 was er sprake van een gemiddelde omvang van ruim 430 vierkante meter; in 2011 is dit ruim 590 vierkante meter. Opmeer heeft relatief veel winkelmeters per inwoner ter beschikking Het aantal winkelmeters per inwoners is in Opmeer hoger dan in de rest van Nederland. Dit komt met name door het hoge aantal winkelmeters per inwoner in de niet-dagelijkse sector. In de dagelijkse sector scoort Opmeer onder het provinciaal gemiddelde. Figuur 2.1 Winkelvloeroppervlakte per inwoners, gemeente, provincie, Randstad en Nederland (2011). Gemeente Opmeer Noor d-holland Randstad Nederland dagelijks niet-dagelijks NB: cijfers zijn exclusief leegstand; Randstad is inclusief Almere en Nijkerk. Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 9

10 2.3 Aankooplocaties uitgelicht De winkeloppervlakte in Spanbroek-Centrum bedraagt in 2011 ruim vijfduizend vierkante meter. In het centrum zijn relatief veel zaken in de branche mode en luxe. Deze branche is over de afgelopen zeven jaar in absolute zin ook het meest toegenomen. De grootste relatieve groei is gemaakt in de branchegroep in en om het huis. Tabel 2.4 Winkelvloeroppervlak Spanbroek-Centrum, gemeente Opmeer, naar branchegroep (2004 en 2011). totaal ontwikkeling branchegroep abs. % dagelijks % mode & luxe % vrije tijd % in/om huis % detailhandel overig % totaal % NB: cijfers zijn exclusief leegstand. 2.4 Leegstand Leegstand vormt een belangrijke indicator voor het economisch functioneren van aankoopplaatsen. Het is daarom van belang om extra aandacht te besteden aan de ontwikkeling van de winkelleegstand in Opmeer. Leegstandsontwikkeling Opmeer gunstig De leegstand in de gemeente Opmeer is tussen 2004 en 2011 licht afgenomen. Het ging in 2004 om acht panden, samen goed voor circa vierkante meter. Momenteel is deze leegstand nog twee panden, neerkomend op circa 900 vierkante meter. In de rest van de regio West-Friesland is de leegstand in aantal vierkante meters toegenomen. Deze trend is ook op het niveau van de provincie terug te zien. Tabel 2.5 Winkelleegstand gemeente Opmeer, vergeleken (2004 en 2011). aantal m 2 WVO aantal winkels % ontw. % % ontw. % 2011 Gemeente Opmeer % 3% % 3% Regio (West-Friesland) % 6% % 7% Provincie (NH) % 6% % 8% Bron: Locatus, bewerking: I&O Research. 2.5 Conclusie De gemeente Opmeer heeft een redelijk uitgebreid winkelaanbod. Met name de omvang van het winkelvloeroppervlak in de niet-dagelijkse sector is vrij groot voor het aantal inwoners. In de dagelijkse sector is het vloeroppervlak per inwoner wel ongeveer vergelijkbaar met de rest van de Randstad. Opvallend is het hoge percentage van het winkelaanbod wat onder het segment in en om het huis valt. De leegstand in de gemeente is afgenomen en was in 2011 nihil. 10

11 3 Koopstromen 11

12 3. Koopstromen 3.1 Inleiding Consumenten zijn gevraagd aan te geven waar ze voor het laatst bepaalde artikelen hebben gekocht. Hierdoor ontstaat inzicht in het ruimtelijk koopgedrag. Door koppeling van herkomst- en aankoopplaats kunnen koopstromen worden beschreven en in kaart worden gebracht. Koopstromen maken duidelijk welke dorpen en steden inwoners bezoeken voor de dagelijkse en wekelijkse boodschappen maar ook voor het recreatieve winkelen. Hoe aantrekkelijk zijn steden en regio s voor haar inwoners en voor bezoekers van buiten en hoe zijn verzorgingsgebieden samengesteld? Welke aankoopplaatsen springen eruit? In dit hoofdstuk spelen de begrippen binding, toevloeiing en afvloeiing een belangrijke rol. Koopkrachtbinding, wat de mate waarin inwoners van een plaats hun aankopen doen in winkels die in deze plaats gevestigd zijn, weergeeft. Het andere gedeelte van het draagvlak bestaat uit koopkrachttoevloeiing, die wordt gedefinieerd als de mate waarin inwoners uit andere plaatsen aankopen doen in een aankoopplaats. Bestedingen die buiten de eigen plaats worden gedaan, noemen we koopkrachtafvloeiing. 3.2 Koopkrachtbinding & -toevloeiing Draagvlakopbouw Tabel 3.1 presenteert de draagvlakopbouw voor de gemeente Opmeer. De totale omzet voor dagelijkse artikelen bedraagt in Opmeer 33,5 miljoen. Het percentage inwoners van Opmeer dat in de eigen plaats dagelijkse artikelen koopt (koopkrachtbinding) is 87 procent. Voor nietdagelijkse artikelen is het draagvlak 23,4 miljoen en het deel van de inwoners van Opmeer dat in de eigen plaats niet-dagelijkse artikelen koopt bedraagt 43 procent. De artikelgroepen bloemen, planten- en tuinartikelen en doe-het-zelf artikelen weten naast de artikelen uit de dagelijkse sector de meeste eigen koopkracht aan zich te binden: respectievelijk 95 en 74 procent van de inwoners van Opmeer koopt deze artikelgroepen in de eigen gemeente. Van het totale draagvlak voor dagelijkse artikelen is ruim een kwart afkomstig uit andere plaatsen. Dit geldt voor de helft van het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen. De branches voor bloemen, planten- en tuinartikelen en woninginrichting kennen de grootste toevloeiing: van alle klanten hier zijn respectievelijk 75 en 48 procent afkomstig van buiten Opmeer. Voor de meeste branches geldt dus dat de meerderheid van de klanten afkomstig is uit Opmeer. 12

13 Tabel 3.1 Detailhandelsomzet gemeente Opmeer, uitgesplitst naar binding & toevloeiing, per artikelgroep (2011). totale binding toevloeiing artikelgroep omzet absoluut % 1) absoluut % 2) dagelijks 33,5 24,7 87% 8,8 26% niet-dagelijks 23,4 11,8 43% 11,6 50% - kleding 1,7 1,2 19% 0,5 29% - schoenen 0,7 0,4 31% 0,3 43% - woninginrichting 2,3 1,2 27% 1,1 48% - huishoudelijke artikelen 1,2 1 57% 0,2 17% - juweliersartikelen 0,4 0,3 48% 0,1 25% - vrijetijdsartikelen 2,2 1,8 39% 0,4 18% - electro 2,3 1,6 44% 0,7 30% - doe-het-zelf 2 1,6 74% 0,4 20% - bloemen, planten en tuinartikelen 10,6 2,7 95% 7,9 75% 1) mate waarin de bevolking in de eigen plaats koopt, uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners 2) mate waarin Opmeer klanten uit andere plaatsen aantrekt, uitgedrukt als percentage van het draagvlak Koopkrachtbinding in gemeente Opmeer relatief hoog Opmeer heeft een relatief hoog bindingspercentage zowel in de dagelijkse als in de nietdagelijkse sector. In alle artikelgroepen scoort Opmeer hoger dan het gemiddelde van kernen tussen de en inwoners. Dit heeft te maken met het relatief grote aanbod in Opmeer. Tabel 3.2 Bindingspercentage dagelijkse en niet-dagelijkse branches gemeente Opmeer, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang in de Randstad (2011). Gemeente Opmeer dagelijkse sector 87% 72% levensmiddelen 88% 73% persoonlijke verzorging 85% 65% niet-dagelijkse sector 43% 30% kleding 19% 17% schoenen en lederwaren 31% 21% electronica 44% 25% huishoudelijke artikelen 57% 44% vrijetijdsartikelen 39% 32% juweliersartikelen 48% 37% woninginrichting 27% 19% doe-het-zelf 74% 48% bloemen, planten en tuinartikelen 95% 60% Toe- & afvloeiing Consumenten uit Opmeer doen de dagelijkse aankopen grotendeels in hun eigen woonplaats. Wanneer men uitwijkt, gaat men meestal naar de buurgemeenten Heerhugowaard, Koggenland of Medemblik. Ook vloeit er een deel af naar Hoorn. 13

14 Figuur 3.1 Afvloeiing dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen zoals kleding en electro worden vaker elders gekocht. Hiervoor gaat men naast de eigen gemeente en de nabijgelegen gemeenten Koggenland en Medemblik, vooral naar de grotere kernen. De meeste afvloeiing is naar de gemeente Hoorn. Ook vloeit er een deel af naar Heerhugowaard, Alkmaar, Amsterdam en Schagen. Figuur 3.2 Afvloeiing niet-dagelijkse artikelen 14

15 Naast inwoners van Opmeer worden er in de gemeente vooral aankopen gedaan door inwoners vanuit Medemblik, Niedorp en Koggenland. In mindere mate komen er ook klanten uit Hoorn en Heerhugowaard. Tabel 3.3 Tabel 3.4 Herkomst bestedingen dagelijkse sector. Herkomst bestedingen niet-dagelijkse sector. Gemeente % Gemeente % Opmeer 73,9% Opmeer 50,3% Medemblik 15,1% Medemblik 17,1% Koggenland 3,4% Niedorp 5,8% Niedorp 3,3% Koggenland 5,2% Hoorn 1,0% Hoorn 3,5% Alkmaar 0,9% Heerhugowaard 2,8% Heerhugowaard 0,8% Wieringermeer 2,6% Lelystad 0,8% Harenkarspel 1,4% Heemskerk 0,7% Alkmaar 1,3% overig Nederland 0,1% Schagen 1,3% Wieringen 1,1% Den Helder 0,8% Langedijk 0,7% Lelystad 0,6% Stede Broec 0,6% Anna Paulowna 0,5% Drechterland 0,5% Graft-De Rijp 0,4% Heemskerk 0,4% Purmerend 0,4% Enkhuizen 0,4% Bergen (NH.) 0,3% Schermer 0,3% overig Nederland 1,9% Veruit het grootste deel van de dagelijkse artikelen worden aangeschaft door de inwoners van Opmeer zelf. Er is sprake van lichte toevloeiing vanuit de nabijgelegen gemeenten Koggenland, Niedorp en Medemblik. 15

16 Figuur 3.3 Toevloeiing dagelijkse artikelen Hoewel de meeste niet-dagelijkse producten door inwoners van Opmeer zelf worden gekocht, is er ook sprake van toevloeiing uit de rest van de regio. De buurgemeenten (Medemblik, Koggenland, Niedorp) zorgen voor de grootste toevloeiing. Het bereik is echter nog groter; er is ook toevloeiing uit onder meer de gemeenten Harenkarspel en Wieringen. Figuur 3.4 Toevloeiing niet-dagelijkse artikelen 16

