Studentenhuisvesting. Leiden

Transcriptie

1 Studentenhuisvesting Leiden De stand van zaken anno 2013

2

3 Studentenhuisvesting Leiden De stand van zaken anno 2013 Uitgevoerd in opdracht van ABF Research M. Vijncke, C. Poulus 2013 r cp WON ABF Research Verwersdijk NH Delft

4 Copyright ABF Research 2012 ABF Research heeft dit rapport met zorg samengesteld. ABF Research aanvaardt geen aansprakelijkheid voor type- of drukfouten of andere onvolkomenheden. Het gebruik van onderdelen van dit rapport door een andere partij dan ABF Research blijft de verantwoordelijkheid van deze andere partij en dient voorzien te zijn van duidelijke bronvermelding. In een aantal gevallen is voor gebruik van (onderdelen van) dit rapport goedkeuring door ABF Research vereist. In geval van enige twijfel dient met ABF Research hierover contact te worden opgenomen.

5 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Onderzoek naar studentenhuisvesting in Leiden Populatie en respons Leeswijzer Huidige situatie Kenmerken studenten: leeftijd en woonsituatie Huidige woongemeente Huidige woonsituatie Kenmerken van de huisvesting Huurlasten Woonoppervlak Delen van Overzichtstabel Verhuisgeneigdheid en woonwensen Verhuistermijn Verhuistermijn naar huidige woonsituatie Verhuisredenen Kenmerken van de gewenste woonruimte Wensen inzake zelfstandigheid Wensen inzake locatie Wensen inzake de huurprijs Woonoppervlak kamers Delen van toilet, douche en keuken Vraag en aanbod: spanning op de markt voor studentenhuisvesting Vraag en aanbod Kwantitatief en kwalitatief...24 Bijlage A: Apollo enquêtes en respons, r cp Studentenhuisvesting

6

7 Samenvatting Onderzoek naar studentenhuisvesting in Leiden ABF Research heeft medio 2012 in opdracht van Kences het Apollo model ontwikkeld, waarmee voor de grootste studentensteden de kwantitatieve en kwalitatieve ontwikkelingen in de studentenhuisvesting in kaart worden gebracht. De kwantitatieve ontwikkelingen worden voorspeld op basis van een analyse van de studentenaantallen zoals geregistreerd door DUO. De kwalitatieve ontwikkelingen worden geschetst op basis van lokaal uitgezette enquêtes. Jaarlijks worden hiervoor in de diverse studentensteden, met medewerking van de instellingen voor hoger onderwijs en de diverse Kences leden, studenten benaderd met het verzoek een enquête in te vullen. In 2012 en 2013 hebben circa studenten hieraan meegedaan. Op basis van deze enquêtes kan een beeld geschetst worden van de stand van zaken in studentenhuisvesting op dit moment. Het voorliggend rapport doet daar verslag van, voor de stad Leiden. Daarnaast worden de enquêtes gebruikt voor het Apollo model zodat ook een beeld geschetst kan worden van toekomstige ontwikkelingen. Daarover wordt later gerapporteerd. Kenmerken van de studenten en hun woonsituatie In Leiden studeren ongeveer studenten: mannen en vrouwen. De gemiddelde leeftijd is ongeveer 21 jaar. Er wonen ruim studenten in de stad Leiden zelf. Kamerstudenten die delen (de meesten) hebben gemiddeld een kamer van 17m2 en zij delen douche, toilet en keuken met 5 a 6 personen. Voor een kamer met gedeelde betalen studenten gemiddeld 326 euro. Voor een kamer met eigen wordt 475 euro betaald: 150 euro meer. Voor een zelfstandige woning wordt gemiddeld 619 euro per maand betaald: nog eens 140 euro meer. Verhuis- en woonwensen Bijna de helft van de studenten heeft geen concrete verhuisplannen; ongeveer 30% wil binnen een jaar verhuizen en 20% op een termijn van een jaar of langer. De groep die binnen een jaar wil verhuizen (plus degenen die al woonruimte gevonden hebben), vormt de groep verhuisgeneigden die hier nader onder de loep genomen wordt. Deze groep bestaat uit circa 8000 studenten. Met name thuiswonende studenten en studenten die op kamers zitten willen op korte termijn verhuizen. Zelfstandig wonenden hebben de laagste verhuiswens. De verhuisredenen hangen samen met de wens naar meer zelfstandigheid. Thuiswonenden geven als voornaamste verhuisreden op dat ze het ouderlijk huis willen verlaten, kamerstudenten willen vooral groter wonen en minder delen. Er zijn zoals gezegd 8000 verhuisgeneigde studenten, waarvan er 2300 een kamer met gedeelde zoeken, 1900 een kamer met eigen en 3700 een eigen woning. Ook hierbij is leeftijd van belang: jonge studenten zoeken een kamer met gedeelde ; vanaf 22jaar komt de r cp Studentenhuisvesting 1

