Schildklierstoornissen. Algemeen: klieren en hormonen. Algemeen: klieren en hormonen. Aminozuurderivaten Peptiden Vetten

Transcriptie

1 Schildklierstoornissen Algemeen: klieren en hormonen Endocrien: het secretieproduct (hormoon) wordt naar het extracellulair weefsel afgegeven en gaat via de bloedbaan naar het doelweefsel Exocrien: het secretieproduct wordt afgegeven op een epitheeloppervlak Neurotransmissie: van neuron naar neuron Cytokines: werking op andere cel, zonder tussenkomst van de bloedbaan Algemeen: klieren en hormonen Aminozuurderivaten Peptiden Vetten Cholesterolderivaten (steroiden) Arachidonzuurderivaten 1

2 Herhaling anatomie schildklier Schildklier: bevindt zich voor de trachea net onder het schildkraakbeen Twee lobben, verbonden door een vernauwing Achterkant: bijschildklieren Microsopisch: schildklierfollikels, omgeven door kubisch epitheel C-cellen Sterk bevloeid Herhaling anatomie hypofyse Hypofyse is een klein kliertje dat onder de hypothalamus hangt Poortadersysteem Bestaat grosso modo uit twee delen: Neurohypofyse Adenohypofyse Feedback mechanisme Hypothalamus TRH (Thyrotropine Releasing Hormone) Hypofyse TSH (Thyroid Stimulating Hormone=Thyroptropine) Schildklier schildklierhormoon (Thyroxine=T4) Vermindert TRH secretie door hypothalamus 2

3 Andere systemen RH Hormoon 1 Doelorgaan Hormoon 2 TRH TSH Schildklier Schildklierhormoon CRH ACTH Bijnierschors Corticoiden GnRH FSH Ovaria Oestrogeen GnRH LH Ovaria Oestrogeen Schildklierhormoon Ontstaat uit tyrosine Bevat 3 of 4 iodiumatomen Tetra-ioodthyronine (T4) Tri-ioodthyronine (T3) 3

4 T3 - T4 Effecten van T4 en T3 T3 is krachtiger dan T4 Effect in de mitochondriën: versnelde ATP productie Effect in de celkern: aktiveert genen die coderen voor enzymes die betrokken zijn bij glycolyse Algemeen effect op het organisme: instellen van de achtergrondsnelheid van de stofwisseling Onderzoek van de schildklier De standaard: TSH en T4 bepaling in het bloed Echografie CT scan Isotopen 4

5 Hyperthyreoidie Te hoog schildklierhormoongehalte in bloed Vermagering Hartkloppingen Bevingen Zenuwachtigheid Soms moeheid Hypothyreoidie Te laag schildklierhormoongehalte in bloed Gewichtstoename Moeheid Traagheid, niet vooruit geraken Struma kropgezwel, goiter Kan zowel voorkomen bij hypo-, eu- of hyperthyreoidie Vergrote schildklier Meestal esthetisch bezwaar Soms sliklast 5

6 Ziekten van de schildklier Hypothyreoidie Iodiumtekort Hashimoto thyreoiditis Iatrogeen Hyperthyreoidie Ziekte van Graves-Basedow Iatrogeen Tumoren Iodiumtekort endemische goiter Bij een Iodiuminname van < 20 µg/d Meestal bergachtige gebieden: Rocky Mountains, Himalaya, Pakistan, Alpen Hypothyroidie en struma Behandeling: ioderen van keukenzout / bakkerszout behandelt ganse bevolking Hashimoto thyreoiditis Chronisch auto-immuun Destructie van schildklierweefsel Meestal dames van > 50 jaar Struma kan aanwezig zijn TSH is verhoogd in het bloed Behandeling: schildklierhormoon per os (Elthyrone ). Dosis voorzichtig verhogen tot een normaal TSH gemeten wordt. 6

7 Iatrogene hypothyreoidie Medicatie (Cordarone ) Schildklieroperaties Overbehandelde hyperthyreoidie Bestralingen Hyperthyreoidie Ziekte van Graves-Basedow Auto-immuun: Thyroid-Stimulerende Immunoglobulines Typische tekens van hyperthyreoidie Goiter kan aanwezig zijn Ook symptomen op andere plaatsen; meest opvallende is exophtalmus (vooruitkomen van de oogbol door oedeem van het weefsel in de orbita) Iatrogene hyperthyreoidie Medicatie (Cordarone ) Fat Burners Overbehandelde hypothyreoidie 7

8 Behandeling van hyperthyroidie Schildklierremmers per os Radioaktief Iodium Addendum: nucleaire ongevallen Bij een nucleair ongeval komt een wolk van radioaktief Iodium vrij Omwonenden van de kerncentrale kunnen dit binnenkrijgen wordt (net zoals gewoon iodium) opgeslagen in de schildklier Daarom deelt de overheid bij een kernramp iodiumtabletten uit; een overdosis iodium zorgt voor een verzadiging van de schildklier voor de radioaktieve wolk passeert, zodat het radioaktieve iodium niet opgeslagen wordt en slechts kort in het lichaam blijft. 8