2. In de klassen 2A en 2B is een proefwerk gemaakt. Je ziet de resultaten in de frequentietabel. 2A 2B
|
|
- Krista Hanne Visser
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1. (a) Bereken het gemiddelde salaris van de werknemers in de tabel hiernaast. (b) Bereken ook het mediale salaris. (c) Hoe groot is het modale salaris hier? salaris in euro s aantal werknemers In de klassen 2A en 2B is een proefwerk gemaakt. Je ziet de resultaten in de frequentietabel. (a) Hoeveel leerlingen zitten er in 2A? En in 2B? (b) Bereken de modus, de mediaan en het gemiddelde van de proefwerkresultaten van klas 2A. (c) Doe hetzelfde voor klas 2B. (d) Welke van de drie centrummaten geeft volgens jou de beste indruk van de verschillen tussen de klassen? Leg uit waarom je dat vindt. (e) Twee leerlingen uit klas 2B zijn het niet eens met hun cijfer. De leraar geeft hen gelijk en verhoogt hun cijfer, een 6 wordt een 7 en een 7 wordt een 8. Welke centrummaten veranderen daardoor niet? (f) Onderzoek welke wijzigingen in de data de mediaan doen verschuiven. cijfer frequentie 2A 2B (a) Hoeveel procent van de waarnemingen ligt links van de mediaan? En rechts? (b) Bedenk een verdeling waarbij 25 % van de data links van het gemiddelde ligt en 75 % rechts. 4. In de tabel hiernaast zie je welke bedragen bij een huis aan huis collecte zijn ontvangen en hoe vaak. (a) Bereken voor beide straten het gemiddelde bedrag. (b) De collectant beweert dat de bewoners van de Wilgenlaan gemiddeld guller hebben gegeven dan die van de Lindenlaan. Kun je deze bewering controleren met de informatie in de tabel? 1
2 (c) In de Lindenlaan zijn er tien adressen waarvan de bewoners niets hebben gegeven. In de Wilgenlaan zijn dat er zeventien. In welke straat hebben de bewoners gemiddeld het meest gegeven? (d) De collectant heeft alle data in een spreadsheet gezet. Hij krijgt ook het gemiddelde van de huisnummers van de gevers in beide straten. Is deze informatie relevant? bedrag aantal adressen in euro s Wilgenlaan Lindenlaan , Het staafdiagram hieronder toont de verdeling van de gewichten van 3581 Amerikaanse vrouwen. De stippellijn geeft het gemiddelde gewicht aan. (1 lb = 0,454 kg). (a) Lees uit het staafdiagram het gemiddelde gewicht af. Hoeveel is dat in kg? (b) Leg uit hoe je kunt zien dat bijna 10 % van deze vrouwen minder dan 110 lbs weegt. (c) Schat het percentage vrouwen dat minder weegt dan het gemiddelde gewicht. (d) Geef een schatting van het mediale gewicht. Geef je antwoord ook in kg. (e) Leg uit waardoor het komt dat bij deze verdeling de mediaan kleiner is dan het gemiddelde gewicht. 6. Een firma heeft vijftien werknemers in dienst. (a) Bereken met de tabel hiernaast de drie centrummaten van de salarisverdeling. (b) De eigenaar van de firma beweert dat hij zijn werknemers een uitstekend salaris betaalt. Welke centrummaat gebruikt hij om dit aan te tonen? (c) De eigenaar heeft zelf een salaris van e ,- Voeg dit gegeven aan de tabel toe en ga na wat voor invloed dit heeft op de centrummaten. jaarsalaris in euro s frequentie
3 7. Twee derde klassen scoorden beiden gemiddeld 7,3 op een toets. (a) Is dit gegeven voldoende om te concluderen dat de groepen vergelijkbaar zijn van niveau? (b) In klas 3a waren geen onvoldoendes, maar het hoogst behaalde cijfer was een 8. In 3b daarentegen waren 3 onvoldoendes en was het hoogste cijfer een 10, verder waren er 6 negens. Geef commentaar op de verschillen tussen de groepen. 8. Dertig mensen nemen deel aan een sollicitatietest. Hun scores staan hiernaast. (a) Maak een staafdiagram van deze verdeling. (b) Bereken de mediaan en zet die bij het staafdiagram (c) Bereken ook de mediaan van elk van de deelgroepen links en rechts van de mediaan. Zet die ook bij het staafdiagram. (d) De 25 % hoogste scores mogen door naar de volgende ronde. Met welke scores mag je door? In de figuur hieronder zie je de boxplotten van de jaarsalarissen die de werknemers bij de firma s A en B ontvangen. (a) Hoeveel procent van de salarissen ligt bij firma B tussen e 90000,- en e ,-? (b) Hoeveel procent van de salarissen bij firma A is lager dan e 70000,-? (c) Iemand zegt dat je kunt zien dat firma A meer verschillende functies kent dan firma B. Waarop baseert hij dat? 10. Bij een toets zijn de volgende cijfers gescoord: cijfer frequentie (a) Maak een boxplot bij deze frequentietabel. Ga na hoeveel procent van de data tussen het eerste kwartiel en het derde kwartiel ligt. (b) Maak een tweede tabel waarbij je de frequenties van 5 en 6 in respectievelijk 13 en 7 verandert. Maak ook hier een boxplot bij en beschrijf de verschillen. 11. Hieronder zie je een relatief somfrequentiepolygoon van de levensduur in branduren van 500 lampen. (a) Hoeveel procent van de lampen had een levensduur van 2400 uur of korter? 3