17 3.3 Economisch functioneren Omzet in Opmeer licht hoger dan in referentiegemeenten Mede door een relatief groot aantal winkels in de niet-dagelijkse sector, wordt in deze sector in Opmeer een hogere omzet behaald dan in de referentiegemeenten. De dagelijkse sector heeft een zeer gemiddelde omzet voor de grootte van de gemeente. Tabel 3.5 Detailhandelsomzet gemeente Opmeer vergeleken met gemiddelde detailhandelsomzet gemeenten van vergelijkbare omvang (milj. ). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal abs. % abs. % abs. % Gemeente Opmeer 33 59% 23 41% % inw % 18 35% % De detailhandelsomzet en daarmee ook de verzorgingsfunctie hangt grotendeels samen met de omvang van een kern. Om meer inzicht te krijgen in de kooporiëntatiekracht van gemeenten is de detailhandelsomzet per inwoner berekend. Hieruit blijkt dat de omzet per inwoner zowel in de dagelijkse als in de niet-dagelijkse sector hoger is dan bij de referentiegemeenten en andere gemeenten in de regio. Tabel 3.6 Gemiddelde detailhandelsomzet per inwoner (2011). omzet per inwoner dagelijkse sector Gemeente Opmeer Regio West-Friesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang niet-dagelijkse sector Gemeente Opmeer Regio West-Friesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang In de afgelopen jaren is het winkelaanbod in de Randstad met 12 procent toegenomen. De gemiddelde detailhandelsuitgaven zijn in de dagelijkse sector wel gegroeid, maar in de nietdagelijkse sector houden consumenten meer de hand op de knip. De omzettaart wordt verdeeld over meer winkelmeters. Om meer zicht te krijgen in hoe de gerealiseerde omzet, afkomstig uit consumentenbestedingen van bewoners en bezoekers, zich heeft ontwikkeld in verhouding tot de veranderingen in het winkeloppervlak brengen we de vloerproductiviteit in beeld. De vloerproductiviteit, berekend door de detailhandelsomzet te delen door het aantal m 2 winkelvloeroppervlak (WVO, exclusief leegstand), vormt een indicatie voor het functioneren van winkelvoorzieningen 2. Een lage vloerproductiviteit duidt er op dat de bewinkelingssituatie niet in balans is, waarbij sprake kan zijn van overbewinkeling of juist te weinig oriëntatie op de eigen winkelvoorzieningen. 2 Bij de berekening van de vloerproductiviteit is uitgegaan van het winkeloppervlak (m 2 WVO) exclusief leegstand. 17

18 De vloerproductiviteit in de gemeente Opmeer laat een verschillend beeld zien. In de dagelijkse sector is deze beduidend hoger dan bij gemeenten van vergelijkbare omvang. Ook is de productiviteit hoger dan het gemiddelde van de rest van de regio West-Friesland en de provincie Noord-Holland. In de niet-dagelijkse sector is de vloerproductiviteit echter fors lager dan in de rest van de regio, de provincie en de referentiegemeenten. Tabel 3.7 Vloerproductiviteit gemeente Opmeer, vergeleken (2011). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal Gemeente Opmeer Regio Westfriesland Provincie Noord-Holland Gemeenten vergelijkbare omvang De vloerproductiviteit van het centrum van Spanbroek wijkt af van het totale beeld. De dagelijkse sector heeft een lagere vloerproductiviteit, terwijl de niet-dagelijkse sector een hogere vloerproductiviteit heeft. Tabel 3.8 Vloerproductiviteit locatie gemeente Opmeer, vergeleken (2011). dagelijkse sector niet-dagelijkse sector totaal Spanbroek-Centrum Conclusie De gemeente Opmeer heeft een beperkte afvloeiing van koopkracht voor de grootte van de gemeente. In de niet-dagelijkse sector, en dan met name de bloemen, planten en tuinartikelen, is er zelfs sprake van forse toevloeiing vanuit de regio. De omzet in deze sector ligt hoger dan gemiddeld. De vloerproductiviteit in deze niet-dagelijkse sector is wel laag. 18

19 4 Kenmerken koopgedrag 19

20 4. Kenmerken koopgedrag 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk besteden we vooral aandacht aan het koopgedrag van de consument. Hierbij zal worden gekeken naar de frequentie waarmee men winkelt en de beoordeling die men geeft aan de winkelgebieden. Daarnaast wordt ingezoomd op het gebruik van internet, het bezoeken van de warenmarkt en de koopzondagen. Er wordt gekeken naar de frequentie hiervan en de uitgaven die men hier doet. 4.2 Bezoekfrequentie In figuur 4.1 is de frequentie waarmee inwoners van de gemeente Opmeer boodschappen doen en winkelen opgenomen. Hieruit blijkt dat ruim zeven op de tien inwoners vaker dan één keer per week boodschappen doet. Eén op de acht winkelt meer dan één keer per week; ruim de helft doet dit twee keer per maand of minder. Figuur 4.1 Bezoekfrequentie dagelijkse boodschappen en winkelen. Vaker dan 1 keer per week 12 % 72% 1 keer per week 18 % 25% 1-2 keer per maand 2% 42% minder dan 1 keer per maand 1% 14 % Dagelijkse boodschappen Winkelen 0% 20% 40% 60% 80% 100% Hogere bezoekfrequentie consumenten Opmeer Gemiddeld zeggen twee op de drie consumenten vaker dan één keer per week boodschappen te doen in de aankoopplaatsen met tot inwoners. In Opmeer is dit percentage maarliefst 72 procent. In gemeenten met tot inwoners winkelt gemiddeld een kwart tenminste wekelijks. In Opmeer is dit met achttien procent beduiden minder. 20

