Date de réception : 07/02/2012

Transcriptie

1 Date de réception : 07/02/2012

2 Vertaling C-9/12-1 Zaak C-9/12 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 6 januari 2012 Verwijzende rechter: Rechtbank van koophandel te Verviers (België) Datum van de verwijzingsbeslissing: 20 december 2011 Verzoekende partij: Corman Collins SA Verwerende partij: La maison du whisky SA RECHTBANK VAN KOOPHANDEL TE VERVIERS Openbare terechtzitting van dinsdag 20 december 2011 inzake: De naamloze vennootschap CORMAN-COLLINS,, gevestigd te HERVE/BATTICE (België), verzoekster tegen: De naamloze vennootschap LA MAISON Du WHISKY,, gevestigd te F Parijs (Frankrijk), verweerster NL

3 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-9/12 2 Voorwerp van de vordering: Eiseres vordert de veroordeling van verweerster, op basis van de wet van 27 juli 1961 betreffende eenzijdige beëindiging van de voor onbepaalde tijd verleende concessies van alleenverkoop, tot betaling van volgende bedragen: EUR ,58 als opzegvergoeding (artikel 2); EUR ,96 als bijkomende vergoeding (artikel 3). Feiten: 1 Eiseres is een onderneming gespecialiseerd in de verkoop van diverse brasserieproducten en sterkedrank. Haar maatschappelijke zetel is in België gelegen. Partijen stonden gedurende 10 jaar in een regelmatige en ononderbroken zakenrelatie, op basis waarvan eiseres whisky s afnam bij verweerster. Eiseres begaf zich zelf naar Parijs om de door haar bestelde whisky s in ontvangst te nemen. Zij verkocht deze whisky s vervolgens door aan haar eigen Belgische klanten. 2 Partijen hebben nooit een kaderovereenkomst gesloten die de voorwaarden vastlegt van hun commerciële samenwerking. Partijen zijn het namelijk oneens over de kwalificatie van hun samenwerking wat betreft 6 specifieke whiskygamma s. Eiseres meent dat ze het statuut had van een exclusieve distributeur op het Belgische grondgebied, in de zin van de wet van 27 juli 1961, terwijl verweerster van mening is dat eiseres een eenvoudige wederverkoper was waarmee zij gedurende 10 jaar in een bevoorrechte relatie stond. 6 Op 9 februari 2011 deelde verweerster eiseres mee dat zij vanaf respectievelijk 1 april en 1 september 2011 de exclusieve distributie van de merken NIKKA en COMPASS BOX toekent aan THE NECTAR. Eiseres werd bijgevolg verzocht om zich vanaf die data tot THE NECTAR te wenden met haar bestellingen van whisky.

4 CORMAN-COLLINS Discussie: Verweerster betwist de territoriale bevoegdheid van de Rechtbank van koophandel te Verviers. Zij stelt dat zij immers krachtens artikel 2 van verordening (EG) nr. 44/2001, Brussel I, moet worden gebracht voor de rechtbanken van de staat waar zij haar maatschappelijke zetel heeft, in casu de Franse rechtbanken. Eiseres baseert de bevoegdheid van de Rechtbank van koophandel te Verviers op artikel 4 van de wet van 27 juli Deze bepaling luidt als volgt: De benadeelde concessiehouder kan, bij de beëindiging van een verkoopconcessie met uitwerking voor het gehele Belgische grondgebied of een deel ervan, in elk geval de concessiegever in België dagvaarden [...]. Ingeval het geschil voor een Belgische rechtbank wordt gebracht, zal deze uitsluitend de Belgische wet toepassen. Evenwel moet, overeenkomstig het beginsel van voorrang van het gemeenschapsrecht op het nationale recht, zelfs van latere datum, een nationale rechter zijn nationaal recht buiten toepassing laten wanneer dit recht strijdt met het gemeenschapsrecht. Bijgevolg moet worden nagegaan of dit het geval is in de onderhavige zaak. Verordening nr. 44/2001 bepaalt in artikel 3 dat een verweerder enkel voor de rechtbanken van een andere lidstaat dan die waar hij zijn woonplaats of zijn statutaire zetel heeft, kan worden opgeroepen in de hypotheses voorzien in afdelingen 2 en 7 van die verordening. Artikel 5 van verordening nr. 44/2001 luidt als volgt: Een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van een lidstaat, kan in een andere lidstaat voor de volgende gerechten worden opgeroepen: 1. a) ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst: voor het gerecht van de plaats waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd; b) voor de toepassing van deze bepaling en tenzij anders is overeengekomen, is de plaats van uitvoering van de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt: voor de koop en verkoop van roerende lichamelijke zaken, de plaats in een lidstaat waar de zaken volgens de overeenkomst geleverd werden of geleverd hadden moeten worden; voor de verstrekking van diensten, de plaats in een lidstaat waar de diensten volgens de overeenkomst verstrekt werden of verstrekt hadden moeten worden. In de onderhavige zaak waren partijen gebonden door een mondelinge overeenkomst. 3