4 (b) Bij welk percentage moet je kijken om een schatting voor de mediaan te vinden? (c) Geef met de somfrequentiepolygoon ook schattingen voor het eerste en derde kwartiel van de verdeling. (d) Teken een getallenlijn en zet je schattingen in een boxplot 12. De tijd die zesdeklassers hebben besteed aan het maken van een scriptie is geïnventariseerd voor een aantal vakken. Hieronder zie je de boxplots. Geef commentaar op de verschillen in bestede tijd voor de verschillende vakken. 13. Bestudeer nog eens de somfrequentiepolygoon van opgave 11. (a) Hoe kun je in de somfrequentiepolygoon de modus of de modale klasse aflezen? (b) Kun je de modus of de modale klasse ook in een boxplot terugvinden? 14. In een conservenfabriek worden blikken met augurken gevuld. Van 250 blikken heeft men de inhoud geteld. Het resultaat van deze telling zie je in de tabel. (a) Bereken het verschil tussen de grootste en de kleinste waarneming. (b) Bereken ook het verschil tussen het eerste kwartiel en het derde kwartiel van de verdeing. (c) Maak een boxplot bij de verdeling. aantal augurken aantal blikken
5 15. Om te onderzoeken of het gebruik van de pil invloed heeft op de bloeddruk werd in de Verenigde Staten een groep van 1747 pilgebruiksters tussen de 25 en 34 jaar vergeleken met een controlegroep niet-gebruiksters uit dezelfde leeftijdscategorie. Hieronder zie je de resultaten in een staafdiagram. (a) Geef bij beide verdelingen schattingen voor de modus en voor de spreidingsbreedte. (b) Lees de frequenties af en teken in één figuur van beide verdelingen een somfrequentiepolygoon. (c) Schat met behulp van van de somfrequentiepolygonen de mediaan en de kwartielen van de verdelingen. (d) Bereken beide kwartielsafstanden. 16. Het lijkt er op dat de verdeelingen bij opgave 15 ongeveer dezelfde vorm hebben, maar dat de bloeddruk bij de verdeling van de controlegroep zo n 5 mm lager ligt. Welke conclusie zou je daaruit kunnen trekken? 17. Van twee soorten aardappelen, Bintjes en Dorés, worden zakken verkocht van ongeveer 2,5 kg. Van elke soort worden 40 zakken gewogen. De gewichten zijn in klassen verdeeld. (a) Maak voor beide soorten een tabel met cumulatieve percentages. (b) Teken in één figuur de somfrequentiepolygonen in procenten van beide soorten. (c) Geef met behulp van de figuur van beide verdelingen schattingen voor de modus en de spreidingsbreedte en voor de mediaan en de kwartielafstand. (d) Teken boven één getallenlijn de boxplots van beide soorten. (e) Welke soort vertoont de grootste spreiding? (f) Eén van de soorten heeft grotere aardappelen dan de andere. Welke zal dat zijn? Licht je antwoord toe. gewicht in kg Bintjes Dorés 2, 39; 2, 41] 0 1 2, 41; 2, 43] 1 1 2, 43; 2, 45] 0 2 2, 45; 2, 47] 2 3 2, 47; 2, 49] 3 4 2, 49; 2, 51] 8 5 2, 51; 2, 53] , 53; 2, 55] 8 5 2, 55; 2, 57] 4 5 2, 57; 2, 59] 2 3 2, 59; 2, 61] 1 3 2, 61; 2, 63] 1 1 2, 63; 2, 65] 0 0 2, 65; 2, 67] Door de klassenmiddens van de tabel bij opgave 17 te gebruiken kun je frequentiepolygonen tekenen van de verdelingen. (a) Maak een tabel van de klassenmiddens met hun frequentie. Geef nu een schattng voor het gemiddelde gewicht van de zakken Bintjes. Doe hetzelfde voor de Dorés. (b) Vergelijk de schattingen voor de spreidingsbreedte en kwartielafstanden die je met de klassenmiddens vindt met die uit opgave 17. (c) Maak voor de Bintjes een tabel met twee kolommen. In de linker kolom komt voor elke klasse de afstand van het midden tot het gemiddelde van 2,52 kg. dus bijvoorbeld voor de klasse 2, 49; 2, 51] staat er in deze kolom 0,02. In de rechter kolom zet je de frequentie. (d) Gebruik de nieuwe tabel om het gemiddelde van de afwijkingen van het gemiddelde gewicht gewicht van de zakken te berekenen. (e) Waarom is deze gemiddelde afwijking van het gemiddelde een goede maat voor de spreiding? (f) Maak op dezelfde manier een schatting voor de gemiddelde afwijking van het gemiddelde gewicht van de zakken Dorés. (g) Gebruik de gevonden gemiddelde afwijking van het gemiddelde als spreidingsmaat. Welke soort vertoont de grootste spreiding? 5
6 19. Je hebt de volgende ccijfers voor een aantal wiskundetoetsen gescoord : 6,7; 6,8; 7,0; 7,2 en 7,9. (a) Ga na dat de gemiddelde score 7,2 is. Geef de cijfers aan met x en hun gemiddelde met x. (b) Maak een tabel met drie kolommen. In de eerste kolom zet je de behaalde cijfers, in de tweede kolom het verschil van het cijfer met het gemiddelde: (x x) en in de derde kolom het kwadraat van dit verschil: (x x) 2. (c) Bereken het gemiddelde van de kwadraten in de derde kolom en trek de wortel uit dit gemiddelde : (x x) 2. n (d) Waarom is het gevonden getal, standaardafwijking of standaarddeviatie geheten, een goede maat voor de spreiding in de cijfers? (e) Waarom maakt het voor de berekening niet uit of de verschillen in de tweede kolom positief of negatief zijn. 20. Gegeven zijn waarnemingen die gemeten worden in cm. Wat is de eenheid van het gemiddelde, wat is de eenheid van de kwadratische afwijking tot het gemiddelde en wat is de eenheid waarin de standaardafwijking wordt gemeten? 21. In de frequentietabel staan jaarsalarissen. (a) Bereken het gemiddelde jaarsalaris en de standaardafwijking (b) Vermenigvuldig alle frequenties met 10. Wat gebeurt er met het gemiddelde en de standaardafwijking? (c) Vermenigvuldig de salarissen met 5. Wat gebeurt er met het gemiddelde en de standaardafwijking? (d) Onderzoek of het verhogen van de frequenties met 10 het gemiddelde en de standaardafwijking beïnvloedt. (e) Verhoog de salarissen met e en ga de gevolgen voor gemiddelde en standaardafwijking na. jaarsalaris in euro s frequentie
