VSV-Atlas, derde editie (incl. overzicht VO-scholen) VSV-Atlas Totaaloverzicht Nederland RMC-regio factsheets Aanval op schooluitval MBO-factsheets

Transcriptie

1 VSV-Atlas Totaaloverzicht Nederland Aanval op schooluitval Convenantjaar Nieuwe voortijdige schoolverlaters Definitieve cijfers 3e editie

2 Convenantjaar , definitieve cijfers -cijferproducten VSV-Atlas, derde editie (incl. overzicht VO-scholen) In de VSV-Atlas worden de resultaten gepresenteerd van de convenanten Aanval op Schooluitval voor het schooljaar , op landelijk, regionaal, gemeentelijk en onderwijsinstellingniveau. Op deze niveaus worden -cijfers procentueel en absoluut weergegeven en de ontwikkeling t.o.v. het referentiejaar van de convenanten, schooljaar De VSV-Atlas geeft antwoord op vragen als: Hoe zit het in de krachtwijken en wat zijn de onderwijs kenmerken en achtergrondkenmerken van nieuwe ers, hoe doen we het op Europees niveau? De ontwikkeling van de totale groep ers wordt ook in kaart gebracht, in het bijzonder de relatie met de arbeidsmarkt. Bij de VSV-Atlas zit een poster ingesloten met een overzichtskaart van Nederland. De VSV-Atlas is een gedrukte uitgave en kan besteld worden via RMC-regio factsheets Per RMC-regio is een factsheet beschikbaar met de -cijfers voor het schooljaar De -cijfers voor nieuwe voortijdig schoolverlaters worden procentueel en absoluut weergegeven (ook van de gemeenten binnen de RMC-regio) en de ontwikkeling t.o.v. het referentiejaar van de convenanten, schooljaar De RMC-factsheet bevat -cijfers naar onderwijskenmerken, achtergrondkenmerken, van de vo-scholen en mbo-instellingen binnen de RMC-regio. De RMC-regio factsheets zijn digitaal beschikbaar als PDF-bestand via bij RMC-regio. MBO-factsheets Per MBO-onderwijsinstelling is een factsheet beschikbaar met de -cijfers voor het schooljaar De -cijfers voor nieuwe voortijdig schoolverlaters worden procentueel en absoluut weergegeven en de ontwikkeling t.o.v. het referentiejaar van de convenanten, schooljaar De MBO-factsheets bevat -cijfers naar leerweg, leerniveau, sector, achtergrondkenmerken en laat zien van welke opleidingen het grootste aantal nieuwe ers afkomstig is. De MBO-factsheets zijn digitaal beschikbaar als PDF-bestand via bij Scholen. VSV-verkenner Met de VSV-verkenner kan makkelijk en snel via de landkaart of ingezoomd worden op de -cijfers van schooljaar op landelijk, regionaal, gemeentelijk en onderwijsinstellingniveau. Er wordt onderscheid gemaakt tussen -cijfers voor het vo, mbo, vo+mbo en vavo onderwijs. Het is mogelijk vergelijkingen te maken tussen landelijke cijfers en andere niveaus of bijvoorbeeld tussen gemeenten onderling of scholen binnen een RMC-regio. Naast -cijfers zijn onder extra informatie o.a. ook het convenant, het onderwijsprogramma, voorbeeldprojecten en de regionale en landelijke contactpersonen te vinden. De VSV-verkenner is beschikbaar via en direct via

3 Overzicht RMC-regio s Nederland De VSV-Atlas bevat kaarten op landelijk- en regionaal niveau. Bovenstaande kaart dient samen met de RMC-regiolijst als navigatie hulpmiddel bij het gebruik van de VSV-Atlas. Alle gemeenten in Nederland moeten (potentiële) voortijdig schoolverlaters registreren en ervoor zorgen dat zij via een passend onderwijs- of arbeidstraject alsnog een startkwalificatie halen (minimaal diploma op vwo, havo of mbo 2 niveau). Een jongere is volledig leerplichtig tot en met het schooljaar waarin hij of zijn 16 jaar wordt. Daarna geldt voor alle jongeren de kwalificatieplicht. Jongeren tot 18 jaar zonder startkwalificatie vallen onder de Leerplichtwet. Dit is een gemeentelijke taak. De 18plussers vallen onder de RMC-wetgeving, een regionale taak. Gemeenten participeren in één van de 39 RMC-regio s (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie). Per RMC-regio is er één contactgemeente die de melding en registratie van voortijdig schoolverlaters door scholen coördineert RMC-regio 1 Oost-Groningen Veendam 2 Noord-Groningen Eemsmond 3 Centraal en Westelijk Groningen Contactgemeente Delfzijl Groningen 4 Friesland Noord Leeuwarden 5 Zuid-West Friesland Sneek 6 Friesland-Oost, de Friese Smallingerland Wouden 7 Noord- en Midden Drenthe Assen 8 Zuid-Oost Drenthe Emmen 9 Zuid-West Drenthe Hoogeveen 10 IJssel-Vecht Zwolle 11 Stedendriehoek Apeldoorn 12 Twente Enschede 13 Achterhoek Doetinchem 14 Arnhem/Nijmegen Nijmegen 15 Rivierenland Tiel 16 Eem en vallei Amersfoort 17 Noord-Veluwe Harderwijk 18 Flevoland Lelystad 19 Utrecht Utrecht 20 Gooi en Vechtstreek Hilversum 21 Agglomeratie Amsterdam Amsterdam 22 West-Friesland Hoorn 23 Kop van Noord-Holland Den Helder 24 Noord-Kennemerland Alkmaar 25 West-Kennemerland Haarlem 26 Zuid Holland Noord Leiden 27 Zuid-Holland-Oost Gouda 28 Haaglanden Den Haag 29 Rijnmond Rotterdam 30 Zuid-Holland-Zuid Dordrecht 31 Oosterschelde regio Goes 32 Walcheren Middelburg 33 Zeeuws-Vlaanderen Terneuzen 34 West-Brabant Breda 35 Midden-Brabant Tilburg 36 Noord-Oost-Brabant s-hertogenbosch 37 Zuidoost-Brabant Eindhoven 38 Gewest Limburg-Noord Venlo 39 Gewest Zuid-Limburg Heerlen

4 Voorwoord Terugdringen van schooluitval is en blijft een belangrijk speerpunt. In 2002 kwamen er ruim nieuwe voortijdig schoolverlaters ( ers) bij. De doelstelling van het kabinet Balkenende IV was om dit aantal terug te brengen tot maximaal in 2012, gemeten over schooljaar Het kabinet Rutte heeft deze doelstelling verder aangescherpt naar maximaal nieuwe ers. Onderwijsinstellingen en gemeenten vervullen een sleutelrol in het terugdringen van schooluitval. Daarom zijn met alle 39 RMC-regio s in 2007 vierjarige convenanten Aanval op Schooluitval afgesloten waarin prestatieafspraken zijn gemaakt tussen het ministerie van OCW, gemeenten en onderwijsinstellingen (in voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs) om het aantal nieuwe ers te verminderen. Met deze convenanten moet de uitval jaarlijks cumulatief met 10% verminderen; 10% in het schooljaar oplopend naar 40% in het schooljaar Met deze aanpak wordt de doel stelling van het kabinet Balkenende IV gehaald. Aanvullend hierop worden er extra inspanningen en aanvullende maatregelen getroffen om de doelstelling van het kabinet Rutte te behalen. De definitieve resultaten over het schooljaar zijn bekend; het aantal nieuwe ers bedraagt Hiermee is op landelijk niveau de doelstelling voor het convenantjaar gehaald; een vermindering van ruim 20% ten opzichte van het schooljaar Met dit resultaat liggen we op schema richting de in Het -percentage laat een daling zien van 5,5% in 2002 naar 3,2% in schooljaar Ook voor het behalen van de Europese doelstelling, het terugdringen van de totale groep ers naar 8%, zijn we op de goede weg. Het percentage daalde in Nederland van 15,4% in 2000 naar 10,9% in Wat verder opvalt: Het -percentage in schooljaar bedraagt 3,2%. Over het algemeen loopt het -percentage op naarmate de gemeente groter is. In de vier grootste gemeenten (G4) ligt het -percentage op 5,6%. In het voortgezet onderwijs is het aantal nieuwe ers zeer sterk gedaald, met ruim 30%, terwijl in het middelbaar beroepsonderwijs de daling kleiner is (-15%). Jongeren zonder startkwalificatie zijn vaker werkloos dan jongeren met startkwalificatie (20,1% tegen 12,1%, 1e kwartaal 2010). Vsv ers worden vaker verdacht van een misdrijf. In het schooljaar is op landelijk niveau 22% van de ers verdacht geweest van een misdrijf. Onder niet ers is dit 5%. In de G4 is 29% van de ers verdacht geweest van een misdrijf. Onder niet ers is dit 8%. Van alle deelnemers is 22% allochtoon en 78% autochtoon, terwijl van alle nieuwe ers 34% allochtoon en 66% autochtoon is. Dit is terug te zien in een hoger -percentage onder allochtonen (5,0%) vergeleken met het -percentage onder autochtonen (2,7%). De daling van het -percentage onder allochtonen is enigszins groter dan onder autochtonen (-22,4% tegen -19,8%). De informatie uit deze VSV-Atlas kan gebruikt worden als hulpmiddel in de aanpak van schooluitval in uw regio, gemeente of onderwijsinstelling; waar is bijsturen nodig en waar liggen kansen?

5

6 Inhoudsopgave 1. De cijfers Het nationaal perspectief De Europese doelstelling en een internationale vergelijking De RMC-regio s De gemeenten Vsv in de gemeenten Overzicht vier grootste gemeenten van Nederland (G4) Krachtwijken De onderwijsinstellingen Nieuwe ers op vo-scholen Nieuwe ers op mbo-instellingen Onderwijskenmerken van de nieuwe ers Onderwijsniveau en diplomakenmerken nieuwe ers Nieuwe ers in het vo Nieuwe ers in het mbo Achtergrondkenmerken nieuwe ers in Nederland Geslacht Leeftijd Etniciteit Samenhangende sociaal-economische kenmerken en apc-gebieden De totale groep ers (15 tot 23 jaar) Ontwikkeling totale groep ers Arbeidsmarktpositie totale groep ers Jeugdwerkloosheid Thuissituatie Verdacht van een misdrijf Bijlage 1 Voortijdig schoolverlaten, doelstellingen en gegevensbronnen Bijlage 2 Totaaloverzicht vo-scholen Index Figuren en tabellen

7

8 Convenantjaar Definitieve cijfers 5 Hoofdstuk 1 De cijfers Wat is het resultaat van convenantjaar ? Dit hoofdstuk toont van meerdere jaren de resultaten op landelijk, regionaal, gemeente- en instellingsniveau. Op deze verschillende niveaus wordt naast het procentuele en absolute percentage gekeken naar de ontwikkeling van het aantal ers ten opzichte van schooljaar Daarnaast wordt inzicht verkregen in de stand van zaken omtrent het behalen van de Europese doelstelling. Een uitleg van de berekening van de Europese cijfers, de landelijke cijfers en de cijfers op regionaal,- gemeentelijk en instellings niveau staat in bijlage 1. Figuur 1: nationale doelstelling en realisatie absoluut aantal nieuwe ers Het nationaal perspectief Doelstelling Realisatie Nieuwe voortijdig schoolverlater ( er): leerling van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie (diploma van havo, vwo of minimaal mbodiploma niveau 2) in een bepaald schooljaar het onderwijs verlaat. Het -percentage staat voor het aantal ers als percentage van het aantal onderwijsdeelnemers aan het begin van het schooljaar. De focus in Nederland ligt op het voorkómen van schooluitval. De doelstelling van kabinet Balkenende IV was het aantal nieuwe ers in 10 jaar terugbrengen van in 2002 tot in 2012, gemeten over schooljaar Het kabinet Rutte heeft deze doelstelling aangescherpt: maximaal nieuwe ers Op landelijk niveau bedraagt het aantal nieuwe ers dat er tussen 1 oktober 2008 en 1 oktober 2009 bij is gekomen Het aantal nieuwe ers is in schooljaar ten opzichte van gemiddeld over alle regio s gedaald met 20%. Daarmee is op landelijk niveau de doelstelling voor het convenantjaar gehaald. Tabel 1: nationale realisatie nieuwe ers in aantallen 1 en percentages Realisatie ,5% 4,6% 4,0% 3,9% 3,6% 3,2% 1 Er wordt hier gebruik gemaakt van afgeronde getallen, zoals gemeld aan de Tweede Kamer op (Kamerstuk , 26695, nr. 61). De doelstelling is gebaseerd op een gemiddelde daling tot nieuwe ers over het schooljaar In de tabel staan cijfers vanaf het schooljaar In dit schooljaar is de registratie op onderwijsnummer ingevoerd. 2 Het aantal van in 2002 is gebaseerd op RMC- rapportages; registratie op onderwijsnummer was destijds nog niet beschikbaar. 3 Dit betreft het definitieve cijfer In februari 2008 is aan de Tweede Kamer het voorlopige cijfer gemeld. Dit waren nieuwe ers in Dit betreft het definitieve cijfer In februari 2009 is aan de Tweede Kamer het voorlopige cijfer gemeld. Dit waren nieuwe ers in Dit betreft het definitieve cijfer In februari 2010 is aan de Tweede Kamer het voorlopige cijfer gemeld. Dit waren nieuwe ers in

