Spiritualiteit in de kliniek: een medisch standpunt Radiotherapeut-Oncoloog Coördinator palliatieve zorg
|
|
- Fien van Wijk
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Spiritualiteit in de kliniek: een medisch standpunt Jessa ziekenhuis Prof Dr J Menten Radiotherapeut-Oncoloog Coördinator palliatieve zorg
2 We kijken naar hetzelfde. vanuit een andere standpunt en zien iets totaal verschillend Hoe kijken we naar spiritualiteit in de kliniek?
3 4 Spiritueel aspect Spiritualiteit: wat is dat? Existentiële vragen: -die de kern van iemands leven of persoonlijkheid raken, -waarom en/of waarvoor iets gebeurt, zingeving Geloofsvragen: -veronderstellen het bestaan van een geloofsovertuiging -bij de naderende dood kan deze overtuiging -onder druk komen, -juist troost en steun zijn 3
4 4 Spiritueel aspect Spiritualiteit: waarom is dat zo moeilijk bespreekbaar? -we hebben er geen woorden voor, we missen taal -zich niet bewust zijn van zingevingproblematiek, wel innerlijke onrust / piekeren zonder in verband te brengen met waarom of waarvoor -durven of willen er niet over spreken (privacy?) -signalen om er over te spreken worden niet opgemerkt door omgeving 4
5 4 Spiritueel aspect Spiritualiteit: waarom is dat zo moeilijk bespreekbaar? -spiritualiteit is taboe bij pt. en hulpverlener want : -vragen van pt. = vragen van hulpverlener -geen pasklaar antwoord mogelijk -gebruikelijke actieve doelgerichte medische attitude schiet tekort, want vragen zijn niet om te zetten in actie 5
6 Spiritualiteit: waarom is dat zo moeilijk bespreekbaar? -Spiritualiteit wordt door de patiënt verpakt in medische vraag: -Waarom heb ik deze ziekte? -Waarom betert mijn ziekte niet? -Vanwaar komen deze uitzaaiingen terwijl ik gezond leef? -Waar is de rechtvaardige God? geloof komt onder spanning 6
7 Spiritualiteit: waarom is dat zo moeilijk bespreekbaar? Spiritualiteit wordt door de patiënt verpakt in medische vraag: Het minste wat de arts/verpleegkundige kan doen is de medisch-existentiële vraag uitklaren -Neen: behoort niet tot zijn competentie De pastor, iman, rabbijn, morele consulent, psycholoog, kunnen dat beter -Jawel : ongeneeslijkheid moet een plaats krijgen 7
8 Spiritualiteit: waarom is dat zo moeilijk bespreekbaar? -scheiding van deze problematiek tussen de disciplines = te kunstmatig! -uitleg over ziekte en verloop = van grote waarde -is niet te scheiden van gesprek over betekenis van ziekte voor het leven van deze patiënt -Spiritualiteit is een opdracht voor alle hulpverleners 8
9 Oversimplificatie.als je het menselijk genoom in boekvorm zou gieten, spreken we over 700 boeken van 1000 pagina's elk In de oncologie behandelen we met targettherapie 1 of 2 genafwijkingen..
10 Het rapport van genpanelanalyse via NGS bevat de volgende elementen: (Next-generation sequencing methods) het panel aan onderzochte genen de mutaties die bij de analyse zijn vastgesteld, en, in voorkomend geval, de verhouding van gemuteerde reads ten opzichte van het totaal aantal reads. Dit geeft een indicatie van de grootte van de kloon, en van de aanwezigheid van eventuele subklonen. een interpretatie van deze gegevens in de diagnostische context de classificatie van de vastgestelde mutaties (Sukhai, M. A. et al. A classification system for clinical relevance of somatic variants identified in molecular profiling of cancer. Genet. Med. 1-9 (2015)). Class 1: merker is "druggable", heeft predictieve of prognostische betekenis en/of waarde voor de diagnose/classificatie van de ziekte van de patiënt. Class 2: merker is "druggable", heeft predictieve of prognostische betekenis en/of waarde voor de diagnose/classificatie van andere maligne aandoeningen dan de ziekte van de patiënt. Class 3: mutaties van het betreffende gen zijn gekend bij de ziekte van de patiënt, maar de specifieke mutatie bij de patiënt is nog niet eerder beschreven. De vastgestelde mutaties beïnvloedt de eiwitfunctie vermoedelijk wel (3A) of misschien (3B). Class 4: mutaties van het betreffende gen zijn gekend bij andere aandoeningen dan deze bij de patiënt, en de specifieke mutatie bij de patiënt is nog niet eerder beschreven. De vastgestelde mutaties beïnvloedt de eiwitfunctie vermoedelijk wel (4A)of misschien (4B). Class 5: variant met onbekende klinische betekenis. Er zijn geen studies die de betekenis van deze mutatie hebben onderzocht (5A). Deze mutatie heeft geen klinische bruikbaarheid (5B). Methode spectrum detectielimiet TAT accreditatie TruSight Tumor26 panel (Illumina) AKT1, ALK, APC, BRAF, CDH1, CTNNB1, EGFR, ERBB2, FBXW7, FGFR2, FOXL2, GNAQ, GNAS, KIT, KRAS, MAP2K1, MET, MSH6, NRAS, PDGFRA, PIK3CA, PTEN, SMAD4, SRC, STK11, TP53 5% mutante allelen (10% tumorcellen) 10 tot maximum 15 werkdagen De test is geaccrediteerd volgens de ISO 15189: 2012 norm en valt onder scope MED-218
11 Teamvergadering op de palliatieve zorgeenheid
12 ? Oene Swietink 12
13 Spirituele checklist Ik en de ander Doen en laten Weten en geloven Spirituele dimensie Vasthouden en loslaten Vergeten en vergeven 13
14
15
16 Dilemma voor de hulpverlener Ik wil hierover communiceren = meer luisteren dan spreken = meer dan 1 gesprek, liefst met dezelfde hulpverlener gekozen door de patiënt =oei, mag ik dat delen met mijn volgende verzorgende collega, met het team. of is dat vertrouwelijk?? Tijdsdruk laat dat niet toe op een acute ziekenhuis afdeling.op raadpleging