7 22. Thee wordt onder andere verkocht in pakjes van 100 gram. De vulmachine doet echter niet in elk pakje precies 100 gram. Een controledinst let erop of het percentage pakjes me ondergewicht (minder dan 100 gram) niet te groot is. Van een doos van 30 pakjes staan hier de gewichten. (a) Hoeveel procent van de pakjes heeft een gewicht van minder dan 100 gram? (b) De controledienst vindt het percentage theepakjes dat een ondergewicht heeft te groot. Daarom moet de fabrikant de vulmachine op een hoger vulgewicht instellen. In de tabel zie je het resultaat van een steekproef van 60 pakjes. Maak een schatting van het nu ingestelde vulgewicht. (c) Hoeveel procent van de pakjes thee in deze steekproef heeft een ondergewicht? (d) Bereken het gemiddelde en de standaardafwijking van de gewichten in de steekproef. (e) Welke conclusie kan de controledienst trekken? gewicht freq. gewicht freq. in gram in gram Van twee kastanjebomen zijn elk 40 kastanjes verzameld. Hieronder zie je een dubbel steelbladdiagram met de gewichten in grammen. Eén boom staat in en park, de andere op een parkeerplaats. (a) Teken een frequentiepolygoon van de gewichten van de kastanjes van boom A. (b) Bereken het gemiddelde en de standaardafwijking van de kastanjegewichten van boom A. (c) Geef in je tekening met stippellijnen he gebied tussen gemiddelde plus éénmaal de standaardafwijking en gemiddelde min éénmaal de standaardafwijking aan. (d) Hoeveel procent van de waarnemingen ligt in het gebied tussen de stippellijnen? (e) Voer dezelfde oprachten ook uit voor boom B. (f) Welke boom staat vermoedelijk in het park? Waarom? 7
GEGEVENS154LEERLINGEN
2.4.4 Oefenen Voorbeeld Bekijk de dataset GEGEVENS154LEERLINGEN nog een keer. Je wilt nagaan of leerlingen die wiskunde B kiezen beter waren in wiskunde in de onderbouw dan leerlingen die wiskunde A kiezen.
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 3 Frequentieverdelingen typeren 3.6 Geïntegreerd oefenen In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 3 Frequentieverdelingen
Nadere informatieOverzicht statistiek 5N4p
Overzicht statistiek 5N4p EEB2 GGHM2012 Inhoud 1 Frequenties, absoluut en relatief... 3 1.1 Frequentietabel... 3 1.2 Absolute en relatieve frequentie... 3 1.3 Cumulatieve frequentie... 4 2 Centrum en spreiding...
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 4 Twee groepen vergelijken 4.4 Oefenen In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 4.4 Oefenen Voorbeeld Bekijk de dataset
Nadere informatie2.3 Frequentieverdelingen typeren
2.3 Frequentieverdelingen typeren 2.3.1 Introductie Kijkend naar een datarepresentatie valt meestal al snel op hoe de verdeling van de tellingen/frequenties over de verschillende waarden eruitziet. Zitten
Nadere informatie2.1.4 Oefenen. d. Je ziet hier twee weegschalen. Wat is het verschil tussen beide als het gaat om het aflezen van een gewicht?
2.1.4 Oefenen Opgave 9 Bekijk de genoemde dataset GEGEVENS154LEERLINGEN. a. Hoe lang is het grootste meisje? En de grootste jongen? b. Welke lengtes komen het meeste voor? c. Is het berekenen van gemiddelden
Nadere informatieParagraaf 5.1 : Frequentieverdelingen
Hoofdstuk 5 Beschrijvende statistiek (V4 Wis A) Pagina 1 van 7 Paragraaf 5.1 : verdelingen Les 1 Allerlei diagrammen = { Hoe vaak iets voorkomt } Relatief = { In procenten } Absoluut = { Echte getallen
Nadere informatieSamenvattingen 5HAVO Wiskunde A.
Samenvattingen 5HAVO Wiskunde A. Boek 1 H7, Boek 2 H7&8 Martin@CH.TUdelft.NL Boek 2: H7. Verbanden (Recht) Evenredig Verband ( 1) Omgekeerd Evenredig Verband ( 1) Hyperbolisch Verband ( 2) Machtsverband
Nadere informatie8.1 Centrum- en spreidingsmaten [1]
8.1 Centrum- en spreidingsmaten [1] Gegeven zijn de volgende 10 waarnemingsgetallen: 1, 3, 3, 3, 4, 5, 6, 8, 8, 9 Het gemiddelde is: De mediaan is het middelste waarnemingsgetal als de getallen naar grootte
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 1 Data presenteren 1.4 Oefenen In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 1.4 Oefenen Opgave 9 Bekijk de genoemde dataset
Nadere informatieSTATISTIEK OEFENOPGAVEN
STATISTIEK OEFENOPGAVEN 1. Bereken van elke serie getallen steeds de modus, het gemiddelde, de mediaan en de spreidingsbreedte. A. 3, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 7, 8, 10. B. 2, 3, 3, 4, 4, 5, 8, 9, 11. C. 9, 3,
Nadere informatie5.0 Voorkennis. Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram:
5.0 Voorkennis Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram: De lengte van de staven komt overeen met de hoeveelheid; De staven staan meestal los van
Nadere informatie5.0 Voorkennis. Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram:
5.0 Voorkennis Er zijn verschillende manieren om gegevens op een grafische wijze weer te geven: 1. Staafdiagram: De lengte van de staven komt overeen met de hoeveelheid; De staven staan meestal los van
Nadere informatieSteelbladdiagram In een steelbladdiagram staan alle leerlingen genoemd. Je kunt precies zien waar Wouter staat.