8 nadruk meer en meer te liggen op gewone woningen. Verder zoeken circa 5800 van deze 8000 studenten woonruimte in Leiden en 2200 woonruimte buiten Leiden. De wensen ten aanzien van huurprijs, oppervlak en het delen van zijn over het algemeen (met een enkele uitzondering) realistisch in vergelijking met de bestaande situatie. Zo wil men voor een kamer met gedeelde gemiddeld 344 euro betalen; voor een kamer met eigen 411 euro en voor een eigen woning 515 euro per maand. In vergelijking met de prijzen die nu betaald worden (326, 475 en 619 euro) is dat voor de kamers met gedeelde alleszins realistisch. Voor eigen en een eigen woning worden wat lage bedragen genoemd. Vraag en aanbod In Leiden zouden 1550 woonruimten voor studenten toegevoegd kunnen worden aan de bestaande voorraad: 350 kamers met gedeelde, 500 kamers met eigen en 700 gewone woningen. Dit aantal is bepaald op basis van de verhuiswensen van diegenen die binnen een half jaar willen verhuizen en dat ook nog willen doen als student. Door deze extra restricties het verhuizen binnen een half jaar EN als student is de groep van verhuisgeneigden kleiner dan eerder beschreven. Werd eerder een aantal van 8000 verhuisgeneigden genoemd, door deze restricties resteren 3500 op korte termijn verhuisgeneigden. Op basis hiervan is een gewenste instroom van starters en vestigers bepaald. Bovendien is rekening gehouden met potentiële vertrekkers en de wensen van doorstromers. Dat leidt uiteindelijk tot het genoemde aantal van 1550 woonruimten. Bij het onderzoek in 2012 resulteerde een vergelijkbaar aantal van circa 2000 toe te voegen woonruimten. 2 r cp

9 1 Inleiding 1.1 Onderzoek naar studentenhuisvesting in Leiden ABF Research heeft medio 2012 in opdracht van Kences het Apollo model ontwikkeld, waarmee voor de grootste studentensteden de kwantitatieve en kwalitatieve ontwikkelingen in de studentenhuisvesting in kaart worden gebracht. De kwantitatieve ontwikkelingen worden voorspeld op basis van een analyse van de studentenaantallen zoals geregistreerd door DUO. 1 De kwalitatieve ontwikkelingen worden geschetst op basis van lokaal uitgezette enquêtes. Jaarlijks worden hiervoor in de diverse studentensteden, met medewerking van de instellingen voor hoger onderwijs en de diverse Kences leden, studenten benaderd met het verzoek een enquête in te vullen. In 2012 en 2013 hebben circa studenten hieraan meegedaan. Op basis van deze enquêtes kan een beeld geschetst worden van de stand van zaken in studentenhuisvesting op dit moment. Het voorliggend rapport doet daar verslag van, voor de stad Leiden. Daarnaast worden de enquêtes gebruikt voor het Apollo model zodat ook een beeld geschetst kan worden van toekomstige ontwikkelingen. Daarover wordt later gerapporteerd. 1.2 Populatie en respons In het kader van het Apollo onderzoek zijn studenten benaderd met het verzoek een vragenlijst in te vullen. Door een flink aantal instellingen zijn daarvoor s verstuurd aan de studenten. Deze aanpak werkt over het algemeen goed in die zin dat een relatief groot aantal studenten reageert op een verzoek per . In andere gevallen is wel ruchtbaarheid gegeven aan de enquête maar meer passief bijvoorbeeld via een mededeling op een website of in een nieuwsbrief. Over het algemeen leidt die benadering tot een veel beperkter respons. In bijlage A is aangegeven hoeveel studenten er per stad zijn (op basis van de DUO gegevens) en hoeveel bruikbare vragenlijst ingevuld zijn. Bij steekproefonderzoeken dient rekening gehouden te worden met betrouwbaarheidsmarges en de kans dat de antwoorden representatief zijn voor de gehele populatie. Hoe hoger de respons, hoe groter de betrouwbaarheid en hoe kleiner de marge. De respons in Leiden is ruim voldoende om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. 1 Hierbij worden alle studenten geteld die een volledig regulier programma volgen, ook eventuele buitenlandse studenten die een volledig programma volggen. Maar short-stay studenten, PhD studenten en anderen die een verkort programma volgen, worden hierbij niet meegeteld. Buitenlandse studenten die een volledig regulier programma volgen, worden WEL meegeteld. r cp Studentenhuisvesting 3