9 6 Definitieve cijfers Convenantjaar Finland Oostenrijk Ierland Nederland Denemarken Duitsland 1.2 De Europese doelstelling en een internationale vergelijking In Europees verband is afgesproken het aantal jongeren van 18 tot 25 jaar dat geen onderwijs volgt en geen startkwalificatie heeft in de periode van 2000 tot 2010 te halveren. 1 In de EU-15 beschikte 16,7% van de 18 tot 25 jarigen in 2008 niet over een startkwalificatie. In 2000 was dat nog 20%; In Nederland ligt dit aantal lager dan in de EU-15. Het percentage daalde in ons land van 15,4% in 2000 naar 10,9% in 2009 (en 11,4% in 2008); In vergelijking met andere Europese landen volgen relatief veel jongeren in Nederland een opleiding. Gemiddeld minder jongeren verlaten in Nederland het onderwijs zonder startkwalificatie dan in de rest van de EU. Van de Nederlandse jongeren tussen de 15 en 25 gaat 68% naar school. Het Europese gemiddelde is 60%. Figuur 2 2 : de ontwikkeling van het percentage van de totale groep ers in Europa, 2000 en 2008 Bron: Eurostat De RMC-regio s In de convenanten Aanval op Schooluitval is met alle 39 RMCregio s afgesproken het aantal nieuwe ers in de schooljaren tot en met te verminderen met 40% t.o.v. het peiljaar De uitval moet jaarlijks cumulatief met 10% verminderen; 10% in schooljaar , 20% in schooljaar , oplopend naar 40% reductie in Het resultaat van schooljaar laat verschillen zien tussen de RMC-regio s. Deze paragraaf gaat over de -cijfers van de RMC-regio s. Meer informatie over de onderwijsen achtergrondkenmerken van afzonderlijke RMC-regio s staan op bij RMC-regio. 17 regio s (43%) hebben de reductie van 20% of meer behaald. In 19 regio s (49%) ligt de reductie tussen de 10 en 20%. 3 regio s (8%) hebben een reductie van minder dan 10% gerealiseerd; In 8 regio s is de reductie meer dan 25%. Daarentegen is in 9 regio s de daling minder dan 15%. In geen enkele regio is sprake van een toename van het aantal ers; Het -percentage ligt hoog in de regio s Rijnmond, Agglomeratie Amsterdam, Haaglanden, Flevoland, Noord- Kennemerland, West-Kennemerland en Midden-Brabant; De regio s Rijnmond, Agglomeratie Amsterdam, Haaglanden en Utrecht hebben absoluut gezien het hoogste aantal ers; Zuid-West Friesland, Noord- en Midden Drenthe, IJssel- Vecht, Noord-Groningen en Eemsmond en Twente hebben procentueel de laagste uitval. Frankrijk België Zweden Luxemburg Griekenland Verenigd Koninkrijk Italie Spanje Portugal 0% 10% 20% 30% 40% 50% 1 De landen in de Europese unie in Om een goede vergelijking te maken tussen 2000 en 2008, is ook voor de situatie in 2008 de EU-15 gebruikt. 2 Deze derde editie bevat gegevens over het schooljaar waardoor hier de Europese cijfers van 2008 worden gepresenteerd.

10 Convenantjaar Definitieve cijfers 7 Figuur 3: RMC-regio s, realisatie reductie nieuwe ers in t.o.v Figuur 4: RMC-regio s, percentage nieuwe ers in Realisatie: 20% of meer minder dan 20% Figuur 5: RMC-regio s, aantal nieuwe ers in VSV percentage 2008/2009 Minder dan 3,0% 3,0% - 3,8% 3,8% - 4,6% Meer dan 4,6% VSV-aantal per RMC-regio Minder dan Meer dan 1.500

11 8 Definitieve cijfers Convenantjaar Tabel 2: RMC-regio s, ontwikkeling nieuwe ers in t.o.v RMC-regio %-ontwikkeling t.o.v Agglomeratie Amsterdam , ,4-29,4 Zuid-West Friesland , ,3-29,3 Walcheren , ,4-28,2 Noord-Groningen en Eemsmond , ,6-27,8 Kop van Noord-Holland , ,4-27,7 Oosterschelde , ,9-27,3 Zuid-Oost Drenthe , ,9-27,1 Twente , ,6-25,4 Gewest Zuid-Limburg , ,8-24,3 IJssel-Vecht , ,3-22,5 Friesland Noord , ,2-22,1 Gooi en Vechtstreek , ,5-22,0 Haaglanden , ,3-21,9 Gewest Limburg -Noord , ,9-21,2 Utrecht , ,6-20,8 West-Brabant , ,4-20,8 Midden-Brabant , ,0-20,7 Oost-Groningen , ,3-19,5 Noord-Oost-Brabant , ,9-19,5 Noord- en Midden Drenthe , ,3-19,0 De Friese Wouden , ,9-18,4 Rijnmond , ,8-17,3 West-Friesland , ,7-16,6 Zeeuwsch-Vlaanderen , ,3-16,6 Zuidoost-Brabant , ,2-16,6 Eem en Vallei , ,3-16,4 Zuid-Holland-Zuid , ,6-15,9 West-Kennemerland , ,1-15,5 Stedendriehoek , ,4-15,0 Achterhoek , ,8-15,0 Zuid-Holland-Noord , ,4-14,0 Centraal en Westelijk Groningen , ,3-13,1 Zuid-Holland-Oost , ,3-12,9 Noord-Kennemerland , ,2-10,8 Arnhem/Nijmegen , ,5-10,6 Noordwest-Veluwe , ,0-10,5 Zuid-West Drenthe , ,7-9,4 Rivierenland , ,2-6,0 Flevoland , ,3-5,0