2.1.3 Representaties In de voorbeelden kijken we steeds naar gewicht. Je gaat daarna zelf kijken naar de informatie over lengte en cijfergemiddelde. Voor alle opgaven geldt dat je deze zowel in de DWO
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 1 Data presenteren 1.3 Representaties In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 1 Data presenteren 1.1 Introductie In
Nadere informatieKerstvakantiecursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven HAVO kan niet korter
Voorbereidende opgaven HAVO Kerstvakantiecursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk
Nadere informatieUitwerkingen bij 1_0 Voorkennis: Centrummaten
Uitwerkingen bij 1_0 Voorkennis: Centrummaten + + + + + + = + + + + + + =! " "" ## $!! % &#' % #! %!% $ % "$ ()*+," "!!""-.$!"" -.!-!%! " $-.#" &#! / 0 & ) ))) ))))), 1 & )))) ) ))) ), $ " % "-! #-!-!""
Nadere informatieMETA-kaart domein - Exponentieel verband havo4 wiskunde A H=bxg^t
META-kaart domein - Exponentieel verband havo4 wiskunde A H=bxg^t Welk verband zie ik tussen de gegeven informatie en wat er gevraagd wordt? Wat heb ik nodig? Heb ik de gegevens uit de tekst gehaald? Welke
Nadere informatieDOEN! - Praktische Opdracht Statistiek 4 Havo Wiskunde A
DOEN! - Praktische Opdracht Statistiek 4 Havo Wiskunde A Docentenhandleiding 1. Voorwoord Doel van de praktische opdracht bij het hoofdstuk over statistiek 1 : Het doel van de praktische opdracht (PO)
Nadere informatie1 a Partij is een kwalitatieve variabele, kindertal een kwantitatieve, discrete variabele. b,c
Hoofdstuk 8, Statistische maten 1 Hoofdstuk 8 Statistische maten Kern 1 Centrum- en spreidingsmaten 1 a Partij is een kwalitatieve variaele, kindertal een kwantitatieve, discrete variaele.,c d kindertal
Nadere informatieSTATISTIEK. Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen
STATISTIEK Een korte samenvatting over: Termen Tabellen Diagrammen Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het
Nadere informatieCentrummaten en klassen vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 30 august 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/74220 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieDEEL II DOEN! - Praktische opdracht statistiek WA- 4HAVO
DEEL II DOEN! - Praktische opdracht statistiek WA- 4HAVO Leerlingmateriaal 1. Doel van de praktische opdracht Het doel van deze praktische opdracht is om de theorie uit je boek te verbinden met de data
Nadere informatieCentrummaten en klassen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 12 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74220 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieHAVO 4 wiskunde A. Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen. checklist SE1 wiskunde A.pdf
HAVO 4 wiskunde A Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen. checklist SE1 wiskunde A.pdf 1. rekenregels en verhoudingen Ik kan breuken vermenigvuldigen en delen. Ik ken
Nadere informatieextra sommen Statistiek en Kans
extra sommen Statistiek en Kans 1. Bepaal bij de volgende rijen de modus, de mediaan en het gemiddelde a. 1, 4, 2, 3, 5, 3, 6, 3 b. 12, 11, 13, 11, 12, 11, 12, 13, 11, 14, 75, 15 c. 1, 43, 12, 32, 43,
Nadere informatieChecklist Wiskunde A HAVO 4 2014-2015 HML
Checklist Wiskunde A HAVO 4 2014-2015 HML 1 Hoofdstuk 1 Ik weet hoe je met procenten moet rekenen: procenten en breuken, percentage berekenen, toename en afname in procenten, rekenen met groeifactoren.
