Winkelen in Leeuwarden. Januari GJ van Ulzen (VVD) / FJ Smit (D66)

Transcriptie

1 Winkelen in Leeuwarden Januari 2013 GJ van Ulzen (VVD) / FJ Smit (D66)

2 Winkelen in Leeuwarden Inleiding De fracties van de VVD en D66 van de gemeente Leeuwarden stellen voor om de ondernemers zelf te laten bepalen op welke zondagen ze geopend willen zijn. De ondernemers zijn zelfstandig dan wel verenigd in ondernemersverenigingen uitstekend geëquipeerd om zelf te bepalen óf en zo ja gedurende wanneer zij s zondags al dan niet open zouden willen zijn. De gemeente hoeft dit niet te bepalen, maar kan hierin wel faciliteren. Directe aanleiding hiervoor is het wetsvoorstel dat op 30 oktober jongstleden met ruime meerderheid door de Tweede Kamer is aangenomen. Dit wetsvoorstel maakt de verruiming van het aantal koopzondagen mogelijk. Ook de uitkomsten van het onderzoek naar de zondagsopenstelling (BRO onderzoek) door de gemeente Leeuwarden zijn meegenomen in dit initiatiefvoorstel. Daarnaast heeft de gemeente Leeuwarden een hoorzitting voor ondernemers georganiseerd op 29 januari jongstleden over de zondagsopenstelling. De uiteenlopende visies en belangen die door de ondernemers tijdens deze avond zijn gedeeld zijn zoveel mogelijk meegenomen in dit initiatiefvoorstel. Volgens de fracties van D66 en VVD is de zondagsopenstelling een stimulans voor de lokale economie en werkgelegenheid, draagt dit bij aan de ambitie van het college om meer toeristen te trekken en komt het voorstel tegemoet aan de wens van veel inwoners (ook uit de regio) om op zondag te kunnen winkelen en boodschappen te doen. Economie stimuleren De leegstand van winkelpanden in de Leeuwarder binnenstad is een hardnekkig probleem. Een gering vertrouwen van de consumenten in de ontwikkeling van de economie, dalende koopkracht én de opkomst van winkelen via het Internet zijn de voornaamste oorzaken van de teruglopende bestedingen in de winkels. Deze factoren zijn op lokaal niveau niet of nauwelijks te beïnvloeden. Wel kan de lokale overheid de ondernemers maximaal ondersteunen door de mogelijke window of opportunity niet onnodig te beperken. De gemeente kan de lokale economie stimuleren door de winkeltijden beter af te stemmen op de behoefte van de klant en daarmee die van de winkelier. Dat kan door het maximaal aantal openingsuren niet langer van overheidswege te reguleren en het verlengen van de winkelweek met de koopzondag. Ook (seizoensgebonden) winkeltijd verlenging op verzoek van de winkeliers - zou daarbij een oplossingsrichting kunnen zijn. Tevens is de lokale werkgelegenheid gebaat met de winkeltijden verruiming. In Roermond is de werkgelegenheid in de detailhandel door de wekelijkse koopzondag toegenomen. Van de zaken heeft 43% extra personeel aangenomen, vooral jongere parttimers. Het betreft hier een toename van een kwart van de werkgelegenheid in aantal banen, vooral parttime. (BRO onderzoek).

