Leskist PLUS-handleiding Titel Koos Konijn Groep 3 en 4

Transcriptie

1 Leskist PLUS-handleiding Titel Koos Konijn Groep 3 en 4 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving

2 Dit is een NME product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus DA Houten BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus AA IJsselstein BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus AA Nieuwegein buitenwijs@nieuwegein.nl Colofon Copyrights BuitenWijs Jaar van uitgave 2012 Eindredactie Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Illustratie Olivier Rijken Grafische vormgeving Maaike de Laat Met dank aan Eduniek / CED-groep BuitenWijs Titel Koos Konijn 2

3 Inhoudsopgave In het kort 4 Meervoudige Intelligentie 5 Coöperatief leren 7 Woordenschat 8 ICT 10 Burgerschap 11 Samenhang in het onderwijs 12 BuitenWijs Titel Koos Konijn 3

4 1 In het kort De PLUS-handleiding is geschreven voor scholen die de leskist van BuitenWijs willen integreren in hun dagelijks lesgeven. Om dat mogelijk te maken hebben we de leskist bekeken vanuit verschillende invalshoeken: 1. Meervoudige intelligentie 2. Coöperatief Leren 3. Woordenschat: kernbegrippen 4. ICT 5. Burgerschap 6. Samenhang met andere vakgebieden We beschrijven in zes hoofdstukken een aantal mogelijkheden die het gebruik van de leskist in de klas kunnen verrijken. Het staat iedere leerkracht vrij die suggesties er uit te halen, die zinvol lijken. Het is geen totaalaanpak. Scholen, die het concept van Meervoudige Intelligentie in hun onderwijs een plek hebben gegeven vinden het vaak prettig als aangegeven wordt welke intelligenties in de activiteiten aan bod komen. Voor deze scholen zijn de activiteiten van de lessen geanalyseerd. Voor verdere uitwerking worden vaak ook suggesties gedaan. Sommige scholen zijn al gewend om het samenwerken van kinderen met behulp van de didactische leerstrategieën van Kagan uit te voeren. Voor deze scholen is hoofdstuk 2 een hulp: welke didactische leerstrategie kan ik hier gebruiken, zodat het alle kinderen leren van het samenwerken, zodat alle kinderen een bijdrage leveren. De begrippen die in hoofdstuk 3, woordenschat zijn genoemd zijn enerzijds te beschouwen als doelwoorden, begrippen, die na afloop gekend moeten worden. Anderzijds kunnen de beschrijvingen en woordkaartjes ook gezien worden als hulp bij het uitleggen van lastige begrippen en moeilijke woorden. De link met ICT is niet altijd uitgebreid uitgewerkt. De suggesties in dit hoofdstuk kunnen gezien worden als verrijking of als extra voor kinderen, die geboeid zijn door het thema. In het kader van Burgerschap willen scholen daar waar het kan stilstaan bij de keuzen, die kinderen en volwassenen kunnen maken. Veel thema s binnen Natuur en Milieu lenen zich voor het bewust reflecteren op gedrag en de consequenties van gedrag. In hoofdstuk 5 staan suggesties beschreven om aandacht voor Burgerschap in het gebruik van de leskist vorm te geven. Een discussie houden over het thema van de leskist is het functioneel toepassen van oefeningen vanuit het vakgebied taal, het lezen van een infokaart is het toepassen van vaardigheden geleerd bij begrijpend lezen, een weerbericht schrijven is een oefening in stellen. Waar duidelijke linken liggen beschrijven wij deze, zodat de samenhang met andere vakgebieden zichtbaar wordt voor u als leerkracht, maar ook voor kinderen. BuitenWijs Titel Koos Konijn 4