Nadere informatieextra sommen Statistiek en Kans
extra sommen Statistiek en Kans 1. Bepaal bij de volgende rijen de modus, de mediaan en het gemiddelde a. 1, 4, 2, 3, 5, 3, 6, 3 b. 12, 11, 13, 11, 12, 11, 12, 13, 11, 14, 75, 15 c. 1, 43, 12, 32, 43,
Nadere informatie4 HAVO wiskunde A HOOFDSTUK voorkennis 1. soorten verdelingen 2. de normale verdeling 3. betrouwbaarheidsintervallen 4. groepen en kenmerken
4 HAVO wiskunde A HOOFDSTUK 6 0. voorkennis 1. soorten verdelingen 2. de normale verdeling 3. betrouwbaarheidsintervallen 4. groepen en kenmerken 0. voorkennis Centrum- en spreidingsmaten Centrummaten:
Nadere informatieS1 STATISTIEK. Tabellen & diagrammen Centrummaten & Spreiding
S1 STATISTIEK Tabellen & diagrammen Centrummaten & Spreiding TABELLEN & DIAGRAMMEN WELKE AUTO VIND JIJ HET MOOISTE? Kies 1,2,3,4 of 5 NUMMER 1 NUMMER 2 NUMMER 3 NUMMER 4 NUMMER 5 VERWERKING Tabel Cirkeldiagram
Nadere informatieBerekening cijfer: aantal punten / 42 * Pagina 1 van 5. Vestiging
Vestiging vak : Wiskunde leerweg : TL toetsnummer : 3T-WIS-S-O1 toetsduur: : 100 minuten aantal te behalen punten : 42 punten cesuur : 21 punten toetsvorm : Schriftelijk hulpmiddelen :Geodriehoek, rekenmachine,
Nadere informatieProgramma : 1. Presentatie 2. H 5.1 Statistiek zelf gegevens verzamelen en ermee werken 3. Vragen over H4, formules
Programma : 1. Presentatie 2. H 5.1 Statistiek zelf gegevens verzamelen en ermee werken 3. Vragen over H4, formules 1 2 programma hw nagekeken en verbeterd? voorbereiden pw filmpjes wie zoekt ze op? vrijdag
Nadere informatieSamenvatting Wiskunde Samenvatting en stappenplan van hfst. 7 en 8
Samenvatting Wiskunde Samenvatting en stappenplan van hfst. 7 en 8 Samenvatting door N. 1410 woorden 6 januari 2013 5,4 13 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Getal en Ruimte 7.1 toenamediagrammen Interval
Nadere informatie9.1 Centrummaten en verdelingen[1]
9.1 Centrummaten en verdelingen[1] De onderstaande frequentietabel geeft aan hoeveel auto s er in een bepaald uur in een straat geteld zijn. Aantal auto s per uur 15 16 17 18 19 20 21 frequentie 2 7 9
Nadere informatieG&R vwo A/C deel 2 8 De normale verdeling C. von Schwartzenberg 1/14. 3a 1 2
G&R vwo A/C deel 8 De normale verdeling C. von Schwartzenberg 1/14 1a Gemiddelde startgeld x = 1 100000 + 4 4000 + 3000 = 13100 dollar. 10 1b Het gemiddelde wordt sterk bepaald door de uitschieter van
Nadere informatie2.4 Twee groepen vergelijken
2.4 Twee groepen vergelijken 2.4.1 Introductie Zijn jongens langer dan meisjes? Hebben leerlingen met een NT-profiel in de derde klas een hoger cijfer voor wiskunde dan leerlingen met een CM-profiel? Is
Nadere informatieHAVO 4 wiskunde A. Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen....
HAVO 4 wiskunde A Een checklist is een opsomming van de dingen die je moet kennen en kunnen.... 1. rekenregels en verhoudingen Ik kan breuken vermenigvuldigen en delen. Ik ken de rekenregel breuk Ik kan
Nadere informatie22-9-2010. Pieperproef. Praktische opdracht voor wiskunde Klas 2 Havo. 2H_Pieperonderzoek LEERLINGEN JvdB en HB.versie 2.0 1 van 8
Pieperproef Praktische opdracht voor wiskunde Klas 2 Havo 2H_Pieperonderzoek LEERLINGEN JvdB en HB.versie 2.0 1 van 8 Inhoudsopgave Benodigdheden blz. 3 Pieperonderzoek, De proef blz. 4 Uitwerking & Normering
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken Inhoud 2.0 Data voor onderzoek 2.1 Data presenteren 2.2 Centrum en spreiding 2.3 Verdelingen typeren 2.4 Relaties 2.5 Overzicht In
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo 2004-I
Examenresultaten Voor de invoering van de tweede fase bestonden de vakken wiskunde A en wiskunde B. In 2 werden deze vakken voor het laatst op alle VWO-scholen geëxamineerd. Bij het Centraal Examen wiskunde
Nadere informatieOEFENPROEFWERK HAVO A DEEL 2
OEFENPROEFWERK HAVO A DEEL 2 HOOFDSTUK 6 STATISTIEK EN BESLISSINGEN OPGAVE 1 Hieronder zijn vier boxplots getekend. a Welke boxplot hoort bij een links-scheve verdeling? Licht toe. b Hoe ligt bij boxplot
Nadere informatie4. In een fabriek worden tankjes met 5 liter ruitensproeivloeistsof gevuld. Slechts 2,5% van de tankjes mag minder dan 5,00 liter vloeistof bevaben.
Toetsvragen Versie A Vak: Wiskunde Onderwerp: Sta3s3ek Leerjaar: 3 (2016/2017) Periode: 4 Opmerkingen vooraf: Het gebruik van een rekenmachine is toegestaan. Bij elke opgave is per onderdeel het te behalen
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)
wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 1 juni 13.3 16.3 uur 2 4 Voor dit examen zijn maximaal 87 punten te behalen; het examen bestaat uit 21
Nadere informatieOpgeloste Oefeningen Hoofdstuk 6: Steekproeven en empirische distributies
Opgeloste Oefeningen Hoofdstuk 6: Steekproeven en empirische distributies 6.. Uit een normaal verdeeld universum X met gemiddelde waarde µ = en standaardafwijking σ = worden 0 onafhankelijke steekproefwaarden
Nadere informatie3.1 Procenten [1] In 1994 zijn er 3070 groentewinkels in Nederland. In 2004 zijn dit er nog 1625.
3.1 Procenten [1] In 1994 zijn er 3070 groentewinkels in Nederland. In 2004 zijn dit er nog 1625. Absolute verandering = Aantal 2004 Aantal 1994 = 1625 3070 = -1445 Relatieve verandering = Nieuw Oud Aantal
Nadere informatie4.1 Eigenschappen van de normale verdeling [1]
4.1 Eigenschappen van de normale verdeling [1] Relatief frequentiepolygoon van de lengte van mannen in 1968 1 4.1 Eigenschappen van de normale verdeling [1] In dit plaatje is een frequentiepolygoon getekend.