3 Daarnaast blijkt dat een uitbreiding van de koopzondagen naar bijvoorbeeld 20 koopzondagen resulteert 178 extra banen in Leeuwarden. Namelijk 120 banen erbij in de detailhandel en nog eens 58 banen in de horeca. Ook blijkt dat een derde van de omzet die gedraaid wordt tijdens de koopzondag extra omzet betreft, dus geen verschuiving van de bestedingen op andere dagen. Aanvullend flankerend beleid zoals openstelling van de parkeergarages op koopzondagen - kan de werkgelegenheid verder positief beïnvloeden. Ook gedacht kan worden aan bijvoorbeeld de openstelling van kinderopvang tijdens koopzondagen. Het geciteerde onderzoek zondagsopenstelling winkels uitgevoerd door de gemeente Leeuwarden en de diverse ondernemersorganisaties (het BRO onderzoek) biedt daartoe verdere handvaten. Verruimen winkeltijden De lokale overheid kan verder een maximale window of opportunity ondersteunen door te streven naar een verruiming van het netto aantal koop uren. Dit kan door de winkeltijden te verruimen op zaterdag en vrijdag. Wanneer er op zaterdagmiddag klanten in de stad zijn, worden die nu om uur de winkels uitgestuurd. Geef de mogelijkheid aan winkels om langer open te zijn zodat daarna ook op zaterdag meer spin off te verwachten is richting de horeca (restaurants/hotels) en/of culturele activiteiten (bezoeken theatervoorstelling/bioscoop). Als in Leeuwarden de winkels ook nog de mogelijkheid hebben om vrijdagavond langer open te zijn is het zelfs mogelijk om totaalweekenden aan te bieden. Twee overnachtingen, shoppen, cultuur en historie. De gemeente kan de rol van aanjager vervullen om de window of opportunity te vergroten en daarover een convenant afsluiten met de ondernemers. Concurrentiepositie Leeuwarden is met afstand de belangrijkste winkelbestemming van Friesland. De stad heeft een belangrijke en uitgestrekte regionale verzorgingsfunctie. Dit geldt voor de binnenstad, maar ook voor bijvoorbeeld de winkels in Winkelpark De Centrale en op De Zwette en De Hemrik. (BRO onderzoek) Een groeiend aantal gemeentes in Fryslân zijn over gegaan - of gaan over - tot ruimere openstelling van winkels en supermarkten (Sûd-West Fryslân, Boarnsterhim, Harlingen en Lemsterland bijvoorbeeld). Ook in de stad Groningen speelt een vergelijkbare discussie, waarbij de zondagsopening voor supermarkten toegestaan is. Het in potentie ook nog weglekken van koopkracht uit Leeuwarden naar de regio en uit Leeuwarden naar Groningen lijkt de VVD en D66 ongewenst. Webwinkels wereldwijd zijn 24 uur per dag 365 dagen per jaar open. De winkelwereld verandert ras en zonder adaptie daaraan wordt de centrum functie van Leeuwarden bedreigd. De Leeuwarder winkeliers moeten de ruimte krijgen om de openingstijden aan te passen aan het moment waarop de klant dat wenst. Met recht de klant centraal.

4 Het nieuwe winkelen Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de koopzondag steeds meer ingeburgerd raakt in het Nederlandse winkellandschap. Hoewel onderzoeken soms verschillen, is een stijgende lijn waarneembaar in het gebruik van de koopzondag. Onderzoek van Q&A Research & Consultancy in 2007 toonde aan dat 60% van de Nederlanders wel eens gebruik maakt van de koopzondag, in 2008 zelfs 74%. (BRO onderzoek) Offline winkelen & online winkelen kunnen elkaar uitstekend versterken. Juist daarop wordt ook door het College op samenwerking met de ondernemers ingezet middels onder andere Het nieuwe winkelen. Dat nieuwe winkelen verhoudt zich slecht met de huidige winkeltijden verordening. Detailhandel Nederland constateert dat het een merkwaardig fenomeen is dat winkels gesloten moeten zijn wanneer er wél potentiële klanten in de stad zijn ( s zondags) en open zijn wanneer er minder klanten zijn ( s maandags). Verder kunnen ook het grootwinkelbedrijf en de kleine ondernemers elkaar juist versterken. Het grootwinkel bedrijf zorgt voor de publieksstromen en het klein winkelbedrijf is daarbij de charme van onze stad en onze historische binnenstad. Wetgeving Zondagsopening van winkels is nu nog onderhevig aan allerlei wettelijke beperkingen. Op 30 oktober jl. heeft de Tweede Kamer echter een initiatiefwetsvoorstel van D66 en GroenLinks tot verruiming van het aantal koopzondagen met ruime meerderheid aangenomen (onder andere met steun van de 2 e kamer fracties van de VVD en de PvdA). In het wetsvoorstel zijn de volgende verruimingen opgenomen: Gemeenten kunnen besluiten de zondagsopening te verruimen tot alle zon- en feestdagen. Nu geldt (in beginsel) een beperking tot 12 koopzondagen per jaar. De zogenoemde toeristenbepaling vervalt. Voor een ruimere openstelling is geen beroep op deze bepaling meer nodig. De fracties van de VVD en D66 stellen voor te anticiperen op deze wetswijziging en nu reeds de nodige besluiten te nemen, zodat per 1 juli 2013 overgegaan kan worden tot verruiming van het aantal koopzondagen. Uitbreiding tot alle zon- en feestdagen moet gezien worden als een (theoretisch) maximum. In de praktijk moet blijken aan hoeveel koopzondagen er werkelijk behoefte is. Ook nu al stellen de winkeliers dienaangaande onderling convenanten op, waarbij de gemeente faciliteert.

