KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG CSG Rehoboth VMBOGT

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2016 CSG Rehoboth VMBOGT Plaats : Hoogezand BRIN nummer : 14RP C6 BRIN nummer : 14RP 05 VMBOGT Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 24 februari 2016 Datum vaststelling : 23 maart 2016

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 24 februari 2016 een onderzoek uitgevoerd op CSG Rehoboth te Hoogezand, afdeling mavo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag zullen rapporteren, te weten leraarschap en de professionele ruimte van leraren in relatie tot omgaan met verschillen tussen leerlingen'. Toezichthistorie We hebben CSG Rehoboth in juni 2014 voor het laatst bezocht. Dat was in het kader van een onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV). De school was in de periode voorafgaand aan dat bezoek zwak, vanwege een ontoereikend onderwijsproces. De uitkomst van het OKV was dat de school weer het basisarrangement ontving. We maakten nog wel een voorbehoud rond een aantal belangrijke indicatoren: het taalbeleid van de school was nog onvoldoende toegesneden op de kenmerken van de leerlingenpopulatie en de kwaliteitszorg liet nog niet een geheel gesloten cyclus zien. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Pagina 3 van 11

4 Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de directie, vaksecties, leraren, ondersteuningsfunctionarissen, mentoren, leerlingen en leden van de MR. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op CSG Rehoboth, afdeling mavo hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie is als volgt. Op basis van het onderzoek kennen wij aan de mavo-afdeling van CSG Rehoboth het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op veruit de meeste onderzochte onderdelen van voldoende niveau zijn. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op CSG Rehoboth. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen toe. 3.1 Algemeen Beeld De school heeft onlangs een roerige, veelbewogen periode afgesloten. Een periode met veel onrust, personeels- en directiewisselingen. Sedert de aanvang van dit schooljaar lijkt de school in veel stabieler vaarwater te zijn gekomen. Dat hebben we tijdens ons onderzoek op alle fronten gezien. Zo biedt de school leerlingen veel meer structuur dan in het recente verleden en ook is het leer- en werkklimaat veilig, waardoor een plezierig leerklimaat ontstaat. De school zorgt ervoor dat leerlingen basisvaardigheden beheersen en heeft ambities het tweetalig onderwijs, met Duits als tweede taal, weer tot een duidelijk speerpunt in het onderwijs te maken. CSG Rehoboth werkt systematisch en planmatig aan een duurzame verbetering van het onderwijs, waarbij professionalisering, draagvlak en uitvoerbaarheid belangrijke randvoorwaarden zijn. De school heeft de sterke en de zwakke punten van het onderwijs in het vizier. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Het volledige kader kunt u op de website van de inspectie bekijken en downloaden. Hierin zijn de indicatoren voorzien van een kleur. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De blauw genummerde indicatoren (aanvullend kader) zijn indicatoren die de inspectie aan een onderzoek kan toevoegen om de kwaliteit van de betreffende indicator te beoordelen en de groen genummerde indicatoren (verdiepend kader) zijn indicatoren die de inspectie bijvoorbeeld bij een themaonderzoek wil beoordelen. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: Pagina 6 van 11

7 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. Pagina 7 van 11

8 De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N1 TOELATING art. 27 WVO en art. 3 Inrichtingsbesluit WVO Nee Ja N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. N2 Verzuim en voortijdig schoolverlaten (VSV) Nee Ja N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat (VSV). N2.2 De schoolgids bevat informatie over: verzuimbeleid. N3 Passend onderwijs Nee Ja N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. N3.2 De schoolgids bevat informatie over bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij geven we antwoord op de volgende vraag: wat is de kwaliteit van Pagina 8 van 11

9 het onderwijs op CSG Rehoboth? Ook geven we kort onze bevindingen weer over de wijze waarop de school invulling geeft aan de beide thema's die we hebben onderzocht voor het onderwijsverslag: omgaan met verschillen tussen leerlingen en de professionele ruimte van leraren op deze school. Wat is de kwaliteit van het onderwijs op CSG Rehoboth? Het onderwijsproces De omstandigheden van de school zijn beduidend gunstiger dan toen we haar medio 2014 bezochten. Er sprake van een stabiele schoolleiding, de veiligheidsbeleving onder leraren en leerlingen is sterk verbeterd en de gesprekken gaan weer over onderwijs en wijze waarop de school zich verder kan ontwikkelen. We constateren dat het team van CSG Rehoboth er voor een belangrijk deel in slaagt om de mogelijkheden die de verbeterde context biedt, waar te maken. De sfeer op de school is plezierig. Leerlingen zijn voorkomend en beleefd, ze zijn veelal ook gemotiveerd voor school en doen hun best om in de les actief mee te doen. Docenten gaan op een plezierige, positieve wijze met de leerlingen om. De lestijd wordt goed gebruikt. Het is opvallend dat we deze verbeteringen niet alleen tijdens de lessen konden zien, maar ook bevestigd kregen in de gesprekken die we met leerlingen, leraren en de medezeggenschapsraad voerden. Een sleutelbegrip bij de veranderingen die de school de afgelopen tijd doormaakte is 'structuur'. In de lessen zagen we die structuur expliciet terug bij de start van de lessen. Alle leraren hanteren een activerend instructiemodel waarbij ze de klas bij aanvang van het lesuur uitleggen wat er dat uur gaat gebeuren en met welk doel. Dat is voor de leerlingen erg plezierig en biedt houvast. Zij beaamden dat ook in het gesprek dat we met hen hadden. Een compliment waard is het feit dat we de meeste leraren in het kader van het taalbeleid ook taaldoelen zagen stellen voor hun les. Een kanttekening hierbij is dat deze taaldoelen specifieker en wellicht ambitieuzer kunnen worden geformuleerd en tijdens de les nadrukkelijk een rol kunnen spelen dan nu het geval is. De leraren leggen duidelijk uit, leerlingen zijn ook actief betrokken en de onderwijsleergesprekken hebben een heel behoorlijk niveau, waarbij niet alleen het gewenste of juiste antwoord centraal staat, maar ook het leerproces en de denkwijze van de leerlingen. Pagina 9 van 11