Nadere informatieNormale verdeling. Domein Statistiek en kansrekening havo A
Domein Statistiek en kansrekening havo A 4 Normale verdeling Inhoud 4.0 Een bijzondere verdeling 4.1 Gemiddelde en standaardafwijking 4.2 Normale verdeling 4.3 Rekenen met normale verdelingen 4.4 Steekproef
Nadere informatieHoofdstuk 9 De Normale Verdeling. Kern 1 Normale verdelingen. Netwerk, 4 Havo A, uitwerkingen Hoofdstuk 9, De Normale Verdeling Elleke van der Most
Hoofdstuk 9 De Normale Verdeling Kern Normale verdelingen a percentage 30 0 0 57 6 67 7 77 8 87 9 97 0 07 De polygoon heeft een klokvorm. b De gemiddelde lengte valt in de klasse 80 84 cm. Omdat 8 precies
Nadere informatieHoe verwerk je gegevens met de Grafische Rekenmachine?
Hoe verwerk je gegevens met de Grafische Rekenmachine? Heb je een tabel met alleen gegevens? Kies STAT EDIT Vul L 1 met je gegevens (als de lijst niet leeg is, ga je met de pijltjes helemaal naar boven,
Nadere informatieExamen HAVO. wiskunde A1,2. tijdvak 1 woensdag 28 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen HAVO 2008 tijdvak 1 woensdag 28 mei 13.30-16.30 uur wiskunde A1,2 Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 80 punten te behalen. Voor
Nadere informatieDocenten: Het viel me op dat in boek 2 vmbo alle ontbrekende theorie staat.( bijvoorbeeld beelddiagrammen)
Docenten: Voor mij is dit ook de eerste keer dat deze p.o. gebruikt wordt. Mijn bedoeling is een tussenstap van 2 vmbo statistiek naar PO statistiek PTA 3 vmbo. In het grote PO moeten de leerlingen zelf
Nadere informatieWISKUNDE C VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
WISKUNDE C VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieWISKUNDE A HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0
WISKUNDE A HAVO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieOnderzoeksmethodiek LE: 2
Onderzoeksmethodiek LE: 2 3 Parameters en grootheden 3.1 Parameters Wat is een parameter? Een karakteristieke grootheid van een populatie Gem. gewicht van een 34-jarige man 3.2 Steekproefgrootheden Wat
Nadere informatieY = ax + b, hiervan is a de richtingscoëfficiënt (1 naar rechts en a omhoog), en b is het snijpunt met de y-as (0,b)
Samenvatting door E. 1419 woorden 11 november 2013 6,1 14 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde A Getal en ruimte Lineaire formule A = 0.8t + 34 Er bestaat dan een lineair verband tussen A en t, de grafiek
Nadere informatieTechnologie: TI-Nspire CX CAS Niveau: beginner
Introductie : Statistiek met de TI-Nspire CX CAS Met de TI-Nspire hebben we een groot aantal statistische functies tot onze beschikking die het rekenwerk binnen de beschrijvende statistiek vergemakkelijken.
Nadere informatieAardappelomzet in milj kg.
PERIODE STATISTIEK, COMBINATORIEK, Lineaire en Exponentiele functies. Voor al deze opdrachten geldt dat het werken met EXCEL van harte wordt aanbevolen. OPDRACHT 1 Aardappelen Uit onderzoek van de LandbouwUniversiteit
Nadere informatieInleiding Applicatie Software - Statgraphics
Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek /k 1/35 OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een
Nadere informatieTIP 10: ANALYSE VAN DE CIJFERS
TOETSTIP 10 oktober 2011 Bepaling wat en waarom je wilt meten Toetsopzet Materiaal Betrouw- baarheid Beoordeling Interpretatie resultaten TIP 10: ANALYSE VAN DE CIJFERS Wie les geeft, botst automatisch
Nadere informatieDomein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs ctwo Utrecht 2009, SLO Utrecht 2014 Dit lesmateriaal is ontwikkeld in het kader
Nadere informatieAntwoorden Hoofdstuk 1 Verschillen
Antwoorden Hoofdstuk 1 Verschillen 1a. Niet sterk, want het is gebaseerd op slechts één zomer. b. Vriendinnen volgen is een vorm van groepsgedrag. Waar heeft Anneke het bericht gelezen? In een kwaliteitskrant
Nadere informatieInleiding Applicatie Software - Statgraphics. Beschrijvende Statistiek
Inleiding Applicatie Software - Statgraphics Beschrijvende Statistiek OPDRACHT OVER BESCHRIJVENDE STATISTIEK Beleggen Door een erfenis heeft een vriend van u onverwacht de beschikking over een klein kapitaaltje
Nadere informatie2.2 Verbanden tussen datarepresentaties
2.2 Verbanden tussen datarepresentaties 2.2.1 Introductie In paragraaf 1 heb je een hele reeks aan datarepresentaties leren kennen. In deze paragraaf leer je welke verbanden er tussen deze representaties
Nadere informatie3 Cijfers in orde. Antwoorden- boekje. Met behulp van Excel. Stedelijk. Gymnasium. Nijmegen
1 Stedelijk Gymnasium Nijmegen 2 0 6 7 4 5 9 8 3 Cijfers in orde Met behulp van Excel L Antwoorden- boekje 2 Antwoorden Introductielessen Excel Introductieles Excel (1) Opdracht 1 Er staat een zwart blokje
Nadere informatieHoofdstuk 8: De normale verdeling. 8.1 Centrum- en spreidingsmaten. Opgave 1:
Hoofdstuk 8: De normale verdeling 8. Centrum- en spreidingsmaten Opgave : 00000 4 4000 5 3000 a. 300 dollar 0 b. 9 van de atleten verdienen minder dan de helft van het gemiddelde. Het gemiddelde is zo
Nadere informatieRekenen met de normale verdeling (met behulp van grafisch rekentoestel)
Rekenen met de normale verdeling (met behulp van grafisch rekentoestel) In 1947 werd in opdracht van N.V. Magazijn De Bijenkorf een statistisch onderzoek verricht naar de lichaamsafmetingen van de Nederlandse
Nadere informatie34% 34% 2,5% 2,5% ,5% 13,5%
C. von Schwartzenberg 1/16 1a Er is uitgegaan van de klassen: 1 < 160; 160 < 16; 16 < 170;... 18 < 190. 1b De onderzochte groep bestaat uit 1000 personen. 1c x = 17,3 (cm) en σ, 7 (cm). 1de 680 is 68%
Nadere informatie2 Data en datasets verwerken
Domein Statistiek en kansrekening havo A 2 Data en datasets verwerken 2 Verbanden tussen data representaties 2.4 Oefenen In opdracht van: Commissie Toekomst Wiskunde Onderwijs 2 Verbanden tussen data representaties
Nadere informatieStatistiek: Herhaling en aanvulling
Statistiek: Herhaling en aanvulling 11 mei 2009 1 Algemeen Statistiek is de wetenschap die beschrijft hoe we gegevens kunnen verzamelen, verwerken en analyseren om een beter inzicht te krijgen in de aard,
Nadere informatieLesbrief de normale verdeling
Lesbrief de normale verdeling 2010 Willem van Ravenstein Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Hoofdstuk 1 de normale verdeling... 2 Hoofdstuk 2 meer over de normale verdeling... 11 Hoofdstuk 3 de n-wet...
