HSN 25. Talige begeleiding van eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs. De relatie tussen taaltest en studiesucces. Lieve De Wachter, Jordi Heeren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HSN 25. Talige begeleiding van eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs. De relatie tussen taaltest en studiesucces. Lieve De Wachter, Jordi Heeren"

Transcriptie

1 HSN 25 Talige begeleiding van eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs De relatie tussen taaltest en studiesucces Lieve De Wachter, Jordi Heeren

2 Structuur 1 De taaltest Inhoud Resultaten Correlaties 2 Begeleiding 3 Toekomst

3 Structuur 1 De taaltest Inhoud Resultaten Correlaties 2 Begeleiding 3 Toekomst

4 Taaltesten Academische taaltest 2009 vaststaande test ILT Taaltest hogescholen 2011 databank met vragen samenwerking

5 De taaltest: inhoud Drie soorten items woordkennis lezen (en schrijven) strategieën authentiek + academische woordenlijst Doel kennis testen strategie testen

6 De taaltest: inhoud - woorditems 1. Woordkennis De juiste vorm Lees de zin. Gebruik het woord in het vet om een nieuw woord te vormen dat past in het lege vakje. Je krijgt een voorbeeld. Voorbeeld: helpen Zonder _hulp_ kan ik deze test niet maken. substantie Het is de ambitie van Vlaanderen om haar volksgezondheid in de toekomst te verbeteren.

7 De taaltest: inhoud - woordkennis en lezen 1. Woordkennis Het juiste synoniem Lees de twee zinnen. Wat is het meest correcte synoniem van het aangeduide woord? Commodities lijken de beste risico diversificatie eigenschappen te hebben: ze zijn de enige categorie in ons universum met een negatieve correlatie met aandelen en obligaties voor korte en lange beleggingshorizonnen. We geven ook de correlaties weer tussen politiek vertrouwen en de verwachte financiële situatie van het gezin, aangezien deze correlatie bijna consequent de hoogste is van de vier samenstellende indicatoren van de index van het consumentenvertrouwen met politiek. A duidelijke onderlinge samenhang tussen metingen of verschijnselen B verandering van samenhang in de tijd C verhouding tussen de delen verandert D behorend tot dezelfde familie

8 De taaltest: inhoud - leesitems 2. Lezen (en schrijven) Alinea-opbouw Lees de zinnen van de tekst. Ze staan niet in de juiste volgorde. Sleep ze naar hun juiste plaats. Twee zinnen staan al juist. Hersenen verwerken 100,000 woorden per dag A Zij zijn van mening dat er nieuwe hersencellen ontstaan wanneer er steeds meer informatie binnenkomt. B Dat is maar liefst 34 gigabytes per dag, hetgeen overeenkomt met een vijfde van de opslagcapaciteit van een computer. C Die toevloed van informatie zorgt er volgens veel wetenschappers voor dat onze hersenen overbelast worden. D Dat aantal vinden we in de resultaten van een nieuw onderzoek terug. E Daardoor zou zelfs de structuur van de hersenen veranderen. Dat alles kan tot concentratieproblemen leiden. 1 Gemiddeld hoort of leest een volwassene woorden per dag Al zien sommigen de structuurveranderingen wel als iets positiefs.

9 De taaltest: inhoud - leesitems Lezen op tekststructuur Lees de tekst. Teksten worden volgens bepaalde tekstpatronen opgebouwd. Volgens welke structuur is deze tekst opgebouwd? Met wetenschap wordt zowel gedoeld op bepaalde vormen van menselijke kennis als op het proces om hiertoe te komen als op de organisatie waarbinnen deze kennis wordt vergaard. De wetenschappelijke wereld is dat deel van de maatschappij dat zich uitdrukkelijk ten doel heeft gesteld systematisch kennis te verwerven. De wetenschap heeft een eigen karakter wat blijkt uit haar methoden en conventies. De aldus ontwikkelde wetenschappelijke kennis vormt een specifieke reconstructie van een deel van de werkelijkheid en is opgebouwd met behulp van bepaalde wetenschappelijke methodes. Wetenschap en technologie zijn bepalende elementen van de moderne geïndustrialiseerde samenleving en mede hierdoor beïnvloeden maatschappij, techniek en wetenschap elkaar sterk. Deze verweving maakt tegelijk dat het bij wetenschap in veel gevallen om meer gaat dan om kennisverwerving en reconstructie van de werkelijkheid. Veel wetenschap is er op gericht kennisverwerving te koppelen aan toepassing ervan. Niet louter reconstructie van de werkelijkheid maar ook constructie van de werkelijkheid is het doel. Bron: Wikipedia Welke structuur herken je in deze tekst? A een opsomming: beschrijven van een aantal elementen of kenmerken B chronologie: het beschrijven van een historische ontwikkeling C dit tegenover dat: elementen / systemen / structuren vergelijken D probleem oplossing