5 2 Meervoudige Intelligentie De leskist Koos Konijn bestaat uit zes of zeven lessen. We hebben de leskist voor u geanalyseerd op mogelijkheden om in de klas bewust met Meervoudige Intelligentie om te gaan. De activiteiten uit de leskist zijn voor u geordend op de acht intelligenties, waarop een beroep wordt gedaan. Hiermee kunt u in de klas bewust activiteiten laten uitvoeren door kinderen vanuit de visie van het MATCHEN STRETCHEN VIEREN. Een korte toelichting op de begrippen Matchen-Stretchen-Vieren: Matchen:» Maak een match tussen de sterke en minder sterk ontwikkelde intelligentie om een ingang tot de leerstof te vinden.» Twee kinderen met verschillende intelligentieprofielen die samen werken Stretchen:» Een weinig ontwikkelde intelligentie als het ware oprekken om een evenwichtiger intelligentieprofiel te verkrijgen. Het is gericht op het bewerkstelligen van Brede ontwikkeling» Door kinderen samen te laten werken is dit gemakkelijker te bereiken Vieren:» Het uitvoeren van een opdracht die helemaal past bij de sterke intelligentie(s) van een kind. Dit is wat elk kind graag doet omdat het een sterke succeservaring oplevert. De activiteiten van de BuitenWijs leskist: LES DE VOLGENDE INTELLIGENTIES KOMEN IN DE LESSEN VOOR: Les 1: Koos Konijn Handpopvertelling over het konijn en Nabespreking muzikaal ritmisch, naturalistisch, verbaal linguïstisch Les 2: Uiterlijk Observatie / bespreking uiterlijk konijn Verwerkingsopdracht naturalistisch, verbaal linguïstisch Visueel ruimtelijk Les 3: Voedsel Konijnenvoer sorteren Observatie van het eten lichamelijk kinesthetisch naturalistisch, logisch mathematisch Les 4: Huisvesting Bespreking huisvesting Knutselen naturalistisch, verbaal linguïstisch lichamelijk kinesthetisch, visueel ruimtelijk Les 5: Gedrag Vertelling gedrag Verwerkingsopdracht intra persoonlijk visueel ruimtelijk BuitenWijs Titel Koos Konijn 5

6 Extra les Hoe zit dat? Les 6: Afscheid Portretteren, lied naturalistisch, visueel ruimtelijk, intrapersoonlijk, muzikaal ritmisch Als extra kan worden toegevoegd een observatie van de tred van een konijn: hoe ziet het spoor er uit, maak het langer en hoe klinkt het ritmisch? (muzikaal ritmisch en logisch mathematisch). BuitenWijs Titel Koos Konijn 6

7 3 Coöperatief leren De handleiding van deze leskist bestaat uit 6 of 7 lessen. De kinderen worden uitgenodigd om veel samen te doen. Er wordt echter niet aangegeven hoe dit georganiseerd kan worden, welke werkvormen daarbij geschikt zijn. Het is zinvol om alle werkbladen van de leskist in tweetallen te laten maken: door erover te spreken met elkaar leren kinderen hun gedachten onder woorden te brengen. Pas dan ervaren ze of ze het goed weten of dat ze nog onzeker zijn over hun antwoorden. Er is een grote valkuil: als niet geregeld is hoe kinderen samen werken, is het goed mogelijk om mee te liften, om het kind dat het eerst weet alle antwoorden te laten bedenken, om steeds hetzelfde kind de antwoorden te laten noteren. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling van samenwerken. Dan heeft het samen werken ook geen meerwaarde. Regelen van de interactie is dus nodig. Wij gebruiken hiervoor de coöperatieve leerstrategieën van Kagan. Deze staan beschreven in zijn boek: Coöperatieve Leerstrategieën (Bazalt, 2010). Wij geven bij elke les aan welke didactische structuren geschikt zijn: LES COÖPERATIEVE WERKVORMEN Les 1;Koos Konijn Naam bedenken voor t konijn Simultaan bordgesprek Les 2: Uiterlijk observatie / bespreking uiterlijk konijn Verwerkingsopdracht Tweepraat Tweetal coach Les 3: Voedsel Konijnenvoer sorteren Observatie van het eten Tweetal check Vertel en vergelijk Les 4: Huisvesting Bespreking huisvesting Knutselen Tweepraat - Les 5: Gedrag Vertelling gedrag Verwerkingsopdracht Tweepraat Binnen-buitenkring Extra les Hoe zit dat? Breng een probleem Les 6: Afscheid Portretteren, lied - BuitenWijs Titel Koos Konijn 7