12 2% 9 Noord- en Midden-Drenthe IJssel-Vecht Zuid-West-Friesland Twente Noord-Groningen en Eemsmond Zuid-West-Drenthe Achterhoek De Friese Wouden Gewest Noord-Limburg Oosterschelde regio Rivierenland Noordwest-Veluwe Noord-Oost-Brabant Zuidoost-Brabant 3% Friesland-Noord Zuid-Oost-Drenthe Zuid-Holland-Oost Centraal en westelijk Groningen Eem en Vallei Oost-Groningen Kop van Noord-Holland Walcheren 0% -5% -10% -15% Zeeuwsch- Vlaanderen -20% West-Brabant -25% -30% -35% Procentuele ontwikkeling Arnhem/Nijmegen Stedendriehoek Zuid-Holland- Noord Zuid-Holland-Zuid Utrecht Gooi en Vechtstreek West-Friesland 4% Gewest Limburg-Zuid Midden-Brabant Midden-Brabant West-Kennnemerland Noord-Kennemerland Flevoland Haaglanden Agglomeratie Amsterdam Rijnmond % 5% Figuur 6: de ontwikkeling, het -percentage en absolute aantal ers per RMC-regio in Toelichting figuur 6 Per RMC-regio worden voor het schooljaar drie relevante dimensies getoond: de ontwikkeling, het -percentage en het absolute aantal nieuwe ers in t.o.v De grootte van de cirkel geeft het aantal ers weer; De horizontale positie van elke cirkel geeft de procentuele ontwikkeling weer van het aantal nieuwe ers in het schooljaar t.o.v het schooljaar Regio s rechts van de as hebben het aantal ers met meer dan 20% teruggedrongen. Regio s links van de as hebben een kleinere afname. De verticale positie van elke cirkel geeft het -percentage weer. Het middelpunt van de grafiek ligt bij het gemiddelde van de regio s (3,2%). Regio s onder de as hebben een hoger percentage ers t.o.v. het gemiddelde percentage. Regio s boven de horizontale as hebben een lager percentage ers dan het gemiddeld percentage. De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe -ers in de RMC-regio weer. Er is t.o.v. 2005/2006 een -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v. 2005/2006 een -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v. 2005/2006 geen -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor RMC-regio s. Er is t.o.v. 2005/2006 geen -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor RMC-regio s.

13 10 Definitieve cijfers Convenantjaar Verdeling van voortijdig schoolverlaters naar 18 en 18+ per regio Jongeren tot 18 jaar zonder startkwalificatie vallen onder de Leerplichtwet. Dit is een gemeentelijke taak. Het uitvalpercentage onder jongeren tot 18 jaar loopt uiteen van 1,4% van de deelnemers in twee noordelijke RMC-regio s tot 3,1% in Flevoland en 3,2% in de regio Rijnmond. De 18plussers vallen onder de RMC-regelgeving. De uitvalpercentages onder deze doelgroep lopen uiteen van 5,6% in regio IJssel-Vecht en 5,7% in Noord-Limburg tot 10,7% in regio Haaglanden en 11,2% in regio Rijnmond. Tabel 3: nieuwe ers naar 18- en 18+ RMC-regio aantal 18- % 18- 'ers aantal 18+ % 18+ 'ers 'ers binnen populatie 'ers binnen populatie Oost-Groningen 89 1, ,2 Noord-Groningen en Eemsmond 54 0, ,9 Centraal en westelijk Groni 131 0, ,7 Friesland-noord 145 1, ,4 Zuidwest-Friesland 49 0, ,6 De Friese Wouden 144 0, ,7 Noord- en midden-drenthe 79 0, ,8 Zuidoost-Drenthe 95 1, ,9 Zuidwest-Drenthe 75 1, ,2 IJssel-Vecht 177 0, ,6 Stedendriehoek 340 1, ,6 Twente 350 1, ,9 Achterhoek 199 1, ,5 Arnhem/Nijmegen 384 1, ,6 Rivierenland 155 1, ,9 Eem en Vallei 443 1, ,1 Noordwest-Veluwe 136 1, ,1 Flevoland 460 2, ,1 Utrecht 643 1, ,3 Gooi en Vechtstreek 231 1, ,3 Agglomeratie Amsterdam , ,0 Westfriesland 169 1, ,7 Kop van Noord-Holland 121 1, ,2 Noord-Kennemerland 243 1, ,0 West-Kennnemerland 338 1, ,9 Zuid-Holland-Noord 256 1, ,6 Zuid-Holland-Oost 285 1, ,9 Haaglanden 838 1, ,1 Rijnmond , ,8 Zuid-Holland-Zuid 353 1, ,9 Oosterschelde regio 117 1, ,7 Walcheren 81 1, ,9 Zeeuwsch-Vlaanderen 83 1, ,2 West-Brabant 508 1, ,0 Midden-Brabant 290 1, ,2 Noordoost-Brabant 335 0, ,1 Zuidoost-Brabant 581 1, ,0 Gewest Noord-Limburg 329 1, ,1 Gewest Limburg-Zuid 498 1, ,0

14 Convenantjaar Definitieve cijfers 11 Figuur 7: gemeenten, realisatie reductie nieuwe ers in t.o.v Figuur 8: gemeenten, percentage nieuwe ers in Realisatie: 20% of meer minder dan 20% VSV - percentage Minder dan 2 % 2-3% 3-4% Meer dan 4 % VSV - aantal per gemeente Figuur 9: gemeenten, absoluut aantal nieuwe ers in

15 12 Definitieve cijfers Convenantjaar De gemeenten Iedere RMC-regio is een verzameling van grotere en kleinere gemeenten. Met het onderwijsnummer zijn ook op gemeentelijk niveau verschillen aan te geven. Tabel 4 toont de procentuele reductie van de 31 grootste gemeenten (G31), beginnend met Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht (G4) Vsv in de gemeenten Figuur 10: totale groep ers naar gemeentegrootte in % < inwoners inwoners G4 50% van de gemeenten (213 gemeenten) heeft de 20% reductie behaald; 13% van de gemeenten (55 gemeenten) laten een stijging zien; Van de 31 grootste gemeenten (G31) en de 5 Ortegagemeenten hebben 13 gemeenten de 20% reductie behaald. Alleen Lelystad laat een stijging van het aantal nieuwe ers zien Gemeentegrootte Circa 10% van het totaal aantal deelnemers woont in de G4. 17% van de ers komt echter uit de G4. Het percentage ligt hier bovengemiddeld (5,5%); De grootste groep deelnemers woont in gemeenten kleiner dan inwoners. Hier komen ook de meeste ers vandaan (62%). Het percentage is hier 3,1% Overzicht vier grootste gemeenten van Nederland (G4) Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn de vier grootste gemeenten van Nederland en hebben te maken met een specifieke situatie en problematiek. Binnen de grote gemeenten verschilt het percentage nieuwe ers per postcodegebied. In de figuren 12, 13, 14 en 15 is het percentage in de verschillende postcodegebieden zichtbaar gemaakt. Postcodegebieden die liggen in één van de 40 krachtwijken zijn herkenbaar omlijnd en benoemd. Het percentage nieuwe ers ligt in de 4 grootste gemeenten hoger dan het landelijk gemiddelde; Ruim 10% van de deelnemers woont in de G4. Echter ruim 17% van alle ers komt uit de G4; Zowel Amsterdam als Den Haag laten een grotere daling dan de 20% zien ten opzichte van Rotterdam en Utrecht hebben een daling van minder dan 20%. 21% 62%