10 Om de aantallen respondenten te vertalen naar het totaal aantal studenten wordt in dit soort steekproefonderzoek gewerkt met weegfactoren. Bij deze weging is rekening gehouden met leeftijd, geslacht, HBO versus WO studenten en woonsituatie van de student. Wat betreft de woonsituatie wordt onderscheid gemaakt tussen thuiswonende studenten, uitwonende studenten en buitenlandse studenten. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt een beeld geschetst van de studenten en hun huidige woonsituatie. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op verhuiswensen en gewenste woonsituatie. In hoofdstuk 4 wordt becijferd welke spanning er is tussen vraag en aanbod bij studentenhuisvesting. 4 r cp

11 2 Huidige situatie In Leiden studeren studenten: mannen en vrouwen. De meesten zijn 19 tot 22 jaar oud. Er wonen studenten in Leiden zelf. Van de studenten die in Leiden wonen maar niet thuis bij de ouders (1250 studenten), wonen de meesten op kamers met gedeelde. Voor een kamer met gedeelde betalen studenten gemiddeld 326 euro. Voor een kamer met eigen wordt 475 euro betaald: 150 euro meer. Voor een zelfstandige woning wordt gemiddeld 619 euro per maand betaald: nog eens 140 euro meer. Kamerstudenten met gedeelde hebben gemiddeld een kamer van 17m2. Daarbij delen zij douche, toilet en keuken met gemiddeld 5 a 6 personen. 2.1 Kenmerken studenten: leeftijd en woonsituatie In Leiden studeren studenten (voltijd dan wel duaal; deeltijd studenten worden buiten beschouwing gelaten). Daarbij gaat het om mannen en vrouwen. In bijgaande figuur is het aantal studenten zowel naar leeftijd weergegeven als naar woonsituatie. De meest studenten zijn 19 tot 22 jaar oud. Verder blijkt een flink aantal in Leiden te wonen en een flink aantal thuis bij ouders buiten Leiden. Figuur 2.1: Populatie naar leeftijd en woonsituatie jaar jaar eo Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden r cp Studentenhuisvesting 5

12 2.2 Huidige woongemeente Totaal zijn 20 gemeenten te onderscheiden waar meer dan 200 studenten wonen, die in Leiden onderwijs volgen. In onderstaande figuur is het aantal per gemeente weergegeven, opnieuw met een uitsplitsing naar woonsituatie. In deze gemeenten wonen studenten (van de totaal ). In Leiden zelf wonen ruim studenten: 1250 studenten die nog thuis wonen, 8400 studenten die hier zelfstandig wonen en 650 buitenlandse studenten. Vervolgens wonen er 1800 studenten in Den Haag, 800 in Oegstgeest en zo verder. Figuur 2.2: Studenten studerend in Leiden, naar woongemeente Leiden s-gravenhage Oegstgeest Zoetermeer Rotterdam Amsterdam Haarlemmerme Haarlem Leiderdorp Katwijk Delft Alphen aan d Noordwijk Teylingen Leidschenda Voorschoten Pijnacker-N Velsen Lisse Utrecht Inwonend Uitwonend Buitenlandse student Bij deze cijfers dient de kanttekening gemaakt te worden dat de woonplaats en de woonsituatie gebaseerd is op een opgave van de studenten zelf. Weliswaar is gewogen naar het totaal aantal studenten in Leiden zoals bekend in de DUO registratie, maar de verdeling naar andere woongemeente (buiten Leiden) en woonsituatie vormt een afgeleide van de opgave van de studenten. 6 r cp

13 2.3 Huidige woonsituatie In onderstaande figuur en tabel is een nadere uitsplitsing gemaakt van de woonsituatie. Daaruit blijkt dat van de studenten thuis wonen bij de ouders. De studenten die zelfstandig in Leiden wonen, wonen veelal op kamers met gedeelde. Kamers met eigen (ook wel aangeduid als éénkamer woning met eigen ), komen minder voor. Onder de studenten die buiten Leiden zelfstandig wonen, zijn nogal wat studenten die in een gewone huurwoning gehuisvest zijn. Een wat bijzondere groep tenslotte vormen de buitenlandse studenten. Volgens de informatie van DUO studeren in Leiden 650 buitenlandse studenten die ook in Leiden wonen en 500 buitenlandse studenten die buiten Leiden wonen. Figuur 2.3: Studenten studerend in Leiden, naar huidige woonsituatie Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Thuis bij ouders Op kamers eigen Zelfstandig koop Op kamers gedeelde Zelfstandig huur Anders Tabel 2.1: Studenten studerend in Leiden, naar huidige woonsituatie Op kamers gedeelde Op kamers eigen Thuis bij ouders Zelfstandig huur Zelfstandig koop Anders Totaal Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Totaal Waarvan in Leiden Waarvan buiten Studentenhuisvesting 7