17 Soms hebben patiënt en hulpverlener een verschillende agenda, zitten beiden op een ander spoor. Bovenal : teamwerk!
18 Artsen Het verderzetten van een (al dan niet belastende) behandeling geeft de patiënt soms de tijd om die dingen te doen die nog tijd vragen Ook al is die tijd niet altijd kwaliteitsvol!!! -regelingen treffen voor kinderen tav. de ex-partner -zorgen dat levensgezel niet in de kou komt te staan
19
20 Verpleegkundigen -vangen belangrijke signalen op bij patiënt/familie -reageren soms persoonlijk, emotioneel, hebben niet altijd ziekte-inzicht,.maar dikwijls gebaseerd op zeer veel ervaring Andere disciplines ontbreken in dit overleg Zorgkundigen, kinesist, sociaal werker, psycholoog, pastor, poetsdienst, mantelzorger, vrijwilliger.
21 Patiënt en familie -komen meer op de voorgrond als gesprekspartner (Wet op de patiënten rechten 2002) - alles moet nog gedaan worden - er moet toch niemand meer afzien.. dit heeft geen zin meer ik eis.therapie / EUTHANASIE
22 Mediplanet.be In 2015 waren er net geen 1,2 miljoen mensen die minstens één keer een medicijn tegen een depressie hebben genomen. In tien jaar tijd zijn er gebruikers (+16,5 procent) bijgekomen. In 2015 werden ruim 320 miljoen dosissen genomen, meer dan 100 miljoen meer dan tien jaar geleden
23 reflectie
24 Van Gogh schildert veel meer dan een huiselijk tafereel, een palliatief verpleegkundige ziet parallellen met het werk op onze palliatieve zorgafdeling: - Het werk, het doen onderbreken. - Door de knieën buigen om op dezelfde hoogte te komen als de kwetsbare andere. - Even afstand bewaren. - Handen reiken en uitnodigen om los te laten. - Ruggensteun bieden en vasthouden totdat de ander op eigen benen de stap kan zetten. - De braakliggende grond, ja zelfs wat mest kunnen verdragen. De eerste stappen (Van Gogh) - Te midden van het dagdagelijkse toch het wonder blijven zien.
25 Het palliatief vertrouwen is bepaald door : het krediet dat U als hulpverlener verwierf tijdens de ziektebehandeling
26 Ik en de ander Vrouw 84j Daags na het paasfeest met de kinderen Vroeger heb ik gebeden opdat ik op een ochtend niet meer zou wakker worden Nu bid ik dagelijks om te danken voor de mooie dag die ik weer kreeg
27 Ik en de ander Dr, ons vader heeft heel zijn leven trouw de ziekenkas betaald, Nu hij ziek is moet alles gedaan worden, daar heeft hij recht op Recht op palliatieve zorg (patientenrechtenwet 2002) Dus is er ook een plicht om die zorg te geven de ander: hulpverleners, ziekenhuizen, RVT, thuiszorg, de maatschappij Palliatieve zorg verbeteren/ instand houden van levenskwaliteit (fysiek, sociaal, psychologisch, spiritueel ) Terminale zorg een goede dood Doe ik als «de ander» mijn plicht, ook psycho-sociaal en spiritueel?
28 Doodsangst bij de patiënt wordt niet herkend als: -ruzie met verpleging -onheus gedrag tegenover familie -motorische onrust -weigering van behandeling -impulsieve wens tot euthanasie -ontkenning van de ernst van de situatie -zelfoverschatting 28
29 Ik en de ander Vrouw 85 j met terminaal hartfalen voor 4 maal op CCU DNR 2: handhaven van therapie, therapie niet meer uitbreiden en niet reanimeren «Kon ik nu maar in mijn veranda naar mijn bloemen kijken.» Artsen: «ze kan niet naar huis» Zoon is farmaceutisch vertegenwoordiger Mijn vraag : «Gaat ge de laatste wens van deze vrouw niet inwilligen»
30 Ik en de ander In de vuilbak van een gehospitaliseerde patiënt
31 Cumulative Proportion Surviving 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 Vasthouden en loslaten Overleving in functie van morfine equivalente dosis voor >65j palliatieve kankerpatiënten (overleden op PZE Leuven) Cumulativ e surv iv al curv e (Kaplan-Meier) P< (Chi² = 42,4368 df = 5; p <,00001) 0 mg (N=109) < 60 mg (N=156) mg (N=533) mg (N=156) mg (N=52) > 900 mg (N=82) 0, Time (days) 31
32 Vasthouden en loslaten Het (tijdig) stopzetten van een niet meer voldoende effectieve behandeling opent meestal deuren die voorheen toe bleven. Vermijdt onrealistische hoop ze kunnen tegenwoordig zoveel de tumormarker of meta s zijn al gehalveerd.. Helpen aanvaarden dat het niet (meer) lukt. op een snelheid die pt./fam. toelaat het te verwerken
33 Vasthouden en loslaten Niet meer efficiënte/nuttige onderzoeken-therapie vasthouden of loslaten bloedonderzoek, glycemiedagprofielen, CT en MR-scans osteoporosebehandeling, cholesterolverlagers, antihypertensiva, Kunstmatig vocht en voeding starten of afbouwen Medisch shoppen, 2, 3 4 opinie tot gezegd wordt wat men wil horen? Thuiszorg niet langer doen baar: schuldgevoel? Verzeker de mantelzorgers U hebt alles gedaan wat mogelijk was U hebt de juiste beslissing genomen
34 Doen en laten Wat doen we nog wél / niet (meer)? -Therapie: niet starten / stoppen? -Vocht en voeding: wel/niet geven? -Ziekenhuis thuis? Wie is de norm? -Palliatieve/terminale zorg: starten? -Welke betekenis / zin heeft deze levensfase voor de patiënt / familie?
35 Doen en laten Het verderzetten van een (al dan niet belastende) behandeling geeft de patiënt / familie soms de tijd om die dingen te doen die nog tijd vragen Ook al is die tijd niet altijd kwaliteitsvol -regelingen treffen voor kinderen tav. de ex-partner -zorgen dat partner/levensgezel niet in de kou komt te staan -30 weken zwanger en zoontje van 7 jaar is terminaal 35
36 Pacemaker ja of niet uitschakelen? Geeft, als het hart dreigt stil te vallen, de pacemaker impulsen zodat het hart langer blijft slaan en is een pacemaker zo een oorzaak van onnodig lijden? Is het nuttig de pacemaker uit te schakelen om een verlengd stervensproces te vermijden?
37 Mediaan aantal dagen in PZE Overlevingsduur in PZE bij (niet-) pacemakerpatiënten Pacemaker vs niet-pacemaker 6 p = 0, N = 83 N=163 0 Pacemaker Niet Pacemaker 2 gematchte controle-pten per pm-pt
38 Doen en laten Code beperking van therapie niet reanimeren therapie niet uitbreiden therapie-afbouw
39
40
41
42 Doen en laten
43 Objectieve waarnemingen ~ het levenseinde is nabij? Lic. thesis ziekenhuiswetenschap, 2003, K. Hufkens, G Evers ( ), J Menten. >70% 0% oligurie
44 % terminale patienten die vragen voor palliatieve sedatie in de Pal. Zorgeenheid in UZ Leuven Euthanasiewet 2016
45 Doen en laten *hoe luisteren we naar een euthanasieverzoek? -Waarom doet de pt het verzoek? -Wat is de vraag achter de vraag? *65/100 euthanasieverzoeken(uzleuven) veranderen na bezoek van het palliatief support team
46 Doen en laten *35/100 euthanasieverzoeken blijven!! -Fam, VPK «past binnen de wet! «druk op arts? Arts vrij?
47 Vergeven en vergeten Man 65j uitbehandeld bronchusca 2 zonen Bediende heel zijn loopbaan Gescheiden 15j geleden na 15 j huwelijk Ik ben mislukt in het leven, «Mijn ex was hier gisteren op bezoek, Schijnheilig ze moet niet meer komen, Ze moet niet denken dat ze op de doodsbrief komt En moet ook op het kerkhof de schijnheilige niet komen uithangen» «Welke steun kan zij aan uw zonen geven? Wat hebben zij nodig op het ogenblik dat ze afscheid nemen van hun vader? Wat kan jij nog doen voor hen,. Niet vergeven en niet vergeten tot in de kist.of mildheid toelaten?»
48 Een paar dagen later
49 Weten en geloven Bezoek van de pastor gewenst? Wenst ge de communie? Ziekenzalving of -zegening? Heel veel artsen durven / kunnen deze vraag niet stellen!! «Mijn vrouw zou dat zeker willen, voor mij hoeft dat niet» «Ja, maar nu nog niet, wacht tot hij in coma is.» «Gelooft ge daar zelf in?» Kunnen / durven we getuigen als hulpverlener dat gelovig zijn? Durven we ons kwetsbaar opstellen; dat we geloven, dat we hopen op maar dat we het later ps echt zullen weten
50 Palliatieve Referentie Groepen Verzelfstandiging! Ondersteunen en coachen, niet overnemen Zelfdeterminatietheorie Grote referentiewerking palliatieve zorg : platform ter bekrachtiging van zorgverstrekkers die zich willen engageren om palliatieve zorg op hun afdeling te verbeteren. De totale werking bestaat uit een 100-tal referentiepersonen: artsen, verpleegkundigen, sociaal werkers, psychologen en pastores. Per dienst gegroepeerd in 23 multidisciplinaire Palliatieve Referentie Groepen, of PRG s: Algemene Oncologie, Cardiologie, Fysische Geneeskunde, Gastro-enterologie/Hepatologie, Geriatrie, Gerontopsychiatrie, Gynaecologie, Hematologie, Intensieve, Inwendige, Nefrologie, Neurologie, ORL/Stomatologie, Pneumologie, Radiotherapie, Spoed, Urologie, Psychiatrie, Abdominale Heelkunde/Traumatologie, Thoracale Heelkunde/Borstchirurgie, Kinderoncologie/Pediatrie, Pijnkliniek en Palliatieve Zorgeenheid.
51
52 Traject Vroegtijdige Zorgplanning UZ Leuven 1. EXPLICITEER medische SETTING binnen team 2. COMMUNICEER diagnose, evolutie, prognose met pt/fam 3. EXPLOREER ziektebeleving, zorgbehoeftes, behandelwensen 4. REGISTREER behandelafspraken 5. COÖRDINEER continuïteit van zorg
53 Hoelang voor overlijden wordt een 1 ste DNR-code geregistreerd Aantallen: T2 = 827pt, T3 = 724pt.
54 Bij hoeveel patiënten is er geen DNR code bij het 1 ste PST contact?
55 Bij hoeveel patiënten wordt de DNR code tijdens of na het 1 ste pal. contact geregistreerd?
56 Palliatieve zorg in de opleiding? Fysieke pijn Psychisch lijden Sociaal problemen Spirituele symptomen
57 57
58 Jong geleerd is oud gedaan
59 Het einde van de dag maar ook het einde van het leven kan hartverwarmend en mooi zijn voor de patient voor alle familieleden! voor alle hulpverleners! voor onze maatschappij 59
PALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatieZiek zijn en (niet) genezen. Leuven 1-12-2011
Ziek zijn en (niet) genezen Leuven 1-12-2011 Johan Menten Walter Rombouts UZ Leuven - Goed ouder worden is een levenskunst. - Oudere mensen hebben vele zaken misschien minder in de hand, maar.zo lang mogelijk
Nadere informatieProcedure euthanasie ouderenzorg
Procedure euthanasie ouderenzorg 1. Euthanasie: Volgens de Belgische wetgeving wordt euthanasie omschreven als het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene op diens verzoek
Nadere informatieOnderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017
Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van
Nadere informatiePalliatie of Euthanasie: De Twilight Zone. Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven
Palliatie of Euthanasie: De Twilight Zone Prof. Dr. Paul Clement Universitaire Palliatieve Zorgeenheid Leuven Situering Beslissingen rond het levenseinde Zeer vaak: Niet meer starten van (al dan niet medisch
Nadere informatiePalliatief beleid vanuit het ziekenhuis bekeken
Palliatief beleid vanuit het ziekenhuis bekeken Vanuit het Reg. Z.H. H.Hart Leuven Dr. Annke Nelde Dr. Tuur Helsen Dr. Katleen Van Emelen Dr. Katharina Lobisch Huiselijke keuken Hoog-laagbad (erg populair),
Nadere informatieMIJN WENSEN voor mijn gezondheidszorg
MIJN WENSEN voor mijn gezondheidszorg Leidraad bij VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Eindejaarscongres BVPV 3 dec 2016 Arne Heylen klin. psycholoog PST arne.heylen@uzleuven.be Shift in patiëntenbejegening Voorafgaande
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieCOMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatiePsychosociaal en spiritueel zorgteam
Psychosociaal en spiritueel zorgteam voor oncologische patiënten en hun familie Imeldaziekenhuis imelda omringt u met zorg Inhoud Inleiding 3 Sociaal werk 4 Oncopsycholoog 5 Pastorale dienst 6 Palliatief
Nadere informatiePROGRAMMA. 14u15: PLENAIRE TERUGKOPPELING
PROGRAMMA 12u00: ONTHAAL MET BROODJES LUNCH 12u30: PLENAIRE INLEIDING Visie Mijn wensen voor mijn gezondheidszorg: VZP op maat van de patiënt Casus uit de praktijk 13u15: MULTIDISCIPLINAIRE UITWISSELING
Nadere informatiePalliatieve en ondersteunende zorg in CWZ
Palliatieve en ondersteunende zorg in CWZ Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg is er voor mensen bij wie genezing van ziekte niet meer mogelijk is. Kwaliteit van leven staat bij deze zorg centraal.