16 Convenantjaar Definitieve cijfers 13 Tabel 4: gemeenten, ontwikkeling nieuwe ers in t.o.v Gemeente %-ontwikkeling t.o.v G4 's-gravenhage , ,4-23,5 G4 Amsterdam , ,3-34,4 G4 Rotterdam , ,3-14,1 G4 Utrecht , ,1-12,1 G31 Venlo , ,5-31,5 G31 Emmen , ,1-31,4 G31 Almelo , ,4-29,3 G31 Heerlen , ,0-23,8 G31 Hengelo , ,8-23,7 G31 Leeuwarden , ,1-23,1 G31 Breda , ,8-22,5 G31 Sittard-Geleen , ,8-22,2 G31 Zwolle , ,3-21,6 G31 Schiedam , ,8-21,3 G31 Nijmegen , ,2-19,6 G31 Enschede , ,1-19,6 G31 Amersfoort , ,5-19,2 G31 Haarlem , ,7-18,7 G31 Eindhoven , ,4-18,6 G31 Maastricht , ,1-18,0 G31 Tilburg , ,8-17,9 G31 Deventer , ,1-17,1 G31 Helmond , ,3-17,1 G31 Zaanstad , ,5-16,9 G31 Arnhem , ,8-16,4 G31 Dordrecht , ,2-12,3 G31 Leiden , ,5-11,1 G31 's-hertogenbosch , ,5-11,0 G31 Groningen , ,3-8,3 G31 Alkmaar , ,5-7,9 G31 Lelystad , ,4 2,6 Ortega gemeenten Almere , ,6-4,9 Ortega gemeenten Apeldoorn , ,7-16,8 Ortega gemeenten Ede , ,4-8,8 Ortega gemeenten Haarlemmermeer , ,5-21,7 Ortega gemeenten Zoetermeer , ,9-20,3 Overige gemeenten tot inwoners , ,9-13,7 Overige gemeenten tot inwoners , ,7-19,2 Overige gemeenten tot inwoners , ,9-18,4 Overige gemeenten minder dan inwoners , ,6-20,8

17 14 Definitieve cijfers Convenantjaar De krachtwijken Het kabinet Balkenende IV heeft 40 krachtwijken 1 benoemd. De 40 krachtwijken zijn gedefinieerd op basis van een aantal sociaaleconomische kenmerken. Het percentage is daarbij buiten beschouwing gebleven. In tabel 5 is te zien wat de -cijfers en ontwikkeling zijn in de 40 krachtwijken. Het percentage varieert tussen de 4,1% en de 10,1% en ligt daarmee in alle krachtwijken hoger dan het landelijk gemiddelde (3,2%); 21 krachtwijken (53%) hebben een reductie van 20% of meer behaald. 4 krachtwijken laten een toename zien; Circa 9% van alle ers woont in een krachtwijk. Figuur 11: gemeente Amsterdam, percentage nieuwe ers per (kracht)wijk in Figuur 13: gemeente Den Haag, percentage nieuwe ers per (kracht)wijk in NIEUWENDAM-NOORD LANDLUST DE KOLENKIT OOSTERPARKBUURT TRANSVAALKWARTIER-ZUID HUYGENSPARK SCHILDERSBUURT-WEST MOERWIJK-ZUID BIJLMER OOST (E,G,K) Krachtwijken Minder dan 5% 7% - 9% Krachtwijken Minder dan 5% 7% - 9% <25 deelnemers 5% - 7% Meer dan 9% <25 deelnemers 5% - 7% Meer dan 9% Figuur 12: gemeente Rotterdam, percentage nieuwe ers per (kracht)wijk in Figuur 14: gemeente Utrecht, percentage nieuwe ers per (kracht)wijk in TAAGDREEF - RUBICONDREEF SCHAAKBUURT - ZWANENVECHTLAAN ONDIEP - HOGELANDEN W.Z. KLEINPOLDER BERGPOLDER RUBROEK OUDE WESTEN UTRECHT INDUSTRIEGEBIED AFRIKAANDERWIJK VREEWIJK PENDRECHT ZUIDWIJK Krachtwijken Minder dan 5% 7% - 9% Krachtwijken Minder dan 5% 7% - 9% <25 deelnemers 5% - 7% Meer dan 9% <25 deelnemers 5% - 7% Meer dan 9% 1 Deze wijken staan ook wel bekend onder de naam Vogelaarwijken, naar oud-minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie.

18 Convenantjaar Definitieve cijfers 15 Tabel 5: Krachtwijken, een overzicht van de nieuwe ers in Gemeente Wijk ontwikkeling t.o.v totaal , ,7-23,2 Alkmaar Overdie , ,1 1,9 Amersfoort De Kruiskamp , ,0 28,0 Amsterdam Amsterdam Noord , ,9-21,1 Amsterdam Amsterdam Oost , ,5-34,5 Amsterdam Bijlmer , ,3-10,9 Amsterdam Bos en Lommer , ,3-34,5 Amsterdam Nieuw West , ,5-37,1 Arnhem Het Arnhemse Broek , ,8-6,1 Arnhem Klarendal , ,8 5,6 Arnhem Malburgen/Immerloo , ,3-22,3 Arnhem Presikhaaf , ,4-37,9 Deventer Rivierenwijk , ,5-39,2 Dordrecht WielwijkCrabbehof , ,1-29,2 Eindhoven Bennekel , ,2-32,1 Eindhoven Doornakkers , ,8-3,1 Eindhoven Woensel West , ,2-50,0 Enschede Velve-Lindehof , ,4-7,7 Groningen De Hoogte , ,4 7,7 Groningen Korrewegwijk , ,9-42,9 Heerlen Meezenbroek , ,3-35,3 Leeuwarden Heechterp/Schieringen , ,1-44,4 Maastricht Maastricht Noordoost , ,2-7,5 Nijmegen Hatert , ,1-19,2 Rotterdam Overschie , ,3-15,2 Rotterdam Bergpolder , ,9-45,8 Rotterdam Oud Zuid , ,4-12,8 Rotterdam Rotterdam Noord , ,6-25,2 Rotterdam Rotterdam West , ,7-15,2 Rotterdam Vreewijk , ,7-14,7 Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden , ,2-13,5 s-gravenhage Den Haag Z-West , ,2-16,5 s-gravenhage Schilderswijk , ,1-21,5 s-gravenhage Stationsbuurt , ,9-38,3 s-gravenhage Transvaal , ,8-35,6 Schiedam Nieuwland , ,8-35,6 Utrecht Kanaleneiland , ,2-14,4 Utrecht Ondiep , ,5-29,5 Utrecht Overvecht , ,5-19,8 Utrecht Zuilen Oost , ,7 0,0 Zaanstad Poelenburg , ,1-47,2 Zaanstad Poelenburg , ,00 4,1-47,2