Nadere informatieStatistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013. dr. Brenda Casteleyn
Statistiek: Spreiding en dispersie 6/12/2013 dr. Brenda Casteleyn dr. Brenda Casteleyn www.keu6.be Page 2 1. Theorie Met spreiding willen we in één getal uitdrukken hoe verspreid de gegevens zijn: in hoeveel
Nadere informatieSamenvatting Tentamenstof. Statistiek 1 - Vakgedeelte
Samenvatting Tentamenstof Statistiek 1 - Vakgedeelte Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 14 oktober, 2007 Voorwoord Het eerstejaars vak Statistiek
Nadere informatieBeschrijvend statistiek
1 Beschrijvend statistiek 1. In een school werd het intelligentiequotiënt gemeten van de leerlingen van het zesde jaar (zie tabel). De getallen werden afgerond tot op de eenheid. De berekeningen mogen
Nadere informatieHerkansing Inleiding Intelligente Data Analyse Datum: Tijd: , BBL 508 Dit is geen open boek tentamen.
Herkansing Inleiding Intelligente Data Analyse Datum: 3-3-2003 Tijd: 14.00-17.00, BBL 508 Dit is geen open boek tentamen. Algemene aanwijzingen 1. U mag ten hoogste één A4 met aantekeningen raadplegen.
Nadere informatieBoek 1 hoofdstuk 4 Havo 4 Statistiek.
Samenvatting statistiek havo4 boek 1 H4 Centrummaten: Modus (modaal) = wat het vaakst voorkomt, zowel kwalitatief als kwantitatief Mediaan = het middelste getal, in een rij getallen die op volgorde staat
Nadere informatieExamen VWO-Compex. wiskunde A1,2
wiskunde A1,2 Examen VWO-Compex Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 1 juni 13.30 16.30 uur 20 04 Voor dit examen zijn maximaal 90 punten te behalen; het examen bestaat uit 22 vragen.
Nadere informatieHoofdstuk 2 De normale verdeling. Kern 1 Normale verdelingen. 1 a
Hoofdstuk De normale verdeling Kern Normale verdelingen a percentage 30 0 0 57 6 67 7 77 8 87 9 97 0 07 De polygoon heeft een klokvorm. b In totaal is 0, + 0,9 + 3,3 +,0 +,3 + 7,3= 50,5 procent van de
Nadere informatieNetwerk, 4 Havo D, uitwerkingen Hoofdstuk 1, Statistische verwerking 1
Netwerk, 4 Havo D, uitwerkingen Hoofdstuk, Statistische verwerking Hoofdstuk Statistische verwerking Kern Populatie en steekproef a In Derbroek vonden + 6 ondervraagden de overlast ernstig tot zeer ernstig.
Nadere informatie4-8 juni 2007 NAAM:...
TAAK Statistiek 6 EM / 6 CH 4-8 juni 2007 NAAM:... In een fabriek staat een machine opgesteld die stalen kogeltjes vervaardigt. Omdat deze kogeltjes aan bepaalde specificaties moeten voldoen, zijn er 60
Nadere informatieStoeien met Statistiek
Stoeien met Statistiek Havo 4: Statistiek op grote datasets 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Docentenhandleiding... 5 Inleiding voor leerlingen... 6 Opdracht 1... 7 Opdracht 2... 8 Opdracht 3...
Nadere informatieEindexamen wiskunde A 1-2 havo 2003-II
Eindexamen wiskunde A - havo 003-II 4 Antwoordmodel Wachtlijsten De mensen in de klassen C, D en E wachten tussen de 4 en 0 weken het aflezen van de cumulatieve percentages als (ongeveer) 38 en 58 het
Nadere informatie13,5% 13,5% De normaalkromme heeft dezelfde vorm als A (even breed en even hoog), maar ligt meer naar links.
G&R havo A deel C. von Schwartzenberg /8 a Er is uitgegaan van de klassen: < 60; 60 < 6; 6 < 70;... 8 < 90. b c De onderzochte groep bestaat uit 000 personen. (neem nog eens GRpracticum uit hoofdstuk 4
Nadere informatiePraktische opdracht Wiskunde Statistiek
Praktische opdracht Wiskunde Statistiek Praktische-opdracht door R. 3948 woorden 5 december 2016 2,8 3 keer beoordeeld Vak Wiskunde Scoreformulier: Statistisch onderzoek havo 4 wiskunde A Namen groepsleden:
Nadere informatieWat betekent het twee examens aan elkaar te equivaleren?