Nadere informatieZorg rond het levenseinde
Groeningelaan 7 8500 Kortrijk Tel.nr. 056/24 52 71 Faxnr. 056/24.52.64 Zorg rond het levenseinde Zorg rond het levenseinde 12 Voor meer informatie over voorgaande onderwerpen, kan u contact opnemen met
Nadere informatieB. Bij personen met een verhoogd risico op kanker om kanker te detecteren in een vroeg stadium
GENDIA CT-DNA TEST (Liquid biopsy) BESCHRIJVING : Bij de meeste personen met kanker circuleert er DNA van kankercellen in het bloed. In dit Circulerend Tumor DNA (CT-DNA) kunnen de genvarianten die de
Nadere informatiePalliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten
Palliatieve sedatie is geen euthanasie Medische aspecten Hoe kwam deze richtlijn er? Werkgroep artsen met interesse in palliatieve zorg Uit meerdere regionale ziekenhuizen en 1 ste lijn Meerdere specialiteiten
Nadere informatieRol van palliatieve sedatie in de laatste levensfase
Rol van palliatieve sedatie in de laatste levensfase Postuniv. Opleid. Ziekenhuisapothekers Edegem, 06-11-2007 J. Menten Ph.D. Radiotherapeut-Oncoloog Coordinator palliatieve zorg UZ Gastnuisberg Leuven
Nadere informatieBeslissingen omtrent het levenseinde
Beslissingen omtrent het levenseinde Heb je er al over nagedacht? Als ik mijn vrouw niet meer herken, wil ik euthanasie (Etienne Vermeersch) Dit is volgens de wet onmogelijk! als ik mijn vrouw niet meer
Nadere informatieAls niet alles is wat het lijkt
Als niet alles is wat het lijkt praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Merijn van der Werf, huisarts i.o. Joep van de Geer geestelijk verzorger, onderzoeker spirituele zorg MCL
Nadere informatieKantelmomenten in de palliatieve en terminale zorg:
Kantelmomenten in de palliatieve en terminale zorg: Palliatieve zorg: Zorg in verbinding Multidisciplinair werken met aandacht voor alle dimensies van zorg 21-04-2018 Staaien - St Truiden Johan Menten
Nadere informatieCasus Hoe wensen mensen te sterven? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. Samen werken rond. Vroegtijdige Zorgplanning
DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename
Nadere informatiePsychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener. Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven
Psychologische ondersteuning van patiënt, familie en hulpverlener Inge Bossuyt, verpleegkundige palliatief support team UZ Leuven Inhoud 1. Zorgattitude van alle hulpverleners 2. Hoe beleving en bekommernis
Nadere informatieKanker en palliatieve (thuis) zorg. Guy Hannes, coördinator palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT)
Kanker en palliatieve (thuis) zorg Guy Hannes, coördinator palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT) 7 maart 2015 Waar willen we het over hebben? Situering : wat is palliatieve zorg? Evoluties
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieMedische beslissingen rond het levenseinde
Medische beslissingen rond het levenseinde Adri Jobse, huisarts, kaderarts, consulent PTMN Gon Uyttewaal, gesp. vpk pz, consulent PTMN 26 juni 2014 1. Wet geneeskundige op de behandelingsovereenkomst 2.
Nadere informatieRobert is een man van 79 jaar, terminaal ziek (prognose max. maand). Hij is nog heel helder. Zijn echtgenote verzorgt hem De palliatief equipe is
Robert is een man van 79 jaar, terminaal ziek (prognose max. maand). Hij is nog heel helder. Zijn echtgenote verzorgt hem De palliatief equipe is ingeschakeld Er kan met Robert niet over het naderende
Nadere informatieMacht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg
Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg Naomi Van De Moortele, psychologe hematologie en palliatieve zorgen UZ Gent An Lievrouw, psychologe digestieve oncologie UZ Gent Workshop: 1. Palliatieve
Nadere informatiePalliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl
Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D
PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D OVERLEVING BIJ DEMENTIE * 2 Invloed van acuut event op prognose Elk acuut event verkort de levensduur Morrison et al.: JAMA 2000; 284:
Nadere informatieProject Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname
Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.
Nadere informatieGecontroleerde sedatie:
Gecontroleerde sedatie: een therapeutische mogelijkheid voor refractaire symptomen bij de terminale palliatieve patient? Dr. J. Menten Coördinator Palliatieve Zorg Kliniekhoofd Radiotherapie UZ Gasthuisberg-Leuven
Nadere informatierouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve
Nadere informatieZorg rond levenseinde
Zorg rond levenseinde Palliatieve zorg en omgaan met levenseinde op acute geriatrie . De oudere patiënt in het ziekenhuis. Multipathologie : kankerpatiënten cardiovasculaire aandoeningen, COPD, diabetes,dementie,nierfalen,
Nadere informatieGuy Hannes Coördinator PNAT
Dementie : palliatieve benadering? Guy Hannes Coördinator PNAT Palliatieve zorg = van alle tijden Een waardig afscheid, omringd door geliefden Voedingsbodem vooruitgang van de geneeskunde : we leven langer.