14 Naarmate studenten ouder worden en langer studeren, groeit het aantal dat het ouderlijk huis verlaat. Van de 17 jarigen woont bijna 100% nog thuis. Bij de 25 jarigen is dat minder dan 20%. Figuur 2.4: Studenten studerend in Leiden, naar leeftijd en woonsituatie 100% 80% 60% 40% 20% 0% Thuis bij ouders Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandig huur Zelfstandig koop Anders 8 r cp

15 2.4 Kenmerken van de huisvesting Huurlasten In onderstaande figuur is zichtbaar gemaakt dat de kale huur (of hypotheek in geval van een koopwoning) hoger wordt naarmate de zelfstandigheid toeneemt. Hierbij is een eventuele bijdrage via de huurtoeslag overigens niet meegenomen. Er is gevraagd naar wat de student zelf uitgeeft. Van de studenten die moeten delen heeft 60% een huurprijs die hoger is dan 300 euro. Heeft men eigen dan betaalt 90% meer dan 350 euro. Van degenen die in een zelfstandige woning wonen betaalt 80% meer dan 450 euro per maand aan woonlasten. Figuur 2.5: Maandelijkse huur naar soort woonruimte, van studenten studerend in Leiden 0% 20% 40% 60% 80% 100% Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandig woonruimte < EM WEET NIET De studenten die in Leiden op kamers wonen met gedeelde, betalen daar minder dan degenen die vergelijkbaar wonen buiten Leiden. 1 Tabel 2.2: Gemiddelde maandelijkse huur naar soort woonruimte en woonplaats, van studenten studerend in Leiden Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandig woonruimte Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Totaal In deze en navolgende tabellen zijn alleen cijfers vermeld voor groepen studenten met meer dan 5 respondenten. Studentenhuisvesting 9

16 2.4.2 Woonoppervlak Studenten die op kamers wonen met gedeelde (de meerderheid), hebben over het algemeen een kamer van zo n 15 m2 (dat is de mediaan). Degenen die over eigen beschikken (de minderheid), hebben doorgaans een wat grotere kamer. Figuur 2.6: Oppervlakte van de kamer, van studenten studerend in Leiden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Op kamers gedeelde Op kamers eigen < 10 m m m m m m m m2 > 30 m2 Degenen die buiten Leiden op kamers wonen met gedeelde, hebben doorgaans iets meer vierkante meters woonruimte dan degenen die in Leiden op kamers wonen. Tabel 2.3: Gemiddelde oppervlakte van de kamer, van studenten studerend in Leiden Op kamers gedeelde Op kamers eigen Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden 15 Totaal r cp

17 2.4.3 Delen van 2 Bewoners van kamers met gedeelde, delen douche, toilet en/of keuken met medebewoners. De keuken wordt met de meeste personen gedeeld. Figuur 2.7: Aantal personen waarmee gedeeld worden, door studenten studerend in Leiden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Douche Toilet Keuken <= >=10 Geen antwoord Studenten die in Leiden op kamers wonen met gedeelde, delen douche, toilet en keuken met gemiddeld iets meer personen, dan degenen die buiten Leiden wonen. Tabel 2.4: Gemiddeld aantal personen waarmee gedeeld worden, door studenten studerend in Leiden Douche Toilet Keuken Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Totaal Het genoemde aantal personen waarmee men de voorziening wil delen, is inclusief de geënquêteerde zelf. Studentenhuisvesting 11

18 2.5 Overzichtstabel In onderstaande tabel zijn enkele kerncijfers weergegeven voor de te onderscheiden (sub)groepen onder de studenten in Leiden. De grootste groep vormen de studenten die buiten Leiden thuis bij de ouders wonen. Dit zijn vaak nog vrij jonge studenten. De studenten die het ouderlijk huis verlaten hebben, zijn over het algemeen wat ouder; vooral degenen die over zelfstandige woonruimte beschikken. Tabel 2.5: Enkele kerncijfers voor verschillende groepen studenten studerend in Leiden Aantal Gem Leeftijd % Man Huur M2 Kamer Aantal respondenten Inwonend Binnen Leiden Thuiswonend % 47 Inwonend Buiten Leiden Thuiswonend % 957 Uitwonend Binnen Leiden Op kamers gedeelde % Op kamers eigen % Zelfstandig woonruimte % Uitwonend Buiten Leiden Op kamers gedeelde % Op kamers eigen % Zelfstandig woonruimte % Buitenlands Binnen Leiden Thuiswonend 0 0 0% 0 Op kamers gedeelde % Op kamers eigen % Zelfstandig woonruimte % Buitenlands Buiten Leiden Thuiswonend % 4 Op kamers gedeelde % Op kamers eigen % Zelfstandig woonruimte % Totaal % r cp

