Jaarcijfers 2006 Fysiotherapie Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg

Transcriptie

1 Jaarcijfers 2006 Fysiotherapie Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg Gegevens in deze publicatie kunnen gebruikt worden onder vermelding van: Swinkels ICS, Leemrijse C, de Bakker D., Veenhof C. Jaarcijfers 2006 Fysiotherapie. Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg. Utrecht: NIVEL,

2 Voor evaluaties van de maatregel directe toegang fysiotherapie wordt verwezen naar de volgende NIVEL-publicaties: - Bijna een kwart van de patiënten gaat rechtstreeks naar de fysiotherapeut. Factsheet Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg. Utrecht: NIVEL, 2006 (link) - Directe toegang fysiotherapie populair. Gevolgen directe toegang voor de patiëntenpopulatie van de fysiotherapeut. Fysiopraxis 2006; 15(11): (link) - Gevolgen directe toegang voor de patiëntenpopulatie van de fysiotherapeut. Tijdschrift Manuele Therapie 2007; 3(1): Swinkels ICS, Leemrijse CJ, Veenhof C. Eén jaar directe toegang fysiotherapie. Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie 2007; 117(5): Leemrijse C, Swinkels ICS, de Bakker D. Factsheet: Meerheid van de Nederlanders is bekend met directe toegang fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, (link) 2 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

3 PATIËNTKENMERKEN JAARCIJFERS 2006 Patiëntgegevens samengevat Fysiotherapeuten behandelden in 2006 meer vrouwen dan mannen. De gemiddelde leeftijd van de patiënten lag tegen de 50 jaar. Bijna een kwart van de patiënten was ouder dan 65 jaar. Ruim tien procent van de patiënten kwam voor een aandoening die voorkomt op de lijst met aandoeningen die langdurige therapie behoeven. Ongeveer 40% van de patiënten was lager opgeleid. Wat is het geslacht en de leeftijd van patiënten bij de fysiotherapeut? In 2006 was 40% van de patiënten bij de fysiotherapeut man, 60% was vrouw. De gemiddelde leeftijd was 49,1 jaar (standaarddeviatie 18,8). Met uitzondering van de groep kinderen, kwamen er binnen iedere leeftijdscategorie meer vrouwen dan mannen bij de fysiotherapeut. Tabel: Kenmerken van patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk (% patiënten) Geslacht Mannelijk 40,1 Vrouwelijk 59,9 Leeftijd 0-14 jr 2, jr 8, jr 11, jr 19, jr 19, jr 16, jr 11,3 75 jr en ouder 10,8 Gemiddeld (jaren) 49,1 Aantal patiënten in LiPZ Figuur: Leeftijdsverdeling naar geslacht van patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk (n = ) van totaal Man 11,3 11,1 9,4 7,1 7,0 5,1 7,6 8,3 8,6 7,0 1,3 3,3 4,2 4,3 1,4 3, jr jr jr jr jr jr jr 75 jr en Vrouw ouder Leeftijdsverdeling Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

4 Hoeveel patiënten bij de fysiotherapeut komen voor een chronische aandoening? Van de patiënten die in 2006 een fysiotherapeut hebben bezocht, kwam 11,6% voor een aandoening die voorkomt op de lijst met aandoeningen die chronische of intermitterende therapie behoeven (VWS-lijst) (link naar begrippenlijst). Wat is het opleidingsniveau van patiënten bij de fysiotherapeut? Van de volwassen patiënten die in 2006 de fysiotherapeut bezochten, was 40% lager opgeleid (basisonderwijs of VMBO-praktijkonderwijs). Ruim 37% had middelbaar onderwijs voltooid (VMBO-theoretisch onderwijs, HAVO of MBO). Ruim 23% was hoger opgeleid (VWO, HBO of universiteit). Tabel: Hoogst genoten opleidingsniveau van volwassen patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk () Lager onderwijs 40,2 Middelbaar onderwijs 37,0 Hoger onderwijs 22,7 Anders 0,1 Aantal patiënten in LiPZ Opleiding onbekend * Lager onderwijs omvat basisonderwijs en VMBO-praktijkonderwijs; middelbaar onderwijs omvat VMBO-theorie onderwijs, HAVO en MBO; hoger onderwijs omvat VWO, HBO en universitair onderwijs. 4 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

5 VERWIJZING JAARCIJFERS 2006 Verwijsgegevens samengevat Veel van de klachten waarmee patiënten in 2006 bij de fysiotherapeut kwamen, hadden betrekking op de wervelkolom. Lage rugpijn zonder uitstraling was de meest genoemde klacht, gevolgd door nekklachten. Hoe komen patiënten bij de fysiotherapeut? Sinds 1 januari 2006 kunnen patiënten zonder verwijsbrief naar de fysiotherapeut. In 2006 maakte 28% van de patiënten van deze mogelijkheid gebruik. De definitie die hierbij is gebruikt, is dat patiënten zonder tussenkomst van een verwijzer bij de fysiotherapeut zijn gekomen. Indien er wel contact is geweest, maar er is geen verwijsbrief uitgeschreven, is de patiënt toch als verwezen beschouwd. Bijna één op de tien patiënten kwam via een medisch specialist, veelal een orthopeed, bij de fysiotherapeut terecht. Figuur: Soort verwijzer voor patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk 28,3 1,0 0,7 0,6 2,0 9,3 62,4 4,9 Huisarts Geen verwijzing Medisch specialist Orthopeed Chirurg Niet gespecificeerd Neuroloog Anders Met welke klachten komen patiënten bij de fysiotherapeut? De vier meest voorkomende klachten waarmee patiënten in 2006 de fysiotherapeut bezochten, hadden betrekking op de wervelkolom. Lage rugpijn zonder uitstraling was de meest voorkomende klacht (13%). Op de tweede plaats kwamen nekklachten (10,6%), gevolgd door niet nader omschreven rugklachten (7%). Ruim 60% van de klachten waarmee patiënten bij de fysiotherapeut kwamen viel binnen de tien meest voorkomende klachten. In het LiPZ-netwerk registreren fysiotherapeuten de verwijstekst van de verwijsbrief, die zij van de huisarts of medisch specialist ontvangen. Deze tekst (de verwijsdiagnose) wordt door onderzoeksassistenten gecodeerd naar de ICPC-codering (International Classification of Primary Care) (link naar begrippenlijst). Als patiënten zonder verwijzing zijn gekomen, wordt de hulpvraag (in medische termen) door de therapeut genoteerd. Ook deze hulpvraag wordt gecodeerd naar de ICPC-codering. Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

6 Tabel: Tien meest voorkomende klachten, gecodeerd naar de International Classification of Primary Care, voor patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk L03 ; Lage rugpijn zonder uitstraling 13,0 L01 ; Nek symptomen/ klachten 10,6 L02 ; Niet nader gespecificeerde symptomen/ klachten rug 7,0 L83 ; Syndromen cervicale wervelkolom 5,9 L08 ; Schouder symptomen/ klachten 5,8 L15 ; Knie symptomen/ klachten 5,7 L86 ; Lage rugpijn met uitstraling 5,0 L99 ; Andere ziekten bewegingsapparaat 4,1 L14 ; Been/ dijbeen symptomen/ klachten 2,6 L81 ; Andere traumata bewegingsapparaat 2,5 Overig 37,7 Aantal patiënten in LiPZ Verwijstekst ontbreekt Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

7 GEZONDHEIDSPROBLEMEN JAARCIJFERS 2006 Gezondheidsproblemen samengevat Een groot deel van de patiëntenpopulatie van de fysiotherapeut had bij aanvang van de behandeling kortdurende klachten (< 1 maand). Ruim één op de tien patiënten had langer dan twee jaar klachten. Ruim een derde van de patiënten had recidiverende klachten. Een kleine meerderheid van de patiënten had in de twee jaar voorafgaand aan de behandeling geen eerdere fysiotherapie, oefentherapie Cesar of oefentherapie Mensendieck gehad. Wat is de klachtduur van patiënten bij de fysiotherapeut? Ongeveer 40% van de patiënten had bij het eerste bezoek aan de fysiotherapeut korter dan één maand klachten. Een kwart van de patiënten had één tot drie maanden klachten. Ruim één op de tien patiënten kwam met klachten die al langer dan twee jaar bestonden. Tabel: Duur van de klacht bij aanvang van de behandelepisode van patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk 2 dagen of korter 2,7 2-7 dagen 7,1 1 week - 1 maand 30,8 1-3 maanden 24,5 3-6 maanden 11,1 6 mnd. - 1 jaar 6,5 1-2 jaar 4,9 Langer dan 2 jaar 12,4 Aantal patiënten Duur klacht onbekend Is de klacht al eerder opgetreden? Bij ruim een derde van de patiënten die in 2006 de fysiotherapeut bezochten, was sprake van een recidiverende klacht. Dat wil zeggen een klacht die is opgetreden na een klachtenvrije periode van minimaal vier weken en maximaal twee jaar. Tabel: Herhaling van de klacht bij patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk Recidiverende klacht 34,8 Geen recidiverende klacht 65,2 Aantal patiënten Recidivering onbekend 1712 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