21 Tabel 4.1 Bezoekfrequentie dagelijkse boodschappen en winkelen gemeente Opmeer, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Opmeer Dagelijkse boodschappen Vaker dan 1 keer per week 72% 67% 1 keer per week 25% 27% 1-2 keer per maand 2% 4% minder dan 1 keer per maand 1% 2% Winkelen Vaker dan 1 keer per week 12% 12% 1 keer per week 6% 13% 1-2 keer per maand 42% 39% minder dan 1 keer per maand 40% 36% 4.3 Bezoekmotieven Boodschappen doet men graag dichtbij Tachtig procent van de consumenten kiest een aankoopplaats voor de dagelijkse boodschappen op basis van afstand. Vooral voor de dagelijkse sector geldt dat men het liefst dicht bij huis de aankopen doet. Wat opvalt is dat compleetheid van het winkel- en artikelenaanbod belangrijker is dan parkeren, bereikbaarheid en prijsniveau. en bij winkelen wordt gekozen voor een compleet winkelcentrum Bij het winkelen vormt nabijheid ook een belangrijk bezoekmotief, al is het niet de meest genoemde. Compleetheid van het winkel- en artikelenaanbod is bij respectievelijk 53 en 31 procent van de consumenten de belangrijkste reden om een aankoopplaats voor de nietdagelijkse artikelen te bezoeken. Compleetheid gaat voor sfeer zo lijkt het, aangezien sfeer en uitstraling door één op de vijf is genoemd als selectiecriterium. Hoewel er vaak aandacht is voor de hoogte van parkeertarieven geeft slechts een kleine groep aan dat parkeertarieven voor hen een leidend bezoekmotief is. Dit geldt zowel voor het doen van boodschappen als het winkelen. Tabel 4.2 Belangrijkste bezoekmotief dagelijkse boodschappen en winkelen voor inwoners van gemeente Opmeer (2011). dagelijkse boodschappen % winkelen % dichtst bij huis 80% compleetheid winkelaanbod 53% compleetheid winkelaanbod 30% compleetheid aanbod artikelen 31% compleetheid aanbod artikelen 24% dichtst bij huis 28% parkeermogelijkheden 16% sfeer/uitstraling winkelgebied 20% prijsniveau winkelaanbod 15% bereikbaarheid per auto 18% bereikbaarheid per auto 10% parkeermogelijkheden 16% sfeer/uitstraling winkelgebied 6% prijsniveau winkelaanbod 9% op de route van/naar werk 4% op de route van/naar andere activiteiten 5% op de route van/naar andere activiteiten 3% bereikbaarheid per openbaar vervoer 3% parkeertarief 1% combinatie met bezoek familie/vrienden 3% combinatie met bezoek familie/vrienden 1% parkeertarief 3% bereikbaarheid per openbaar vervoer 1% op de route van/naar werk 3% anders 8% anders 12% 21

22 Inwoners van Opmeer hechten veel waarde aan nabijheid In vergelijkbare gemeenten vormt de nabijheid een minder belangrijk bezoekmotief bij het doen van de dagelijkse boodschappen, wat vooral verband zal houden met de vervoermiddelkeuze. Ook wordt meer waarde gehecht aan de compleetheid van het aanbod. Aan de bereikbaarheid per auto hecht men in Opmeer juist relatief weinig belang. Tabel 4.3 Belangrijkste bezoekmotief dagelijkse boodschappen, gemeente Opmeer vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Opmeer dichtst bij huis 80% 73% compleetheid winkelaanbod 30% 23% compleetheid aanbod artikelen 24% 18% parkeermogelijkheden 16% 17% prijsniveau winkelaanbod 15% 14% bereikbaarheid per auto 10% 13% sfeer/uitstraling winkelgebied 6% 7% op route van/naar werk 4% 5% op route van/naar andere act. 3% 4% parkeertarief 1% 3% combinatiebezoek familie/vrienden 1% 2% bereikbaarheid per ov 1% 1% anders 8% 7% De inwoners van Opmeer hechten ongeveer evenveel waarde aan verschillende bezoekmotieven als inwoners van andere gemeenten met tot inwoners. Een klein verschil is te constateren bij de bereikbaarheid met het openbaar vervoer; hier wordt in Opmeer relatief weinig waarde aan gehecht. Tabel 4.4 Belangrijkste bezoekmotief winkelen, gemeente Opmeer vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Opmeer compleetheid winkelaanbod 53% 51% dichtst bij huis 28% 28% compleetheid aanbod artikelen 31% 30% sfeer/uitstraling winkelgebied 20% 20% bereikbaarheid per auto 18% 19% parkeermogelijkheden 16% 15% prijsniveau winkelaanbod 9% 9% bereikbaarheid per ov 3% 6% combinatiebezoek familie/vrienden 3% 5% op de route van/naar andere act. 5% 5% parkeertarief 3% 4% op de route van/naar werk 3% 3% anders 12% 11% 22

23 4.4 Beoordeling winkelgebieden Het functioneren van winkelgebieden hangt samen met de waardering die consumenten hebben voor verschillende aspecten van een winkelgebied. Waarderingscijfers bieden inzicht in de sterke en zwakke punten vanuit de beleving van de consument. Aan consumenten is gevraagd om de aankoopplaats die men het vaakst bezoekt voor de dagelijkse boodschappen of voor het winkelen te beoordelen op de onderstaande zeven criteria: compleetheid winkelaanbod sfeer en uitstraling winkelgebied veiligheid winkelomgeving parkeermogelijkheden aanbod van daghoreca bereikbaarheid per auto bereikbaarheid per openbaar vervoer. Hoogste waardering voor veiligheid, bereikbaarheid per auto en parkeermogelijkheden Over het algemeen zijn consumenten tevreden over de winkelgebieden in Opmeer. Hoewel hier sprake is van enige beïnvloeding - aangezien men niet gauw winkelcentra zal bezoeken waarover men zeer ontevreden is worden de winkelvoorzieningen op de meeste aspecten goed beoordeeld. Aankooplocaties die bezocht zijn voor de dagelijkse/wekelijkse boodschappen worden met name goed beoordeeld op de veiligheid, parkeermogelijkheden en bereikbaarheid per auto. Het aanbod van horeca en de bereikbaarheid met het openbaar vervoer scoren het minst. Bij aankooplocaties die worden aangedaan voor het winkelen ligt de waardering hoger, maar is grofweg hetzelfde beeld zichtbaar. De sfeer en uitstraling en de compleetheid van het aanbod worden allen flink hoger gewaardeerd. Figuur 4.2 Waardering aankooplocaties gemeente Opmeer voor dagelijkse boodschappen en winkelen. bereikbaarheid per ov 5,3 5,7 bereikbaarheid per auto 8,1 8,3 aanbod van daghoreca 4,7 5,3 parkeermogelijkheden 7,8 8,1 veiligheid winkelomgeving 7,8 8,1 sfeer en uitstraling 7,0 7,8 compleetheid winkelaanbod 7,3 8,0 dagelijkse boodschappen winkelen

24 Bereikbaarheid openbaar vervoer zwakste punt De beoordeling die bezoekers van de detailhandel in Opmeer aan de aankooplocatie geven wijkt in veel gevallen niet ver af van de referentiegemeenten. Het aanbod van daghoreca en de bereikbaarheid per openbaar vervoer scoort lager, op de andere punten zit men dicht bij het gemiddelde. De parkeermogelijkheden en de bereikbaarheid per auto worden wel beter beoordeeld. Tabel 4.5 Waardering aankooplocaties gemeente Opmeer voor dagelijkse boodschappen en winkelen. dagelijkse boodschappen winkelen Gemeente Opmeer Gemeente Opmeer compleetheid winkelaanbod 7,3 7,2 8,0 7,7 sfeer en uitstraling 7,0 7,0 7,8 7,7 veiligheid winkelomgeving 7,8 7,7 8,1 7,9 parkeermogelijkheden 7,8 7,5 8,1 7,4 aanbod van daghoreca 4,7 6,2 5,3 7,5 bereikbaarheid per auto 8,1 7,8 8,3 7,8 bereikbaarheid per ov 5,3 6,1 5,7 6,6 Inwoners willen graag groter aanbod horeca Consumenten konden aangeven wat volgens hen het belangrijkste verbeterpunt is ten aanzien van de winkelvoorzieningen in hun eigen woonplaats. Inwoners van Opmeer noemen vooral de horecagelegenheden in het winkelgebied als aandachtspunt. Er zijn nog te weinig plekken om bijvoorbeeld koffie te drinken. Verder zou men het winkelaanbod willen uitbreiden; een Deen en Hema worden hierbij het meest genoemd. Figuur 4.3 Meest genoemde verbeterpunten winkelvoorzieningen, inwoners Opmeer. 4.5 Vervoermiddel De keuze van de consument met welk vervoermiddel boodschappen te doen of te winkelen is mede bepalend voor de gewenste voorzieningen als (fiets)parkeervoorzieningen, openbaar vervoer en bereikbaarheid. 24

25 Dagelijkse boodschappen veel met de fiets gedaan; auto veel gebruikt door winkelaars Bij het doen van boodschappen wordt door inwoners van Opmeer relatief vaak de fiets gebruikt. De auto is nog wel het meest gebruikte vervoermiddel. De auto wordt door de Opmeerse consument wel veel gebruikt bij het winkelen. Het openbaar vervoer wordt relatief weinig gebruikt. Tabel 4.6 Vervoermiddelgebruik inwoners gemeente Opmeer voor dagelijkse boodschappen en winkelen. dagelijkse boodschappen winkelen Gemeente Opmeer Gemeente Opmeer te voet 11% 14% 7% 5% fiets 36% 29% 12% 15% auto 54% 54% 76% 68% openbaar vervoer 0% 1% 4% 10% anders 0% 2% 1% 2% 4.6 Aankoopkanalen Gebruik internet onder Opmeer vrij gemiddeld In de gemeente Opmeer worden dagelijkse boodschappen vrijwel altijd in de winkel gedaan. Hiermee wijkt Opmeer nauwelijks af van het beeld van de regio en de referentiegemeenten. Bij niet-dagelijkse artikelen wordt er in Opmeer vaker gebruik gemaakt van het internet; met negen procent zit Opmeer precies op het gemiddelde van de regio en de referentiegemeenten. In de provincie ligt het gebruik van internet nog een fractie hoger. Tabel 4.7 Procentuele verdeling detailhandelsbestedingen naar aankoopkanaal, per branche. winkelaankopen internet warenmarkt anders 1) dagelijkse sector Gemeente Opmeer 99% 0% 0% 0% Regio West-Friesland 99% 0% 1% 0% Provincie Noord-Holland 98% 1% 1% 0% Gemeenten vergelijkbare omvang 99% 0% 1% 0% niet-dagelijkse sector Gemeente Opmeer 88% 9% 1% 2% Regio West-Friesland 88% 9% 1% 2% Provincie Noord-Holland 86% 11% 1% 2% Gemeenten vergelijkbare omvang 88% 9% 1% 2% 1) onder de categorie anders vallen onder meer postorder, rijdende winkels en fabriekswinkels De warenmarkt Naast boodschappen doen en winkelen in winkels, de zogenaamde gevestigde detailhandel, zijn er ook andere aankoopkanalen waar de consument inkopen kan doen. De belangrijkste nietwinkelaankoopkanalen waar consumenten kopen zijn internet en de warenmarkt. Deze paragraaf is gewijd aan de warenmarkt, waarna in de volgende paragraaf enkele aspecten van online koopgedrag worden uitgelicht. 3 In een fabriekswinkel biedt een fabrikant zijn eigen artikelen rechtstreeks aan de verbruiker aan. Factory Outlet Centers zijn als afzonderlijke winkelgebieden beschouwd en vallen hier niet onder. 25