19 3 Verhuisgeneigdheid en woonwensen Bijna de helft van de studenten heeft geen verhuisplannen; 30% wil binnen een jaar verhuizen en 20% pas na een jaar. De groep die binnen een jaar wil verhuizen (plus degenen die al woonruimte gevonden hebben), vormt de groep verhuisgeneigden die hier nader onder de loep genomen wordt. Er zijn bijna 8000 verhuisgeneigde studenten, waarvan er 2300 een kamer met gedeelde zoeken, 1900 een kamer met eigen en 3700 een eigen woning. Verder zoeken 2200 van deze 8000 studenten woonruimte buiten Leiden. De wensen ten aanzien van huurprijs, oppervlak en het delen van zijn op een enkele uitzondering na realistisch in vergelijking met de bestaande situatie. In dit hoofdstuk wordt Eerst ingegaan op de mate waarin studenten verhuisgeneigd zijn: welk percentage van de verschillende groepen zou op wat voor termijn willen verhuizen. Vervolgens wordt gekeken naar de verhuisredenen die worden opgegeven. Daarna komen de woonwensen in beeld. 3.1 Verhuistermijn Bijna de helft van de studenten heeft geen concrete verhuisplannen. De andere helft wel. Circa 30% wil binnen een jaar verhuizen en 20% op een termijn van meer dan een jaar. Dit betekent dat bijna 8000 studenten binnen een jaar willen verhuizen en nog eens 5650 op een termijn van meer dan een jaar. Figuur 3.1: Verhuisplannen naar verhuistermijn van studenten studerend in Leiden 11% 3% 12% 37% 15% Reeds gevonden Binnen een half jaar Binnen een jaar Meer dan een jaar Nog geen plannen Weet niet 22% r cp Studentenhuisvesting 13

20 De verhuisgeneigdheid neemt licht toe naarmate men ouder wordt. Bij de jongste studenten heeft 50% geen concrete plannen en 50% wel. Bij de 25 jarigen wil 55 tot 60% verhuizen. Figuur 3.2: Verhuisplannen naar leeftijd (18 25 jaar) en verhuistermijn van studenten studerend in Leiden 100% 80% 60% 40% 20% 0% Reeds gevonden Binnen een half jaar Binnen een jaar Meer dan een jaar Nog geen plannen Weet niet Verhuistermijn naar huidige woonsituatie Van de circa studenten willen er zoals gemeld bijna 8000 op korte termijn verhuizen. Hierbij gaat het om een kleine groep die al woonruimte gevonden heeft (700 studenten) en een groep (van 7300 studenten) die binnen een jaar wil verhuizen. Figuur 3.3: Verhuisplannen naar huidige woonsituatie en verhuistermijn van studenten studerend in Leiden Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Reeds gevonden Binnen een half jaar Binnen een jaar Meer dan een jaar Nog geen plannen Weet niet Tabel 3.1: Verhuisplannen naar huidige woonsituatie en verhuistermijn van studenten studerend in Leiden Reeds Binnen een Binnen een Meer dan een Nog geen Totaal binnen gevonden half jaar jaar jaar plannen Weet niet Totaal een jaar Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Totaal Waarvan in Leiden Waarvan buiten Leiden r cp

21 Verhoudingsgewijs zijn de studenten die nog thuis wonend zijn, het meest verhuisgeneigd. De studenten die een zelfstandige woning bewonen, hebben de minste plannen om te verhuizen. Figuur 3.4: Verhuisplannen naar huidige woonsituatie en verhuistermijn van studenten studerend in Leiden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Inwonend Op kamers Zelfstandig Reeds gevonden Binnen een half jaar Binnen een jaar Meer dan een jaar Nog geen plannen Weet niet Studentenhuisvesting 15

