Bezwaarschrift betreffende de aanvraag tot hernieuwing en aanpassing van de lozingsvergunning van de NV BELGOPROCESS

Transcriptie

1 Bezwaarschrift betreffende de aanvraag tot hernieuwing en aanpassing van de lozingsvergunning van de NV BELGOPROCESS Dit bezwaarschrift is gericht aan het College van Burgemeester en Schepenen van de gemeente Mol, Molenhoekstraat 2, te 2400 Mol en werd verstuurd op 11 augustus Betreft: de aanvraag van NV BELGOPROCESS, gevestigd Gravenstraat 73, te 2480 Dessel, tot hernieuwing en aanpassing van de milieuvergunning voor de lozing in de Molse Nete van bedrijfsafvalwater afkomstig van haar installaties gelegen Boeretang, te 2400 Mol. Indiener van het bezwaarschrift: Eloi Glorieux, namens VZW GREENPEACE BELGIUM, Haachtsesteenweg 159, 1030 Brussel. Geachte, Sinds maart 1989 heeft BELGOPROCESS de uitbating overgenomen van de vroegere dienst voor afvalbehandeling van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) en is sindsdien dus verantwoordelijk voor de naleving van alle lozingsnormen. Op 1 september 2011 vervalt de huidige gewestelijke lozingsvergunning die op 14 december 1995 aan de NV BELGOPROCESS werd toegekend. BELGOPROCESS diende een aanvraag in tot hernieuwing van deze volgend jaar aflopende lozingsvergunning, alsmede tot de aanpassing van een aantal lozingslimieten. Dit laatste is belangrijk omdat de indruk wordt gewekt dat de enige wijziging aan de huidige vergunning die gevraagd wordt de toevoeging van een perceel rond het lozingspunt (perceelnummer 1256 e ) is. Dit is misleidend, omdat in werkelijkheid voor een aantal zeer giftige stoffen een verhoging van de huidige lozingslimieten wordt gevraagd. Bovendien worden een aantal gevaarlijke stoffen die in de huidige lozingsvergunning niet voorkomen, waaronder de zware metalen cadmium, kwik, berrylium, strontium, tellurium, lood en zink, in de nieuwe vergunningsaanvraag ingevoerd. Gezien de zeer hoge toxiciteit van een groot aantal van de gevraagde te lozen stoffen is het onaanvaardbaar deze vergunningsaanvraag met de huidige inhoud goed te keuren. I. BELGOPROCESS beweert zeer weinig te lozen, maar vraagt toch erg hoge lozingslimieten Vooreerst dient te worden opgemerkt dat het niet logisch is dat de periodieke analyses van het eigen lozingswater enkel door een intern labo in eigen beheer van BELGOPROCESS worden verricht, in plaats van door een onafhankelijke instantie. 1

2 BELGOPROCESS beweert op basis van zijn eigen analyses dat de daadwerkelijk door haar in de Molse Nete geloosde hoeveelheden giftige en radioactieve stoffen alsmaar afnemen en slechts een fractie vertegenwoordigen van de volgens de bestaande vergunning toegelaten limieten. Zo zou de geloosde radioactiviteit in 2009 nog slechts 0,19% van de vergunningslimiet bedragen. Dit staat in schril contrast met het feit dat het bedrijf in zijn nieuwe milieuvergunningsaanvraag toch dezelfde ruime en voor sommige stoffen zelfs nog veel ruimere - lozingslimieten vraagt dan in de oude vergunning van 1990 en de huidige vergunning van Als het bedrijf zijn afvalverwerkingsmethodes de afgelopen 15 tot 20 jaar geoptimaliseerd heeft, dan valt daar in de nieuwe milieuvergunningsaanvraag alvast niets van te merken. BELGOPROCESS beweert dat het die zeer hoge lozingslimieten nodig heeft als "veiligheidsmarge om uitzonderlijke piekconcentraties op te vangen". Op zich is het onlogisch en absoluut onaanvaardbaar dat omwille