10 De taaltest: inhoud - leesitems Lezen op betekenis Lees de test. Kies het meest correcte antwoord (A, B, C, D) op de vraag. De discussie over de noodzaak of wenselijkheid van een eigen methodologie voor de sociale wetenschappen valt meer algemeen onder de vraag naar de eenheid van de wetenschap. Unified science staat hier tegenover pluralisme. Volgens sommigen volgt uit de eenheidsopvatting de vergaande voorspelling dat de huidige menswetenschappen ooit kunnen worden afgeschaft omdat voor hun vraagstukken dan een verklaring beschikbaar zal zijn vanuit de exacte wetenschappen. Zo zou de waardering van kunst (en de puzzel dat primitieve culturen wereldwijd een voorkeur hebben voor dezelfde patronen) misschien te herleiden zijn op de manier waarop onze hersenen werken, hetgeen pleit voor een neurologische verklaring (Wilson 2006). Welke uitspraak is correct? A De hypothese van de eenheid van wetenschap houdt in dat men op basis van één bepaalde wetenschap alle andere wetenschappen zal kunnen verklaren. B Binnen de Unified sciences zijn alle verschillende vormen van wetenschap evenwaardig. C De pluralistische opvatting van wetenschap aanvaardt dat er binnen de wetenschappen verschillende methodologieën aanvaardbaar zijn. D In de toekomst zal de appreciatie van kunst geen wetenschappelijk onderwerp meer zijn.

11 De taaltest: resultaten Taaltest Taaltest September 2010 September 2011 K.U. Leuven: vier faculteiten - Exacte wetenschappen - Economische wetenschappen - Sociale wetenschappen - Letteren: geschiedenis n = 1292 n = 2809 K.U. Leuven: vier faculteiten - Exacte wetenschappen - Sociale wetenschappen - Letteren: geschiedenis / japanologie / sinologie - Rechtswetenschappen (ook 2 e Ba) KULAK: -Rechtswetenschappen HUB - Toegepaste taalkunde - milieu- en preventiemanagement - Handelswetenschappen Kaho Sint-Lieven - Industrieel ingenieur

12 Aantal studenten in % aantal studenten in % De taaltest: resultaten Eerste fase K.U. Leuven testresultaat in % Gemiddelde: 70,16% Eerste bachelor (K.U.Leuven) n = Aantal correcte antwoorden in % Gemiddelde: 67,40%

13 Aantal studenten in % aantal studenten in % De taaltest: resultaten Test TaalVaST 2011: faculteiten n = 1523 Letteren n = 314 rechten n = wetenschappen n = 432 sociale wetenschappen n = Test TaalVaST 2010: faculteiten n = 1303 Sociale Wetenschappen n= 231 Economische Wetenschappen n= 603 Geschiedenis n= 171 Wetenschappen n= Aantal correcte antwoorden in %

14 De taaltest: correlaties Resultaten test Academisch taalvaardigheid met resultaten wiskundevoorkennistest (EW) resultaten examens januari (DUO)

15 De taaltest: correlaties Analyse correlatie taaltest - examens Algemene correlatie: R = 0.37; p < Duidelijk significant Niet erg zuiver gemiddeld beter op de taaltest = gemiddeld beter op de examens Veel uitzonderingen

16 De taaltest: correlaties In 4 gelijke groepen op basis van gemiddelde score examen: Groep Aantal Gemiddelde examenscore Gemiddelde testscore % 60% % 66% % 69% % 75%

17 De taaltest: correlaties In 3 gelijke groepen op basis van taaltestscore: Groep Aantal Gemiddelde examenscore Gemiddelde testscore % 51% % 68% % 83%

18 De taaltest: correlaties Minder dan 60% op de taaltest en vanaf 60% op de taaltest Groep Aantal Gemiddelde examenscore Gemiddelde testscore <60% % 48% 60% % 74%

19 De taaltest: correlaties

20 De taaltest: correlaties Belangrijk verband: 164 studenten die <50% scoren op de taaltest = 87% slaagt niet voor de examens Taaltest voorspeller = wel selectie doelgroep signaalfunctie

21 Structuur 1 De taaltest Inhoud Resultaten Correlaties 2 3 Begeleiding Toekomst Begeleiding van eerstejaarsstudenten Digitaal Leerplatform TaalVaST

22 Begeleiding WIE? Studenten SW en geschiedenis < 60% Eventueel op aanvraag Algemene academische taalvaardigheid Lezen en schrijven WAT? Focus: functionele inzet van strategieën Concrete inoefening van strategieën

23 Begeleiding Begeleiding = traject

24 Begeleiding: leerplatform Ilt.kuleuven.be/taalvast

25 Begeleiding: leerplatform - theorie beknopt visueel

26 Begeleiding: leerplatform - oefening Gebruik van multimedia

27 Begeleiding: leerplatform - oefening

28 Begeleiding: leerplatform - oefening

29 Begeleiding: leerplatform

30 Structuur 1 De taaltest Inhoud Resultaten Correlaties 2 Begeleiding 3 Toekomst

31 Toekomst Ontwikkeling tweede toetsbatterij testitems nu al extra items Verwerking van leerpaden in leeromgeving In kaart brengen en oplijsten startcompetenties doorlopende leerlijnen! Correlatie met examens betere spreiding? Taaltest hogescholen: evaluatie

32 Contact Lieve De Wachter Jordi Heeren

Academic literacy and math skills predict early academic. of science. Carolien Van Soom* & Lieve De Wachter**

Academic literacy and math skills predict early academic. of science. Carolien Van Soom* & Lieve De Wachter** Academic literacy and math skills predict early academic achievement of first year bachelors of science Carolien Van Soom* & Lieve De Wachter** University of Leuven Belgium * Faculty of Science & LESEC

Nadere informatie

Lieve De Wachter ILT K.U. Leuven

Lieve De Wachter ILT K.U. Leuven Lieve De Wachter ILT K.U. Leuven 2de GoLeWe-projectconferentie Maastricht, 11 mei 2010 Achtergrond Testen: alleenzaligmakend? 2 projecten: OOP-project (dienst onderwijs K.U. Leuven) Project Taalvast (aanmoedigingsfonds)

Nadere informatie

Talige begeleiding van eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs: eerst de kosten, dan de baten!

Talige begeleiding van eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs: eerst de kosten, dan de baten! 5. Taalbeleid hoger onderwijs toraat Lesgeven in de multiculturele school. Utrecht: Hogeschool Utrecht. Lafleur, M. & J. van der Borden (2009). Kennisbasis Nederlands voor het tweedegraads gebied. Gebruiksmogelijkheden

Nadere informatie

Detectie en remediëring van taalleerzorgproblemen voor eerstejaarsstudenten aan de K.U. Leuven

Detectie en remediëring van taalleerzorgproblemen voor eerstejaarsstudenten aan de K.U. Leuven Ronde 1 Lieve De Wachter & Linda Cuppens Instituut voor Levende Talen, K.U. Leuven Contact: lieve.dewachter@ilt.kuleuven.be linda.cuppens@ilt.kuleuven.be Detectie en remediëring van taalleerzorgproblemen

Nadere informatie

MEER TALEN, MEER KANS OP FALEN?

MEER TALEN, MEER KANS OP FALEN? MEER TALEN, MEER KANS OP FALEN? MEERTALIGE INSTROMERS IN HET HOGER ONDERWIJS Lieve De Wachter, Jordi Heeren en Dirk Speelman Geef meertaligheid een plaats in het onderwijs. Met die titel pakte De Standaard

Nadere informatie

Taal: noodzakelijke, maar niet enige voorwaarde tot studiesucces

Taal: noodzakelijke, maar niet enige voorwaarde tot studiesucces Taal: noodzakelijke, maar niet enige voorwaarde tot studiesucces Correlatie tussen resultaten van een taalvaardigheidstoets en slaagcijfers bij eerstejaarsstudenten aan de KU Leuven Lieve De Wachter, Jordi

Nadere informatie

EERSTE ANALYSES VAN HET PROJECT TAALVAST De correlatie tussen taaltest en examenresultaten

EERSTE ANALYSES VAN HET PROJECT TAALVAST De correlatie tussen taaltest en examenresultaten EERSTE ANALYSES VAN HET PROJECT TAALVAST De correlatie tussen taaltest en examenresultaten Steven Marx en Steven Huyghe (DUO Dienst voor Universitair Onderwijs KU Leuven) In het project TaalVaST werd in

Nadere informatie

ActiMath. Overzicht. Korte loopbaan 28/01/2013. Stuurgroepvergadering 4 29 januari 2013

ActiMath. Overzicht. Korte loopbaan 28/01/2013. Stuurgroepvergadering 4 29 januari 2013 ActiMath Stuurgroepvergadering 4 29 januari 2013 Overzicht 1. Sophie Ronsse 2. Huidige stand van zaken 3. geformuleerd door het 4. 5. 6. 7.? 2 Korte loopbaan Opvolger van Tim Neijens (gestopt in maart

Nadere informatie

Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie

Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie 2 de opleidingsfase Infosessie 24 september 2018 Structuur van de bacheloropleiding 1 ste fase 2 de fase 3 de fase Politieke wetenschappen Sociologie

Nadere informatie

Oriëntering LUCI. 26 januari 2016. Lieve De Wachter Jordi Heeren

Oriëntering LUCI. 26 januari 2016. Lieve De Wachter Jordi Heeren Oriëntering LUCI 26 januari 2016 Lieve De Wachter Jrdi Heeren Overzicht LUCI-test Ontwikkeling en achtergrnd Afname Resultaten En nu? Overzicht LUCI-test Ontwikkeling en achtergrnd Afname Resultaten En

Nadere informatie

Wetenschappelijke vraag

Wetenschappelijke vraag Wetenschappelijke vraag NWO Promotiebeurs voor leraren Drs. Ad Hofstede, directeur Erasmus Academie, docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie) Wat is een wetenschappelijke tekst? Voor

Nadere informatie

Iedere student gelijk aan de start?

Iedere student gelijk aan de start? Iedere student gelijk aan de start? Datagestuurde studie-oriëntering Maarten Pinxten Project Coordinator readystemgo project Faculteit Industriële ingenieurswetenschappen, KU Leuven Logo s toevoegen L

Nadere informatie

Academische taalvaardigheid in het hoger onderwijs: een sleutel voor een succesvolle overgang

Academische taalvaardigheid in het hoger onderwijs: een sleutel voor een succesvolle overgang Academische taalvaardigheid in het hoger onderwijs: een sleutel voor een succesvolle overgang Guido Cajot, Jordi Heeren, Joke Vrijders Forum Taalbeleid Hoger Onderwijs VLOR, 24 oktober 2018 Forum taalbeleid

Nadere informatie

Japanologie Onthaal

Japanologie Onthaal Japanologie Onthaal 2015-2016 OPBOUW PROGRAMMA & MOTIVATIE Kennismaking Monitoraat Japanologie Monitor en studietrajectbegeleider - Arabistiek en islamkunde - Japanologie - Slavistiek en Oost-Europakunde

Nadere informatie

Een begeleidingsinitiatief Academisch Nederlands voor eerstejaarsstudenten aan de K.U. Leuven

Een begeleidingsinitiatief Academisch Nederlands voor eerstejaarsstudenten aan de K.U. Leuven 4. Hoger onderwijs Ronde 3 Lieve De Wachter Instituut voor Levende Talen, Leuven Contact: lieve.dewachter@ilt.kuleuven.be Een begeleidingsinitiatief Academisch Nederlands voor eerstejaarsstudenten aan

Nadere informatie

Computer of docent in 2020?

Computer of docent in 2020? Computer of docent in 2020? Nathalie Nouwen Serge Verlinde KU Leuven - Instituut voor Levende Talen Beheersing Franse taal gaat steeds verder achteruit 21 aug 2014 Vlaamse jongeren beginnen aan hun universitaire

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties in het onderwijs

Onderzoekscompetenties in het onderwijs Onderzoekscompetenties in het onderwijs 1 Lerarendag, 30 april 2008 Faculteit Wetenschappen K.U.Leuven Conclusie Greet Langie Campus Nayer Hogeschool voor Wetenschap & Kunst Onderzoekscompetenties in het

Nadere informatie

Ijkingstoets voor toekomstige

Ijkingstoets voor toekomstige Ijkingstoets voor toekomstige wetenschapsstudenten Carolien Van Soom Lerarendag Faculteit Wetenschappen 7 mei 2014 Ijkingstoets voor toekomstige wetenschapsstudenten 1. Achtergrond 2. Opzet ijkingstoets

Nadere informatie

Arabistiek en islamkunde Onthaal 2015-2016

Arabistiek en islamkunde Onthaal 2015-2016 Arabistiek en islamkunde Onthaal 2015-2016 OPBOUW PROGRAMMA & MOTIVATIE Kennismaking Monitoraat Arabistiek en islamkunde Monitor en studietrajectbegeleider - Arabistiek en islamkunde - Japanologie - Slavistiek

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Afrika Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Presentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel

Presentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel Presentatie VTOI 8 april 2016 Paul Schnabel Visie Ingrediënten voor het eindadvies Resultaten dialoog Wetenschappelijke inzichten Internationale vergelijkingen Huidige wet- en regelgeving en onderwijspraktijk

Nadere informatie

Taal en Connector Ability

Taal en Connector Ability Taal en Connector Ability Nico Smid Taal en Intelligentie Het begrip intelligentie gedefinieerd als G ( de zogenaamde general factor) verwijst naar het algemene vermogen om nieuwe problemen in nieuwe situaties

Nadere informatie

15 maart Stuurgroep vergadering. Voorstelling Tim Neijens. Voorstelling ActiMath. Huidig opfrisonderwijs. Aanpak.

