VERSLAG INFORMATIEVERGADERING AANPAK BIJ HEVIGE REGEN KLINKSTRAAT 8 NOVEMBER 2016

Transcriptie

1 VERSLAG INFORMATIEVERGADERING AANPAK BIJ HEVIGE REGEN KLINKSTRAAT 8 NOVEMBER 2016 Aanwezig: 19 buurtbewoners, Luc Debondt Schepen Stad Turnhout, Steven Mateusen Diensthoofd Wegen, Groen en Mobiliteit Stad Turnhout, Kristel Grootjans Communicatiedeskundige Stad Turnhout (verslaggever) Inleiding Eind mei en begin juni was er in uw straat hevige regen. In deze vergadering willen we de achtergrond meegeven, alsook luisteren naar wat uw bevindingen zijn. We hebben verschillende vergaderingen met buurten die getroffen werden om te bekijken wat we op korte termijn kunnen doen. We bundelen deze informatie en zullen hierover verder communiceren. De overvloedige regenval en overstromingen die hebben plaatsgevonden tussen 27 mei en 26 juni 2016 zijn door de Vlaamse overheid officieel erkend als algemene ramp. Indien u schade geleden heeft, kan u een aanvraag tot schadevergoeding indienen bij het Rampenfonds. Dossiers kunnen ingediend worden tot en met 31 januari 2017 via de website van de Vlaamse overheid: U kan het Vlaams Rampenfonds bereiken via , of rampenfonds@vlaanderen.be. Ook indien u reeds eerder een dossier bezorgde aan de stad, moet u nu terug opnieuw een dossier laten opmaken bij het Vlaams Rampenfonds. De dossiers bij de stad werden gebruikt om een overzicht te kunnen geven aan het Rampenfonds om te kunnen oordelen of de hevige regenval als ramp erkend wordt, en dit is nu effectief zo. Ligging Turnhout In de situatieschetsen wordt de omgeving van Turnhout weergegeven. Hieruit blijkt dat: De helling van noord naar zuid loopt, vanaf het vennengebied richting Kasterlee.

2 Twee waterlopen, de Aa en de Meirgorenloop rond het stadscentrum gaan. Zowel het kanaal als de snelweg in een hoger gebied liggen. Het centrum ligt niet in 1 hellend vlak, maar heeft een microreliëf met plaatselijk lager gelegen punten. Rioolstelsel van Turnhout In onderstaand overzicht wordt het rioolstelsel van Turnhout weergegeven: de hoofdleidingen in het licht- en donkerblauw, de waterlopen Aa en Meirgorenloop in het geel, het zuiveringstation met een ster en de overstorten in het rood. Bij droog weer vult het stelsel zich en gaat alle afvalwater naar het zuiveringsstation. De overstorten aan de spoorweg (Tieblokkenlaan) en aan het Stadspark zijn dan niet in werking. Bij een regenbui, vult het rioolstelsel zich wanneer de toevloed groter is dan wat het zuiveringsstation kan verwerken. In een deel van het rioolstelsel wordt de rioolleiding nagenoeg volledig gevuld (donkerblauw). Wanneer het langer en harder regent, neemt het aandeel van de riolering dat volledig gevuld is toe. Op een gegeven moment gaat ook de noodoverlaat in het Stadspark in werking treden en loopt er verdund afvalwater naar de Aa door de stenen gracht (overstort Stadspark). Hoe werkt een overstort? Bij droog weer en normale regenval volgt het afvalwater het normale rioleringstracé. Bij aanhoudende regen kan het verdunde afvalwater over de muur stijgen en rechtstreeks naar de waterloop stromen. In extreme situaties werken alle noodoverlaten en zijn alle buffers in het rioolstelsel gevuld. 2