van "sporadische" hoge concentraties van verschillende giftige stoffen een algemene lozingslimiet zou worden vergund die vele malen hoger ligt dan de officieel geldende basismilieukwaliteitsnorm. Het minste wat zou mogen verwacht worden is dat er een vrachtlimiet op maand- en jaarbasis gerespecteerd wordt, maar daar is in de vergunningsaanvraag geen spoor van terug te vinden. Als de basismilieukwaliteitsnormen voor bepaalde schadelijke stoffen niet gehaald worden, dan moet in de eerste plaats worden nagegaan hoe hieraan kan verholpen worden, in plaats van gemakshalve de lozingsnormen te verhogen. Dit kan door de producenten van het radioactief afval op hun verantwoordelijkheid te wijzen, zodat ze de acceptatiecriteria van het te verwerken afval strikter naleven. In de acceptatiecriteria die NIRAS heeft opgelegd zijn de fysico-chemische limieten voor het aangeboden radioactief afval opgenomen. Bij de overname van het aangeboden radioactief afval door BELGOPROCESS moet de samenstelling van het afval accurater gecontroleerd worden. Blijkt hierbij dat de producenten afval blijven aanbieden waarin bepaalde toxische stoffen in hogere concentraties aanwezig zijn dan de afvalbehandelingsinstallaties volgens de geldende normen kunnen verwerken, dan moeten die producenten financieel verantwoordelijk gesteld worden. Op hun kosten moet dan in extra zuiveringsstappen en -infrastructuur voorzien worden, zodat de effluenten minstens aan de basismilieukwaliteitsnormen beantwoorden. Door in haar nieuwe milieuvergunningsaanvraag hoge lozingslimieten aan te houden en voor sommige stoffen zelfs nog hogere limieten te vragen, houdt BELGOPROCESS de producenten van radioactief afval een hand boven het hoofd ten koste van de bevolking en in het bijzonder de huidige en toekomstige generaties oeverbewoners en -gebruikers van de Molse Nete. II. Gevraagde lozingsnormen voor gevaarlijke giftige en radioactieve stoffen zijn veel te hoog en druisen in tegen het ALARA-principe (As Low As Reasonably Achievable) Het amalgaam aan gevaarlijke toxische en radioactieve stoffen die als gevolg van de verwerking van radioactief afval door BELGOPROCESS in de Molse Nete werd en wordt 2

3 geloosd is erg divers en bevat een groot gamma aan elementen uit de tabel van Mendeljev. Op zich is het merkwaardig dat BELGOPROCESS zomaar uiterst giftige stoffen als arseen (As) en vrije cyaniden (CN - ) in het leefmilieu mag lozen. Verder is er kwik (Hg), dat volgens de oude lozingsvergunning van 1990 in maximale concentraties van 0,01 mg/l mocht worden geloosd. In de huidig geldende milieuvergunning van 1995 werd kwik geschrapt, wat betekent dat sedertdien de officiële basismilieukwaliteitsnorm van toepassing is, met name een maximale concentratie van 0,0005 mg/l. De afgelopen jaren heeft BELGOPROCESS deze normen echter systematisch overschreden. BELGOPROCESS tracht die overtredingen nu te regulariseren, niet door zich voortaan aan de geldende normen te houden, maar door in de nieuwe vergunning veel hogere lozingslimieten te vragen. In de nieuwe milieuvergunningsaanvraag stelt BELGOPROCESS voor om de lozingslimiet voor kwik op te trekken van 0,0005 mg/l tot 0,02 mg/l, een veertigvoudige verhoging! Kwikverbindingen zijn bijna zonder uitzondering erg giftig. Hoe kan men verantwoorden dat burgers hun oude kwikthermometers zorgvuldig bij de apotheek of als KGA bij containerparken moeten inleveren, terwijl BELGOPROCESS