RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Cambium College

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Cambium College Plaats : Zaltbommel BRIN nummer : 17AY 00 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 3 september 2013 Datum vaststelling : 29 oktober 2013

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 5 september 2013 een onderzoek uitgevoerd op het Cambium College, locatie Buys Ballot, afdeling vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Wij hebben voor het Cambium College, locatie Courtine, afdeling vwo een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten op deze afdeling onvoldoende zijn. Uit deze analyse kwam tevens naar voren dat er mogelijk tekortkomingen zijn op het gebied van de kwaliteit van het onderwijsproces en de naleving van wet- en regelgeving. Toezichthistorie Op 19 april 2013 hebben wij de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Om het onderzoek goed te laten aansluiten bij de specifieke kenmerken van het Cambium College, afdeling vwo, hebben we het onderzoek aangevuld met indicatoren uit het zogenaamde aanvullende kader. Zo zijn indicatoren over de professionele ruimte/het leraarschap en omgaan met verschillen tussen leerlingen toegevoegd. Deze indicatoren zijn toegevoegd omdat ze, gezien de fase van ontwikkeling van deelschoolteams en de geconstateerde onrust onder het personeel, van extra belang zijn. Deze indicatoren zijn in overleg met het schoolbestuur toegevoegd omdat zij antwoord kunnen geven op de vraag of Pagina 3 van 11

4 er -meer- afstemming nodig is tussen het brede schoolbeleid en de activiteiten van het vwo team. Deze vraag hebben wij samen met de school opgesteld. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie de kernindicatoren van de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij de inspectie een aantal lessen heeft bijgewoond en gesprekken heeft gevoerd met de schoolleiding, sectievoorzitters en 11 leerlingen. Een gesprek met de toezichthouder én bestuurder. Een eindgesprek met de bestuurder, na afloop van het schoolbezoek. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Cambium College, locatie Buys Ballot, afdeling vwo hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht in houden. In het eerste geval (basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor het Cambium College, locatie Buys Ballot, afdeling vwo, is als volgt: een aangepast arrangement voor zwakke kwaliteit onderwijsproces. Daarnaast zijn de opbrengsten over drie jaar gemiddeld onvoldoende, maar volgens de laatste gegevens ( ) zijn deze zodanig verbeterd, dat verwacht mag worden dat bij de berekening van het nieuwe driejaarsgemiddelde een voldoende resultaat zichtbaar zal zijn. De afdeling vwo van het Cambium College valt vanwege het zwakke onderwijsproces onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag hebben wij afgesproken dat onderwijsproces en opbrengsten in het najaar 2014 weer van voldoende niveau zijn. Hieraan voorafgaand zullen wij een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uitvoeren om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Cambium College, locatie Buys Ballot, afdeling vwo. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vwo van het Cambium College te Zaltbommel als zwak. Wel is er perspectief op verbetering. Het oordeel van de inspectie is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten op de afdeling vwo zijn onvoldoende, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar. De gemiddelde cijfers voor het centraal eindexamen zijn lager dan die van vergelijkbare scholen. De analyse van de school van het resultaat in 2013 laat hierin wel een verbetering zien met de mogelijkheid van voldoende opbrengsten. Het onderwijsproces voldoet niet. In meer dan een kwart van de lessen wordt op drie belangrijke punten (indicatoren) onvoldoende onderwijs gegeven: leerlingen worden onvoldoende betrokken bij het leerproces (de groep leerlingen die gesprekspartner was van de inspectie noemde de meeste lessen saai.), er vindt te weinig directe feedback plaats en er is te weinig differentiatie in instructie. Ook de kwaliteitszorg voldoet niet omdat er onvoldoende doelgerichte planning en borging van de kwaliteit is. Bovenstaande oordelen moeten wel gezien worden in het juiste perspectief. De school heeft verbouwd; er staat een vernieuwd schoolgebouw en er is een nieuwe management- en organisatiestructuur. Dat heeft veel energie gekost in beheersmatige aspecten. De aansturing van het onderwijskundig beleid is daarbij achtergebleven. Uit de documenten blijken goede intenties voor de schoolontwikkeling op elk niveau in de organisatie, maar de communicatie daarover en de uitwerking van het beleid in activiteiten hebben veel te wensen overgelaten. Mede daardoor is het vwo team eigen initiatieven gaan ontplooien, min of meer los van het brede schoolbeleid, weliswaar vanuit een positieve betrokkenheid maar niet in de vorm van een professionele (aanspreek)cultuur. Er is daarmee te weinig binding tussen vwo-team en leidinggevenden. Het vwo team voelt zich te weinig gehoord en serieus genomen. Mede daardoor was het tot nu toe te Pagina 6 van 11

