Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit. Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen

Transcriptie

1 Van Wijk tot Wetenschap 2016 Workshop kosteneffectiviteit Peter Dijkshoorn, GGZ Nederland, NJi, Accare Hermien Dijk, Rijksuniversiteit Groningen

2

3 AANLEIDING: TRANSITIE JEUGDZORG Hoge kosten Complex systeem Medicalisering Oprechte gedachte dat psychiatrie niet nodig is Persoonlijke boosheid Workshop kosteneffectiviteit

4 IN DE VERDEDIGING Juist wij leveren goede en steeds betere hulp Daar moeten we geld voor over hebben Het gaat over kwetsbare kinderen Workshop kosteneffectiviteit

5 VRAGEN AAN ONSZELF Is jeugdhulp inderdaad zo duur? Wat kost het dan eigenlijk? Wat leveren de behandelingen op? voor het kind voor het gezin voor de samenleving Workshop kosteneffectiviteit

6 6 KINDEREN MET ANGST. KOSTEN EN BATEN 10 kinderen evidence based behandelen niet meer naar huisarts met buikpijn doubleren 1 jaar niet verzuimen minder, stromen niet af, en verdienen als volwassene meer 1 gaat niet aan de alcohol Volwassene met angst verzuimt per jaar 2 weken meer. Stel 3p x 10 jaar x Maatschappelijke opbrengst in 20 jaar

7 7 FICTIEVE OPBRENGST BEHANDELING 50% VAN KINDEREN MET ANGST Netto, naast welzijn, voor 10 kinderen Prevalentie 10% jongeren Er zijn jongeren, dus met angst Als we 50% zouden behandelen 5000x =

8 ECONOMISCHE EVALUATIE De comparatieve analyse van alternatieve werkwijzen in termen van zowel hun kosten als consequenties Drummond (2005) Het vergelijken van kosten en effecten van twee zorginterventies

9 VERSCHILLENDE VORMEN Soort analyse Meten en waarderen van kosten Kostenanalyse [KA] Monetaire eenheden n.v.t. Kosteneffectiviteitsanaly se [KEA] Kostenutiliteitsanalyse [KUA] Kosten-baten analyse [(M)KBA] Monetaire eenheden Monetaire eenheden Monetaire eenheden Meten en waarderen van effecten Gezondheidsuitkomsten Kwaliteit aangepaste levensjaren Monetaire eenheden Een kostenutiliteitsanalyse is een subvorm van kosteneffectiveitsanalyse Kostenutiliteitsanalyses hebben de voorkeur in Nederland

10 PERSPECTIEF Het perspectief van de analyse bepaalt welke kosten en effecten wel of niet meegenomen worden in de analyse

11 PERSPECTIEF Voorbeelden van perspectieven: Gezondheidszorg Maatschappelijk Belastingbetaler etc. In Nederland wordt meestal gekozen voor een Maatschappelijk perspectief

12 KOSTEN

13 Soort baten Definitie Voorbeeld Directe baten Indirecte baten Winst in (mentale/fysieke) gezondheid van patiënt Elke andere winst, niet direct gerelateerd aan de (mentale/ fysieke) gezondheid van patiënt Afname zorgkosten Toename (arbeids)productiviteit, voorkómen van andere gezondheidskosten Workshop kosteneffectiviteit

14 ENKELE BEGRIPPEN Kosten: schatting zorgkosten per kind Baten voor belastingbetaler: minder criminaliteit, hogere inkomsten dus hogere belastingopbrengst, lagere kosten gezondheidszorg Baten voor betrokkene: hoger inkomen, lagere(andere) zorgkosten Baten voor derden: bijv minder slachtoffers van criminaliteit Netto opbrengsten Baten-kosten-ratio: euro s verdiend per geïnvesteerde euro Risk of loss: als financier 100x investeert hoe vaak leidt dat tot verlies

15 EFFECTIVITEIT De effectiviteit van een behandeling is vaak moeilijk uit te drukken in geld Hoeveel is de verbeterde kwaliteit van leven van een patiënt waard?

16 EFFECTIVITEIT Voor kwaliteit gecorrigeerd levensjaar: QALY 1 QALY is hetzelfde als 1 levensjaar in perfecte gezondheid 0 QALY s is gelijk aan dood of een net zo erge staat

17 QALY S 1 0,86 ebroken pols: 0.6 QALY 0,75 (6 weken) Kwalitei t van leven 0,6 (1 week) QALY = 0,86 x jaar

18 HOE MEET JE QALYS? Veel gebruikt: EQ-5D

19

20 EQ-5D Directe uitkomsten zijn nog geen QALY s (11112) Bijbehorende QALY s komen van onderzoek onder de algemene bevolking Dit gebeurt o.a. met de Time-Trade-Off (TTO) methode