ongehinderd op flagrante wijze de geldende normen mag blijven overschrijden en hoge concentraties kwik in het milieu mag lozen? Ook de in de vergunning van 1995 opgelegde lozingsnorm van maximum 5 mg/l voor fluoride (F - ) werd de afgelopen jaren overschreden. Nochtans lag deze norm reeds twee maal hoger dan in de milieuvergunning van 1990, toen er maximum 2,5 mg/l fluoride mocht worden geloosd. In de nieuwe milieuvergunningsaanvraag wil BELGOPROCESS dit nu nog eens optrekken naar 15 mg/l, een verzesvoudiging in vergelijking tot de oude milieuvergunning van 1990 en een verdrievoudiging tegenover de huidig geldende vergunning uit De toegelaten lozingslimieten uit de vergunningen van 1990 en 1995 lieten al een grote afwijking toe op de officiële basismilieukwaliteitsnorm voor oppervlaktewater voor fluoride, die 1,5 mg fluoride per liter (absolute waarde) bedraagt of dus tien keer strenger dan wat BELGOPROCESS in haar nieuwe vergunningsaanvraag voorstelt. Dit staat haaks op het BELGOPROCESS ALARA-principe (As Low As Reasonably Achievable) en toont aan dat er de afgelopen 15 tot 20 jaar allesbehalve een optimisatie van het afvalverwerkingsproces heeft plaatsgevonden. Voor een aantal radiotoxische elementen, zoals uranium (U), strontium (Sr), kobalt (Co), antimoon (Sb) en beryllium (Be) vraagt BELGOPROCESS om de huidige lozingsnormen in haar nieuwe vergunning te behouden of toe te voegen. Het is opmerkelijk dat BELGOPROCESS enkel deze radioactieve elementen in de nieuwe vergunningsaanvraag opneemt, terwijl een aantal andere radiotoxische elementen die in het lozingswater voorkomen niet worden vermeld, zoals plutonium (Pu), americium (Am), cesium (Cs) en vooral ook de veelvuldig geloosde waterstofisotoop tritium (H 3 ). Er is geen enkele reden om in een gewestelijke milieuvergunning een aantal radioactieve afvalstoffen wel op te nemen en een aantal andere niet. Een aantal van deze gevaarlijke radioactieve stoffen komt uit zichzelf niet in de natuur voor 3

4 en/of zijn zo schadelijk dat ze best van de biosfeer worden afgesloten. Zo is bijvoorbeeld beryllium uiterst giftig en in staat om vrijwel alle biologische barrières te doorbreken. Het gebruik van beryllium in fluorescentiebuizen is nu verboden omdat personeel dat er aan werd blootgesteld longaandoeningen en kanker kreeg. Blootstelling aan zowel de opgeloste vorm als aan fijnverdeeld stof moet strikt vermeden worden. BELGOPROCESS vraagt desalniettemin een vergunning om tot 0,03 mg beryllium per liter in de Molse Nete te mogen blijven lozen. Plutonium is dan weer niet in de milieuvergunningsaanvraag opgenomen. In het verleden beweerde BELGOPROCESS dat het slechts "sporen" plutonium in de Molse Nete loosde. Binnen de stralingsprotectie wordt evenwel algemeen aanvaard dat een uiterst minieme dosis van amper 7 microgram (0, gram) bij inademing gegarandeerd longkanker veroorzaakt. Eens in de Molse Nete geloosd stapelen deze gevaarlijke stoffen zich op in het slib en komen ze vroeg of laat bijvoorbeeld bij baggerwerken op de oevers terecht. Oeverbewoners, boeren die hun veld bewerken, wandelaars of spelende kinderen kunnen er op die manier mee in aanraking komen. De chemische toxiciteit van deze extreem gevaarlijke stoffen verminderd nooit, terwijl de radiotoxiciteit na vele duizenden jaren pas geleidelijk afneemt. Eens deze gevaarlijke stoffen in het milieu geloosd zijn raken we ze dus nooit meer kwijt en blijven ze eeuwig het welzijn en de gezondheid van de toekomstige generaties hypothekeren. BELGOPROCESS argumenteert dat al deze geloosde stoffen onmiddellijk sterk verdund worden doordat de Molse Nete zelf een veel groter debiet heeft dan het lozingsdebiet. Bovendien zouden volgens BELGOPROCESS de geloosde concentraties slechts een kleine bijdrage vormen aan wat van deze stoffen reeds aanwezig is in de Molse Nete. Op die wijze roept BELGOPROCESS onverantwoorde lozingen uit het verleden ter rechtvaardiging in voor de lozingen van morgen. Het bedrijf gaat hiermee voorbij aan het feit dat al deze geloosde stoffen niet zomaar verdwijnen, maar zich ophopen in het milieu. Zelfs als er morgen lagere concentraties giftige stoffen zouden worden geloosd, dan betekent dit niet dat het milieu verbetert. Ze moeten gewoon bij de lozingen uit het verleden worden opgeteld en verhogen aldus het risico op gezondheidsschade. Het is opmerkelijk dat BELGOPROCESS er de afgelopen 20 jaar blijkbaar niet in geslaagd is om haar afvalbehandelingsprocessen milieutechnisch performanter te maken. Nochtans is ondertussen het meest problemtische afval van de oude Eurochemic opwerkingsfabriek verwerkt. Het feit dat het bedrijf blijft vasthouden aan die hoge toegestane lozingslimieten uit 1990 en/of 1995 wijst er op dat het daar in de toekomst ook daadwerkelijk gebruik van wil maken, ook al blijkt uit de lozingsgegevens die BELGOPROCESS ter beschikking stelt dat de reële lozingen vandaag ver onder de vergunde lozingslimieten zitten. III. Principe van "best beschikbare technologie" wordt niet toegepast BELGOPROCESS beweert dat het volgens het "As Low As Reasonably Achievable"- principe (ALARA) werkt en de best beschikbare technologie (BBT) toepast. Het bedrijf refereert naar een studie die in 2004 in haar opdracht werd gemaakt en die dit zou bevestigen. Sinds 2004 is de tijd evenwel niet blijven stilstaan en wat zes jaar geleden als 4

5 BBT gold, is dit vandaag ongetwijfeld niet meer. Zo erkent BELGOPROCESS zelf dat het gehalte aan geloosde fluorides "met de huidige installaties" technisch niet haalbaar is. Omdat het bijkomende investeringen in doorgedreven zuivering "economisch niet te verantwoorden" acht, wil het bedrijf fluoride blijven lozen in hoeveelheden die een factor 10 hoger liggen dan de basismilieukwaliteitsnorm voor fluoride in oppervlaktewater. Ook inzake de veel te hoge lozingen van kwik (Hg) geeft BELGOPROCESS toe dat, volgens een in haar opdracht door VITO uitgevoerde studie, de combinatie van neerslagreactie, filtratie en een ionenwisselingsstap mogelijks een oplossing zou kunnen bieden. Omdat het bedrijf die investering "economisch niet te motiveren" vindt, wil het een nieuwe lozingsnorm die liefst 40 maal hoger ligt dan de geldende basismilieukwaliteitsnorm. IV. BELGOPROCESS wil een laksere lozingsvergunning in plaats van een sanering van de door haar aangerichte historische vervuiling De historische chemische en radioactieve vervuiling van de Molse Nete en haar oevers als gevolg van de jarenlange lozing van kernafvalverwerkingseffluenten door BELGOPROCESS en haar voorganger is aanzienlijk. In mei 2007 nam GREENPEACE 21 stalen langsheen twee plaatsen langs de Molse Nete: enerzijds in de nabijheid van het lozingspunt aan de Ezaart op de gemeentegrens tussen Mol en Geel en anderzijds op een plaats zo'n 3,6 km stroomafwaarts van het lozingspunt op het grondgebied van de