8 Heeft de patiënt al eerdere zorg gehad? De meerderheid van de patiënten die in 2006 de fysiotherapeut bezochten, had de twee jaar voorafgaand aan de behandeling geen eerdere fysiotherapie of oefentherapie Cesar of Mensendieck gehad voor dezelfde of voor andere klachten (52,8%). Vijfenveertig procent had eerder fysiotherapie gehad. Een paar procent van de patiënten had eerder oefentherapie Cesar en/of oefentherapie Mensendieck gehad. Tabel: Ander of eerder zorggebruik voor dezelfde of andere klachten gedurende twee jaar voorafgaand aan het begin van de behandelepisode voor patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk Fysiotherapie 45,4 Oefentherapie Cesar 0,3 Oefentherapie Mensendieck 0,2 Combinatie: fysiotherapie en oefentherapie C/M 1,2 Combinatie: oefentherapie Cesar en Mensendieck 0,1 Geen eerdere zorg 52,8 Aantal patienten in LiPZ Eerdere zorg onbekend Van welke richtlijnen wil de fysiotherapeut gebruik maken? Aan het begin van de behandelepisode registreert de fysiotherapeut van welke richtlijn hij/ zij gedurende de behandeling gebruik wil gaan maken. Bij vijf procent van de patiënten wilde de fysiotherapeut gebruik maken van de richtlijn lage rugpijn en bij drie procent van de patiënten van de richtlijn manuele therapie bij lage rugpijn. Voor de behandeling van het merendeel van de patiënten was geen richtlijn beschikbaar. 8 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

9 Tabel: Door de fysiotherapeut verwacht richtlijngebruik voor patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk Geen richtlijn beschikbaar 87,2 Acuut enkelletsel 1,0 Stress-urine-incontinentie 0,1 Chronische obstructieve longaandoening 0,4 Postoperatief lumbosacreaal radiculair syndroom 0,1 Whiplash 0,3 Osteoporose 0,0 Artrose heup-knie 0,7 Lage rugpijn 5,3 Hartrevalidatie 0,0 Chronisch enkelletsel 0,2 Acuut knieletsel 0,3 Claudicatio Intermittens 0,2 Cerebro vasculair accident 0,1 Meniscusletsel 0,1 RSI 0,1 Bekkenpijn 0,1 Astma bij kinderen 0,0 Parkinson 0,1 Manuele therapie bij lage rugpijn 3,1 CBO lymfoedeem 0,0 Andere niet genoemde richtlijn 0,6 Aantal patienten in LiPZ Richtlijn onbekend Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