7 lastig om concrete, meetbare doelen voor de schoolontwikkeling vast te stellen, om daar draagvlak voor te vinden en om dat proces vervolgens te borgen in een kwaliteitszorgcyclus. Tot slot constateren we dat de school de onderzochte wet- en regelgeving naleeft. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 7 van 11

8 Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. 8.3 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Pagina 8 van 11

9 De schoolleiding zorgt dat leraren kunnen presteren en zich ontwikkelen conform de visie van de school De schoolleiding zorgt dat de visie van de school op onderwijs vertaald is in concrete professionele normen voor leraren De schoolleiding zorgt voor draagvlak bij leraren voor de schooleigen visie en de daarvan afgeleide ambities en verbeterdoelen De schoolleiding stuurt via haar personeelsbeleid op het realiseren van de onderwijskundige doelen van de school De schoolleiding stuurt leraren(teams) aan om het onderwijsproces zelf vorm te geven passend bij de ambities van de school De schoolleiding verantwoordt zich intern over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. De leraren benutten de professionele ruimte voor goed onderwijs Leraren evalueren de kwaliteit van het onderwijs die zij bieden Leraren vullen het onderwijs in passend bij de onderwijsvisie van de school/afdeling Leraren werken doelgericht aan hun bekwaamheden en de benodigde competenties voor het realiseren van de visie van de school Lerarenteams verantwoorden zich over de bereikte resultaten van hun professionaliserings- en verbeteractiviteiten. 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsproces en kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengsten zijn, gemiddeld over de laatste drie jaren, onvoldoende. In het jaar bereikten zij een dieptepunt voor het centraal eindexamen (CE) ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De presentatie door de schoolleiding van de examencijfers laat een positiever resultaat zien met een gemiddeld cijfer voor het centraal eindexamen van 6,5 en een verschil tussen het gemiddeld cijfer voor het CE en dat voor het schoolexamen (SE) van 0,32. Daardoor voldoet het verschil tussen het gemiddeld cijfer voor het CE en dat voor het schoolexamen (SE) aan de norm van 0,5. Met een 6,5 gemiddeld voor het CE is nog niet duidelijk of dit overeenkomt met het landelijke gemiddelde, omdat de vergelijkingscijfers nog niet bekend zijn. Pagina 9 van 11

10 In de afgelopen jaren hebben verschillende vakken negatief bijgedragen aan het gemiddelde vwo CE-resultaat en het verschil SE-CE. Dat betreft met name economie, management & organisatie, de moderne vreemde talen en de Nederlandse taal. De afdeling vwo realiseert al jaren een onvoldoende onderbouwrendement. Dit betekent dat te weinig leerlingen van het derde leerjaar met een havo/vwo advies in het vwo zijn geplaatst en/of dat relatief veel leerlingen in het eerste en tweede leerjaar doubleren of afstromen. Het bovenbouwrendement in het vwo is voldoende. Dit betekent dat de vwo leerlingen in voldoende mate doorstromen en gediplomeerd de school verlaten. Wel constateert de inspectie een dalende tendens in het bovenbouwrendement. Het onderwijsproces Het onderwijsproces voldoet in meer dan 25% van de geobserveerde lessen niet aan de gestelde kwaliteitsnorm. drie belangrijke aspecten komen in deze lessen onvoldoende naar voren. Dat betreft het actief betrekken van leerlingen (mede door een variatie in werkvormen), de directe feedback op het leerproces en het resultaat daarvan en en de differentiatie in de instructie. Er zijn ook lessen geobserveerd waarin de leerlingen ook zonder leraar intensief werkten aan hun zelf gekozen opdracht, bijvoorbeeld in het technasium. Op basis van tien lesobservaties constateert de inspectie dat de kwaliteit van het pedagogisch-didactisch handelen in algemene zin voldoende is. De leraren weten een veilig klimaat van respectvolle wederzijdse omgang met leerlingen te creëren. Ook zorgen leraren voor een duidelijke uitleg en taakgerichte aansturing. Dat blijkt op zich niet voldoende te zijn om een actieve betrokkenheid van de leerlingen in meer dan 75% van de lessen te realiseren. De leerlingen worden dan onvoldoende uitgedaagd mee te denken, hun kennis te delen of een prestatie te leveren. Leerlingen merken ook op dat de meeste lessen saai zijn. De directe feedback van de leraar op het leerprpoces van de leerling en het product daarvan ontbreekt in teveel lessen. Verder zijn er in de geobserveerde lessen nauwelijks vormen van differentiatie in instructie of verwerking waargenomen. De school compenseert dit in het vwo in beperkte mate in mentorlessen. Er zijn in tegenstelling tot het vmbo-t en de havo geen extra begeleidingslessen ingeroosterd. De vorig jaar ingevoerde genormeerde toetsen brengen de studieopbrengsten en het gedrag van leerlingen uitgebreid in beeld. Met dit beeld kan per leerling de ondersteuningsbehoefte omgezet in concrete doelen om achterstanden weg te werken of juist een voorsprong verder uit te bouwen. Wanneer deze doelen scherp worden geformuleerd kan ook het effect van de ondersteuning worden bepaald. De ontwikkelingsplannen van lgfleerlingen zijn een mooi positief voorbeeld met concrete ontwikkelingsdoelen voor wat betreft de sociaal-emotionele ontwikkeling. Pagina 10 van 11