26 Ruim één op de vijf inwoners Opmeer wekelijks naar de markt Een meerderheid van consumenten uit Opmeer bezoekt met regelmaat een warenmarkt. Ongeveer een vijfde deel gaat minimaal één keer per week naar de markt. Dit is een fractie minder dan gemiddeld bij andere kernen tussen en inwoners. Hier gaat 23 procent tenminste wekelijks naar de markt. In Opmeer is er een groep van 32 procent die zegt nooit inkopen te doen op de markt. Dit is vergelijkbaar met de referentiegemeenten. Figuur 4.4 Koopfrequentie warenmarkt inwoners gemeente Opmeer, vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 23% 44% 33% Opmeer 21% 47% 32% 0% 20% 40% 60% 80% 100% min. 1 keer per maand minder dan 1 keer per maand nooit Wanneer een inwoner van Opmeer naar de warenmarkt gaat geeft hij/zij gemiddeld 17 uit. Dit is minder dan de 24 die gemiddeld wordt uitgegeven door bezoekers aan de warenmarkt uit kernen van vergelijkbare grootte. Voor marktbezoek blijft merendeel in Opmeer De markt in de kern Spanbroek wordt door consumenten het meest genoemd als bezochte markt. Van alle consumenten die (wel eens) naar de markt gaan, noemt 71 procent deze markt als laatst bezochte markt. Verder bezoekt men relatief vaak de markt in Hoorn. Tabel 4.8 Laatst bezochte warenmarkten inwoners gemeente Opmeer (2011). markt aandeel Opmeer, Spanbroek 71% Hoorn, Centrum 12% Amsterdam, Dapperstraat, Stadsdeel Oost/Watergraafsmeer 3% Alkmaar, Centrum 2% Opmeer, overig 1% Amsterdam, Buikslotermeerplein, Stadsdeel Noord 1% overig 10% 26

27 4.8 Online winkelen In Opmeer digitale kooporiëntatie vrij gemiddeld In Opmeer wordt er ongeveer even vaak een product via internet aangeschaft als in de referentiegemeenten. Zowel in Opmeer als in het gemiddelde van andere gemeenten met inwoners ligt het aandeel consumenten dat nooit iets koopt via internet rond de dertig procent. Figuur 4.5 Koopfrequentie internet, inwoners gemeente Opmeer vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 34% 37% 30% Opmeer 34% 39% 28% 0% 20% 40% 60% 80% 100% min. 1 keer per maand minder dan 1 keer per maand nooit De Opmeerse consument geeft niet bovengemiddeld veel uit per uitgave op internet. In Opmeer wordt gemiddeld 129 uitgegeven aan een aankoop op internet, terwijl het gemiddelde van bezoekers uit kernen van vergelijkbare grootte op 125 ligt. 4.9 Winkelen op zondag De discussie over het winkelen op zondag blijft actueel en de meningen hierover verdeeld. Een deel van het publiek wil 24/7 winkelen en recreëren, maar ook de tegengeluiden blijven hoorbaar. De mening van de gemiddelde consument lijkt duidelijk, als de winkels open zijn komt de meerderheid van de consumenten op zondag winkelen en brengt een bezoek aan de supermarkt. Deze paragraaf bespreekt de voorkeur van de consument voor de winkeldag én het winkelgedrag op zondag. Zaterdag in Opmeer meest populaire dag om te winkelen Gemiddeld kiest bijna één op de drie van de Opmeerse consumenten er voor om op zaterdag te winkelen. De vrijdag en donderdag volgen op gepaste afstand, maar zijn wel populairder dan bij de referentiegemeenten. In andere gemeenten met tot inwoners zijn de woensdag, zaterdag en zondag licht populairder. 27

28 Figuur 4.6 Laatst bezochte winkeldag, inwoners gemeente Opmeer vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011) inw. 5% 11% 15% 18% 18% 30% 3% Opmeer 5% 12% 13% 20% 22% 28% 1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag Supermarktbezoek op zondag wordt vaker gedaan dan winkelen op zondag Tussen het winkelen op zondag en supermarktbezoek op zondag zit een duidelijk verschil qua bezoekfrequentie. Ruim een kwart maakt tenminste maandelijks gebruik van de zondagopenstelling van een supermarkt. Negen procent gaat tenminste maandelijks op zondag winkelen. Van de consumenten in Opmeer gaat 55 procent wel eens op zondag winkelen. De helft gaat wel eens op zondag naar de supermarkt. Figuur 4.7 Bezoekfrequentie koopzondag en supermarkten op zondag, inwoners gemeente Opmeer (2011). 3% > 1 keer per maand koopzondag 16% supermarkt op zondag maandelijks 6% 12% 1 keer per kwartaal 1 keer per half jaar 7% 7% 12% 15% 1 keer per jaar 4% 11% < 1 keer per jaar 3% 8% nooit 45% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Zondagoriëntatie supermarkt in Opmeer relatief groot Inwoners van Opmeer bezoeken regelmatiger koopzondagen in de supermarkt dan inwoners van gemeenten met tot inwoners. De koopzondagen waar recreatief gewinkeld wordt worden juist iets minder bezocht. 28

29 Tabel 4.9 Bezoekfrequentie koopzondag en supermarkten op zondag, gemeente Opmeer vergeleken met gemeenten van vergelijkbare omvang (2011). Gemeente Opmeer Koopzondag minimaal 1 keer per maand 9% 13% minder dan 1 keer per maand 46% 35% nooit 45% 52% Supermarktbezoek op zondag minimaal 1 keer per maand 28% 18% minder dan 1 keer per maand 22% 17% nooit 50% 65% Hoorn is de meest bezochte gemeente wanneer men gaat winkelen op zondag. Van alle consumenten die (wel eens) een koopzondag bezoeken, noemt ruim veertig procent Hoorn als laatst bezochte gemeente voor een koopzondag. Eén op de vijf blijft in Opmeer. Een klein deel gaat naar andere plaatsen, zoals Alkmaar, Heerhugowaard of Amsterdam. Tabel 4.10 Laatst bezochte gemeenten voor koopzondag, inwoners gemeente Opmeer (2011). aandeel van de totale groep gemeente koopzondagbezoekers Hoorn 42% Opmeer 20% Alkmaar 15% Heerhugowaard 8% Amsterdam 5% Schagen 2% Medemblik 1% Almere 1% overig 6% Op koopzondag liggen de bestedingen gemiddeld vrij laag Gemiddeld wordt door bezoekers uit kernen van vergelijkbare grootte tijdens winkelbezoek op zondag 126 uitgegeven. Inwoners van Opmeer geven met 70 veel minder uit op een koopzondag. Bij supermarktbezoek op zondag liggen de gemiddelde uitgaven lager, namelijk op 36. Inwoners van Opmeer geven ook hier minder uit ( 25) Conclusie De Opmeerse consument doet vaak boodschappen, maar winkelt niet bovengemiddeld vaak. Wanneer men gaat winkelen valt op dat nabijheid en compleetheid van het aanbod belangrijker zijn dan de bereikbaarheid en de parkeergelegenheden. Deze aspecten worden wel goed beoordeeld als het gaat om de winkelgebieden in Opmeer. Er wordt veel gebruik gemaakt van de auto met name om te winkelen. Verder valt op dat het marktbezoek en het aantal aankopen via internet vrij gemiddeld zijn. De kooporiëntatie op zondag is vrij gemiddeld. Het supermarktbezoek op zondag is bovengemiddeld, maar er wordt minder recreatief gewinkeld op de zondag. 29