19 16 Definitieve cijfers Convenantjaar De onderwijsinstellingen De volgende figuren besteden aandacht aan de resultaten van vo-scholen en mbo-instellingen 1. Belangrijk hierbij op te merken is dat diverse factoren van invloed kunnen zijn op het aantal ers. Zo zijn er verschillende sociaaleconomische kenmerken op regioniveau die van invloed zijn op het -risico van de onderwijspopulatie. Dit zijn factoren als het aandeel huishoudens met uitkeringen, lage inkomens en niet-westerse allochtonen in een regio. Ook het onderwijsniveau speelt een rol. Bij onderwijsinstellingen die verhoudingsgewijs meer leerlingen in niveau 1 en 2 van het mbo hebben dan andere onderwijsinstellingen is het risico om uit te vallen hoger. De uitval in het vo (gemiddeld 1,1%) is lager dan in het mbo (7,8%). In deze paragraaf wordt daarom ook uitgebreider ingegaan op de uitval in het mbo. Figuur 15: totaal van vo-scholen naar hoeveelheid reductie in t.o.v % 7% 9% 13% 60% <-20% -20 tot -10% -10 tot 0% 0 tot 20% 20% Figuur 16: totaal van mbo-instellingen naar hoeveelheid relatieve -reductie in t.o.v % <-20% Nieuwe ers op vo-scholen 60% van de scholen laat een daling zien van 20% of meer. 20% van de scholen heeft een toename van het aantal ers. 41% van de jongeren, die zonder havo of vwo diploma het vo verlaten, heeft een vmbo-diploma. Figuur 15 geeft de -ontwikkeling weer van ten opzichte van Bijlage 2 bevat een overzicht van de cijfers van alle voortgezet onderwijs scholen Nieuwe ers op mbo-instellingen 30% van de mbo-instellingen heeft een reductie van 20% of meer behaald. 26% van de mbo-instellingen heeft een toename van het aantal ers. 74% van het aantal nieuwe ers stroomt uit op het mbo. 12% van de jongeren die uitvallen uit het mbo heeft wel een mbo-1 diploma. Dit is echter geen startkwalificatie en daarom worden ze tot de groep ers gerekend. Figuur 16 geeft de -ontwikkeling weer van ten opzichte van Tabel 6 bevat een overzicht van de -cijfers van alle mboinstellingen en hun procentuele ontwikkeling ten opzichte van De laatste kolom laat het verschil zien tussen voorlopige en definitieve cijfers van het schooljaar in absolute aantallen. De verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers zijn voor de meeste scholen gering. Een beperkt aantal mbo-instellingen laat echter -na de accountantscontrole -bijstellingen groter dan 100 ers (zowel positief als negatief ) zien. De neerwaartse bijstellingen overheersen. Op bij scholen is meer informatie beschikbaar per mbo-instelling, o.a. over het leerniveau, de onderwijssoort en de achtergrondkenmerken van de ers. 19% 30% -20 tot -10% -10 tot 0% 0 tot 20% 20% 22% 22% 1 Onder mbo-instellingen wordt verstaan ROC s, AOC s en vakinstellingen.

20 Convenantjaar Definitieve cijfers 17 Tabel 6: Totaal overzicht van de -cijfers van alle mbo-instellingen Instellingen Hogeschool INHOLLAND Edudelta Onderwijsgroep Hoofdvestiging in RMC-regio reductie t.o.v %ontwikkeling t.o.v reductie t.o.v voorlopig Haaglanden , , ,2 3 Oosterschelde regio , , ,7 10 ROC Drenthe College Zuid-Oost Drenthe , , ,7-5 Lentiz Rijnmond , , ,1-1 Effatha Chr Sch v BBO Haaglanden , , ,3 0 Leidse Instr Makers Sch Zuid-Holland-Noord , , ,3-1 Clusius College Noord-Kennemerland , , ,4-2 Hoornbeeck College Eem en Vallei , , ,6-19 ROC Friesland College Friesland-Noord , , ,6-30 ROC van Twente Twente , , ,0-69 ROC Gilde Opleidingen Gewest Noord-Limburg , , ,7 19 ROC de Leijgraaf Noord-Oost-Brabant , , ,2-65 ROC Leeuwenborgh Gewest Limburg-Zuid , , ,9-216 Hout en Meubileringscoll Rijnmond , , ,2-6 ROC Amarantis ROC van Amsterdam Agglomeratie Amsterdam Agglomeratie Amsterdam , , , , , ,1 63 ROC Mondriaan Haaglanden , , ,9 25 AOC Oost Achterhoek , , ,5-29 ROC West-Brabant West-Brabant , , ,1-139 C I B A P IJssel-Vecht , , ,4-5 SG De Rooi Pannen Midden-Brabant , , ,3-13 ROC Zeeland Walcheren , , ,0-23 ROC Tilburg Midden-Brabant , , ,9-158 ROC Albeda College Rijnmond , , ,9 86 ROC Friese Poort Friesland-Noord , , ,4-59 ROC Arcus College Gewest Limburg-Zuid , , ,8 58 ROC Zaanstreek- Waterland Nimeto SGM v Mbo Kmbo ROC Midden Nederland Agglomeratie Amsterdam , , ,5-11 Utrecht , , ,7-4 Utrecht , , ,6-95 ROC Ter AA Zuidoost-Brabant , , ,8-5 ROC Nova College West-Kennnemerland , , ,8-37