11 De kwaliteitszorg en professionele ruimte/leraarschap De kwaliteitszorg is onvoldoende in zijn uitvoering. De school evalueert nu systematisch de opbrengsten op het niveau van de afdeling vwo, de secties en de individuele leraren. Ook het onderwijsproces, de kwaliteit van de lessen, wordt systematisch in beeld gebracht door externe en eigen observaties. Mede door de onvoldoende opbrengsten wordt nu doelgericht gewerkt aan de kwaliteit van de opbrengsten. Daar werken de afzonderlijke secties en/of leraren aan. De resultaten van de kwaliteit van de lessen zijn echter niet zodanig doorgesproken dat de afzonderlijke leraren weten op welke punten zij verbeteringen aan kunnen brengen in hun pedagogisch-didactisch handelen. Veel gegevens (van enquêtes, opbrengsten en evaluaties) worden onvoldoende doorgesproken. De verschillende geledingen spreken dan ook van een gebrek aan communicatie. Mede daardoor is er nog weinig draagvlak voor de door de schoolleiding beoogde veranderingen, zoals de voorgenomen didactische scholing van vwo leraren. Aansturing door de schoolleiding doorkruist deels de wens voor specifieke ontwikkelingen van secties en leraren en omgekeerd. Hier kan gesproken worden van een gebrek aan onderwijskundig leiderschap. De binding tussen de verschillende geledingen is nog niet tot stand gebracht. Het gevoel om samen te werken aan een excellente kwaliteit van het onderwijs binnen een gekozen onderwijsconcept is nog onvoldoende aanwezig. Dat blijkt ook wel uit de onvoldoende oordelen op de sturing door de schoolleiding en ook de benutting van de professionele ruimte door de leraren zelf (zie bovenstaande indicatoren). Wel constateert de inspectie een eerste verbetering in de afstemming tussen het vwo team en de schoolleiding. In een eerste overleg zijn er enkele werkthema's benoemd, nu nog los van het schoolbrede beleid. Deze vorm van samenwerking is broos te noemen; breekbaar maar vol met kansen. Het Cambium College heeft recent een nieuwe managementstructuur ingevoerd met een functionele scheiding in het bestuur van bestuurder en toezichthouder. De schoolleiding en de bestuurder geven aan te werken aan een cultuuromslag: een organisatie met een informele cultuur naar een meer professionele aanspreekcultuur. Er is een toezichtkader opgesteld om de kwaliteit van het onderwijs te kunnen monitoren en de resultaten hiervan te benutten voor een onderwijskundige dialoog. Met deze dialoog wil de schoolleiding een cultuuromslag bereiken. Daartoe past de schoolleiding eerst haar eigen werkwijze en houding aan. In het beleid zijn daartoe trainingen persoonlijk leiderschap opgenomen. Pagina 11 van 11