30 Bijlagen 30

31 Bijlage 1 Herkomstregio s In tabel 1 tot en met 3 is per provincie een overzicht opgenomen van herkomstregio s en de bijbehorende gemeenten. De afbakening van de herkomstregio s is gebaseerd op de indeling in 2004 en voor nieuwe gebieden op een veronderstelde overeenkomstige kooporiëntatie. De Gelderse gemeente Nijkerk behoort tot de regio Eemland Zuidoost. Daarnaast behoort ook de Flevolandse gemeente Almere tot het onderzoeksgebied. Tabel 1 Herkomstregio s provincie Noord-Holland. regio gemeenten Amstel- en Meerlanden Haarlemmermeer, Aalsmeer, Amstelveen, Uithoorn, Diemen, Ouder-Amstel Amsterdam Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Hilversum, Muiden, Weesp, Naarden, Huizen, Bussum, Blaricum, Laren, Wijdemeren IJmond Uitgeest, Heemskerk, Beverwijk, Velsen Kop Noord-Holland Texel, Den Helder, Anna Paulowna, Wieringen, Wieringermeer, Zijpe, Schagen, Noord-Kennemerland Waterland Westfriesland Zaanstreek Zuid-Kennemerland Niedorp, Harenkarspel Alkmaar, Heerhugowaard, Langedijk, Bergen, Heiloo, Schermer, Graft-De Rijp, Castricum Beemster, Zeevang, Purmerend, Edam-Volendam, Waterland, Landsmeer Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Zaanstad, Wormerland, Oostzaan Haarlem, Bloemendaal, Haarlemmerliede, Heemstede, Zandvoort Tabel 2 Herkomstregio s provincie Zuid-Holland. regio gemeenten Alblasserwaard Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Liesveld, Zederik Alphen aan den Rijn e.o. Kaag en Braassem, Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop, Rijnwoude Bollenstreek Delft/Westland Den Haag/Wassenaar Drechtsteden Goeree Overflakkee Hoekse Waard Leiden e.o. Midden Holland Ridderkerk e.o. Rotterdam Schiedam/Vlaardingen Voorne-Putten Zoetermeer/Rijswijk Hillegom, Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Teylingen Lansingerland, Delft, Midden Delfland, Westland, Pijnacker-Nootdorp s-gravenhage, Wassenaar Alblasserdam, Dordrecht, Graafstroom, Hendrik-Ido-Ambacht, Nieuw-Lekkerland, Papendrecht, Sliedrecht, Zwijndrecht Dirksland, Goedereede, Middelharnis, Oostflakkee Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland, Strijen Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude Bergambacht, Bodegraven-Reeuwijk, Boskoop, Gouda, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven, Vlist, Waddinxveen, Zuidplas Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Ridderkerk Albrandswaard, Rotterdam Maassluis, Schiedam, Vlaardingen Bernisse, Brielle, Hellevoetsluis, Spijkenisse, Westvoorne Leidschendam-Voorburg, Rijswijk, Zoetermeer 31

32 Tabel 3 Herkomstregio s provincie Utrecht. regio gemeenten Eemland Noordwest Soest, Baarn, Eemnes, Bunschoten Eemland Zuidoost Amersfoort, Leusden, Nijkerk, Woudenberg SG Utrecht Noord Utrecht, De Bilt SG Utrecht Oost Zeist, Bunnik SG Utrecht Zuid Nieuwegein, Houten, IJsselstein, Vianen Utrecht Noordwest De Ronde Venen, Stichtse Vecht Utrecht Zuidoost Veenendaal, Rhenen, Renswoude, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede Utrecht Zuidwest Woerden, Montfoort, Oudewater, Lopik 32

33 Bijlage 2 Begrippenlijst Begrip Aankoopplaats Afvloeiing (koopkrachtafvloeiing) Artikelgroepen Binding (koopkrachtbinding) Bestedingspotentieel Omschrijving Plaats waar men koopt. Er zijn verschillende soorten aankoopplaatsen, waarnaar onderscheid gemaakt kan worden (stadscentrum, wijkwinkelcentrum) en die de gemeente zelf aanwijst. Bij meer aankoopplaatsen is sprake van aankooplocaties. De mate waarin de bevolking buiten de eigen gemeente of regio koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die inwoners buiten hun eigen gemeente of regio doen of als percentage van het totale bestedingspotentieel. In dit rapport wordt het onderscheid gemaakt tussen dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Dagelijkse artikelen: boodschappen (levensmiddelen, alcoholische dranken, tabak en schoonmaakartikelen) en persoonlijke verzorging (drogisterij- en parfumerieartikelen). Niet-dagelijkse artikelen: kleding, schoenen en lederwaren, electronica (o.a. tv s, audioapparatuur, computers, koelkasten, wasmachines), huishoudelijke artikelen (o.a. serviesgoed, keukengerei, textiel- en linnengoed), woninginrichting (o.a. meubelen, vloerbedekking, woningtextiel en verlichting), doe-hetzelf (o.a. klusmaterialen, gereedschap), bloemen, planten en tuinartikelen, vrijetijdsartikelen (o.a. speelgoed, computergames, sportartikelen, boeken, DVD s), juweliersartikelen. De mate waarin de bevolking in de eigen gemeente of regio koopt. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die inwoners in de eigen gemeente of regio doen of als percentage van het bestedingspotentieel. Totaal aan winkelbestedingen die door inwoners van een bepaald gebied gedaan kunnen worden. Berekend door inwonertal te vermenigvuldigen met gemiddelde (landelijke) besteding per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd naar inkomenssituatie in het betreffende gebied. 33