Wat betekent het twee examens aan elkaar te equivaleren? Op grond van de principes van eerlijkheid en transparantie van toetsing mogen kandidaten verwachten dat het examen waarvoor ze opgaan gelijkwaardig
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde A1,2
wiskunde A1,2 Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 1 juni 13.3 16.3 uur 2 6 Voor dit examen zijn maximaal 83 punten te behalen; het examen bestaat uit 2 vragen. Voor
Nadere informatieFactor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet vermenigvuldigen om een nieuwe hoeveelheid te krijgen.
Samenvatting door een scholier 1569 woorden 23 juni 2017 5,8 6 keer beoordeeld Vak Methode Wiskunde Moderne wiskunde Wiskunde H1 t/m H5 Hoofdstuk 1 Factor = het getal waarmee je de oude hoeveelheid moet
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1 compex vwo 2007-I
Eindexamen wiskunde A compex vwo 2007-I Beoordelingsmodel IQ maximumscore 4 De gevraagde kans is P(X > 40) Beschrijven hoe met de GR deze cumulatieve normale kans berekend kan worden De gevraagde kans
Nadere informatievoorbeeldexamenopgaven statistiek wiskunde A havo
voorbeeldexamenopgaven statistiek wiskunde A havo FORMULEBLAD Vuistregels voor de grootte van het verschil van twee groepen 2 2 kruistabel a c b d, met phi = ad bc ( a+ b)( a+ c)( b+ d)( c+ d) als phi
Nadere informatieEindexamen wiskunde A1-2 vwo 2004-I
4 Beoordelingsmodel Examenresultaten aflezen in figuur : 77% heeft een score van 65 lager Dus 3% heeft een score hoger dan 65 Dat zijn (ongeveer) 59 kandidaten aflezen in figuur : 77% heeft een score van
Nadere informatiebijspijkercursus wiskunde voor psychologiestudenten bijeenkomst 6 statistiek/gegevensverwerking los materiaal, niet uit boek [PW]
bijspijkercursus wiskunde voor psychologiestudenten bijeenkomst statistiek/gegevensverwerking los materiaal, niet uit boek [PW] procenten percentage: bv: van de 0 kinderen hadden er 7: hoeveel procent
Nadere informatieGemiddelde: Het gemiddelde van een rij getallen is de som van al die getallen gedeeld door het aantal getallen.
Statistiek Modus De waarneming die het meeste voorkomt. voorbeeld 1: De waarnemingen zijn 2, 3, 4, 5, 5, 5, 6, 6, 7 en 8. De waarneming 5 komt het meeste (driemaal) voor, dus de modus is 5. (Kijk maar:
Nadere informatiestatviewtoetsen 18/12/ Statview toets, 2K WE, 30 mei Fitness-campagne Dominantie bij muizen... 4
statviewtoetsen 18/12/2000 Contents............................................................ 1 1 Statview toets, 2K WE, 30 mei 1995 2 1.1 Fitness-campagne................................................
Nadere informatieKwantitatieve methoden. Samenvatting met verwijzing naar Excel functies
Kwantitatieve methoden Samenvatting met verwijzing naar Excel functies I. Inleiding Statistiek is een gebied in de wiskunde dat zich bezighoudt met het samenvatten, beschrijven en analyseren van (grote
Nadere informatieExamen HAVO. Wiskunde A1,2
Wiskunde A1,2 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 25 mei 13.30 16.30 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 19 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een
Nadere informatie3. Gebruik die formule om het rekenvoorbeeld in de tekst van het artikel na te rekenen.
Werkstuk door een scholier 2178 woorden 17 juni 2008 6,3 23 keer beoordeeld Vak Wiskunde 5. Uitwerkingen van het verslag 2.1 Inleidende opdrachten 1. Welke gewichtsklassen onderscheidt de WHO? Ze onderscheiden
Nadere informatie3 In een klas hebben de meisjes en de jongens gemeten hoe lang ze zijn. De resultaten staan in de tabel hieronder.
4N4p Oefningen statistiek met de rekenmachine 1 De resultaten van een test voor Engels zijn als volgt: 5 9 4 6 7 5 9 6 5 7 6 7 5 8 Voer de cijfers in op de grafische rekenmachine a) Plot en schets een
Nadere informatieExamen VWO-Compex. wiskunde A1
wiskunde A1 Examen VWO-Compex Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 1 juni 13.30 16.30 uur 20 04 Voor dit examen zijn maximaal 87 punten te behalen; het examen bestaat uit 24 vragen.
Nadere informatieExamen VWO. Wiskunde A1 (nieuwe stijl)
Wiskunde A1 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 31 mei 13.30 16.30 uur 20 01 Voor dit examen zijn maximaal 0 punten te behalen; het examen bestaat uit
Nadere informatieInhoud. Inleiding 15. Deel I Beschrijvende statistiek 17
Inhoud Inleiding 15 Deel I Beschrijvende statistiek 17 1 Tabellen, grafieken en kengetallen 19 1.1 Case Game 16 20 1.2 Populatie en steekproef 22 1.3 Meetniveaus 23 1.4 De frequentieverdeling 25 1.5 Grafieken
Nadere informatievavo Toets VWO Examenklas Periode: 1 Toetsduur: 180 minuten (echte toets 120 minuten) Toetscode PTA: T1 Constructeur: M.
vavo Toets VWO Examenklas 2018-2019 Periode: 1 Toetsduur: 180 minuten (echte toets 120 minuten) Toetscode PTA: T1 Versie: Oefentoets Constructeur: M. el Messaoudi Wiskunde A Leerstof: Hoofdstuk 5: Beschrijvende
Nadere informatie