21 18 Definitieve cijfers Convenantjaar Instellingen AOC Groenhorst College Hoofdvestiging in RMC-regio reductie t.o.v %ontwikkeling t.o.v reductie t.o.v voorlopig Eem en Vallei , , ,7-8 ROC Deltion College IJssel-Vecht , , ,5-102 AOC Terra Centraal en Westelijk Groningen , , ,4-2 ROC Eindhoven Zuidoost-Brabant , , ,4-7 Landstede IJssel-Vecht , , ,0-45 AOC De Groene Welle IJssel-Vecht , ,0-6 -9,7-9 ROC Menso Alting Centraal en Westelijk Groningen , ,5-2 -9,5-1 ROC Nijmegen eo Arnhem/Nijmegen , , ,0-63 ROC Noorderpoortcollege Centraal en Westelijk Groningen , , ,2 9 ROC Koning Willem I Noord-Oost-Brabant , , ,9-37 AOC Friesland Friesland-Noord , ,6-8 -7,2-3 ROC Zadkine Rijnmond , , ,7-16 ROC Leiden Zuid-Holland-Noord , , ,6-20 STC Rijnmond , , ,3 54 ROC Alfa-college Centraal en Westelijk Groningen , , ,1 27 ID College Haaglanden , , ,8-12 ROC Graafschap College ROC Onderwijsgroep A12 Achterhoek , , ,7-58 Eem en Vallei , , ,2-27 ROC AVENTUS Stedendriehoek , , ,8-41 ROC Horizon College Noord-Kennemerland , , ,4-64 BBO de Schalm Noord-Oost-Brabant 3 0 0, ,0 0 0,0 0 Hanzehogeschool Centraal en Westelijk Groningen 4 0 0, ,1 0 0,0-1 Windesheim IJssel-Vecht 8 0 0, ,0 0 0,0 0 Rijn IJssel Arnhem/Nijmegen , ,3 5 0,6-50 ROC Westerschelde Zeeuwsch-Vlaanderen , ,3 2 1,4-4 Grafisch Lyceum Utrecht CITAVERDE College ROC West-Brabant (sector LNV) Utrecht , ,9 3 3,6-3 Gewest Noord-Limburg , ,9 5 5,6-1 West-Brabant , ,8 5 6,6-14 Helicon Opleidingen Arnhem/Nijmegen , ,4 15 7,1-10 ROC Kop v Noord- Holland Kop van Noord-Holland , ,8 14 7,7 0 Wellantcollege Utrecht , , ,2 1 ROC Da Vinci College Zuid-Holland-Zuid , , ,5-47

22 Convenantjaar Definitieve cijfers 19 Instellingen Grafisch Lyceum R'dam Mediacollege Amsterdam Ma Hoofdvestiging in RMC-regio reductie t.o.v %ontwikkeling t.o.v reductie t.o.v voorlopig Rijnmond , , ,7-2 Agglomeratie Amsterdam , , ,9-1 SOMA College Noordwest-Veluwe , ,4 2 14,3-3 ROC Flevoland Flevoland , , ,5-7 ROC Rivor Rivierenland , , ,8 27 SintLucas - De Eindhovense sch SVO Opl vd Vleessector Zuidoost-Brabant , , ,7-9 Utrecht , , ,3-6 Hogeschool Zeeland Walcheren , ,1 1 33,3 0 Berechja College Flevoland , , ,3 0

23 20 Definitieve cijfers Convenantjaar Toelichting figuur 17 Per mbo-instelling worden voor het schooljaar drie relevante dimensies getoond: het absolute aantal nieuwe ers, het -percentage en de procentuele ontwikkeling van het absoluut aantal ers t.o.v. schooljaar De grootte van de cirkel geeft het aantal ers; De horizontale positie van elke cirkel geeft de procentuele ontwikkeling weer van het aantal nieuwe ers in schooljaar t.o.v Mboinstellingen rechts van de as hebben het aantal ers met 20% of meer teruggedrongen. Mbo-instellingen links van de as hebben een lagere afname dan 20% en een aantal mbo-instellingen links van de 0%-lijn laat een toename van het aantal ers zien; De verticale positie van elke cirkel geeft het -percentage weer. Het middelpunt van de grafiek ligt bij het gemiddelde van de mbo-instellingen. Mbo-instellingen onder de as hebben een hoger dan gemiddeld percentage ers. Mbo-instellingen boven de horizontale as hebben een lager dan gemiddeld percentage ers. De grootte van de cirkel geeft de omvang van het aantal nieuwe -ers van de MBO-instelling weer. Er is t.o.v. 2005/2006 een -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor MBO-instellingen. Er is t.o.v. 2005/2006 een -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor MBO-instellingen. Er is t.o.v. 2005/2006 geen -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt hoger dan het gemiddelde voor MBO-instellingen. Er is t.o.v. 2005/2006 geen -afname van 20% of meer gerealiseerd, en het percentage ligt lager dan het gemiddelde voor MBO-instellingen.

24 Convenantjaar Definitieve cijfers 21 Figuur 17: de relatieve ontwikkeling, het -percentage en het absoluut aantal nieuwe ers per mbo-instelling in t.o.v % SOMA College 3% Hoornbeeck College ROC Menso Alting C I B A P SintLucas - De Eindhovense sch Nimeto SGM v Mbo Kmbo 4% 40% 30% Grafisch Lyceum Utrecht ROC West-Brabant (sector LNV) CITAVERDE College AOC De Groene Welle 5% ROC Friese Poort Hout en Meubileringscoll AOC Terra ROC de Leijgraaf Landstede ROC Gilde Opleidingen Helicon Opleidingen ROC Alfa-college ROC van Twente ROC Drenthe College AOC 6% Mediacollege Amsterdam Ma AOC Oost College Groenhorst ROC Graafschap College Clusius College Grafisch Lyceum R'dam ROC Onderwijsgroep A12 20% ROC AVENTUS ROC Westerschelde 10% 0% ROC Deltion College ROC Noorderpoortcollege -10% ROC Eindhoven SG De Rooi Pannen 7% 8% -20% ROC Zeeland ROC Leeuwenborgh -30% ROC Friesland College Lentiz -40% Edudelta Onderwijsgroep -50% -60% Procentuele ontwikkeling ROC Koning Willem I ROC Ter AA Rijn IJssel ROC Wellantcollege Nijmegen eo ID College STC AOC Friesland ROC Arcus College ROC Kop v Noord-Holland ROC Nova College ROC Leiden 9% ROC Amarantis ROC West-Brabant 10% ROC Zaanstreek-Waterland SVO Opl vd Vleessector ROC Rivor ROC Horizon College 11% ROC Mondriaan ROC Flevoland ROC Zadkine ROC Midden Nederland ROC Tilburg 12% ROC van Amsterdam ROC Da Vinci College ROC Albeda College 13% 14% % 15%