gemeente Geel. De stalen werden genomen tot op een diepte van 80 cm op afstanden van 1 tot 4 meter van de oever. De bodemstalen werden geanalyseerd door het Franse laboratorium ACRO (Laboratoire indépendant d'analyse de la radioactivité) en een controle-analyse werd uitgevoerd door het SCK te Mol. Beide analyses bevestigden dat 6 van de 21 stalen zo'n hoge stralingsniveaus bevatten dat ze volgens de Europese Richtlijn 96/29 officieel als radioactief afval moesten worden aanzien. De stralingsniveaus op de oevers varieerden sterk van plaats tot plaats, maar liepen toch op tot 0,8 micro-sievert per uur. Dit betekent dat een persoon die zich over een tijdspanne van een gans jaar gedurende amper 12,5 uur op die plaats bevindt, volgens de officiële radioprotectienormen zou moeten beschermd worden. De externe stralingsdosis waaraan bijvoorbeeld oeverbewoners, natuurliefhebbers die geregeld langs de oevers naar vogels komen kijken, vissers die langs de oevers aas komen steken, boeren die aanpalende weilanden cultiveren, fervente wandelaars, enz., op jaarbasis worden blootgesteld is zeker niet verwaarloosbaar Ook interne besmetting met radioactieve of chemisch toxische stoffen vormt een reëel risico. Een hond die langsheen de oever uitgelaten wordt kan besmet slib tussen zijn poten of in zijn vacht mee naar huis nemen. Wordt die hond thuis door kinderen geknuffeld, dan kunnen ze besmette minuscule stofdeeltjes inademen of langs een wondje of via de mond in het lichaam opnemen. Als jaren later zo'n kind long-, darm- of botkanker ontwikkelt, dan zal niemand dit nog met de besmetting van de Molse Nete in verband brengen. 5

6 Het overgrote deel van het radioactieve afval dat in het verleden door de Waste-afdeling van het SCK en momenteel door BELGOPROCESS wordt verwerkt is afkomstig van installaties uit de kernenergiesector, zoals de kerncentrales van Doel en Tihange, de kernbrandstoffabrieken FBFC en Belgonucleaire, en de oude opwerkingsfabriek Eurochemic. De veel te riante lozingsnormen die BELGOPROCESS in zijn nieuwe milieuvergunning vraagt tonen aan dat NIRAS en zijn industriële dochteronderneming BELGOPROCESS de belangen van de kernenergiesector laten primeren boven het algemeen belang, het leefmilieu en de gezondheid van de huidige en toekomstige generaties. Het is dan ook onaanvaardbaar dat de nieuwe lozingsvergunning zoals door BELGOPROCESS gevraagd zonder meer zou worden toegekend. De gevraagde lozingslimieten liggen veel te hoog. Vooraleer er sprake kan zijn van een nieuwe en dit keer aangescherpte milieuvergunning, die rekening houdt met alle mogelijkheden van best beschikbare technologie anno 2010, moeten NIRAS en BELGOPROCESS eerst de historische vervuiling van de Molse Nete en haar oevers in kaart brengen. Over welke afstand zijn de rivier en haar oevers besmet? Tot op welke diepte is de besmetting doorgedrongen? Wat zijn de verschillende chemische en radiologische besmettingsniveaus? Pas wanneer hier duidelijk zicht op is en er tevens een concreet saneringsplan is opgesteld kan BELGOPROCESS in aanmerking komen voor een aangescherpte milieuvergunning. Wij hopen oprecht dat u met bovenstaande argumenten zult rekening houden en houden ons graag ter beschikking om desgewenst nadere toelichting te geven. Met de meeste hoogachting, Eloi Glorieux, Campagneverantwoordelijke Energie Greenpeace Belgium Haachtsesteenweg 159, 1030 Brussel eloi.glorieux@greenpeace.org 6