Jos en zijn nieuwe vrienden

Transcriptie

1 Jos en zijn nieuwe vrienden 1

2 Inleiding Dit boek is meer dan alleen verhaal. Het biedt de mogelijkheid om met kinderen in gesprek te gaan over sociale vaardigheden, terwijl zij zelf lekker aan het tekenen zijn. Hierdoor krijgt het gesprek een minder gedwongen karakter, omdat het kind zelf iets te doen heeft. Onder elk hoofdstuk staat aangegeven welke sociale vaardigheid in het verhaal aan de orde komt. Daaronder staan voorbeeldvragen om met hen kind te bespreken. Omdat het best uitgebreide gesprekken zijn is het raadzaam om dit boek niet in één keer voor te lezen, maar het per kort verhaal te doen. Regelmatig komt het sterk staan in het verhaal langs. Deze termen zijn afkomstig uit de Rots en Water training, ontwikkelt door Freerk Ykema. Zie ook: Hieronder heel kort enige uitleg om het verhaal beter te kunnen plaatsen. Hoe ziet sterk staan eruit? - Je benen staan iets uit elkaar. - Je voeten staan iets schuin naar buiten. - Je knieën zijn licht gebogen. - Je schouders zijn recht. Als er nu iemand tegen je aan gaat leunen, kun je dat gewicht dragen. Ook bij een duw val je niet om. Rots staat voor de sterke kant. Water staat voor flexibiliteit. Kinderen zijn sterk van binnen en tonen dat aan de buitenkant. Het is echter wel belangrijk om soms ook wat water erbij te doen, oftewel flexibel te zijn. Daar staat het water dan ook voor: flexibiliteit. Dat heeft te maken met grenzen stellen, te duidelijk je mening kenbaar maken, voor jezelf opkomen. Dit alles mag je sterk doen, maar tegelijk flexibel. Kinderen begrijpen al snel waar dit om gaat. Vooral als het gaat over gedrag. Ik wens jullie veel plezier met dit lees-, praat- en doeboekje! 2

3 Jos en zijn nieuwe vriend Jos zit op de motor in de speeltuin. Hij raced over de weg met 120 kilometer per uur! De wind waait om zijn oren. De motor schudt naar links en naar rechts. Dan stopt hij; er staat een jongen voor de motorwip. Hij kijkt naar Jos. Jos stapt van de wip af. Hij doet een stap naar voren en steekt zijn hand uit. Hoi, ik ben Jos. Hoe heet jij? Zijn stem klinkt sterk en Jos voelt zich ook sterk. Hij durft zich zomaar voor te stellen! Ik ben Maarten, zegt de jongen zacht. Wil je ook op de motor? vraagt Jos. Maarten knikt, maar hij blijft gewoon staan. Jos doet een stap opzij. Kom maar! Nu stapt Maarten op de motor. Hij gaat er met een vaart vandoor. Na een tijdje stopt hij ook. Hij kijkt naar Jos. Zijn ogen lachen. Wil je mijn vriend zijn? Jos knikt zo hard, dat zijn pet bijna af vliegt. Jos heeft niet zoveel vrienden. Hij wil al heel lang een vriend hebben. Nu heeft hij er eindelijk één. Zullen we samen gaan voetballen? vraagt Jos. Maarten is al van de motor afgesprongen. Zijn mond is een brede lach nu. Voetbal is gaaf! Samen lopen ze richting het veld. Sociale vaardigheid: jezelf voorstellen. - Hoe stel jij jezelf voor? - Waarom denk je dat Maarten zacht praat? - Wat vind jij de beste manier: sterk praten of zacht praten? Sociale vaardigheid: delen met elkaar - Zou jij een ander kindje ook op de wip laten? - Zou Maarten ook zijn vriendje willen zijn als Jos hem niet op de wip had gelaten? 3