Nadere informatieZorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg
Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Jeroen Janssens Specialist Ouderengeneeskunde, commissielid 8-12-2016 Opbouw Workshop 1. Vragen
Nadere informatieKanker, niet enkel een lichamelijke ziekte. Oncologisch Support Team OST
Kanker, niet enkel een lichamelijke ziekte Oncologisch Support Team OST Inhoud Oncologisch support team 4 Artsen 4 Sociaal werker 5 Psycholoog 6 Oncologisch verpleegkundigen 7 Levensbeschouwelijke zorg
Nadere informatieConclusies, aanbevelingen en vervolgstappen
De rol van de arts bij het zelfgekozen levenseinde 39 5 Conclusies, aanbevelingen en vervolgstappen In dit hoofdstuk wordt puntsgewijs een opsomming gegeven van de conclusies over de rol, de verantwoordelijkheden,
Nadere informatieen de rol van palliatieve zorg
en de rol van palliatieve zorg 16 februari 2017 Marleen Hout-Korevaar Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Enkele casus vooraf Ontwikkeling euthanasie debat Euthanasiewet in 2002 In
Nadere informatiePalliatieve zorg. Beste patiënt
Beste patiënt Wij zijn er ons van bewust dat de stap naar palliatieve zorg een grote stap is. Als team willen wij u hierbij zoveel mogelijk ondersteunen en helpen. Daarom geven wij u graag de nodige informatie
Nadere informatieDe lange weg is vaak te kort.
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen
Nadere informatieZorg. voor het levenseinde
Zorg voor het levenseinde Inleiding Onze campussen en woonzorgcentra streven een christelijk-ethische levensvisie na en dit veronderstelt een zorgzame en zinvolle omgang met het eindigende leven en het
Nadere informatiePalliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma
1 Palliatieve behandeling van het bronchuscarcinoma Tessa Dieudonné Pneumologe H.Hartziekenhuis Mol Palliatieve zorg 2 1. Definitie 2. Pijnbestrijding 3. Symptoombestrijding 4. Palliatieve sedatie : richtlijnen
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieBeslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde. i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n
Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde 2 Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde 3 Inleiding
Nadere informatieTijd voor de dood. Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen. Beleidsnotitie Palliatieve Zorg
Beleidsnotitie Palliatieve Zorg Tijd voor de dood Stilstaan bij en tijd nemen voor de dood Oprecht en stap voor stap afscheid nemen Beleidsnotitie Tijd voor de dood Auteur(s) A.Trienekens Datum September
Nadere informatieIslam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt. Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker
Islam, cultuur en kanker; Zorg aan een moslim patiënt Fatma Katirci Moslim geestelijk verzorger Farida Ilahi Medisch maatschappelijk werker Programma Welkom Voorstellen Fatma: religieuze aspecten v/e moslim
Nadere informatieSpirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget
Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende
Nadere informatiePsychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Psychosociale begeleiding in het Centrum Inleiding Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk,
Nadere informatieErvaring in palliatieve zorg
De psychologische invalshoek in de palliatieve zorg Wie doet wat? Dr. Judith Prins klinisch psycholoog Medische Psychologie Congres NPTN 2 november 2006 1 Ervaring in palliatieve zorg 1986-1990 1992-1996
Nadere informatieHet palliatief support team
Het palliatief support team T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont
Nadere informatieWat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?
21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland
Nadere informatieEigenzinnige palliatieve zorg
Eigenzinnige palliatieve zorg Zorg voor ongeneeslijk zieken met een verstandelijke beperking Bart Hansen Palliatieve zorg Casus J is een vrouw van 45 met een ernstige verstandelijke beperking. Moeilijkheid
Nadere informatieZorg rondom het levenseinde
Zorg rondom het levenseinde Waar de zorg om mensen gaat Waar de zorg om mensen gaat Zorg in de laatste levensfase Als genezing niet meer mogelijk is In de laatste fase van ons leven kunnen we voor belangrijke
Nadere informatieKanker... wat nu? T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Kanker... wat nu? T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieZorg rond het levenseinde
Zorg rond het levenseinde informatiebrochure INHOUD Inleiding 4 De wet op de patiëntenrechten 5 Palliatieve zorg 7 Definitie van palliatieve zorgen 7 Palliatieve zorg in AZ Sint-Lucas Brugge 8 Medische
Nadere informatiePalliatieve zorgen. Studentenbrochure
Palliatieve zorgen Studentenbrochure 01. Inleiding Binnenkort loop je stage op de palliatieve eenheid en het palliatief support team (PST). Deze brochure is een voorbereiding op jouw stage. De bedoeling
Nadere informatieAlgemene inleiding Inleiding bij het theoretisch deel Hoofdstuk I: Definities Inleiding... 11
INHOUDSTAFEL Algemene inleiding... 8 Inleiding bij het theoretisch deel... 10 Hoofdstuk I: Definities... 11 Inleiding.... 11 1. Definitie palliatieve zorg... 11 2. Holistische benadering in de palliatieve
Nadere informatieKunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen?
Kunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen? Maaike Veldhuizen Arts palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis, palliatief consulent en SCEN arts Ingrid van Asseldonk, verpleegkundige
Nadere informatieIedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?
Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een
Nadere informatieOncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Oncologie Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer umcg (050) 361 61 61 U kunt hier ook terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld over
Nadere informatie1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt
1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt Leeftijd Geslacht Diagnose Vragenlijst hulpverlener voor overlijden vraag
Nadere informatieMedische Beslissingen rond het levenseinde
Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte
Nadere informatieRol van de huisarts in de palliatieve zorg
Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale
Nadere informatieProf. Chris Gastmans
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw IS ER NOG PLAATS VOOR EEN NATUURLIJKE, ONTHAASTE DOOD? Prof. Chris Gastmans Ethicus, KU Leuven www.hhzhlier.be 2 Het nieuwe sterven Kort Kwaliteitsvol tot het einde
Nadere informatiePro memorie: Memento mori (multidisciplinaire besluitvorming bij palliatieve sedatie)
Palliatieve sedatie Pro memorie: Memento mori (multidisciplinaire besluitvorming bij palliatieve sedatie) Dr S(iebe)J. Swart, specialist ouderengeneeskunde beslissing rond het levenseinde maar: mogelijke
Nadere informatieINDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG
INDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG Kathleen Leemans, Joachim Cohen, Lieve Van den Block, Robert Vander Stichele, Luc Deliens - Vrije Universiteit Brussel 2013 Vragenlijst hulpverleners
Nadere informatieDossier Voorafgaande zorgplanning
Dossier Voorafgaande zorgplanning Elk jaar komen heel wat mensen in een situatie terecht waarin ze, omwille van een onomkeerbare coma, dementie of een andere aandoening, niet meer in staat zijn om zelf
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE
Voorafgaande zorgplanning Wetgeving en communicatie SEL Zuid-West-Vlaanderen Lokale Steunpunten Thuiszorg 18 mei, 15 juni en 27 juni 2017 VRAGEN ROND HET LEVENSEINDE Halve eeuw medische spitstechnologie
Nadere informatieGedeelde zorg rond het levenseinde
Gedeelde zorg rond het levenseinde Vroegtijdige zorgplanning Gedeelde zorg rond het levenseinde U als bewoner én wijzelf denken we wel eens aan sterven. We worden geconfronteerd met onze diepste vragen
Nadere informatieAchtergrondinformatie
Onderdeel van de patiëntenbrochure Spreek tijdig over het levenseinde. - www.knmg.nl/spreken-over-levenseinde Achtergrondinformatie Hieronder leest u achtergrondinformatie die u kan helpen om het gesprek
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN
Palliatieve Zorg INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN PALLIATIEVE ZORG Palliatieve zorg is de zorg die u ontvangt wanneer genezen niet meer kan en kwaliteit van leven voor u belangrijk is. Als team bieden wij
Nadere informatie6. Palliatieve zorg, vroegtijdige zorgplanning en euthanasie
6. Palliatieve zorg, vroegtijdige zorgplanning en euthanasie 6.1 Palliatieve zorg Palliatieve zorg is de totaalzorg voor mensen met een levensbedreigende aandoening bij wie geen genezende behandeling meer
Nadere informatieNext Generation Sequencing: meer met minder
Next Generation Sequencing: meer met minder Robert van der Geize Klinisch Moleculair Bioloog in de Pathologie (KMBP) Xs2HiTek-workshop 'Diagnostiek in de Pathologie' 2015 www.labpon.nl Boerhaavelaan 59
Nadere informatieVROEGTIJDIGE ZORGpLANNING
VROEGTIJDIGE ZORGpLANNING Vooruitzien op wonen, leven, zorg zoals jij het wenst. Vroegtijdige zorgplanning Wonen, leven en zorgen zoals jij het wil Dat is onze grootste uitdaging: wonen, leven en zorg
Nadere informatiePraten over behandelwensen en -grenzen
Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie Inleiding Als patiënt komt u in het UMC Utrecht met een bepaalde behandelwens. Meestal
Nadere informatieDe terminale patiënt: Inleiding. Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007
De terminale patiënt: Inleiding Prof Dr Nele Van Den Noortgate Universitair Ziekenhuis Gent PUO VZA 6 november 2007 Medische beslissingen bij levenseinde Type of deaths 1998 % of all death 2001 Intention
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieKanker, niet enkel een lichamelijke ziekte. Oncologisch Support Team OST
Kanker, niet enkel een lichamelijke ziekte Oncologisch Support Team OST Inhoud Oncologisch support team 4 Artsen 4 Sociaal werker 5 Psycholoog 6 Oncologisch verpleegkundigen 7 Overige samenwerkingen 7
Nadere informatieBesluitvorming in de Palliatieve fase
Besluitvorming in de Palliatieve fase Renske Karens 26-10-2016 Programma Welkom en introductie Besluitvorming in de Palliatieve fase Markering palliatieve zorg Terminale fase / Stervensfase Instrumenten
Nadere informatieMarie-Rose Morel 26 augustus februari Christian Morel jr 5 januari juni 2013
Marie-Rose Morel 26 augustus 1972 8 februari 2011 Christian Morel jr 5 januari 1978 15 juni 2013 LOK pneumo 16 december 2014 Wat er is gebeurd, is wat het was. Wat je ermee doet, is wat het is. Olaf Hoenson
Nadere informatieSAMENVATTING INTRODUCTIE
SAMENVATTING INTRODUCTIE Zorg rond het levenseinde Wanneer patiënten en hun familie worden geconfronteerd met een levensbedreigende aandoening wordt verbetering van de kwaliteit van leven van de patiënt
Nadere informatieBeslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde
Beslissingen bij ernstige ziekte of levenseinde informatie voor patiënten INLEIDING 3 PALLIATIEVE THERAPIE 4 PALLIATIEVE ZORG 4 HET STOPZETTEN OF NIET STARTEN VAN EEN LEVENSVERLENGENDE BEHANDELING 5 PALLIATIEVE
Nadere informatieDokter, ik heb kanker..