3 Kleppen op de riolering Er bestaat het verhaal dat wanneer er wateroverlast is, iemand de kleppen van de riolering nog moet openzetten of dat de kleppen niet werken. Dit is echter niet waar. Hierna wordt de werking van een riolering uitgelegd. Hieronder wordt een rioolbuis vereenvoudigd voorgesteld. Wanneer het regent, vult de buis zich, waarbij het water overal op hetzelfde niveau staat. Een riool loopt ergens naar toe en ligt dus niet horizontaal, maar helt af zoals hieronder aangegeven. Het peil in de buis is enkel waterpas wanneer het water niet vrij kan uitstromen. Veronderstel dat op het einde een buffervat staat, dan zou het water dus weer waterpas staan in het buffervat en het rioolstelsel. De overstorten die op het rioolstelsel zitten, werken deels volgens deze manier. Wanneer het water hoger komt, zal het naar de waterloop gaan. Een rioolstelsel heeft echter een vrije uitstroom. Hierdoor is de waterstand in de riolering niet overal op hetzelfde peil. De lichtblauwe lijn op de schets is de verhanglijn. Deze lijn geeft aan waar het water zou staan, moest er geen bovenzijde zijn aan de rioolbuis. Wanneer de verhanglijn boven de bovenzijde van de buis ligt, staat het rioolstelsel onder druk. Wanneer de verhanglijn boven het niveau van de straat komt, zal er water uit de putdeksels en kolken komen. Wanneer komt er water op straat? Twee factoren bepalen hoofdzakelijk de wateroverlast: de hoeveelheid neerslag en de aangesloten verharde oppervlakte in de omgeving. Dit wordt duidelijker met onderstaande afbeeldingen. Afbeelding 1: op deze schets wordt een deel van Turnhout weergegeven met de wegverharding zoals voetpad en rijweg. De regen die hier valt, gaat in de riolering (blauwe lijnen). 3

4 Afbeelding 2: op deze schets worden verschillende gebouwen toegevoegd waaronder tuinhuisjes en garages die eventueel ook worden aangesloten op de riolering. Ook het regenwater van heel wat daken wordt niet herbruikt en komt in de riolering terecht. Aangezien er veel verharde oppervlakte is bijgekomen (dus minder water in de bodem kan) door bijbouwen, verharden van tuinen, woonuitbreidingen, komt er meer regenwater in de riolen dan vroeger. Tegenwoordig wordt hier strenger op toegezien. Bij iedere bouwvergunning moet er nagekeken worden of herbruik verplicht is, infiltratie van regenwater mogelijk is op eigen terrein, er gebufferd kan worden en tot slot mag er aangesloten worden op de riolering. Hoewel de 2 vorige factoren voornamelijk de kans op wateroverlast bepalen, is er een derde factor die plaatselijk voor overlast zal zorgen, op het moment dat de verhanglijn boven het niveau van de straat komt. Het microreliëf in de stad zorgt er op een aantal plaatsen voor dat er daar vaker wateroverlast optreedt dan op hoger gelegen plaatsen. Dit wordt weergegeven in onderstaande figuur. 4