4 Teken hier de motorwip (met iemand erop?) 4

5 Voetballen Op het voetbalveld is één meisje. Ze heeft een bal, die ze achter elkaar in het doel schiet. Jos en zijn nieuwe vriend lopen naar het meisje toe. Hoi, zegt Jos. Het meisje draait zich om naar hem. Mogen wij meedoen met voetballen? vraagt Jos nu. Hij voelt dat hij stevig op de grond staat, met zijn voeten iets uit elkaar. Het meisje denkt even na. Dan knikt ze. Ik ben Maaike, zegt ze. Ik ga wel in het doel. Al snel rennen Maarten en Jos over het veld. Maarten is goed in voetbal. Hij schopt de bal heel hard. Ja! Doelpunt! schreeuwt hij, als de bal precies het doel in gaat. Hij rent naar Jos toe en steekt zijn hand in de lucht. High five! roept hij. Jos slaat tegen de hand van Maarten. Jij kan hard schieten! Maarten lacht naar hem. Dankjewel, Jos! Maaike staat in het doel. Haar schouders hangen naar beneden. Ze kijkt sip. Jos loopt naar haar toe. Wil jij nu voetballen? vraagt hij. Dan kun jij ook doelpunten maken! Nu kijkt Maaike wat vrolijker. Oké! zegt ze. Even later schiet de bal weer heen en weer. Sociale vaardigheid: vragen of je mee mag doen - Waarom vraagt Jos of hij mee mag doen in plaats van gewoon ertussen te gaan lopen? - Maaike bedenkt hoe ze het gaan doen. Is dat eerlijk? Sociale vaardigheid: complimenten geven - Welk compliment geeft Jos aan Maarten? - Vind Maarten het leuk om een compliment te krijgen? - Wie kun jij complimenten geven? 5

6 Teken hier iets over het voetballen 6

7 Grote jongens Opeens klinkt er een harde stem achter het doel. Wat moet jij in ons doel? Jos springt van schrik in de lucht. Hij draait zich snel om en wil dan het liefst heel hard weg hollen. Achter het doel staan drie grotere jongens uit groep 7. Ze kijken boos. Ik, zegt Jos. Hij voelt zich heel klein worden. Eén van de jongens doet een stap naar voren. Hij klimt over het hek heen en komt het voetbalveld op. Jos doet een paar stapjes naar achteren. Hij voelt zijn hart in zijn keel bonzen. Wij willen voetballen, roept de grote jongen. Wegwezen hier! Maarten is iets dichterbij gekomen. Hij kijkt met grote ogen naar de jongens. Toch durft hij iets te zeggen. Wij waren eerder! De jongens lopen nu een stukje naar Maarten toe. Jos rent snel naar hem toe en gaat naast hem staan. Hij voelt zich nu ook wat sterker, maar hij weet het wel: deze jongens zijn nog sterker. Daar kan hij niet van winnen, ook niet samen met Maarten. Hij kijkt de jongens aan. Wij waren eerder, maar gaan jullie maar spelen. Dan draait hij zich om en loopt weg. Maarten trekt hij mee. Zijn hart klopt nog steeds in zijn keel, maar toch voelt Jos zich opeens heel groot. Sociale vaardigheid: sterk zijn - Hoe kwam het dat Jos zich opeens heel klein voelde? - Voel jij je ook wel eens heel klein? - Wat was er heel stoer van Jos? - Wat zou jij kunnen doen als je je heel klein voelt? Sociale vaardigheid: nederlaag sterk erkennen - Denk jij dat Jos het had kunnen winnen van de jongens? - Wat kun je het beste doen als je toch niet kunt winnen? 7