22 3.2 Verhuisredenen Bij de studenten is gevraagd naar verhuismotieven. Daarbij konden meerdere redenen worden aangekruist als motief om te willen verhuizen. De thuiswonende studenten die het ouderlijk huis willen verlaten binnen een jaar tijd, kruisen als een van hun verhuismotieven bijna allemaal deze reden aan ik wil het huis uit. Degenen die uitwonend zijn en in Leiden wonen, noemen vooral motieven in de sfeer van privacy, meer eigen en groter wonen. Degenen die uitwonend zijn maar buiten Leiden, willen ook vooral groter gaan wonen. Voor de buitenlandse studenten in Leiden speelt een financieel argument: zij willen minder gaan betalen en soms ook loopt het campuscontract af. De buitenlandse studenten buiten Leiden willen vooral naar een andere locatie verhuizen. Tabel 3.2: Verhuisredenen 1 naar huidige woonsituatie, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen Inwonend Inwonend Uitwonend Uitwonend Buitenlands Buitenlands Binnen Leiden Buiten Leiden Binnen Leiden Buiten Leiden Binnen Leiden Buiten Leiden Ouderlijk huis verlaten 96% 78% 2% 5% 0% 8% Meer privacy 42% 35% 35% 21% 14% 35% Eigen douche/toilet 27% 10% 34% 15% 12% 24% Eigen keuken 27% 10% 34% 14% 10% 21% Groter wonen 0% 3% 42% 32% 21% 23% Minder betalen 0% 2% 21% 18% 39% 26% Andere plek in de stad 25% 14% 13% 17% 11% 42% Campus contract loopt af 0% 1% 14% 12% 39% 24% Bekend met mensen/huisgenote 16% 13% 14% 6% 5% 3% Studeren in andere stad 0% 8% 6% 5% 2% 4% 1 Er konden meerdere verhuisredenen worden opgegeven. In deze tabel is aangegeven hoeveel procent van de respondenten dit motief heeft aangekruist. 16 r cp

23 3.3 Kenmerken van de gewenste woonruimte Wensen inzake zelfstandigheid Van de circa 8000 studenten die verhuisgeneigd zijn, zoeken er circa 2300 een kamer met gedeelde, 1900 een kamer met eigen zoeken en 3700 een eigen woning. Potentiële kamerbewoners zijn vooral te vinden in de groep die nu nog thuis woont, buiten Leiden. Figuur 3.5: Gewenste woonsituatie naar huidige woonsituatie, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Bij ouders Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandige woning De jongste groep studenten zoekt een kamer met gedeelde. Vanaf 22 jaar begint de wens meer en meer te verschuiven naar een gewone zelfstandige woning. Figuur 3.6: Gewenste woonsituatie naar leeftijd, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bij ouders Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandige woning Studentenhuisvesting 17

24 3.3.2 Wensen inzake locatie Niet alle studenten die in Leiden studeren (en die willen verhuizen), willen ook naar Leiden verhuizen. Van de circa 8000 studenten die op korte termijn willen verhuizen, zoeken er 5800 woonruimte in Leiden en 2200 in een andere gemeente. Opmerkelijk is dat van de studenten die buiten Leiden wonen en die willen verhuizen, een groot deel kiest voor een andere gemeente dan Leiden. Degenen die al wel in Leiden woonachtig zijn, blijven in het algemeen binnen de stad. Figuur 3.7: Gewenste woonlocatie naar huidige woonsituatie, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Uitwonend Binnen Leiden Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Binnen Leiden Buitenlands Buiten Leiden Buiten Leiden Centrum Rand Centrum Overige wijken Op bijgaand kaartje is overigens weergegeven welk deel van Leiden in de enquête omschreven is als centrum (1), rand centrum (2) en overige wijken (3). Figuur 3.8: Locaties in Leiden (t.b.v. enquête) 18 r cp

25 3.3.3 Wensen inzake de huurprijs Naar gelang het soort woonruimte dat men zoekt, loopt de prijs die studenten bereid zijn te betalen, uiteen. Voor kamers met gedeelde wil de helft maximaal 350 euro betalen. Voor kamers met eigen wil 80% juist meer 350 euro betalen. En voor een zelfstandige woning is de helft bereid meer dan 500 euro te betalen. Figuur 3.9: Gewenste prijs naar gewenste woonsituatie, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandige woning < EM Gemiddeld komt dit neer op 344 euro per maand voor een kamer met gedeelde ; 411 euro voor een kamer met eigen en 515 euro voor een eigen woning. Met deze bedragen worden realistische prijzen genoemd voor kamers met gedeelde. Maar voor kamers met eigen resp. een eigen woning worden relatief lage bedragen genoemd. Dit in vergelijking met de prijzen die op dit moment betaald wordt (resp. 326, 475 en 619 euro per maand). Hierbij zijn er wel verschillen tussen verschillende groepen. Degenen die de stad willen verlaten, lijken bereid meer te betalen dan gemiddeld. 2 3 Tabel 3.3: Gewenste gemiddelde woonlasten en gewenst type woonruimte, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen Op kamers gedeelde Op kamers eigen Zelfstandige woning Verhuist buiten Leiden Starter (uit ouderlijk huis) Vestiger (van buiten stad) Doorstromer (binnen stad) Verlater (uit de stad weg) Totaal In deze en navolgende tabellen zijn alleen cijfers vermeld voor groepen studenten met meer dan 5 respondenten. 3 In hoofdstuk 4 worden de hier onderscheiden groepen nader toegelicht. Studentenhuisvesting 19