5 Klimaatwijziging De wateroverlast komt nu frequenter voor dan vroeger. Dit is mogelijk te verklaren door de woonuitbreidingen en bijgebouwen, maar ook door de klimaatverandering. Uit het Klimaatrapport 2015 van het MIRA blijkt dat: Het jaargemiddelde neerslag 13 % boven niveau ligt sinds het begin van de metingen (1833). Enkel in de winter de neerslag toeneemt, in de andere seizoenen is er geen of nauwelijks verandering. Ook het aantal dagen met meetbare neerslag toeneemt (enkel in de winter), maar het minder frequent sneeuwt. Het aantal dagen met zware neerslag gestegen is sinds begin jaren 50 van 3 naar 6 dagen per jaar. De intensiteit van regenbuien verhoogt volgens de klimaatmodellen. De maximaal gemeten neerslag in een aaneensluitende periode van 5, 10 of 15 dagen binnen een jaar oploopt. Bewaken van kwaliteit en kwantiteit De stad wil werken aan de beheersing van het water. Zowel de waterkwaliteit als de hoeveelheid water die de stad stroomafwaarts stuurt, willen we beperken. En dit om de wateroverlast niet naar lager gelegen gemeenten door te schuiven. Nu kan het peil van de Aa snel 1 meter stijgen wanneer de overstort begint te werken (en het water van Oud-Turnhout en Ravels doen dat peil enkele uren later nog stijgen). Om dit aan te pakken is de stad bezig met de aanleg van regenwaterassen. In de hydronautstudie van 2004 werden reeds de eerste assen gedefinieerd. Turnhout werd hierin opgedeeld in een aantal zones waar een leiding voor het regenwater wordt voorzien. Dit regenwater gaat niet meer naar het zuiveringsstation, maar gaat naar de waterlopen. Met de waterloopbeheerders (provincie en Vlaamse milieumaatschappij) werd er afgesproken dat het water maar vertraagd in de waterloop geloosd mag worden. Daarom zal de stad buffering voorzien in een aantal bekkens om nadien het water af te voeren naar de waterlopen. Op deze manier hebben de woningen in de stad geen last van het regenwater en zal het niveau van de waterloop niet te sterk stijgen, zodat men stroomafwaarts ook geen hinder meer krijgt. Bovendien heeft dit het voordeel dat het zuiveringsstation beter zal functioneren omdat het afvalwater minder verdund wordt. Wanneer assen gerealiseerd zijn, zal er in het bestaande rioolstelsel ruimte vrij komen voor regenwater van straten die nog niet zijn aangesloten op hemelwaterassen. De aanleg van de hemelwaterassen is belangrijk en verminderd de kans op wateroverlast. Er is echter geen enkel stelsel in staat om iedere mogelijk bui op te vangen zonder wateroverlast. De zones die lager gelegen zijn door het microreliëf blijven de zones die steeds als eerste met wateroverlast te maken zullen krijgen. Momenteel zijn er reeds een aantal zaken gerealiseerd: Anco Veldekensloop; Melkhoek Meirgorenloop; Kongostraat-Astridlaan - westelijke RWA-as in aanleg, Oostelijke RWA-as in studie. De bestaande en nieuwe hemelwaterassen zullen helpen om wateroverlast te beperken, maar kunnen dit niet geheel verhinderen. 5

6 Ondersteuning vanuit Stad en brandweer De stad is in bespreking met de brandweer om te bekijken wat we preventief kunnen doen zoals de verdeling van zandzakjes. Om wateroverlast door passerende auto s te vermijden worden rollen rood-wit lint aan buurten gegeven zodat de straten direct kunnen afgesloten worden door de buurtbewoners zelf. Andere suggesties vanuit de buurten zijn welkom. Vragen en antwoorden Kunnen er elektrische paaltjes of een muur uit de grond voorzien worden zodat de straat bij hevige waterval direct kan afgesloten worden? Hulpdiensten moeten ook nog ter plaatse kunnen. Elektriciteit en water is niet de beste combinatie, stel dat de paaltjes blokkeren, kan ook de brandweer niet meer door. Kunnen er U-profielen voorzien worden om in de deuren te schuiven? We zullen dit bespreken met de brandweer, maar gezien elke deur een andere afmeting heeft, raden wij aan om dit zelf te voorzien. Kunnen bij hevige regen de bussen van de Otterstraat een omleiding volgen? Wanneer onze straat blank staat en er passeert een bus in de Otterstraat, brengt dit golven in het water met als gevolg dat het water zeker binnen komt. We nemen dit op met De Lijn. Mogen wij onze verluchtingsgaten terug omhoog brengen? Sinds wij deze korter moesten maken, hebben wij sneller water binnen. We nemen dit op met Ruimtelijke Ordening. Kan er een grote tank met dompelpomp voorzien worden? Dit is technisch niet mogelijk. Het is immers een druppel op een hete plaat omdat het volume van een tank niet in verhouding staat tot het water dat toekomt. Een eenvoudige oplossing is er niet, de regenwaterassen gaan helpen. Zal de regenwateras klaar zijn voor Turnova? De timing is afhankelijk van de aanleg van het bufferbekken, die start eind Turnova zal waarschijnlijk eerder klaar zijn. Er zijn een aantal zaken voorzien om het water vertraagd in de riolering te laten zoals hemelwaterputten en groene daken. Kan de afwatering van Turnova niet over de Grote Markt of via de Otterstraat? Dit kan niet over de Grote Markt omdat deze hoger ligt dan Turnova. Via de Otterstraat gaat niet omdat van hieruit het water niet gemakkelijk kan afgevoerd worden naar de Aa. De oplossing is het aanleggen van regenwaterassen. 6