34 Detailhandelsomzet Draagvlak Klant Kooporiëntatie Koopstroom Niet-winkelaankopen Toevloeiing (koopkrachttoevloeiing) Vloerproductiviteit Winkelen Winkelvloeroppervlak (WVO) Totaal aan gerealiseerde winkelomzet gegenereerd door het aantal klanten van een aankoopplaats, bestaande uit consumentenbestedingen van bewoners en van bezoekers. Berekend door het aantal klanten te vermenigvuldigen met gemiddelde (landelijke) besteding per hoofd van de bevolking, gecorrigeerd naar inkomenssituatie in het betreffende gebied (incl. BTW). Het totale aantal klanten van een aankoopplaats, en daarmee de som van de klanten uit binding en klanten uit toevloeiing. Synoniem voor een standaardconsument (zie: standaard consument ). Koopstromen tussen plaats van herkomst en aankoopplaats. De mate waarin men in een aankoopplaats bepaalde artikelen koopt, naar herkomst. Detailhandelsbestedingen die niet in gevestigde winkels verricht worden (onder andere internet, warenmarkt, postorder, etcetera). De mate waarin een aankoopplaats koopstromen aantrekt vanuit een andere plaats. Wordt in dit onderzoek uitgedrukt als de totale bestedingen die bezoekers van buiten een gemeente of regio doen of als percentage van de totale bestedingen door bewoners en bezoekers in een aankooplocatie, gemeente of regio draagvlak. Gemiddelde detailhandelsomzet (inclusief BTW) per vierkante meter winkeloppervlak. Rondlopen in een winkelgebied en een groot aantal winkels bezoeken. Het doen van aankopen is niet de belangrijkste activiteit en de consument neemt geen boodschappenlijst mee. De effectieve verkoopruimte in een winkel, uitgedrukt in vierkante meters. In het rapport wordt gesproken over winkelaanbod. Hierbij gaat het om het aantal winkels en aantal m 2 WVO exclusief leegstand. 34

35 Bijlage 3 Indeling grootteklassen Tabel 1 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011). gemeenten inw. gemeenten (vervolg) inw. Renswoude Wieringermeer Schermer Uitgeest Haarlemmerliede Ca Cromstrijen Zeevang Ouder-Amstel Graft-De Rijp Zederik Muiden Montfoort Zoeterwoude Texel Ouderkerk Westvoorne Dirksland Nederlek Beemster Lopik Wieringen Anna Paulowna Eemnes Giessenlanden Strijen Bunnik Blaricum Boskoop Oostzaan Noordwijkerhout Nieuw-Lekkerland Brielle Bergambacht Wormerland Liesveld Harenkarspel Vlist Zandvoort Graafstroom Waterland Oudewater Naarden Hardinxveld-Giessendam gemeenten inw. Weesp Landsmeer Midden-Delfland Oostflakkee Middelharnis Korendijk Enkhuizen Laren Rijnwoude Opmeer Schagen Goedereede Rhenen Zijpe Alblasserdam Woudenberg Drechterland Schoonhoven Vianen Niedorp Bunschoten Bernisse Bron: CBS. 35

36 Tabel 2 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011) - vervolg. gemeenten inw. gemeenten (vervolg) inw. Hillegom Bussum Leerdam Bodegraven-Reeuwijk Stede Broec IJsselstein Koggenland Castricum Bloemendaal Gorinchem Lisse Teylingen Heiloo Heemskerk Oegstgeest Beverwijk Wijk bij Duurstede Nijkerk Wijdemeren Hellevoetsluis Voorschoten Zuidplas Oud-Beijerland Huizen Sliedrecht De Bilt Albrandswaard Medemblik Baarn De Ronde Venen Diemen Zwijndrecht Waddinxveen Ridderkerk Noordwijk Soest Kaag en Braassem Barendrecht Wassenaar Rijswijk Heemstede Houten Leiderdorp Pijnacker-Nootdorp Hendrik-Ido-Ambacht Utrechtse Heuvelrug Nieuwkoop Woerden Langedijk Uithoorn Edam-Volendam Leusden Krimpen aan den IJssel Binnenmaas Aalsmeer Bergen Nh Maassluis Papendrecht Bron: CBS. 36

37 Tabel 3 Inwonertal gemeenten per grootteklasse gemeenten (2011) - vervolg. gemeenten inw. gemeenten inw. Heerhugowaard Leiden Lansingerland Dordrecht Den Helder Zoetermeer Zeist Haarlemmermeer Nieuwegein Amersfoort Katwijk Zaanstad Veenendaal Haarlem Stichtse Vecht Almere Capelle aan den IJssel Velsen gemeenten min inw. Hoorn Utrecht Vlaardingen s-gravenhage Gouda Rotterdam Leidschendam-Voorburg Amsterdam Spijkenisse Alphen aan den Rijn Schiedam Purmerend Amstelveen Hilversum Alkmaar Delft Westland Bron: CBS. 37