25 22

26 Convenantjaar Definitieve cijfers 23 Hoofdstuk 2 Onderwijskenmerken van de nieuwe ers In dit hoofdstuk worden de onderwijskenmerken van de groep nieuwe ers getoond op basis van de cijfers op landelijk niveau. Informatie over de onderwijskenmerken van ers op regionaal of instellingen niveau zijn beschikbaar via bij RMC-regio en scholen. Voortijdig schoolverlaten komt voor in alle onderwijssoorten. Op het voortgezet onderwijs vindt uitval plaats in het vmbo, de havo of het vwo. Op het mbo kan de uitval binnen de Beroeps Opleidende Leerweg (bol) of de Beroeps Begeleidende Leerweg (bbl) op alle niveaus en in alle sectoren plaatsvinden. 2.1 Onderwijsniveau en diplomakenmerken nieuwe ers Het vavo heeft het hoogste percentage ers (12,4%). Dit is absoluut een kleine groep. Het grootste deel van de uitvallers komt uit het mbo (74%); Zowel het vavo (-27,0%) als het vo (-33,1%) hebben ten opzichte van een grotere reductie dan het landelijk gemiddelde behaald (-20,7%). Het mbo heeft een afname van 15,3%; 41% van de jongeren, die zonder startkwalificatie het vo verlaten, heeft een vmbo-diploma behaald; 12% van de jongeren die uitvallen op het mbo heeft een mbo-1 diploma behaald; Figuur 18: totale groep nieuwe ers naar schoolsoort in % vo met vmbo-diploma met mbo-1 diploma 59% van de totale groep nieuwe ers heeft een vmbo-diploma. 9% van de totale groep verlaat de school met een mbo-1 diploma. zonder diploma 74% 32% 24% mbo vavo Figuur 19: totale groep nieuwe ers naar diplomakenmerken in % Tabel 7: nieuwe ers naar schoolsoort in met vmbo diploma met mbo-1 diploma % zonder diploma %ontwikkeling t.o.v Totaal ,0 3,2-20,7 vo ,7 1,1-33,1 mbo ,3 7,8-15,3 vavo ,1 12,4-27,

27 24 Definitieve cijfers Convenantjaar Nieuwe ers in het vo De grootste groep ers (53%) komt uit het lwoo 3-4 en vmbo 3-4. Een deel hiervan heeft zijn vmbo-diploma, maar is (nog) niet gestart aan een vervolgopleiding; De grootste afname van ers is bewerkstelligd in brug 3, lwoo 3-4, vmbo 3-4 en lwoo 1-2; Wat opvalt is de afname van in havo 3-5 en vwo 3-6. Vorig jaar was hier een toename te zien. De -percentages liggen in deze groepen nog beneden het vo- en landelijk gemiddelde. Van het aantal ers uit het vo komt 25% uit havo 3-5 en vwo 3-6. Figuur 20 1 : totale groep nieuwe ers in het vo naar onderwijssoort in % 16% brug % lwoo 1-2 7% lwoo 3-4 vmbo % havo 3-5 vwo % Tabel 8: nieuwe ers in het vo naar onderwijssoort in %-ontwikkeling t.o.v vo totaal , ,1-33,1 brug , ,5-11,6 lwoo , ,3-36,8 brug , ,1-78,9 lwoo , ,4-41,2 vmbo , ,3-44,7 havo , ,1-10,3 vwo , ,5-4,4 1 De som van deze figuur is niet gelijk aan 100%. Dit komt doordat de getallen in de tabel zijn afgerond.

28 Convenantjaar Definitieve cijfers Nieuwe ers in het mbo De grootste groep ers komt uit bol2, bol4 en bbl2. Gezamenlijk zijn deze niveaus verantwoordelijk voor bijna tweederde van het aantal ers in het mbo; Op niveau 1 is het percentage het hoogst (37%). Een deel van deze jongeren heeft zijn mbo-1 diploma behaald; De grootste procentuele reductie is gerealiseerd in de bol. In de bbl is bij sommige niveau s wederom een stijging van het aantal nieuwe ers te zien; Uitgezonderd de sector combinatie (met 1% van de ers) is binnen de sector techniek het -percentage het hoogste (9,1%); De grootste procentuele reductie is gerealiseerd in de sector economie (-24,8%); Bijna drie kwart van het aantal ers uit het mbo komt uit de sectoren economie en techniek. Figuur 21: totale groep nieuwe ers naar onderwijssoort mbo in % 3% 3% 4% 9% Bol1 Bbl2 23% Bol2 Bbl3 21% Bol3 bbl4 Bol4 Examenleerling 4% bbl1 vavo 11% 21% Tabel 9: nieuwe ers in het mbo per onderwijssoort in %-ontwikkeling t.o.v totaal , ,8-15,6 bol , ,9-36,0 bol , ,7-23,4 bol , ,0-24,4 bol , ,8-15,0 bbl , ,9 5,2 bbl , ,0 14,8 bbl , ,6-17,4 bbl , ,6-12,6 Examenleerlingen , ,5 34,6 Examenleerlingen , ,4 6,0 Examenleerlingen , ,7-33,6 Examenleerlingen , ,1 12,2 vavo , ,4-27,0

29 26 Definitieve cijfers Convenantjaar Figuur 22: totale groep nieuwe ers in het mbo per sector mbo in % 1% economie 23% 38% techniek zorg en welzijn landbouw combinatie 34% Tabel 10: nieuwe ers in het mbo per sector in MBO (exclusief vavo) totaal %-ontwikkeling t.o.v , ,8-15,3 economie , ,5-24,8 techniek , ,1-4,4 zorg en welzijn , ,8-16,2 landbouw , ,2-11,9 combinatie ,6

30 Convenantjaar Definitieve cijfers 27 Hoofdstuk 3 Achtergrondkenmerken nieuwe ers in Nederland In hoofdstuk 3 worden de belangrijkste achtergrondkenmerken weergegeven van de groep nieuwe ers op basis van de cijfers op landelijk niveau. Er wordt ingegaan op geslacht, leeftijd, etniciteit en gemeentegrootte. Tot slot wordt ingegaan op de armoedeprobleemcumulatiegebieden (de zogenaamde apc-gebieden). Hier komen verschillende sociaaleconomische kenmerken samen. 3.1 Geslacht Binnen de groep ers zijn er meer jongens dan meisjes, 59% van de totale groep ers is jongen; De afname onder meisjes (-22%) is iets groter dan onder jongens (-19,8%); Onder de jongens is het percentage uitvallers hoger (3,8%) dan het percentage onder de meisjes (2,6%). Figuur 23: totale groep nieuwe ers naar geslacht in man 41% vrouw 59% Tabel 11: nieuwe ers naar geslacht in %-ontwikkeling t.o.v totaal , ,2-20,7 man , ,8-19,8 vrouw , ,6-22,0