26 3.3.4 Woonoppervlak kamers Van de 8000 studenten die willen verhuizen zijn er circa 4200 studenten geïnteresseerd in een studentenkamer. Circa 2300 studenten vragen een kamer met gedeelde, 1900 een kamer met eigen. De helft van de studenten die een kamer met gedeelde vraagt, zoekt een kamer tot zo n 16 m2. De andere helft kijkt naar een ruimere kamer. Degenen die een kamer met eigen vragen, zijn op zoek naar wat royalere kamers: 70% zoekt een kamer van meer dan 18m2. Figuur 3.10: Gewenste aantal m2 van de kamer naar gewenste woonsituatie, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Op kamers gedeelde Op kamers eigen < 10 m m m m m m m m2 > 30 m2 Hierbij zijn er wederom verschillen tussen verschillende groepen. Degenen die van buiten de stad komen, nemen genoegen met de kleinste kamers. Tabel 3.4: Gewenste gemiddeld aantal m2 van de kamer en gewenst type woonruimte, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen Op kamers gedeelde Op kamers eigen Verhuist buiten Leiden Starter (uit ouderlijk huis) Vestiger (van buiten stad) Doorstromer (binnen stad) Verlater (uit de stad weg) Totaal r cp

27 3.3.5 Delen van toilet, douche en keuken 4 De studenten die aangeven een kamer met gedeelde te zoeken (ca.2300 in totaal) zijn ook gevraagd met hoeveel huisgenoten zij deze willen delen. Zo n 10 tot 20% wil deze met maximaal 2 mensen delen. De meerderheid is bereid met 3 tot 5 mensen de te delen. Figuur 3.11: Gewenste aantal personen om te delen, van studenten studerend in Leiden die op korte termijn (binnen een 1 jaar) willen verhuizen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Douche Toilet Keuken <= >=10 Geen antwoord Op dit punt zijn er minder verschillen tussen de verschillende groepen studenten. Tabel 3.5: Gemiddeld gewenst aantal personen om mee te delen naar huidige woonsituatie en gewenste verhuistermijn Douche Toilet Keuken Verhuist buiten Leiden Starter (uit ouderlijk huis) Vestiger (van buiten stad) Doorstromer (binnen stad) Verlater (uit de stad weg) Totaal Het genoemde aantal personen waarmee men de voorziening wil delen, is inclusief de geënquêteerde zelf. Studentenhuisvesting 21

28

29 4 Vraag en aanbod: spanning op de markt voor studentenhuisvesting De verhouding tussen vraag en aanbod is bepaald op basis van de verhuiswensen van diegenen die binnen een half jaar zouden willen verhuizen en dat willen doen tijdens de studie tijd. Op basis daarvan is de gewenste instroom van starters en vestigers bepaald. Bovendien is rekening gehouden met potentiële vertrekkers en de wensen van doorstromers. Dat leidt tot de conclusie dat er 1550 woonruimten voor studenten toegevoegd zouden mogen worden aan de bestaande voorraad. Daarbij gaat het om 350 kamers met gedeelde ; 500 kamers met eigen en 700 gewone woningen. 4.1 Vraag en aanbod Op de studentenwoningmarkt worden vraag en aanbod bepaald door instroom, uitstroom en doorstroom van studenten die willen verhuizen. Deze stromen zijn gebaseerd op de verhuiswensen van de studenten. Daarbij geldt als uitgangspunt dat een student woonruimte gevonden moet hebben of binnen een half jaar wil verhuizen ALSMEDE dat de student nog tijdens zijn studietijd wil verhuizen. Dit laatste betekent dat wensen van studenten voor zover ze betrekking hebben op de periode na het afstuderen, NIET meegenomen worden. Dit met als argument dat dit onderzoek primair vraag en aanbod van studentenhuisvesting in beeld brengt. Door deze beide restricties het verhuizen binnen een half jaar EN als student is de groep van verhuisgeneigden kleiner dan in hoofdstuk 3 beschreven. Werd in hoofdstuk 3 een aantal van 8000 verhuisgeneigden genoemd, in dit hoofdstuk gaat het om 3500 verhuisgeneigden. Verder richt het onderzoek zich op Leiden. Vandaar dat instroom, uitstroom en doorstroom gerelateerd zijn aan de eventuele wens om in Leiden te wonen. Er wordt onderscheid gemaakt in 4 groepen: Starters: dit zijn studenten die nog thuis wonen (in Leiden of daarbuiten) en die naar Leiden willen verhuizen. Dat zijn er ruim Vestigers: dat zijn studenten die niet meer thuis wonen (maar buiten Leiden) en die naar Leiden willen verhuizen. Ten dele zijn dit gewone studenten, ten dele buitenlandse studenten. Totaal zijn er ruim 450 vestigers. Doorstromers: dat zijn studenten die niet meer thuis wonen (wel in Leiden) en die binnen Leiden willen verhuizen. Ook in deze groep zitten zowel gewone studenten als buitenlandse studenten. Totaal zijn er bijna 900 doorstromers. Verlaters: dat zijn eveneens studenten die zelfstandig wonen (in Leiden) maar die uit Leiden weg willen verhuizen. Totaal zijn er 200 verlaters. r cp Studentenhuisvesting 23