21 TIME-TRADE-OFF Stel je voor dat je nog 10 jaar te leven hebt. Daarnaast wordt je verteld dat je ervoor mag kiezen om die 10 jaar in je huidige gezondheidstoestand door te brengen, of dat je levensjaren op kan geven om een kortere tijd in totale gezondheid te leven. Geef met een kruis op de lijn het aantal gezonde levensjaren aan dat in jouw ogen even veel waard is als 10 jaar in je huidige gezondheidstoestand. 0 jaar 10 jaar

22 TIME-TRADE-OFF Stel je voor dat de huidige gezondheidstoestand de volgende is: je hebt geen mobiliteitsproblemen Je hebt enkele problemen met het voor jezelf zorgen Je hebt enkele problemen bij het doen van dagelijkse activiteiten (bijvoorbeeld bij sociale activiteiten met vrienden of familie, of op het werk) Je hebt geen pijn of (lichamelijke) ongemakken Je bent een beetje teneergeslagen, of bezorgd

23 IKER De incrementele kosten en effecten worden samengevoegd in een ratio: Incrementele Kosteneffectiviteitsratio (IKER) IKER = Kosten aantal QALY s

24 Niets implementeren Kosten Effectiviteit 0 Alles implementeren

25 DISCUSSIE (1) Is het wenselijk dat we als samenleving besluiten welke behandelingen wel en niet aangeboden worden aan de hand van kosteneffectiviteitsratio s? Zelfs als dat bijvoorbeeld betekent dat bepaalde groepen geen levensverlengende behandelingen meer krijgen?

26 ACTIE

27 Tien kinderen met verstorend extravert gedrag. tien kinderen evidence based behandelen kost ongeveer.. per kind twee gaan de volgende twee jaar niet meer naar huisarts en kinderarts met onbegrepen lichamelijke klachten twee doubleren niet in eerstvolgende twee jaar (per kind per jaar kost de basisschool.., middelbaar onderwijs..) twee kinderen verzuimen minder en stromen niet af naar een lagere onderwijsvorm. Dit scheelt het kind als volwassene enkele duizenden euro s per jaar. Aan belastingopbrengsten is dat voor de samenleving in twintig jaar.. Raming

28 Tien kinderen met verstorend extravert gedrag. Raming één gaat als jongvolwassene niet aan de alcohol. Kosten van alcoholisme zijn in twintig jaar te schatten op.. één volwassene met verstorend extravert gedrag verzuimt per jaar weken meer dan een volwassene zonder dit gedrag (. per jaar). Stel, dat geldt voor drie van de tien personen gedurende twintig jaar: 3x20x. = maatschappelijke netto opbrengst in twintig jaar voor 10 kinderen

29 Tien kinderen met verstorend extravert gedrag. Raming tien kinderen evidence based behandelen kost ongeveer 4500 per kind twee gaan de volgende twee jaar niet meer naar huisarts en kinderarts met onbegrepen lichamelijke klachten twee doubleren niet in eerstvolgende twee jaar (per kind per jaar kost de basisschool 5000, middelbaar onderwijs 7000) twee verzuimen minder en stromen niet af naar een lagere onderwijsvorm. Dit scheelt het kind als volwassene enkele duizenden euro s per jaar. Aan belastingopbrengsten is dat voor de samenleving in twintig jaar 2x20x Workshop kosteneffectiviteit

30 Tien kinderen met verstorend extravert gedrag. Raming één gaat als jongvolwassene niet aan de alcohol. Kosten van alcoholisme zijn in twintig jaar te schatten op.. een volwassene met verstorend extravert gedrag verzuimt per jaar weken meer dan een volwassene zonder dit gedrag ( 500 per jaar). Stel, dat geldt voor drie van de tien personen gedurende twintig jaar: 3x20x 500= maatschappelijke netto opbrengst in twintig jaar voor 10 kinderen Workshop kosteneffectiviteit

31 MAATSCHAPPELIJKE OPBRENGST BEHANDELING GEDRAGSPROBLEMEN 10% jongeren tussen 11 en 17 heeft gedragsproblemen (NJI: 13%) Er zijn in Nederland circa 1 miljoen jongeren in deze leeftijdsgroep Dan zijn er circa met gedragsproblemen Als we er helpen zijn de netto opbrengsten x = in 20 jaar Workshop kosteneffectiviteit

32 TOT SLOT Waarom is dit interessant? Wat kunt u doen? Uit de verdediging Workshop kosteneffectiviteit

33 RELEVANTE LITERATUUR Drummond et al., Methods for the Economic Evaluation of Health Care Programmes. 4e editie. Oxford Medical Publications Zorginstituut Nederland, Richtlijn voor het Uitvoeren van Economische Evaluaties in de Gezondheidszorg. Diemen: Zorginstituut Nederland Kremer et al., Welke jeugdinterventies in Nederland zijn kosteneffectief? Systematische literatuurreview naar de huidige stand van zaken. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut