Wat doet u na 2013? geactualiseerd voorjaar 2013

Transcriptie

1 Wat doet u na 2013? geactualiseerd voorjaar 2013 Inhoudelijke richtingen voor de Europese fondsen : thematische doelstellingen en investeringsprioriteiten In het Cohesiebeleid gaat de Europese Commissie verder op de weg naar inhoudelijke focus. De programma s waarbinnen die Europese middelen besteed gaan worden aan projecten, moeten gericht zijn op doelstellingen die voor Europa van belang zijn. Oftewel, de programma s moeten zich richten op de uitdagingen die zijn benoemd in de Europese strategische visie Europe Europe 2020: groeilijnen, doelen en flagships De fundamentele uitdagingen voor Europa zijn gebundeld tot drie groeilijnen: slimme groei (verhogen van concurrentiekracht en innovatievermogen), duurzame groei (verbeteren van het milieu, omgaan met gevolgen van klimaatverandering), inclusieve groei (sociale samenhang, omgaan met gevolgen van demografische ontwikkelingen). De groeilijnen zijn vertaald naar kerndoelen met doelstellingen. De doelen zijn uitgedrukt in streefcijfers voor de Europese Unie als geheel, die daarnaast per lidstaat zelf nader zijn ingevuld. Kerndoel Streefwaarde EU Streefwaarde NL Status NL (2011) Aandeel besteding BBP aan OO&I 3,0% 2,5% 1,83% Vermindering uitstoot drijfgassen (1990=100) Aandeel gebruik energie uit hernieuwbare bronnen Verbetering energie-efficiëntie (gemeten in Megaton olie-equivalent) Werkgelegenheid bevolking van jaar - 20% - 16% -1% t.o.v % 14% 3,8% + 20% % 80% 77,0% Aandeel vroegtijdig schoolverlaters 10% 8% 9,1% Aandeel bevolking van jaar met tertiaire opleiding Vermindering aantal inwoners onder armoedegrens 40% 45% 41,1% - 20 miljoen ,2% Opvallend hierbij is dat Nederland geen nationale doelstelling voor verbetering van de energie-efficiëntie heeft gesteld. Pagina 1 van 20

2 Ter invulling van deze drie groeilijnen zijn zeven zogenaamde flagship initiatives benoemd. Deze enigszins abstracte visies vormen de basis voor verdere inhoudelijke gedachtevorming en ontwikkeling van de uitvoeringsinstrumenten (waaronder de structuurfondsprogramma s). De Europese programma s: conceptverordeningen De conceptverordeningen bevatten elf thema s waarop de fondsen mogen worden ingezet. Per fonds worden investeringsprioriteiten aangegeven (ESF, EFRO, Interreg) of wordt meer abstract geschetst hoe het fonds bijdraagt aan Europe 2020 (ELFPO en EFMZV). Onderstaande opsomming biedt inzicht in de herkomst van de inhoudelijke doelen en prioriteiten: Thematische doelstellingen Conceptverordening met gemeenschappelijke bepalingen (GBV), artikel 9. Investeringsprioriteiten en thematische concentratie Conceptverordening, artikelen 4-5; Conceptverordening Europese Territoriale Samenwerking (ETS, Interreg ), artikelen 5-6; Conceptverordening, artikelen 3 4; Conceptverordening Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO), artikelen 4-5; Conceptverordening Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV), artikelen 5-6. Pagina 2 van 20

3 De thematische concentratie: elf thema s Nota bene: de indeling naar de drie groeilijnen van Europe 2020 is arbitrair; diverse thema s bieden overlap op meerdere groeilijnen. Slimme groei: 1. Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. 2. Verbetering van de toegang tot en het gebruik en de kwaliteit van informatie- en communicatietechnologie. 3. Vergroting van de concurrentiekracht van kleine en middelgrote ondernemingen, alsmede van de landbouwsector (voor het ELFPO) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV). Duurzame groei: 4. Ondersteuning van de overgang naar een koolstofarme economie in alle bedrijfstakken. 5. Bevordering van de aanpassing aan de klimaatverandering, risicopreventie en beheer. 6. Bescherming van het milieu en bevordering van efficiënt gebruik van hulpbronnen. 7. Bevordering van duurzaam vervoer en opheffing van knelpunten in centrale netwerkinfrastructuren. Inclusieve groei: 8. Bevordering van werkgelegenheid en ondersteuning van arbeidsmobiliteit. 9. Bevordering van sociale inclusie en bestrijding van armoede. 10. Investeringen in onderwijs, vaardigheden en een leven lang leren door het ontwikkelen van infrastructuur voor onderwijs en opleiding. 11. Verbetering van de institutionele capaciteit en een efficiënt openbaar bestuur. Ruimte tot het maken van inhoudelijke keuzes binnen de thematische concentratie De conceptverordeningen bieden de ruimte om te kiezen uit de elf thematische doelstellingen. Deze ruimte is echter niet voor alle fondsen onbeperkt. Ook is de aansluiting niet voor ieder fonds op eenzelfde wijze geformuleerd in de conceptverordeningen. In tabel 1 staat de keuzeruimte voor EFRO, de drie Interreg-programma s en ESF bijeen. Voor ELFPO en EFMZV is vervolgens een apart, meer tekstueel overzicht opgenomen. Pagina 3 van 20

4 Inclusieve groei Duurzame groei Slimme groei Tabel 1: Thematische concentratie binnen EFRO, Interreg en ESF EFRO Interreg A Interreg B Interreg C ESF thema 1 nvt thema 2 nvt thema 3 nvt thema 4 nvt thema 5 nvt thema 6 nvt thema 7 nvt thema 8 thema 9 thema 10 nvt nvt thema 11 nvt De volgende beperkingen c.q. verplichtingen staan daarbij vervat in de conceptverordeningen: Minimaal 80% van de middelen moet worden bestemd voor drie voorgeschreven thema s, zijnde (1) versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie, (3) verbetering van het concurrentievermogen van het mkb, en (4) steun voor de overgang naar een koolstofarme economie in alle bedrijfstakken; Ten minste 20% van de middelen moet worden bestemd voor thema 4. Nota bene, de 20% voor thema 4 zijn inbegrepen in het eerste vereiste. Alle middelen moeten worden bestemd voor maximaal vier thema s. Alle middelen moeten worden bestemd voor maximaal vier thema s. Geen beperking of voorschrift, alle thema s kunnen worden gekozen. Pagina 4 van 20

5 (Minimaal) 80% van de middelen moet worden bestemd voor maximaal vier investeringsprioriteiten; Ten minste 20% van de middelen moet worden bestemd voor thema 9, bevordering van sociale insluiting en bestrijding van armoede. Nota bene, de 20% voor thema 9 staan niet naast de 80% voor maximaal vier investeringsprioriteiten maar kunnen daarin zijn inbegrepen. ELFPO en EFMZV De programma s voor plattelandsontwikkeling en de visserijsector volgen een afwijkende inhoudelijke concentratie. In de opdracht van deze fondsen volgens de conceptverordeningen, wordt wel expliciet de aansluiting naar Europe 2020 gelegd. Het ELFPO kent drie hoofddoelstellingen met daaronder zes prioriteiten. De hoofddoelstellingen zijn: een concurrerende landbouw; een duurzaam beheer van de natuurlijke hulpbronnen en klimaatactie; een evenwichtige territoriale ontwikkeling van de plattelandsgebieden. Het EFMZV kent vier hoofddoelstellingen met daaronder zes prioriteiten. De hoofddoelstellingen zijn: bevordering van een duurzame en concurrerende visserij en aquacultuur; bevordering van de ontwikkeling en de uitvoering van het geïntegreerd maritiem beleid van de EU op een manier die complementair is aan het cohesiebeleid en aan het gemeenschappelijk visserijbeleid; bevordering van een evenwichtige en inclusieve territoriale ontwikkeling van de visserijgebieden; bevordering van de tenuitvoerlegging van het GVB. Na de volgende pagina s, met de elf thema s, zijn voor ELFPO en EFMZV ieder pagina s opgenomen met de doelstellingen en prioriteiten uit de conceptverordeningen. Pagina 5 van 20

6 Thema 1 Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. a. Verbetering van de infrastructuur voor onderzoek en innovatie (O&I) en van de capaciteiten voor de ontwikkeling van topprestaties op dit gebied, en bevordering van kenniscentra, met name van die van Europees belang. b. Bevordering van bedrijfsinvesteringen in O&I, en het ontwikkelen van verbanden en synergieën tussen bedrijven, O&I-centra en hoger onderwijs, in het bijzonder de ontwikkeling van producten en diensten, de overdracht van technologie, sociale innovatie en toepassingen voor overheidsdiensten, de stimulering van de vraag, het opzetten van netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie, ondersteuning van technologisch en toegepast onderzoek, proefopstellingen, maatregelen voor snelle productvalidatie, geavanceerde productiecapaciteit en eerste productie in sleuteltechnologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 6 van 20