30 4.2 Kwantitatief en kwalitatief De genoemde aantallen zijn in bijgaande tabel opgenomen. Daarbij is van de vragers tevens aangegeven wat voor soort woonruimte ze zoeken. Van de aanbieders is aangegeven wat voor soort woonruimte zij in potentie vrij zouden kunnen maken. Door de cijfers van vraag en aanbod van elkaar af te trekken wordt duidelijk of er woonruimte toegevoegd zou kunnen worden aan de bestaande voorraad. Tabel 4.1: Vraag en aanbod door studenten studerend in Leiden naar soort woonruimte in Leiden Vraag Aanbod Kamers gedeelde Kamers eigen Kamers gedeelde Kamers eigen voorziening voorziening voorziening voorziening Totaal en en Zelfstandig Totaal en en Zelfstandig Starters Inwonend Binnen Leiden Inwonend Buiten Leiden Vestigers Uitwonend Buiten Leiden Buitenlands Buiten Leiden Doorstromers Uitwonend Binnen Leiden Buitenlands Binnen Leiden Verlaters Uitwonend Binnen Leiden Buitenlands Binnen Leiden Totaal Totaal vraag -/- aanbod Op basis van deze cijfers (uitgaande van de woonwensen van studenten die binnen een half jaar en als student willen verhuizen), resteert de conclusie dat er in Leiden 1550 woonruimten voor studenten aan de voorraad toegevoegd zouden kunnen worden: 350 kamers met gedeelde, 500 kamers met eigen en 700 gewone woningen. In de landelijke Apollo rapportage van 2012 is van dezelfde uitgangspunten uitgegaan. De becijferingen resulteerden destijds in een aantal van 2000 toe te voegen woonruimten. Globaal is daar dus niet veel in veranderd. 1 1 In 2012 is voor Leiden een lokale onderzoeksrapportage opgesteld. Daaruit kwam naar voren dat er 3650 woonruimten bij zouden kunnen komen. Maar bij dat aantal is uitgegaan van een zoektermijn van 12 maanden (hier van 6 maanden EN verhuizen als student). Zou op basis van de destijds gehanteerde uitgangspunten ook nu gerekend zijn, dan had dit onderzoek van 2013 geconcludeerd dat er 3300 woonruimten bij zouden kunnen komen. 24 r cp

31 Bijlage A: Apollo enquêtes en respons, 2013 In tabel A.1 staat het aantal studenten per stad en het aantal bruikbare vragenlijsten. Deze variabele (het aantal bruikbare vragenlijsten) vormt de steekproefomvang die bepalend is voor de betrouwbaarheid van de uitkomsten. Globaal geldt dat een aantal van 380 ingevulde enquêtes noodzakelijk is om met 5% marge uitspraken te kunnen doen (bij een gemeten aandeel van 50%, ligt het werkelijke aandeel dan tussen 45 en 55%). Tabel A.1: Aantal studenten en bruikbare respons, 2013 Aantal studenten (DUO) Waarvan HBO studenten Waarvan WO Studenten Waarvan HBO studenten Waarvan WO Studenten Bruikbare respons HBO (% respons) Groningen % 9% Almere % 0% Leeuwarden % 2% Emmen % Deventer % Enschede % 2% Hengelo % Zwolle % Apeldoorn % Arnhem % Doetinchem % Ede % Nijmegen % 5% Rheden % Wageningen % 26% Dronten % Amersfoort % Utrecht % 2% Alkmaar % Amsterdam % 1% Haarlem % Hilversum % Delft % 3% Gouda % s-gravenhage % 15% Leiden % 16% Rotterdam % 6% Vlissingen % Breda % 25% Eindhoven % 15% Helmond % s-hertogenbo % Tilburg % 1% Heerlen % Maastricht % 1% Venlo % 4% Sittard-Gel % Overig % 2% Totaal % 6% WO (% respons) r cp Studentenhuisvesting 25