5 Voorwaarden koopzondagen In het BRO onderzoek worden een aantal belangrijke voorwaarden genoemd om de koopzondagen succesvol te laten zijn. De fracties van D66 en VVD nemen deze mee in het initiatiefvoorstel. Herleidbare data voor de consument plus enkele zondagen gekoppeld aan evenementen. Een hoge deelname van ondernemers is noodzakelijk, bij elke koopzondag. Betrek individuele ondernemers dus bij de thema s en activiteiten en daag ze uit tot medewerking. Tijdens de bijeenkomst van 29 januari werd door ondernemers van de Centrale aangegeven dat ze graag elke zondag op willen zijn. De ondernemers in de binnenstad zijn over de zondagsopening zeer verdeeld. De fracties van D66 en VVD willen daarom dat de gemeente in overleg gaat met de ondernemers en de ondernemersverenigingen om duidelijke afspraken te maken middels een convenant. In dit convenant zullen de herleidbare data, evenementen en de deelname gewaarborgd worden om van de Leeuwarder koopzondag een succes te maken. Onze verwachting is dat het aantal koopzondagen in de binnenstad feitelijk zal worden uitgebreid in de lijn zoals uit het genoemde BRO onderzoek blijkt naar 20 á 26 - eventueel in een groeimodel. En dat daarnaast/daarbinnen thema koopzondagen, straat koopzondagen en koopzondagen rond bijzondere evenementen zullen ontstaan. Geef elke koopzondag een eigen thema, met professionele marketing en evenementen: - groot en klein; - wisselende doelgroepen; - oorspronkelijk, onderscheidend; - inspelen op de kernkwaliteiten en USP s van Leeuwarden; De fracties van D66 en VVD geven graag een voorzet. Wat te denken van een speciale Fashion koopzondag aan het begin van de modeseizoenen, Culi Sunday, waarbij lekker eten en drinken centraal staat bijv. in combinatie met de boerenmarkt of Smûk en Smikkel en/of Leeuwarden Culinair. Alle specialiteitenwinkels zijn open en er valt volop te proeven. Een zondag voor de Voorstreek, een Kelders-zondag met inzet van Pramen en stadsgidsen die over de historie verhalen van dit roemrijke deel van de binnenstad. Een koopzondag gekoppeld aan stadswandelingen waarbij het Leeuwarder Stadhuis, maar ook de provinciale Statenzaal bezocht worden. Of een Cyber Sunday, waarbij Het nieuwe Winkelen wordt gekoppeld aan een koopzondag.

6 Betrek daarbij bijvoorbeeld ook aan de zondagsopening van het nieuwe Fries Museum in de Leeuwarder binnenstad. Deze thema s kunnen worden meegenomen in het convenant tussen de gemeente en de ondernemers(verenigingen). Voor specifieke branches zijn uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld tuincentra, keukenstudio s, bouwmarkten. Ook voor supermarkten is een uitzondering mogelijk. Zij hebben echter vooral een lokale functie voor de dagelijkse boodschappen. Meerwaarde zondagsopenstelling: gemak voor de lokale consument, efficiënter gebruik van beschikbare ruimte en personeel door winkels. Verwacht wordt dat supermarkten en zullen opteren voor het maximum aantal koopzondagen. Tijdens de bijeenkomst van 29 januari jongstleden bleek er consensus te zijn over openstelling voor de supermarkten. Daarom hebben de fracties van D66 en VVD n.a.v. dit initiatiefvoorstel een apart besluit toegevoegd om de gemeente op te roepen de openstelling op zondag voor supermarkten snel mogelijk te maken. Afweging belangen Hoewel de expliciete wettelijke plicht tot afweging van bepaalde specifieke belangen gaat vervallen, hebben de initiatiefnemers tot het wetsvoorstel in een brief van 29 oktober 2012 aan de Tweede Kamer (TK , , nr. 18) aangegeven dat aan een besluit tot verruiming van het aantal koopzondagen een zorgvuldige belangenafweging vooraf dient te gaan. Onderdeel van deze zorgvuldige belangenafweging is het eerder genoemde Bro onderzoek en de hoorzitting die daarop volgde.op 29 januari jongstleden.