7 Thema 2 Verbetering van de toegang tot en het gebruik en de kwaliteit van informatie- en communicatietechnologie. a. Uitbreiding van de uitrol van breedband- en snelle netwerken en steun voor de toepassing van opkomende technologieën en netwerken voor de digitale economie. b. Ontwikkeling van ICT-producten en -diensten, e-handel en bevordering van de vraag naar ICT. c. Stimulering van ICT-toepassingen voor e-overheid, e-leren, e-insluiting, e-cultuur en e-gezondheid. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 7 van 20

8 Thema 3 Vergroting van de concurrentiekracht van kleine en middelgrote ondernemingen, alsmede van de landbouwsector (voor het ELFPO) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV). a. Bevordering van het ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door het oprichten van nieuwe bedrijven aan te moedigen, ook door bedrijfsincubatoren; b. Ontwikkeling en implementatie van nieuwe bedrijfsmodellen voor het mkb, met name met het oog op internationalisering; c. Het ondersteunen van de creatie en uitbreiding van geavanceerde capaciteiten voor de ontwikkeling van producten en diensten; d. Het ondersteunen van de capaciteit van MKB/KMO s om zich te engageren in groei en innovatieprocessen. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 8 van 20

9 Thema 4 Ondersteuning van de overgang naar een koolstofarme economie in alle bedrijfstakken. a. Het bevorderen van de productie en de distributie van hernieuwbare energiebronnen; b. Het bevorderen van de productie en de distributie van hernieuwbare energiebronnen in bedrijven; c. Het ondersteunen van energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in openbare infrastructuur, waaronder openbare gebouwen en in de woningbouwsector; d. Het ontwikkelen en implementeren van slimme systemen voor distributie bij een laag en gemiddeld spanningsniveau; e. Het bevorderen van koolstofarme strategieën voor elk gebiedstype, in het bijzonder voor stedelijke gebieden, bevattend de promotie van duurzame stedelijke mobiliteit en voor mitigatie relevante adaptatiemaatregelen; f. Promotie van onderzoek, innovatie en adoptie van CO 2 -arme technologieën; g. Het bevorderen van het gebruik van hoog-efficiënte co-generatie van warmte en kracht gebaseerd op de behoefte aan nuttige warmte. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 9 van 20

10 Thema 5 Bevordering van de aanpassing aan de klimaatverandering, risicopreventie en beheer. Het ondersteunen van specifieke investeringen voor de aanpassing aan de klimaatverandering. Het bevorderen van investeringen waarmee specifieke risico s het hoofd kan worden geboden, het waarborgen van de capaciteit tot herstel na rampen en het ontwikkelen van systemen voor rampenbeheersing. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 10 van 20

11 Thema 6 Bescherming van het milieu en bevordering van efficiënt gebruik van hulpbronnen. a. Het aanpakken van de grote behoeften aan investeringen in de afvalsector, om te voldoen aan de vereisten van het milieuacquis van de Unie; b. Het aanpakken van de grote behoeften aan investeringen in de watersector, om te voldoen aan de vereisten van het milieuacquis van de Unie; c. Het beschermen, bevorderen en ontwikkelen van het cultureel en natuurlijk erfgoed; d. Het beschermen en herstellen van de biodiversiteit, bodembescherming en - herstel en het bevorderen van ecosysteemdiensten (met inbegrip van Natura en groene infrastructuur); e. Maatregelen tot verbetering van het stadsmilieu, de sanering van oude bedrijfsterreinen en de vermindering van de luchtverontreiniging; f. Het bevorderen van innovatieve technologieën voor het verbeteren van milieubescherming en het efficiënt omgaan met hulpbronnen in de afvalsector, de watersector, bodembescherming of om luchtvervuiling te verminderen; g. Het ondersteunen van de industriële transitie naar een resource-efficiënte economie en het bevorderen van groene groei. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 11 van 20

12 Thema 7 Bevordering van duurzaam vervoer en opheffing van knelpunten in centrale netwerkinfrastructuren. a. Het ondersteunen van een multimodale interne Europese vervoersruimte door middel van investeringen in het trans-europees vervoersnetwerk (TEN-T). b. Het versterken van de regionale mobiliteit door het aansluiten van secundaire en tertiaire knooppunten op de TEN-T-infrastructuur. c. Het ontwikkelen van milieuvriendelijke en koolstofarme vervoerssystemen, en het bevorderen van duurzame stedelijke mobiliteitmobiliteit, waaronder rivieren zeetransport, havens en multimodale verbanden; d. Het ontwikkelen en rehabiliteren van fijnmazige, kwalitatief hoogwaardige en interoperabele spoorwegsystemen; e. Het ontwikkelen van slimme gas- en elektriciteitsverdeling, opslag en transmissiesystemen. Geen investeringsprioriteiten. Pagina 12 van 20

13 Thema 8 Bevordering van werkgelegenheid en ondersteuning van arbeidsmobiliteit. a. Het ontwikkelen van starterscentra en investeringssteun voor het werken als zelfstandige, voor micro-ondernemingen en bij het opzetten van een bedrijf; b. Het ondersteunen van tewerkstellingsvriendelijke groei door het ontwikkelen van het endogeen potentieel als deel van een territoriale strategie voor specifieke gebieden, met inbegrip van de conversie van krimpende industriële regio s en de verbetering van de toegankelijkheid en ontwikkeling van specifieke natuurlijke en culturele hulpbronnen; c. Initiatieven voor lokale ontwikkeling en steun voor de structuur voor lokale dienstverlening met het oog op het scheppen van nieuwe banen, wanneer dergelijke acties buiten de werkingssfeer van Verordening (EU) nr. [ ]/2012 [ESF] vallen. d. Investeringen in infrastructuur voor diensten voor arbeidsvoorziening. De investeringsprioriteiten hiervoor genoemd onder EFRO, en aanvullend e. Integratie van grensoverschrijdende arbeidsmarkten, met inbegrip van o grensoverschrijdende mobiliteit, gezamenlijke lokale werkgelegenheidsinitiatieven, en o een gezamenlijke opleiding. Transnationale B) Toegang tot werkgelegenheid voor werkzoekenden en niet-actieven, waaronder plaatselijke werkgelegenheidsinitiatieven en ondersteuning van de arbeidsmobiliteit. Duurzame integratie op de arbeidsmarkt van jongeren die niet werken of geen onderwijs of opleiding volgen. Werk als zelfstandige, ondernemerschap en oprichting van eigen bedrijf. Gelijkheid van vrouwen en mannen en combinatie van werk en privéleven. Aanpassing van werknemers, ondernemingen en ondernemers aan veranderingen. Actief en gezond ouder worden. Modernisering en versterking van de arbeidsmarktinstellingen, waaronder acties ter vergroting van de transnationale arbeidsmobiliteit. Pagina 13 van 20

14 Thema 9 Bevordering van sociale inclusie en bestrijding van armoede. a. Investeringen in de gezondheids- en sociale infrastructuur die bijdragen tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten. b. Steun voor fysieke en economische en sociale sanering van achtergestelde stedelijke en rurale gemeenschappen. c. Steun voor sociale ondernemingen. De investeringsprioriteiten hiervoor genoemd onder EFRO, en aanvullend d. Bevordering van gendergelijkheid en gelijke kansen over de grenzen heen, alsook bevordering van sociale insluiting over de grenzen heen Actieve inclusie. Integratie van gemarginaliseerde gemeenschappen zoals de Roma. Bestrijding van discriminatie op grond van geslacht, ras of etnische afstamming, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid. Verbetering van de toegang tot betaalbare, duurzame en hoogwaardige diensten, waaronder gezondheidszorg en sociale diensten van algemeen belang. Bevordering van de sociale economie en sociale ondernemingen. Door de plaatselijke gemeenschappen geleide lokale ontwikkelingsstrategieën. Pagina 14 van 20

15 Thema 10 Investeringen in onderwijs, vaardigheden en een leven lang leren door het ontwikkelen van infrastructuur voor onderwijs en opleiding. Geen investeringsprioriteiten. Ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs en opleiding. Geen investeringsprioriteiten. Vanuit EFRO-verordening geen investeringsprioriteiten. Vanuit ETC-verordening afgeleid, de investeringsprioriteiten hiervoor genoemd onder Interreg A. Vermindering van de schooluitval en bevordering van de gelijke toegang tot hoogwaardig kleuter-, lager en middelbaar onderwijs. Verbetering van de kwaliteit, de doelmatigheid en de openheid van het hoger en daarmee gelijkwaardig onderwijs met het oog op de verhoging van de participatie- en de onderwijsniveaus. Verbetering van de toegang tot een leven lang leren, vergroting van de vaardigheden en de competenties van de arbeidskrachten en verhoging van de arbeidsmarktrelevantie van de onderwijs- en opleidingsstelsels. Pagina 15 van 20

16 Thema 11 Verbetering van de institutionele capaciteit en een efficiënt openbaar bestuur door het versterken van de institutionele capaciteit en het verhogen van de doeltreffendheid van het openbaar bestuur en de openbare diensten in verband met de uitvoering van het EFRO, en ter ondersteuning van maatregelen ter zake van de institutionele capaciteit en de doeltreffendheid van het openbaar bestuur in het kader van het ESF. Geen investeringsprioriteiten. Bevordering van juridische en administratieve samenwerking en samenwerking tussen burgers en instellingen. Ontwikkeling en uitvoering van macroregionale en zeebekkenstrategieën. Vanuit EFRO-verordening geen investeringsprioriteiten. Vanuit ETC-verordening afgeleid, de investeringsprioriteiten hiervoor genoemd onder Interreg A en Interreg B. Investering in institutionele capaciteit en in de efficiency van de overheidsadministratie en overheidsdiensten met het oog op hervormingen, betere regelgeving en goed bestuur. Deze investeringsprioriteit geldt alleen voor het grondgebied van de lidstaten die ten minste één regio van NUTS-niveau 2 hebben, als omschreven in artikel 82, lid 2, onder a), van Verordening (EU) nr. [ ] of in lidstaten die in aanmerking komen voor steunverlening uit het Cohesiefonds. Capaciteitsopbouw voor belanghebbenden die het werkgelegenheids-, onderwijs- en sociaal beleid en sectorale en territoriale pacten ten uitvoer leggen met het oog op hervormingen op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Pagina 16 van 20

17 Duurzame groei Slimme groei Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling ELFPO Een concurrerende landbouw 1. Bevordering van de kennisoverdracht en innovatie in de landbouw- en bosbouwsector en in plattelandsgebieden, met bijzondere aandacht voor: a) het stimuleren van innovatie en van de kennisbasis in plattelandsgebieden; b) het verstevigen van de banden tussen de landbouw- en de bosbouwsector en onderzoek en innovatie; c) het stimuleren van een leven lang leren en beroepsopleiding in de landbouw en de bosbouwsector. 2. Versterking van het concurrentievermogen van alle landbouwtypen en verbetering van de rendabiliteit van de landbouwbedrijven, met bijzondere aandacht voor: a) het faciliteren van de herstructurering van landbouwbedrijven met ernstige structurele problemen, met name landbouwbedrijven met een geringe marktdeelname, marktgerichte landbouwbedrijven in bepaalde sectoren en landbouwbedrijven die hun landbouwactiviteiten moeten diversifiëren; b) het faciliteren van de verjonging in de landbouwsector. Een duurzaam beheer van de natuurlijke hulpbronnen en klimaatactie 3. Bevordering van de organisatie van de voedselketen en van het risicobeheer in de landbouw, met bijzondere aandacht voor: a) het beter integreren van de primaire producenten in de voedselketen aan de hand van kwaliteitsregelingen, afzetbevordering op plaatselijke markten en korte voorzieningsketens, producentengroeperingen en brancheorganisaties; b) het steunen van risicobeheer op landbouwbedrijfsniveau. 4. Herstel, instandhouding en verbetering van ecosystemen die aangewezen zijn op de landbouw en de bosbouw, met bijzondere aandacht voor: a) het herstellen en in stand houden van de biodiversiteit, met inbegrip van Natura gebieden en landbouw met een hoge natuurwaarde, en van de toestand van de Europese landschappen; b) het verbeteren van het waterbeheer; c) het verbeteren van het bodembeheer. Pagina 17 van 20

