Tips. om meer bewegen in woonzorginstellingen voor ouderen. goed te implementeren. Met links naar relevante websides.

Transcriptie

1 Tips om meer bewegen in woonzorginstellingen voor ouderen goed te implementeren. Met links naar relevante websides. Door Marion Feenstra - van der Zedde Fysiotherapeut, medewerker bij de VU en adviseur bij de implementatie van beweegprojecten. marionfeenstra.vander.zedde@vu.nl

2 Enthousiast geworden om meer te gaan bewegen binnen uw eigen instelling? Vooral doen! Er zijn een heleboel tips en initiatieven waar u gebruik van kunt maken. Variërend van collega s die bereid zijn om hun ervaringen te delen tot websites waar de meest uiteenlopende hulp te vinden is. In dit schrijven wordt u op weg geholpen om 1. bewuster te worden van de mogelijkheden tot meer bewegen in het dagelijks leven binnen een instelling en 2. meer bewegen te implementeren binnen uw instelling. Bij 1. Voorbeelden van mogelijkheden tot meer bewegen in het dagelijks leven binnen een instelling. - De zelfzorg bewuster te laten doen door wie dit nog kan, bv gezicht laten wassen, voorkant haren kammen, zelf luchtje opdoen. - Weer samen koffie zetten, tafel dekken, planten water geven, afstoffen, stofzuigen, vegen, iemand meenemen om de post te halen, was weg te brengen, boodschappen te doen, eten klaar te maken. Handig is wel als de verzorging meedoet en zo verleidt tot actie. Maak het vooral gezellig! Betrek net als thuis mensen bij de activiteiten. - Tuinieren, bv aardbeien of tomaten in de vensterbank of als er een tuin is: creëer een eigen hoekje om bij te houden. - Klusjes doen als bloemen herschikken, afdrogen, was opvouwen, koffie inschenken, koek uitdelen, kast opruimen. - Samen zingen maakt bewegen makkelijker en leuker, zowel zittend als lopend. - Als men al aan tafel zit, bv te wachten op een volgende activiteit: ballon naar elkaar slaan, klapspelletje, even uitrekken en met de armen naar het plafond reiken en ook naar elkaar, stampen op de vloer, lekker hard! - Rondje buiten lopen met droog weer. Lekker de wind in de haren, frisse lucht in de neus en direct zoveel om over te praten! - Simpele spelletjes doen als er gelegenheid voor is. Vraag naar voorbeelden bij de fysiotherapie of de activiteitenbegeleiding. Denk aan kegelen, ballon overslaan, Nederland Beweegt in de stoel meedoen, dansen in de stoel op muziek.. - Inspirerende websites: zie [1] Bij 2. Bewegen implementeren binnen uw instelling. Uit onderzoek blijkt dat succesvolle implementaties een aantal overeenkomsten vertonen. a. Er is een enthousiasteling die voortrekker wil zijn. Dit kan een fysiotherapeut zijn, maar ook een activiteiten begeleider, een verzorgende of een managementlid. Er zijn namelijk meerdere mogelijkheden om meer bewegen vorm te geven. Men kan de fysiotherapie gebruiken als bewegingsdeskundigen om verschillende activiteiten op te zetten, maar men kan ook vanuit de verzorging geënthousiasmeerd raken om meer bewegen te ondernemen in het dagelijks leven. In sommige huizen speelt de activiteitenbegeleiding de leidende rol in de vorm van een beweegcoach. Of er wordt

