Totale Parenterale Voeding (TPV) via een shunt

Transcriptie

1 Totale Parenterale Voeding (TPV) via een shunt

2

3 Voor toediening van Totale Parenterale voeding (TPV) is een goede toegang tot de bloedbaan noodzakelijk. U bent waarschijnlijk al bekend met het gebruik van een centraal veneuze katheter (CVK). Via deze katheter kunnen echter bacteriën de bloedbaan binnendringen. Op lange termijn is voeding via een shunt daarom vaak beter. In deze folder leest u wat het plaatsen van een shunt voor u betekent. Heeft u na het lezen nog vragen? Stel deze dan gerust aan uw behandelend arts of verpleegkundige. Wat is een shunt? Een shunt is een operatief aangelegde verbinding tussen een slagader en een ader. Door deze verbinding stroomt het bloed van de slagader in de ader, waardoor in de ader een hogere druk ontstaat en het bloed sneller gaat stromen. De ader zet daardoor uit en krijgt een steviger wand, zodat u de shunt gemakkelijk kunt aanprikken. Dit proces heet het rijpen van de shunt en duurt ongeveer 6 weken. Als het niet mogelijk is om uw eigen vaten op elkaar aan te sluiten, wordt er wel eens gebruik gemaakt van een stukje van een ader uit uw eigen been. Als dit ook niet mogelijk is, kan er nog ander materiaal gebruikt worden. Bijvoorbeeld een stukje geprepareerd vat van menselijk of dierlijk materiaal of zelfs kunststof materiaal zoals Goretex. De voorkeur gaat echter uit naar lichaamseigen materiaal. Vóór het plaatsen van een shunt wordt met een vaatfunctieonderzoek (VFO, zie folder Vaatfunctieonderzoek ) bepaald of uw vaten geschikt zijn voor het plaatsen van een shunt. Er wordt een poliklinische afspraak gemaakt bij de vaatchirurg voor een gesprek over het aanleggen van de shunt. Voor de operatie Voor het aanleggen van een shunt blijft u enkele dagen op de afdeling Vaatchirurgie. Meestal wordt u de dag vóór de operatie opgenomen. Stel uw TPV verpleegkundige hiervan op de hoogte, zodat hij of zij u tijdens de opname kan bezoeken. De TPV verpleegkundige legt uit hoe u de komende tijd uw shunt zelf moet controleren en maakt afspraken over de instructie die nodig zal zijn. 1

4 Anesthesie De ingreep gebeurt onder anesthesie (verdoving/narcose).vooraf brengt u een bezoek aan het preoperatieve spreekuur van de anesthesioloog. Tijdens dit gesprek wordt uw algehele gezondheidstoestand beoordeeld. Als het nodig is, worden aanvullende onderzoeken afgesproken. Ook krijgt u uitleg over de mogelijke vormen van anesthesie en de gang van zaken rondom de operatie. In een enkel geval besluit de anesthesist (narcotiseur) in overleg met u tot een algehele narcose. Informatie over de anesthesie, het nuchter zijn, de verkoeverafdeling en de pijnbehandeling vindt u ook in de folder Behandeling of onderzoek onder anesthesie. Operatie Op de operatiekamer wordt uw arm verdoofd door middel van een injectie in de oksel. De operatie wordt uitgevoerd door een vaatchirurg en duurt ongeveer een uur. De shunt wordt meestal aangelegd in een van de onderarmen. Als dit niet mogelijk is, wordt de shunt in de elleboog of bovenarm geplaatst. Als u rechtshandig bent, wordt de shunt waarschijnlijk in de linkerarm worden geplaatst en als u linkshandig bent in de rechterarm. Zo kunt u de shunt na instructie zelf aanprikken. Na de operatie Na de operatie controleert de afdelingsverpleegkundige regelmatig de shunt op goede doorstroming. De TPV verpleegkundige zal u leren dit zelf thuis ook te doen. Hiervoor krijgt u een stethoscoop uitgereikt. Door het beluisteren en bevoelen van de shunt leert u uw shunt kennen en leert u herkennen wanneer er veranderingen in uw shunt optreden die verholpen moeten worden. De eerste dagen na de operatie kunnen de hand en onderarm enigszins gezwollen zijn. Als u in bed ligt kunt u de onderarm iets hoger op een kussen leggen. Houdt u er rekening mee dat het thuis uitvoeren van TPV handelingen enige dagen wat moeilijker kan zijn. Misschien moet u hiervoor tijdelijk hulp inschakelen. Overleg dit zonodig met de TPV verpleegkundige. 2