10 Aandacht verdient de reflectie aan het eind van de les op de gestelde doelen: wat is nu precies de opbrengst geweest van de les, is het ons gelukt het lesdoel te bereiken? De zorgzame cultuur van de school zien we terug in de kwaliteit van de ondersteuning en begeleiding. De school volgt haar leerlingen systematisch op de basisvaardigheden, in de onderbouw en in de bovenbouw. Hierbij wordt sinds begin 2016 een sluitende, evaluatieve cyclus gehanteerd, waarbij de bespreking van de toetsen van het leerlingvolgsysteem binnen de secties een kernonderdeel vormt. Deze bespreking kan leiden tot aanpassingen in het onderwijsleerproces. Het team heeft regelmatig gestructureerde leerlingbesprekingen. We zien dat docenten en mentoren relevante zaken vastleggen en activiteiten uitvoeren ten aanzien van de begeleiding van leerlingen, waarbij concrete doelen worden gesteld en systematisch wordt geëvalueerd. Leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben krijgen die ook, bijvoorbeeld leerlingen met dyslexie. Leerlingen zijn daarnaast tevreden over het mentoraat. De mentor kent hen, heeft aandacht, biedt hulp en advies. In alle klassen hanteert de school prestatieplannen, die door leerlingen als nuttig worden ervaren. Opbrengsten en kwaliteitszorg De onderwijsresultaten van CSG Rehoboth zijn voldoende. Dat zijn ze al geruime tijd. Leerlingen lopen noch in de onder- noch in de bovenbouw noemenswaardige vertraging op en ze halen op hun examen mooie cijfers. In het verleden hebben deze stabiele resultaten op de school geleid tot een wat los gefundeerde zorg voor kwaliteit. Het belangrijkste criterium was: als het rustig is op de gang, wordt er goed lesgegeven. Die tijd is voorbij. De kwaliteitszorg is nu gebaseerd op de pijlers van evaluatie van het onderwijsproces, die van de resultaten en het van daaruit ontwikkelen en verbeteren van de kwaliteit. Dit alles gebeurt conform het handboek kwaliteit. Er is een werkgroep kwaliteit, waarin naast de vestigingsleider ook twee personeelsleden zitting hebben. De schoolleiding brengt de onderwijskwaliteit langs verschillende lijnen in kaart. Een daarvan is die van het ICALT-model: de school neemt deel aan het project Van zwak naar sterk, van de Rijksuniversiteit Groningen. Verder voert de schoolleiding regelmatig lesbezoeken uit en bestaat een systeem van collegiale consultatie. De schoolleiding heeft goed zicht op de sterke en minder sterke kanten van de organisatie en van het onderwijs. Regelmatig maakt de school Pagina 10 van 11

11 opbrengstanalyses, waarbij de op- en afstroomgegevens en de stand van zaken rond overgaan en doubleren centraal staan. Richtinggevend voor de schoolontwikkeling is ieder jaar het jaarplan. Uit het meest recente jaarplan blijkt dat de school nog bezig is met het herstellen van wat in het verleden verkeerd gegaan is. Speerpunten voor het lopende schooljaar zijn namelijk de profilering van de school, relatiebeheer en beeldvorming. Daarnaast staan revitalisatie van het tweetalig onderwijs en verdere verdieping en uitwerking van het taal- en rekenbeleid op de agenda. De school pakt deze zaken op planmatige wijze aan. Wat is ons beeld van de wijze waarop de school omgaat met verschillen tussen leerlingen? Afstemming van het onderwijs op verschillen is belangrijk maar tevens complex. Dat realiseert de school zich terdege. Omdat schoolleiding en team eerst de basiskwaliteit op orde wilde krijgen en een nieuw onderwijskundig fundament moest leggen, heeft differentiatie de afgelopen tijd geen prioriteit gehad. In de lessen hebben wij dit kunnen waarnemen. Bij slechts enkele vakken zagen we de leraar beredeneerd rekening houden met de sterke en de minder sterke leerlingen. Dat geldt zowel voor de instructie als voor de verwerking van het geleerde. De school erkent dat vooral de aandacht voor de sterkere leerling beter kan en moet. Wat is ons beeld van de invulling van de professionele ruimte van leraren op deze school? Leraren en schoolleiding zijn het erover eens: de op bestuursniveau opererende CSG-academie biedt veel en maakt professionele ontwikkeling van leraren op veel terreinen mogelijk. Schoolbreed zijn of worden leraren daar bijvoorbeeld geschoold in het geven en ontvangen van feedback. Door de academie worden ook scholingsdagen op andere gebieden georganiseerd, waaraan leraren van CSG Rehoboth deelnemen. Ook individueel weten leraren doelen voor hun professionele ontwikkeling te formuleren. Sommigen vragen hiervoor een lerarenbeurs aan. Leraren denken mee over het schoolbeleid in de vakgroepen, leraren geven vorm aan eigen ideeën en de gesprekscyclus krijgt een goede invulling. Stabiliteit in schoolleiding en team blijft nodig om dit verder uit te bouwen. Niet alle docenten hebben een actieve inbreng bij het onderwijsbeleid. Pagina 11 van 11