3 meer buiten gelopen. Of getuinierd. Het meest bestendig is een beleid met bewegen dat toegespitst is op de belevingswereld en de interesse van de betrokkenen. Zowel bewoners als medewerkers.om ideeën op te doen die bij uw instelling en instellingscultuur passen, kunt u de volgende sites bezoeken, waar goede voorbeelden te vinden zijn. [2] b. Het management staat achter het initiatief om meer te gaan bewegen. Om uw management van het nut van bewegen te overtuigen kunt u gebruik maken van de bouwstenen van het IGZ die per 2014 geïmplementeerd dienen te zijn. Deze bouwstenen zijn te vinden op de site: blz. 69. Wat zeker helpt om het management mee te krijgen is het presenteren van een duidelijk omschreven plan. Hierbij kunt u van verschillende modellen gebruik maken, afhankelijk van welke bij uw manier van werken past. Kijk voor voorbeelden van implementatieplannen onder [3]. Het management schrijft meestal de visie van het huis, en als daarin vermeld staat dat men werkt of komt wonen in een huis dat een actieve levensstijl ondersteunt en waar bewegen een normaal onderdeel is van het dagprogramma, dan is dit duidelijk en richtinggevend voor zowel bewoner als werknemer. c. Er is gezorgd voor scholing. Meestal is er een omslag in houding nodig ten opzichte van bewegen, namelijk van bewegen is een extra handeling naar bewegen is een goed en normaal onderdeel van de dagelijkse zorg. Als men van het nut overtuigd is, en ook leert dat het niet veel extra tijd neemt, maar wel veel plezier geeft, zowel voor bewoners als voor medewerkers, heeft het project meer kans van slagen. Een grote hulp hierbij is de visie van het huis. Een ander, zeer belangrijk hulpmiddel is structurele scholing van alle werknemers en de familie. Leer wat de gevolgen zijn van niet-bewegen en hoe uw instelling dit wil voorkomen. Het blijkt uit de praktijk dat dit een voortdurende inspanning vraagt, dus het is handig dit bij voorbaat structureel in te passen. d. En er wordt gebruik gemaakt van de ervaringen en ideeën die er al zijn bij andere instellingen in het land. Hoewel iedere instelling zijn eigen cultuur heeft en dat ook de reden is waarom van buitenaf geïmplementeerde projecten meestal niet werken, hoeft dit u er niet van te weerhouden om elders te kijken om ideeën op te doen. Men kan leren van de doorleefde valkuilen van de ander. Steeds vaker zijn er best practices te vinden op internet die bereid zijn hun ervaringen te delen. Ook is het handig om een maatje te hebben buiten de eigen instelling die al ervaring heeft opgedaan met het opzetten van een beweegproject. Als steun in tijden waarop het niet allemaal zo soepel loopt als je had gehoopt, maar ook om te overleggen bij problemen die je ongetwijfeld tegenkomt op je pad. Kijk voor instellingen en mensen die willen delen in hun kennis bij [2] Als laatste tip kan ik u meegeven: begin gewoon! Dit lijkt erg in tegenspraak met de eerdere tips. Voor het goed implementeren op de langere termijn zijn eerder gegeven tips beslist noodzakelijk, maar laat het u er niet van weerhouden om vast vandaag met een pilot, of desnoods met 1 proefpersoon te beginnen. Dit maakt het praktisch voor uzelf en de opgedane ervaring geeft de voldoening en de drive om door te gaan. En om anderen te laten zien dat het werkt. Voor vragen, meer informatie of meedenken in uw proces kunt u contact opnemen met Marion Feenstra- van der Zedde Fysiotherapeut, medewerker bij de VU en adviseur bij de implementatie van beweegprojecten. Mailadres: marionfeenstra.vander.zedde@vu.nl Website:

4 [1] Inspirerende websites. Zet zich in voor een goede kwaliteit van leven van mensen met dementie. Hier staan veel praktische voorbeelden en wetenschappelijke inzichten. Handige en ondersteunende site voor professionals, maar vooral ook voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Ter inspiratie: bundeling van 34 beweegplannen en hun uitvoering in instellingen, met contactpersonen. Wel informatie uit 2006, maar de ideeën blijven inspirerend. Hier zijn diverse sportieve activiteiten te vinden voor mensen met een beperking en chronische aandoeningen van 55 jaar en ouder. Verder uitleg over de werkwijze en hun missie. Je kan ook MBvO googelen en dan zoeken naar de activiteiten in jouw woongebied. Hoe je een persoonlijk beweegplan kan opzetten voor verpleeghuisbewoners met dementie. Hier kan je een boek bestellen met tips en ideeën om meer te bewegen aan tafel. Voor het lenen van materiaal dat kan helpen bij een plezierige en zinvolle dagbesteding. Van muziek tot spellen. Hier vind je de folder: Bewegingsgerichte zorg in de praktijk brengen met het zorgleefplan. Handig! Hier vind je online colleges van prof. dr. Erik Scherder over het nut van bewegen. Kan je gebruiken voor scholing. [2] Goede voorbeelden van beweegprojecten. Hier vindt u collega s in het land die succesvol met beweegprogramma s bezig zijn en hun ervaringen en enthousiasme willen delen. Ook hier collega s met de meest uiteenlopende vormen van meer bewegen in instellingen, allen succesvol geïmplementeerd. Klik door bij Downloads voor goed werkende voorbeelden van beweegprojecten.

5 [3] Verschillende implementatie plannen. - hier staat bij: stappenplan/lopen een eenvoudige handleiding om een beweegproject op te zetten in je instelling. - links naar wetenschappelijke onderzoeken: onderaan iedere bladzijde. - er zijn factsheets te downloaden om te verspreiden bij verzorging, bewoners en familie. - Behalve informatie over bewegen, is hier ook informatie te vinden over mondzorg en pijn Behandelt de verschillende organisatie aspecten die van belang zijn bij het invoeren van een nieuw beweegbeleid. - Erg uitgebreid en gedegen, met veel praktische doe-lijstjes bij het kopje aan de slag. - Geeft ook een overzicht van te verwachte problemen en hun oplossingen. - Vooral handig voor beleidsmensen. - Dit plan gaat specifiek in op het implementeren van beweeginterventies in zorginstellingen en geeft daarbij een nuttige adviezen over partners, financiering en beweegideeën. - Zeer werkzaam model voor praktijk mensen. - Deze implementatiewijzer is meer een checklist voor alle te nemen stappen in het proces. - Oorspronkelijk gemaakt voor mondzorginnovaties, maar uitstekend te gebruiken voor de implementatie van een nieuw beweegbeleid. - Praktische handleiding om bewegen te implementeren in de organisatie. - Ook beweegtips. - Officieel voor mensen met een visuele handicap, maar goed om te zetten naar mensen met een dementie. Aanbevolen ter inspiratie: - Rapport: VU Onbewogen om bewegen: Lichamelijke (in)activiteit in zorginstellingen, juni Preventief bewegen in instellingen in de ouderenzorg, maart Rapport: TNO