18 Inclusieve groei Duurzame groei ELFPO 5. Bevordering van het efficiënte gebruik van hulpbronnen en steun voor de omslag naar een koolstofarme en klimaatbestendige economie in de landbouw-, de voedsel- en de bosbouwsector, met bijzondere aandacht voor: a) het bevorderen van een efficiënter watergebruik in de landbouwsector; b) het bevorderen van een efficiënter energiegebruik in de landbouw- en de voedingssector; c) het faciliteren van de levering en het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen, van bijproducten, afvalmateriaal, residuen en andere nonfoodgrondstoffen ten bate van de bio-economie; d) het reduceren van de stikstofoxide- en de methaanuitstoot door de landbouw; e) het bevorderen van koolstofopslag in de landbouw- en de bosbouwsector. Een evenwichtige territoriale ontwikkeling van de plattelandsgebieden 6. Bevordering van sociale inclusie, armoedebestrijding en economische ontwikkeling in plattelandsgebieden, met bijzondere aandacht voor: a) het faciliteren van diversifiëring, de creatie van nieuwe kleine ondernemingen en van extra werkgelegenheid; b) het stimuleren van de plaatselijke ontwikkeling in plattelandsgebieden; c) het verbeteren van de toegankelijkheid, het gebruik en de kwaliteit van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) in plattelandsgebieden. Pagina 18 van 20

19 Duurzame groei Slimme groei Europees fonds voor maritieme zaken en visserij EFMZV Bevordering van een duurzame en concurrerende visserij en aquacultuur (1). 1. Bevordering van de werkgelegenheid en de territoriale cohesie aan de hand van de volgende doelstellingen: a) stimulering van de economische groei, de sociale inclusie, de werkgelegenheidscreatie en de arbeidsmobiliteit in kustgemeenschappen en landinwaarts gelegen gemeenschappen die aangewezen zijn op de visserij en de aquacultuur; b) diversifiëring van de visserijactiviteiten naar andere sectoren van de maritieme economie, en uitbreiding van de maritieme economie, onder meer in het kader van de matiging van de klimaatverandering. 2. Bevordering van een innovatieve, concurrerende en kennisgebaseerde visserij door de nadruk te leggen op: a) steun voor de intensivering van technologische ontwikkeling, innovatie en kennisoverdracht; b) versterking van het concurrentievermogen en de rendabiliteit van de visserij, met name van de kleinschalige kustvisserij, en verbetering van de veiligheid en de arbeidsomstandigheden; c) ontwikkeling van nieuwe beroepsvaardigheden en een leven lang leren; d) verbetering van de ordening van de markt voor visserijproducten. 3. Bevordering van een innovatieve, concurrerende en kennisgebaseerde aquacultuur door de nadruk te leggen op: a) steun voor de intensivering van technologische ontwikkeling, innovatie en kennisoverdracht; b) versterking van het concurrentievermogen en de rendabiliteit van aquacultuurondernemingen, en in het bijzonder van mkb's; c) ontwikkeling van nieuwe beroepsvaardigheden en een leven lang leren; d) verbetering van de ordening van de markt voor aquacultuurproducten. Bevordering van een duurzame en concurrerende visserij en aquacultuur (2). 4. Bevordering van een duurzame en hulpbronefficiënte visserij door de nadruk te leggen op: a) reductie van de impact van de visserij op het mariene milieu; b) bescherming en herstel van de mariene biodiversiteit en de mariene ecosystemen, met inbegrip van de diensten die deze leveren. 5. Bevordering van een duurzame en hulpbronefficiënte aquacultuur door de nadruk te leggen op: a) versterking van de ecosystemen die verbonden zijn met de aquacultuur en bevordering van een hulpbronefficiënte aquacultuur; b) bevordering van een aquacultuur die wordt gekenmerkt door een hoog niveau van milieubescherming. diergezondheid, dierenwelzijn, volksgezondheid en veiligheid. Pagina 19 van 20

20 (overig) Inclusieve groei EFMZV Bevordering van een evenwichtige en inclusieve territoriale ontwikkeling van de visserijgebieden. Geen benoemde prioriteit. Bevordering van de ontwikkeling en de uitvoering van het geïntegreerd maritiem beleid van de EU op een manier die complementair is aan het cohesiebeleid en aan het gemeenschappelijk visserijbeleid. Bevordering van de tenuitvoerlegging van het GVB. 6. Bevordering van de tenuitvoerlegging van het GVB aan de hand van: a) het beschikbaar stellen van wetenschappelijke kennis en gegevensverzameling; b) het ondersteunen van controle en handhaving, het versterken van de institutionele capaciteit en efficiënte overheidsdiensten. Pagina 20 van 20