5 Trombose Voeding via een shunt kan alleen als er geen verhoogd risico op trombosevorming is. Als er trombose in de shunt optreedt, dan is er een kans dat de shunt verloren gaat. Soms is er nog een aanvullende behandeling mogelijk om een shunt weer open te krijgen. Daarom krijgt u na de operatie, als dat nog niet het geval was, een antistollingsmedicijn. Dit kan een tablet zijn, maar bij mensen waarbij de darmen niet goed of helemaal geen medicijnen opnemen kiezen we voor een intraveneus middel. De TPV verpleegkundige leert u hoe u dit toe moet dienen en hoe u dat via uw TPV bestellijst kunt bestellen. De tabletten kunt u via uw thuisapotheek verkrijgen. Voor het controleren van uw bloed bij het gebruik van deze antistollingsmedicijnen maakt de afdelingsverpleegkundige een afspraak voor u met de trombosedienst. Vermeld het gebruik van antistollingsmiddelen altijd bij (tand)artsen of ingrepen. Aandachtspunten Ga niet op de arm liggen waar de shunt geplaatst is. Laat geen bloeddruk meten aan de shuntarm. Laat geen bloed afnemen uit de shuntarm. Draag geen strakke mouwen. Draag geen armbanden of horloge aan de shuntarm. Draag geen zware tassen met de shuntarm. Krab niet aan wondjes of oude prikgaatjes. Vermijd extreme warmte of koude (sauna). Controleer 4 x per dag de shunt door hem af te tasten en te beluisteren. Neem contact op met de behandelend arts of de TPV verpleegkundige binnen 24 uur als: u geen thrill meer kunt voelen (dit is een gevoel of er iets zoemt onder uw vingers); de thrill over gaat in kloppen; bij u een operatie of andere behandeling plaatsvindt waarbij het noodzakelijk is de antistolling te stoppen (dit kan niet zomaar in verband met het behoud van uw shunt); de shunt rood en gezwollen is; 3

6 u langer dan normaal bloedt uit het prikgaatje, nadat u de naald verwijderd heeft; u gevoelloze, koude, blauwe of tintelende vingers krijgt; na verloop van tijd de voeding steeds langzamer in kan lopen; u herhaaldelijk problemen hebt met het aanprikken van de shunt. Aanprikken shunt Na ongeveer 6 weken komt u weer bij de vaatchirurg. Hij zal uw shunt beoordelen en laten weten of u hem mag aanprikken. Als de shunt goed ontwikkeld is, kunt u met de TPV verpleegkundige een afspraak maken om de shunt aan te leren prikken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een protocol dat u stap voor stap leert om de handeling uit te voeren. Het kan zijn dat u hiervoor opgenomen wordt, maar het is ook mogelijk hiervoor enkele keren op en neer te reizen. In het begin lijkt het aanprikken van de shunt door uzelf erg moeilijk, maar na enige tijd is het beslist te leren. Het is mogelijk dat het aanprikken in het begin pijnlijk is. Dit is te voorkomen door het aanbrengen van Emla crème. Deze crème verdooft de huid. U brengt deze 60 minuten voor het aanprikken aan. Bij het aanbrengen bepaalt u waar u de shunt gaat prikken. Vraag voor u met ontslag gaat een recept Emla creme bij uw behandelend arts. U kunt dan als u na 6 weken ter controle bij de TPV verpleegkundige komt uw shunt voor de eerste prik verdoven. Tot slot Met vragen kunt u altijd terecht bij de arts of TPV consulenten van het Darmfalen team. Aarzel niet een beroep op hen te doen. U kunt ook bij hen terecht als u de DVD wilt zien over het gebruik van de shunt. Het is zeker de moeite waard deze te bekijken. 4

7 Ruimte voor uw notites

8 Radboud universitair medisch centrum