10 BEHANDELING JAARCIJFERS 2006 Behandelgegevens samengevat Bij ruim eenderde van de patiënten was de behandeling in 2006 gericht op het verbeteren van mobiliteitsfuncties, bij 18% op het verbeteren van spierfuncties. Bij een groot deel van de patiënten bestond de behandeling uit vier tot negen zittingen. Bij 28% van de patiënten duurde de behandeling zes weken tot drie maanden. Behandelingen werden in 2006 over het algemeen in de praktijk zelf gegeven. Eén op de tien behandelingen vond bij de patiënt thuis plaats en één op de 20 behandelingen vond in een instelling plaats. Behandelingen bestonden voornamelijk uit het oefenen van functies, masseren en informeren. Welke behandeldoelen worden door de fysiotherapeut opgesteld? Aan het begin van de behandeling worden door de LiPZ-therapeuten behandeldoelen geregistreerd. Per patiënt kan één hoofddoel op activiteitenniveau en één hoofddoel op lichaamsfunctieniveau worden aangegeven. Op activiteitenniveau waren het verbeteren van handelingen met betrekking tot lopen en het verbeteren van de houding in 2006 de belangrijkste behandeldoelen (respectievelijk 13,1% en 8,9%). Op lichaamsfunctieniveau waren het verbeteren van mobiliteitsfuncties, zoals de mobiliteit van gewrichten, en spierfuncties, zoals de spiersterkte, de belangrijkste doelen (respectievelijk 35,0% en 18,3%). Tabel: Per niveau de vijf meest voorkomende behandeldoelen van patiënten die in 2006 zijn aangemeld in de fysiotherapiepraktijk Activiteitenniveau Handelingen voortbewegen (lopen) 13,1 Houding 8,9 Handelingen houding veranderen 7,1 Handelingen gebruik arm/ hand 7,4 Overige activiteiten 3,9 Overige behandeldoelen op activiteitenniveau 5,9 Lichaamsfunctieniveau Mobiliteitsfuncties 35,0 Spierfuncties 18,3 Pijn 11,3 Lichaamshouding 3,0 Bewegingsfuncties 1,9 Overige behandeldoelen op lichaamsfunctieniveau 4,0 Aantal patiënten in LiPZ Behandeldoelen onbekend 1828 Wat is de omvang van de behandeling? Ruim 40% van de patiënten bij wie de behandeling in 2006 is afgerond had vier tot negen behandelingen gehad. Achttien procent van de patiënten kreeg één tot drie zittingen, één op de tien patiënten kreeg meer dan 25 zittingen. 10 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

11 Tabel: aantal zittingen fysiotherapie van patiënten bij wie de behandeling in 2006 is afgerond (n = ) Consult/ screening* 2,1 1-3 zittingen 17,7 4-6 zittingen 21,4 7-9 zittingen 21, zittingen 12, zittingen 11, zittingen 4,6 > 25 zittingen 9, * De categorie screening omvat ook patiënten die na screening alleen nog intake/ onderzoek gehad hebben. Bij 28% van de patiënten vond de behandeling gespreid over een periode van zes weken tot drie maanden plaats. Bij 25% van de patiënten duurde de behandeling langer dan drie maanden. Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

12 Tabel: behandelduur fysiotherapie van patiënten bij wie de behandeling in 2006 is afgerond (n = ) Tot en met 1 week 8,8 Langer dan 1 week, tot en met 4 weken 23,8 Langer dan 4 weken, tot en met 6 weken 15,0 Langer dan 6 weken, tot en met 3 maanden 27,8 3-6 maanden 15,3 6-9 maanden 4, maanden 2,0 Langer dan 1 jaar 2, Percentage patiënten Welke behandelvormen worden gedeclareerd? Bij het declareren van een zitting wordt onderscheid gemaakt naar verschillende behandelvormen, zoals een reguliere behandeling in de praktijk, een behandeling bij de patiënt thuis of een groepsbehandeling. Dit zijn de zogenoemde prestaties, welke zijn vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (het voormalige College Tarieven Gezondheidszorg). In 2006 betrof 80% van de gedeclareerde behandelingen een reguliere behandeling in de praktijk. Tien procent van de declaraties betrof een declaratie voor een behandeling bij de patiënt thuis en vijf procent een declaratie voor een behandeling in een instelling. Groepsbehandelingen werden nauwelijks gedeclareerd. Tabel: Declaraties van zittingen fysiotherapie naar de behandelvorm (prestatiecode) van patiënten die in 2006 in de fysiotherapiepraktijk zijn aangemeld % zittingen Reguliere behandeling 79,8 Behandeling bij patiënt aan huis 10,0 Behandeling in instelling (verzorgingshuis) 4,5 Groepsbehandeling 0,5 Consult 0,1 Screening 1,0 Intake na screening 1,3 Intake na verwijzing 2,8 Anders 0,1 Aantal zittingen in LiPZ Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007