8 4 Woordenschat In de leskist Koos Konijn worden begrippen als bekend verondersteld, die mogelijk niet bij alle leerlingen ook daadwerkelijk bekend zijn. Voor het zelfstandig maken van de opdrachten is het echter noodzakelijk dat kinderen de begrippen kennen. Uitbreiding van de woordenschat met ongeveer 10 woorden, die passen bij het thema van de leskist is functioneel en ook haalbaar. In spelvorm kunnen de woorden vooraf bekend gemaakt worden. Daarom is een woordenlijst met omschrijvingen en gebruik in zinnen aan de leskist toegevoegd Alternatief is dat de leraar zelf de foto s maakt die bij de begrippen horen. Daarmee zijn de foto s het meest actueel en dichtbij de werkelijkheid van de kinderen. BEGRIP/WOORD FOTO VAN HET MATERIAAL DAT IN DE KLAS WORDT GEBRUIKT. IN EEN ZIN... Tam Een tam dier is gewend bij mensen te leven. Burcht Een burcht is een huis dat je niet kunt binnen dringen. Schedel Een schedel zijn de botten van het hoofd. BuitenWijs Titel Koos Konijn 8

9 Vacht De haren op de huid van een dier noem je een vacht. Snorhaar Een grote haar onder de neus van een konijn of een poes heet snorhaar Keutel Een klein drolletje heet keutel Ode Een ode is een groet aan iemand waar je veel van houdt. Woorden laten oefenen van de woorden door» Alle kaartjes door elkaar gooien en in tweetallen de goede bij elkaar te zoeken.» In tweetallen te flitsen (wat betekent...).» Mix en Ruil: kinderen hebben een kaartje in de hand. Wat is gerant denk jij? Welk woord hoort bij dit plaatje? Kaartjes ruilen en nieuw tweetal vormen.» Een legwerkje: leg woordje bij plaatje bij zinnetje en lees het daarna voor. BuitenWijs Titel Koos Konijn 9

10 5 ICT In de leskist Koos Konijn wordt geen gebruik gemaakt van ICT. Veel scholen vinden dit een gemis en zouden graag beeldmateriaal op het digibord tonen als ondersteuning of vinden het prettig als er ook mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld een webquest te doen. We doen een aantal suggesties van sites met mogelijkheden:» konijnen.startpagina.nl» Nieuws uit de natuur: BuitenWijs Titel Koos Konijn 10

11 6 Burgerschap Koos Konijn bevat geen burgerschaps-elementen. Dit is ook niet noodzakelijk. In het gebruik van deze leskist kan de leerkracht de link naar burgerschap wel leggen. De E van NME (Educatie) wordt dan nadrukkelijk benoemd. De lessen gaan dan verder dan kennis en vaardigheden (inhoud, lesstof), maar richten zich vooral ook op:» Stilstaan bij gedrag en de gevolgen van dat gedrag voor zichzelf en anderen.» Kunnen kiezen voor bepaald gedrag en daarvoor dus ook zelf verantwoordelijk zijn.» Onderkennen van het leven in een samenleving van allemaal verschillende mensen, die allemaal hun eigen mening, gewoonten en wensen hebben. Om samenleven op een prettige manier te regelen zijn regels en afspraken nodig, evenals wetten waaraan ieder zich houdt. Aantippen van het Burgerschaps-element is mogelijk met de volgende gesprekonderwerpen:» Als je geen konijn in je tuin wil hebben wat kun je dan doen?» Waarom moet ik mijn hond in het bos aan de lijn houden? BuitenWijs Titel Koos Konijn 11

12 7 Samenhang in het onderwijs De leskist kan een start zijn voor andere onderzoeksactiviteiten op het zelfde vlak zoals het bestuderen van een cavia of een ander klein huisdier in een kooi. BuitenWijs Titel Koos Konijn 12