8 Teken een gemene, grote jongen 8

9 Gevallen Een beetje sacherijnig lopen Maarten, Maaike en Jos door de straten. Wat moeten ze nu gaan doen? Jos schopt tegen steentjes op de weg. Maarten slaat met zijn handen tegen de paaltjes. Zullen we tikkertje doen? bedenkt Maaike. Geen zin, mompelt Jos. Verstoppertje dan? Neuh, zegt Jos nu. Maaike geeft het nog niet op. We kunnen ook kunstjes gaan doen in de speeltuin? Nee! zegt Jos hard. Maaike blijft midden op de weg staan. Jullie willen helemaal niks. Het is niet leuk om met jullie te spelen als jullie zo sacherijnig doen! Ze draait zich met een ruk om en loopt weg. Jos en Maarten kijken elkaar aan. Maarten haalt zijn schouders op en wil verder lopen, maar Jos blijft staan. Maaike heeft wel een beetje gelijk! Hij doet niet zo gezellig. Wacht even, roept hij tegen Maarten, terwijl hij achter Maaike aan rent. Jos haalt Maaike in en pakt haar mouw. Ze stopt ook en kijkt hem aan. Sorry, zegt Jos zacht. Ik deed niet gezellig tegen je en dat is niet leuk. Wil je nog met ons meedoen? De rimpels gaan weg uit het voorhoofd van Maaike. Er komt een lachje op haar gezicht. Ja! roept ze. Willen jullie anders bij mij spelen? Jos knikt. Laten we Maarten ook mee vragen! Sociale vaardigheid: omgaan met teleurstelling - Waarom was Jos teleurgesteld? - Wat doe jij als je teleurgesteld bent? - Wat kun je dan het beste doen? Sociale vaardigheid: excuus aanbieden - Wanneer moet je sorry te zeggen? - Hoe kun je sorry zeggen? 9

10 Teken een teleurgesteld gezicht en een blij gezicht 10

11 Bij Maaike Lusten jullie wat limonade? vraagt de moeder van Maaike. Ze zitten met z n allen om de tafel. Alstublieft! De moeder van Maaike schuift met limonade en koekjes aan tafel. Weet je wat ik vandaag meemaakte? Ze kijkt de jongens en Maaike aan. Jos schudt zijn hoofd. Ik was in de supermarkt en daar was een oudere man. Hij zwaaide heen en weer op zijn benen. Ik wilde hem helpen, maar ik was al te laat. Zijn stok ging de lucht in, hij viel achterover. En zijn stok gooide allemaal pakjes uit de vakken. Die vielen over hem heen. Als de moeder van Maaike stopt met praten, stelt Jos een vraag. Kwam toen de ambulance? Nee hoor, dat was niet nodig, antwoord Maaike s moeder. Hij kon zelf weer opstaan. Hij zat helemaal onder de hagelslag, die uit een pak was gevallen. Haha, lacht Jos. Dat was geen regenbui, maar een hagelslagbui! Dat wil ik ook wel. Dan doe ik mijn mond open en heb ik allemaal lekkere chocola! Sociale vaardigheid: luisteren en vragen stellen - Wanneer stelt Jos een vraag aan mama? - Waarom stelt hij dan pas een vraag? - Vind jij het lastig om iemand uit te laten praten? 11

12 Teken de meneer en de hagelslagbui 12

13 Thuis Om vijf uur is Jos weer thuis. Mama loopt in de keuken druk heen en weer. Ze snijdt uitjes, roert in de soeppan, gooit nog wat water bij het vlees. Mam, zegt Jos als hij de keuken binnenkomt. Ik was vandaag Mama luistert niet. Ze opent de koelkast en duwt hem opzij. Jos kijkt beteuterd toe. Hij begint opnieuw: Mam Hij wil zo graag vertellen van de grote jongens en de moeder van Maaike. Ik heb even geen tijd, Jos, zegt mama. Jos wil bijna boos worden, maar dan bedenkt hij opeens iets. Ja zo moest het! Mama, ik heb heel veel te vertellen! Wanneer hebt u tijd? Mama draait zich verrast om. Wat een goede vraag, Jos! Sjonge Ze kijkt hem zo trots aan, dat Jos zich heel groot voelt. Even denken, mama tikt met haar vinger op haar kin, als je over een half uurtje komt, dan kookt de soep en heb ik niet zoveel meer te doen. Goed? Jos knikt! Zolang kan hij nog wel wachten. Ondertussen leest hij mooi nog een hoofdstuk uit zijn boek! Sociale vaardigheid: op je beurt wachten/geduld - Waarom heeft mama geen tijd voor Jos? - Op welke momenten heeft jouw papa of mama even geen tijd om te luisteren? - Wat kun je dan het beste doen, net zoals Jos? 13

14 Teken hier mama en/of de soeppan met uitjes en groente 14