13 Wat wordt er tijdens de behandeling gedaan? Na afloop van de behandelreeks registreren LiPZ-therapeuten wat zij tijdens de behandelingen gedaan hebben, dit zijn de zogenoemde verrichtingen. Deze verrichtingen zijn gebaseerd op de Classificatie Verrichtingen Paramedische Beroepen. Ten behoeve van de LiPZ-registratie kunnen therapeuten maximaal drie verrichtingen registreren. Sturen en oefenen, en dan vooral het sturen en oefenen van functies, werd het meest genoemd als frequent toegepaste verrichting bij patiënten bij wie de behandeling in 2006 is afgerond (sturen en oefenen: 78%, sturen en oefenen van functies: 64%). Manuele verrichtingen, waaronder masseren, werden bij 63% van de patiënten genoemd als veel voorkomende verrichting. Bij 38% van de patiënten is aangegeven dat begeleidende verrichtingen, zoals informeren en adviseren, veel voorkomende verrichtingen waren. Fysische verrichtingen, waarbij via een apparaat fysische prikkels worden toegediend, werd bij minder dan tien procent van de patiënten genoemd als veel toegepaste verrichting. Tabel: Verrichtingen bij patiënten fysiotherapie bij wie de behandeling in 2006 is afgerond Manuele verrichtingen 62,5 Masseren 39,0 Teweegbrengen beweging 32,0 Fysische verrichtingen 8,8 Sturen en oefenen 78,0 Individueel - functies 63,9 Individueel - vaardigheden 23,8 Groepsgewijs - functies 0,9 Groepsgewijs - vaardigheden 0,6 Begeleidende verrichtingen 38,0 Overige verrichtingen 2,0 Aantal patiënten in LiPZ 8570 Verrichtingen onbekend 2559 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL,

14 EVALUATIE JAARCIJFERS 2006 Evaluatiegegevens samengevat Behandelingen werden in 2006 voornamelijk gestopt omdat patiënten uitbehandeld waren. Vijf procent van de behandelingen stopte op initiatief van de patiënt. Behandeldoelen werden naar het oordeel van de fysiotherapeut bij tweederde van de patiënten volledig bereikt en bij 18% voor driekwart. Waarom wordt de fysiotherapeutische zorg beëindigd? In 2006 werd de behandeling bij ruim 80% van de patiënten beëindigd met de reden dat de patiënt uitbehandeld was. Vijf procent van de behandelingen werd door de patiënt zelf beëindigd. Drie procent van de behandelingen werd beëindigd omdat het maximaal aantal vergoede zittingen bereikt was. Tabel: Reden voor beëindiging van de zorg bij patiënten bij wie de behandeling in 2006 door de fysiotherapeut is afgerond* Patiënt uitbehandeld 80,5 Maximaal aantal vergoede zittingen bereikt 2,6 Gestaakt door patiënt 5,3 Gestaakt door verwijzer 0,6 Gestaakt door paramedicus 4,3 Anders 6,8 Aantal zittingen in LiPZ Reden onbekend * Behandelingen worden aan het einde niet altijd geregistreerd als afgesloten, omdat patiënten op deze manier bij eventuele terugval eenvoudig opnieuw in behandeling kunnen worden genomen. Hierdoor ontstaat een groep patiënten bij wie de reden voor beëindiging van de zorg onbekend is. Wat is het resultaat van de fysiotherapeutische behandeling? Bij tweederde van de patiënten werden de behandeldoelen in 2006 naar het oordeel van de therapeut volledig bereikt. Bij 18% werden de doelen voor driekwart bereikt. De behandeldoelen werden bij vijf procent van de patiënten niet bereikt. Tabel: Het resultaat van de behandeling naar het oordeel van de therapeut bij patiënten bij wie de behandeling door de fysiotherapeut in 2006 is afgerond* Doel niet bereikt 5,2 Doel enigszins bereikt 4,9 Doel half bereikt 5,3 Doel driekwart bereikt 17,5 Doel volledig bereikt 67,1 Aantal patiënten 5326 Resultaat onbekend 5791 * Behandelingen worden aan het einde niet altijd geregistreerd als afgesloten, omdat patiënten op deze manier bij eventuele terugval eenvoudig opnieuw in behandeling kunnen worden genomen. Hierdoor ontstaat een groep patiënten bij wie het resultaat onbekend is. 14 Jaarcijfers LiPZ 2006, beroepsgroep Fysiotherapie. Utrecht: NIVEL, 2007