Vraag 1. Wat is uw reactie ten aanzien van de principes en de uitwerking van deze principes?

Transcriptie

1 BoZ t.a.v. Yvonne C.M.T. van Rooy Utrecht, 24 juni 2016 Betreft: consultatie governance code zorg 2017 Geachte mevrouw van Rooy, Het LSR stelt het zeer op prijs dat u een consultatieronde organiseert aangaande de nieuwe conceptversie van de governance code zorg Wij maken graag gebruik van deze gelegenheid. Op 17 juni hebben wij in een bijeenkomst samen met cliëntenraden uit de achterban van het LSR de conceptversie van de governance code zorg 2017 besproken. De eerste indruk van de nieuwe code is goed; de code is duidelijk aangescherpt en de intentie van de code is duidelijk. Tevens zijn wij er zeer content mee dat de positie van de cliëntenraad een plek heeft gekregen in deze nieuwe governance code. Tegelijkertijd hebben wij ook een aantal kritische opmerkingen over de code. Hieronder gaan wij in op de drie vragen die u heeft gesteld: Vraag 1. Wat is uw reactie ten aanzien van de principes en de uitwerking van deze principes? Reactie LSR: De oude code was regel gebaseerd (rule based), de nieuwe code is principe gebaseerd (principle based). Wij zien daar een gevaar in schuilen, in de conceptversie zien wij dat bij een groot aantal punten pas toe of leg uit wordt gehanteerd. Naar onze mening wordt dit zo vaak toegepast dat de regeling een groot vrijblijvend karakter krijgt. Rondom de medezeggenschap (zie paragraaf 3.1) wordt bijvoorbeeld bij drie van de vier punten aangegeven dat pas toe of leg uit van toepassing is. Dit terwijl wij van oordeel zijn dat alle vier de punten gewoon pas toe dienen te zijn (hier komen we in de reactie in de bijlage op terug). Over de 8 principes zijn wij kritisch. Het LSR steunt de aandacht voor de maatschappelijke doelstelling van zorginstellingen binnen de governance code. Dit is in lijn met de maatschappelijke rol die zorginstellingen innemen in de samenleving en de doorvertaling die dit dient te hebben in de structurering van de zorg. De wijze waarop de onderverdeling van 8 principes in 4 maatschappelijke en 4 governance principes tot stand

2 is gekomen kunnen wij niet geheel volgen. De medezeggenschap vanuit cliënten en medewerkers valt bijvoorbeeld onder de maatschappelijke principes, wij achten medezeggenschap echter als een duidelijk onderdeel van een governance principe van een zorgorganisatie. Daarnaast zien wij het vierde principe ook als een duidelijk governance principe. Het LSR beveelt aan om alle principes te duiden als governance principes (immers ze maken allen onderdeel uit van een governance code). Daarbij kan bij onderdelen van de diverse principes ook de maatschappelijke meerwaarde in de code apart worden aangeduid. De titelomschrijving van een aantal principes ziet het LSR als een open deur, zoals die van de principes 4 en 5, dit maakt de uitstraling van de code minder krachtig. Aangaande de uitwerking van de 8 principes hebben we op detailniveau ten aanzien van een aantal punten opmerkingen/aanbevelingen. Deze punten hebben we opgenomen in de bijlage bij deze brief. Vraag 2. Bij het maken van de beweging van het afvinken van regels naar het stimuleren van de dialoog binnen zorgorganisaties gaat het bijvoorbeeld over het gesprek tussen raad van bestuur en raad van toezicht of het gesprek tussen raad van bestuur en belanghebbenden. Nodigt deze code voldoende tot deze dialoog uit? Reactie LSR: Het LSR is groot voorstander van de dialoog. De dialoog tussen bestuurder en toezichthouder, maar ook tussen het collectief van cliënten (de cliëntenraad) en de bestuurder. Zeker een sector als de zorg waarin werk wordt gedaan voor mensen in een kwetsbare en/of afhankelijke positie is de dialoog cruciaal. We willen daarbij wel de kanttekening maken dat er een risico schuilt in het enkel gericht zijn op de dialoog. Op het moment dat zaken onverlet niet goed verlopen en er sprake is van mismanagement of onbehoorlijk bestuur/toezicht dan is de dialoog alleen onvoldoende, dan moeten er regels zijn waarop men kan terugvallen en die richting geven aan het opnieuw op de rails zetten van de organisatie. In de praktijk zien we dat er door de cliëntenraad een goede dialoog wordt gevoerd met de bestuurder. De cliëntenraad wordt goed geïnformeerd door de bestuurder, echter vervolgens wordt de cliëntenraad dan soms niet formeel betrokken (op basis van een adviesvraag), waardoor het geheel een te vrijblijvend en informatief karakter heeft. De governance code dient zo te zijn opgesteld dat dit niet voor kan komen. Het LSR is van mening dat de code op dit aspect nog verder aangescherpt dient te worden. Vraag 3. Geeft deze code de maatschappelijke positionering van zorgorganisaties goed weer en draagt ze bij aan het maatschappelijk vertrouwen in de sector? Reactie LSR: Zoals eerder aangegeven vindt het LSR de code goed passen bij de maatschappelijke positie van het zorgveld. Waarbij wij wel graag een verbreding zouden willen zien naar onder andere private klinieken, want ook daar geldt dat governance vereist is in een branche waarin zorg wordt verstrekt aan afhankelijke en kwetsbare cliënten en patiënten.