7 Belang van kleine winkeliers Kleine winkeliers zonder personeel in dienst, hebben minder mogelijkheden om hun werktijden te verruimen dan grootwinkelbedrijven. Echter juist kleine gespecialiseerde winkels kunnen belang hebben bij koopzondagen. Zeker als deze gekoppeld worden aan het toeristische seizoen en gecombineerd worden met culturele activiteiten in de stad en de festival agenda. De bezoekersstroom welke aangetrokken wordt door het groot bedrijf kan van belang blijken voor het aanpalende kleinbedrijf. Ook kunnen deze winkeliers ervoor kiezen om in plaats van de zondag op een andere dag of dagdeel, als er minder bezoekers zijn, de winkel te sluiten. Ervaring in Sûd-West leert dat winkeliers elkaar bijvoorbeeld personeel uitlenen. Op de bijeenkomst van 29 januari over het koopzondagen beleid gaven kleine winkeliers aan dat ze er geen probleem mee hebben dat grote ketens elke zondag open zijn, maar dat ze zelf op zondags gesloten blijven. Belang medewerkers Voor werknemers van grotere winkels leidt verruiming van het aantal koopzondagen ertoe, dat zij op meer zondagen dan nu het geval is zullen gevraagd worden om te werken. In de arbeidswetgeving en CAO s zijn echter bepalingen opgenomen om de belangen van werknemers voldoende te beschermen. Voorts is het in andere sectoren (zorginstellingen, horeca) heel gebruikelijk dat er op zondag gewerkt wordt. Leefbaarheid en veiligheid Omdat de koopzondag overdag plaats vindt, wordt er geen extra overlast van horecabezoekers verwacht. In generieke zin zijn er van het vrijgeven van de zondagsopening een aantal positieve werkgelegenheidseffecten te verwachten. Alles afwegende stellen wij u voor om met ingang van 1 juli 2013 over te gaan tot mogelijkheid van verruiming van het aantal koopzondag en daarnaast stellen wij voor om in te zetten op één vaste (grote) koopzondag in de maand waarbij alle winkeliers meedoen. Daarbij worden de koopzondagen maximaal gecombineerd met de evenementenkalender Tot slot stellen wij voor om na drie jaar het gewijzigde koopzondagen beleid opnieuw te evalueren.

8 CONCEPT-RAADSBESLUIT Nummer DE RAAD DER GEMEENTE LEEUWARDEN; gelezen het initiatiefvoorstel De klant Centraal, verruiming koopzondagen van de VVD & D66 fractie in de gemeenteraad van (bijlage nr. ); Besluit; Dat de gemeente Leeuwarden met de ondernemers en de ondernemersverenigingen een convenant sluit over de koopzondagen en openingstijden in het algemeen. In dit convenant zullen de herleidbare data, evenementen/thema s en de deelname van de ondernemers gewaarborgd worden om van de Leeuwarder koopzondag een succes te maken. De winkeltijden verordening in de gemeente Leeuwarden zodanig aan te passen dat alle zon- en feestdagen voor alle ondernemers gelijk gesteld worden met reguliere openingsdagen (maandag t/m zaterdag). Deze gewijzigde verordening op 1 juli 2013 in te laten gaan Het gewijzigde winkeltijden- en koopzondagen beleid drie jaar na ingang opnieuw te evalueren Aldus vastgesteld in de openbare vergadering Van Voorzitter, Griffier,

9 CONCEPT-RAADSBESLUIT Nummer DE RAAD DER GEMEENTE LEEUWARDEN; gelezen het initiatiefvoorstel De klant Centraal, verruiming koopzondagen van de VVD & D66 fractie in de gemeenteraad van (bijlage nr. ); Besluit; De winkeltijdenverordening in de gemeente Leeuwarden zodanig aan te passen dat supermarkten in de gemeente Leeuwarden op zondags open mogen zijn. Deze gewijzigde verordening zo spoedig mogelijk in te laten gaan. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering Van Voorzitter, Griffier,