5 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-9/12 Op basis van deze overeenkomst kocht eiseres, meer bepaald, whisky s van verweerster. Eiseres ging zelf de partijen whisky ophalen in de in de Parijse regio gelegen magazijnen van verweerster. Eiseres verkocht de whisky vervolgens door op Belgisch grondgebied. Het geschil tussen partijen is ontstaan omdat sinds 1 april en 1 september 2010, verweerster het recht van alleenverkoop op het Belgische grondgebied voor bepaalde merken whisky heeft toegekend aan een derde onderneming. Verweerster weigert sindsdien om eiseres rechtstreeks te bevoorraden met de merken whisky die onder die exclusieve concessie vallen. Op basis van het Belgische recht, met name de wet van 27 juli 1961, kan de juridische relatie tussen partijen aangemerkt worden als een verkoopconcessieovereenkomst, nu eiseres de bij verweerster aangekochte producten mocht doorverkopen op het Belgische grondgebied. Aangezien deze concessie wordt aangemerkt als zijnde exclusief, is het eiseres krachtens de wet van 27 juli 1961 toegestaan om de Belgische rechtbanken te adiëren, die verplicht zullen zijn om enkel Belgisch recht toe te passen. Het staat eveneens vast dat het naar Belgisch recht voor een eiser in principe volstaat om de wet van 27 juli 1961 in te roepen om de territoriale bevoegdheid van de Belgische rechtbanken ten gevolge te hebben. Het is evenwel niet zeker of deze oplossing de bevoegdheidsregels van verordening nr. 44/2001 respecteert. Aangezien de twee partijen bij het geschil elk in een andere lidstaat woonachtig zijn en het voorwerp van hun geschil betrekking heeft op een commerciële aangelegenheid, moeten de bevoegdheidsregels van deze verordening worden toegepast. Krachtens artikel 2 van verordening nr. 44/2001 zouden de Franse rechtbanken territoriaal bevoegd zijn, behalve wanneer artikel 5, lid 1, van de verordening wordt toegepast. Deze bepaling stelt evenwel dat ingeval van verkoop van goederen de bevoegde rechtbank deze is van de plaats waar de verkochte goederen werden geleverd, in casu dus opnieuw de Franse rechtbanken. Het is evenwel niet zeker of een verkoopconcessieovereenkomst moet worden aangemerkt als een overeenkomst voor de verkoop van goederen. 4

6 CORMAN-COLLINS In zijn arrest van 11 maart 2010, Floor Solutions (C-19/09), heeft het Hof van Justitie immers voor recht verklaard dat een agentuurovereenkomst moet worden beschouwd als een overeenkomst tot het verrichten van diensten. De concessieovereenkomst moet worden opgevat als een overeenkomst voor commerciële distributie, net zoals een commerciële agentuurovereenkomst of een franchiseovereenkomst. Vanuit het oogpunt van verordening nr. 44/2001, dient de territoriale bevoegdheid in contractuele aangelegenheden beoordeeld te worden door rekening te houden met de verbintenis die voortvloeit uit de overeenkomst waarvan de nietnakoming wordt aangevoerd ter rechtvaardiging van de vordering, en [voorts moet] de plaats waar deze verbintenis is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd, [...] worden bepaald overeenkomstig het recht dat volgens de collisieregels van het aangezochte gerecht op de betrokken verbintenis van toepassing is (arrest van 23 april 2009, Falco Privatstiftung, C-533/07). Wat daarentegen overeenkomsten tot het verrichten van diensten en overeenkomsten voor de verkoop van goederen betreft, heeft de communautaire wetgever ervoor gekozen om niet langer [...] aan [te] knopen bij de litigieuze verbintenis, maar bij de kenmerkende verbintenis van deze overeenkomsten, en [...] de plaats van uitvoering autonoom [...] vast [te ] leggen als criterium voor de aanknoping bij het gerecht dat bevoegd is ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst (arrest Falco, reeds aangehaald, punt 54). Bijgevolg moet worden bepaald of een verkoopconcessieovereenkomst, in het kader van de toepassing van artikel 5, lid 1, van verordening nr. 44/2001, moet worden opgevat als een contract voor de verkoop van goederen dan wel als een contract tot het verrichten van diensten. Slechts wanneer de verkoopconcessieovereenkomst niet kan worden aangemerkt als een contract voor de verkoop van goederen, en evenmin als een contract tot het verrichten van diensten, moet worden bepaald wat de litigieuze verbintenis is waarop de vordering in de onderhavige zaak is gebaseerd. Aangezien het antwoord op deze vragen afhangt van de uitlegging die moet worden gegeven aan een bepaling van gemeenschapsrecht, moet de behandeling van onderhavige zaak worden geschorst in afwachting van de uitspraak van het Hof van Justitie over de hierna volgende vragen. Beschikking: 5

7 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-9/12 De Rechtbank van koophandel te Verviers stelt het Hof van Justitie krachtens artikel 267 VWEU de volgende prejudiciële vragen: 1 Moet artikel 2 van verordening nr. 44/2001, eventueel gelezen in samenhang met artikel 5, lid 1, sub a of b, aldus worden uitgelegd dat deze bepaling zich verzet tegen een bevoegdheidsregel, zoals die van artikel 4 van de Belgische wet van 27 juli 1961, die de Belgische rechtbanken bevoegd verklaart wanneer de concessienemer gevestigd is op het Belgische grondgebied en wanneer de verkoopconcessie geheel of gedeeltelijk uitwerking heeft op datzelfde grondgebied, ongeacht de plaats van vestiging van de concessiegever, wanneer deze verweerder is? 2 Moet artikel 5, lid 1, sub a, van verordening nr. 44/2001 aldus worden uitgelegd dat het van toepassing is op een concessieovereenkomst voor de verkoop van goederen op basis waarvan de ene partij goederen aankoopt bij de andere partij, met het oog op de wederverkoop van die goederen op het grondgebied van een andere lidstaat? 3 Indien de vorige vraag ontkennend moet worden beantwoord, moet artikel 5, lid 1, sub b, van verordening nr. 44/2001 aldus worden uitgelegd dat deze bepaling doelt op een verkoopconcessieovereenkomst, zoals die in geding tussen partijen in de onderhavige zaak? 4 Indien de twee vorige vragen ontkennend moeten worden beantwoord, ligt de litigieuze verbintenis ingeval van verbreking van een verkoopconcessieovereenkomst bij de verkoper-concessiegever of bij de koperconcessienemer? 6