3 Of de code ook het vertrouwen in de zorgsector zal doen toenemen zal mede afhangen van in welke mate de code echt wordt gebruikt om te handhaven. Indien zorginstellingen echt over de schreef gaan, wordt deze code dan gehanteerd en leidt dat dan tot bijsturing dan wel tot noodzakelijk te nemen stappen door de betreffende branche? Resumerend, het LSR is positief over de intentie van de nieuwe governancecode, een duidelijke winst ten opzichte van de huidige code. Wel vindt het LSR dat de code niet te vrijblijvend geformuleerd dient te worden. Het pas toe of leg uit is een prima principe maar dient niet overvloedig toegepast te worden aangezien de code daarmee aan kracht verliest. Tevens dienen de acht principes als governance principes te worden getypeerd waarbij op onderdelen ook de maatschappelijke doelstellingen kunnen worden aangeduid in de code. We vernemen graag uw reactie op de door ons ingebrachte punten. Met vriendelijke groet, drs. ing. Jasper Boele Directeur/bestuurder LSR

4 BIJLAGE Reactie LSR op specifieke artikelen in de governance code zorg Professionele ruimte De 2 e zin een hoge professionele opleiding zouden we graag veranderd zien in een passende professionele... Immers niet in elk werkgebied, denk aan de thuiszorg, is een hoge opleiding vereist. 2.1 Waardegedreven De term waardegedreven is ons inziens enerzijds een mooie term voor de zorg, maar anderzijds ook een loos containerbegrip. Dit geldt ook voor de term lange termijn waardecreatie (wat is lange termijn waardecreatie?) Signaleren misstanden De vertrouwenspersoon is meer dan een meldpunt. De volledige reikwijdte van de functie dient te worden aangegeven om hier een compleet en juist beeld weer te geven. 3.1 Medezeggenschap en advies In de code dient te worden benoemd dat medezeggenschap formeel wordt ingevuld door cliëntenraden en ondernemingsraden t/m Bij deze onderdelen dient het principe pas toe van kracht te zijn. Iedere organisatie dient een samenwerkingsovereenkomst op te stellen, er is geen uitleg denkbaar om dat niet te doen. Dit is ook in lijn met de op hande zijnde herziening van de Wmcz. Ook voor de punten 3.3 en 3.4 geldt dat het pas toe principe van kracht dient te zijn Het is positief dat de RvT verifieert bij de medezeggenschapsorganen hoe de medezeggenschap verloopt en gefaciliteerd wordt. In de code zou toegevoegd dienen te worden dat dit jaarlijks wordt geverifieerd. Tevens dient in de code te worden aangegeven hoe dit wordt geverifieerd. Het LSR acht het van belang dat dit face-to-face gebeurt in een gesprek. 4.5 Belangenverstrengeling Indien de RvB om een of andere reden per direct niet meer in staat is om de organisatie te besturen dan dient de RvT haar rol te pakken. In de fase waarin er nog geen interim of vervangende bestuurder is aangesteld dienen besluiten te worden genomen. In de governance code dient te worden opgenomen welke rol de RvT dan speelt en hoe zij voorkomt dat er belangenverstrengeling ontstaat.

5 5.1 Keuze rechtspersoon De governance code zou breed in de zorg moeten kunnen worden toegepast. De 1,5 e lijnzorg alsmede private klinieken zijn in opkomst, met daarbij andere vormen van rechtspersonen. Artikel 5.1 speelt hier nog niet op in en Benoeming en samenstelling RvT Het bindende voordrachtsrecht van de cliëntenraad voor een lid van de RvT is opgenomen in In artikel wordt vervolgens de optie geformuleerd dat cliëntenraden ook kunnen adviseren over de profielen en benoeming van alle leden van de RvT. Het LSR vindt dat het bindende voordrachtsrecht van één lid RvT niet mag worden vervangen door advisering over alle profielen. In artikel zou wel kunnen worden opgenomen dat naast de benoeming van één RvT-lid, de cliëntenraad ook om advies kan worden gevraagd omtrent de profielen van RvT-leden. Het bindende voordrachstrecht vanuit de cliëntenraad draagt er ons inziens aan bij dat één lid van de RvT zitting neemt vanuit zijn expertise van het cliëntenperspectief, dat is van grote meerwaarde binnen een RvT en dient daarom niet vervangen te kunnen worden door advisering over alle profielen.