patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie

Transcriptie

1 patiënteninformatie borstkliniek Antihormoontherapie ALGEMEEN ZIEKENHUIS SINT-JOZEF Oude Liersebaan Malle tel fax azsintjozef@emmaus.be - Dit ziekenhuis maakt deel uit van de groep Emmaüs

2 1. Inleiding Hormonen zijn natuurlijke stoffen die door het lichaam worden aangemaakt. De twee belangrijkste vrouwelijke geslachtshormonen zijn oestrogeen en progesteron. De meeste soorten borstkanker hebben deze hormonen nodig om te groeien. De cellen bevatten ontvangers of receptoren, waarop de hormonen zich kunnen binden om zo de groei van de kankercellen te stimuleren. Ze voeden als het ware de tumor. De antihormoontherapie zorgt ervoor dat de receptoren worden geblokkeerd, de energievoorziening wordt dus met andere woorden stopgezet, waardoor de cel stuk zal gaan. Op deze manier verkleint dus een nog aanwezige tumor en/of wordt de groei van eventuele aanwezige kankercellen belemmerd. Deze therapie heeft enkel zin bij patiënten bij wie een hormoongevoelige tumor werd gevonden (bij niet-hormonale tumoren zijn de receptoren afwezig en kunnen ze dus ook niet worden geblokkeerd). De vaststelling of er al dan niet hormoonreceptoren zijn in het weefsel, gebeurt in het laboratorium.

3 2. Verschillende soorten Het blokkeren van deze receptoren kan op verschillende manieren gebeuren, de arts beslist welk middel het meest geschikt is voor welke patiënt. Om deze beslissing te nemen zijn een aantal zaken van belang: aan welk hormoon was de kankercel gevoelig, is de patiënte in de menopauze of niet, ook het al dan niet hebben van osteoporose speelt een rol Hoe kan men de groei van een hormonale tumor voorkomen/ stopzetten? Door de hormoonreceptoren te blokkeren via medicatie. Door de aanmaak van oestrogeen tegen te gaan via medicatie. Door de aanmaak van oestrogeen en progesteron tegen te gaan via operatie (verwijderen van de eierstokken). 1) Blokkeren van de hormoonreceptoren Tamoxifen Tamoxifen wordt verkocht onder de volgende merknamen: Nolvadex Tamizam Tamoplex Beschrijving De chemische stof die bij hormoontherapie het meest wordt gebruikt heet tamoxifen. Tamoxifen blokkeert de receptoren, de ontvangers van oestrogeen in de kankercel. Dit heeft tot gevolg dat de kankercellen in het borstweefsel als het ware niet worden gestimuleerd en dus ook niet kunnen groeien of zich vermeerderen. Het middel wordt al vele jaren gebruikt voor de behandeling van zowel beginnende als gevorderde borstkanker. De behandeling bestaat uit het dagelijks slikken van één pilletje gedurende een bepaalde tijd. Meestal duurt de behandeling vijf jaar.

4 Bijwerkingen De bijwerkingen van Tamoxifen vallen over het algemeen erg mee. Het merendeel van de patiënten heeft er geen last van. Bij sommigen patiënten komen de volgende bijwerkingen echter in meer of mindere mate voor: gebrek aan eetlust, hoofdpijn of duizeligheid, gewichtstoename, overgangsklachten (omdat hormoontherapie de werking van oestrogeen blokkeert). Regelmatig komen volgende klachten voor: opvliegers en wijzigingen in de menstruatiecyclus; vaginale droogte, verminderd libido. Een licht verhoogde kans op een trombose en/of longembolie. Het vasthouden van vocht (vochtretentie). Een licht verhoogde kans op baarmoederkanker. Deze nadelen wegen echter niet op tegen de voordelen: minder kans op uitzaaiingen en minder kans (gehalveerd) op een tweede keer borstkanker. 2) Blokkeren van de aanmaak van oestrogeen via medicatie Aromataseremmers worden verkocht onder de volgende merknamen: Letrozole wordt verkocht onder de merknaam Femara, Anastrozole onder de merknaam Arimidex en Exemestane wordt verkocht onder de merknaam Aromasin. Beschrijving Letrozole, anastrozole en exemestane zijn middelen die behoren tot de groep van aromataseremmers. Aromatase is een enzym dat ervoor

5 zorgt dat er oestrogenen gemaakt worden in het lichaam. Zij remmen dus de aanmaak van oestrogenen door het lichaam. Ook hierbij geldt dat deze behandeling alleen zin heeft bij vrouwen met positieve oestrogeenreceptoren. In sommige gevallen worden aromataseremmers toegediend bij vrouwen die veel klachten hebben van Tamoxifen. Ook indien de groei van een reeds bestaande tumor weinig afneemt onder tamoxifen of indien men hervalt onder het gebruik van tamoxifen. Bijwerkingen Patiënten die aromataseremmers gebruiken, ondervinden meestal nog minder bijwerkingen dan de patiënten die tamoxifen gebruiken. Volgende bijwerkingen komen soms voor: gewrichtlast (bij 20 % van de patiënten), verhoogde kans op osteoporose, opvliegers, skeletpijn en spierpijn. 3) Blokkeren van de aanmaak van hormonen via operatie Hierbij zal de arts operatief de eiertakken verwijderen, zodat de productie van vrouwelijke hormonen wordt stilgelegd. Meestal kan dit gebeuren met een kijkoperatie, waarbij de opname beperkt is tot één overnachting. U dient wel voldoende rust te nemen nadien.

6 Indien u nog vragen hebt over dit onderdeel van uw behandeling, mag u steeds contact opnemen met uw gynaecoloog, de oncoloog of de borstverpleegkundige. Namens het team van de Borstkliniek Voorkempen, campus AZ Sint-Jozef Malle, Oude Liersebaan 4, 2390 Malle, tel of borstvpk.azsintjozef@emmaus.be. Opdrachtgever: Peggy Wynants Verantwoordelijke uitgever: algemeen directeur g/az/patinfofolders/antihormoontherapie.doc