Dokter, ik heb kanker.. huisartsen-duodagen noordwest utrecht november 2006 Anette Pet Klinisch psycholoog-psychotherapeut Hoofd Patiëntenzorg Welmet Hudig Theoloog Therapeut Het Helen Dowling Instituut
Nadere informatieVANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN
VANDAAG ZORGEN VOOR MORGEN BROCHURE VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Beste bewoner, Dat is immers onze zorg: betrokken zijn op u en uw naasten en u zoveel als mogelijk gelukkig zien. Wij zijn blij dat u koos
Nadere informatieVROEGTIJDIGE ZORGPLANNING
VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Vaardigheidstraining voor de huisarts LOK VZP 20 oktober 2016 dia 1 Wie is wie? LOK VZP 20 oktober 2016 dia 2 De presentatie kwam tot stand door: LOK VZP 20 oktober 2016 dia 3
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Waarom uw zorg vroegtijdig plannen? Wat houdt het in? curatief handelen palliatief handelen actieve levensbeëindiging Waarom vroegtijdig uw zorg plannen? Welke zorg zou u wensen
Nadere informatieHet zorgtraject van de bewoner in De Wingerd
Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner
Nadere informatieHet verhaal van een bijzonder meisje gebaseerd op een waar gebeurde casus
Lotte Het verhaal van een bijzonder meisje gebaseerd op een waar gebeurde casus Voorgeschiedenis: Meisje van 14 jaar. Hobby: hockey en winkelen met vriendinnen HAVO, 2 e klas. Ouders zijn gescheiden: woont
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word...
Wat als ik niet meer beter word... 1 Deze folder is bedoeld voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en voor hen die betrokken zijn bij een ziek familielid of een andere zieke naaste waarvan het levenseinde
Nadere informatieOngeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek: samen uw zorg tijdig plannen Uw specialist heeft u verteld dat u ongeneeslijk ziek bent. Niet meer kunnen genezen is een bericht met ingrijpende gevolgen en het valt niet mee om hier
Nadere informatieHou me (niet) vast. Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning
Hou me (niet) vast Informatiebrochure Palliatieve zorg en vroegtijdige zorgplanning Hou me (niet) vast vanaf hier heb ik alleen te gaan Ik zal altijd - ergens - bij je zijn we zijn tochtgenoten maar hier
Nadere informatieDag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie
Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie
Nadere informatieEuthanasie/hulp bij zelfdoding. Hoe gaan we hier mee om?
Euthanasie/hulp bij zelfdoding Hoe gaan we hier mee om? Inhoudsopgave 1. Samenvatting... 2 2. Onze missie en visie... 3 3. Ons standpunt over euthanasie / hulp bij zelfdoding... 3 4. Ons handelen bij een
Nadere informatieSamen sterk, eigen regie in de laatste levensfase. 5 oktober Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven
Samen sterk, eigen regie in de laatste levensfase 5 oktober 2019 Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven Markeren fasen ongeneeslijke ziekte Advance Care Planning, wat is dat? Gesprek
Nadere informatieSjouke Schiere en Paulien Stollmeijer
Sjouke Schiere en Paulien Stollmeijer Weduwnaar klaagt huisarts aan Casus Echtgenote: 2010 Darmkanker Juli 2015 Uitbehandeld; naar huis met O2 suppletie Palliatieve sedatie in geval van pijn, dyspnoe Geen
Nadere informatiePalliatieve zorg in het ZGT
30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de
Nadere informatieOngeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg
Ongeneeslijk ziek en dan.? Kennis delen, betere zorg Deventer 26-03-2013 Inhoud presentatie doel van de avond wat is palliatieve zorg? Cijfers overeenkomsten en verschillen knelpunten palliatieve zorg
Nadere informatieGesprekshulp Palliatieve Zorg
Gesprekshulp Palliatieve Zorg Deze vragenlijst voor het gesprek met het Palliatief Advies Team bestaat uit twee delen. Het invullen kost tussen de 5 en 20 minuten. Pagina 1: Lijst met veel voorkomende
Nadere informatieKNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November
Nadere informatie