15 maart Stuurgroep vergadering. Voorstelling Tim Neijens. Voorstelling ActiMath. Huidig opfrisonderwijs. Aanpak. 15 maart 2011 Deelnemende instellingen Overzicht 1 2 3 4 5 6 Overzicht 1 2 3 4 5 6 Overzicht 1 2 3 4 5 6 Overzicht 1 2 3 4 5 6 Overzicht 1 2 3 4 5 6 Overzicht 1 2 3 4 5 6 Korte loopbaan Wetenschappen-Wiskunde

Nadere informatie

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid.

Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor studievaardigheid. Doelgroep Studievaardigheid Muiswerk Studievaardigheid is bedoeld voor

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende

Nadere informatie

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf

Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Studieaanbod eerste jaar Heilig Graf Je behaalde het getuigschrift van het basisonderwijs. Je behaalde een attest van het basisonderwijs. 1A 1A verdieping 1B Je wil je vooral focussen op de basisleerstof.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS

DE STRUCTUUR VAN HET HOGER ONDERWIJS Het hoger onderwijs in Vlaanderen kent twee soorten onderwijs: het hoger professioneel onderwijs en het academisch onderwijs. Je kan een opleiding volgen aan een hogeschool of aan een universiteit. Bron:

Nadere informatie

Politieke Wetenschappen en Sociologie. 2 de opleidingsfase. Infosessie 25 september 2017

Politieke Wetenschappen en Sociologie. 2 de opleidingsfase. Infosessie 25 september 2017 Politieke Wetenschappen en Sociologie 2 de opleidingsfase Infosessie 25 september 2017 Structuur van de bacheloropleiding 1 ste fase 2 de fase 3 de fase Politieke wetenschappen Sociologie Structuur van

Nadere informatie

Arabistiek en islamkunde Onthaal 2014-2015

Arabistiek en islamkunde Onthaal 2014-2015 Arabistiek en islamkunde Onthaal 2014-2015 OPBOUW PROGRAMMA & MOTIVATIE Kennismaking Monitoraat Arabistiek en islamkunde Monitor en studietrajectbegeleider - Arabistiek en islamkunde - Japanologie - Slavistiek

Nadere informatie

Waar klinkt het beste startschot: bij de taaltest of bij de behoefteanalyse? 1

Waar klinkt het beste startschot: bij de taaltest of bij de behoefteanalyse? 1 7.Taalbeleid hoger onderwijs Noten 1 De eerste fase van een universitaire studie of een studie aan een hogeschool, waarin vooral algemene en inleidende vakken worden gegeven, ter voorbereiding op de latere,

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Studienamiddag Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs Paleis der Academiën, Brussel, 2015-04-29 Bern Martens Lerarenopleiding Sec. Onderwijs

Nadere informatie

Arabistiek en islamkunde Onthaal

Arabistiek en islamkunde Onthaal Arabistiek en islamkunde Onthaal 2016-2017 PROGRAMMA & MOTIVATIE Kennismaking Monitor Studieloopbaanbegeleiding voor - Arabistiek en islamkunde - Japanologie - Slavistiek en Oost-Europakunde Ombuds Taal-

Nadere informatie

Evolutie studentenaantallen ingenieursopleiding

Evolutie studentenaantallen ingenieursopleiding Evolutie studentenaantallen ingenieursopleiding Associatie2 HS_Unif Opleiding Instelling_afk Ingenieurs 08-09 Ingenieurs Verschil 09-10 Associatie K.U.Leuven Hogeschool Industrieel Ingenieur Sint-Lieven

Nadere informatie

vrijstellingen journalistiek 2014/2015

vrijstellingen journalistiek 2014/2015 vrijstellingen journalistiek De onderstaande tabel is een weergave van de vrijstellingen toegekend door de Toelatingscommissie voorbije academiejaren, in de opleiding JOURNALISTIEK. Studenten kregen enkel

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

ANTWOORD. Vraag nr. 483 van 5 april 2012 van GOEDELE VERMEIREN

ANTWOORD. Vraag nr. 483 van 5 april 2012 van GOEDELE VERMEIREN VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 483 van 5 april 2012 van GOEDELE VERMEIREN Hoger onderwijs Werkstudenten Onder

Nadere informatie

Positionering technologische profielen. Johan Baeten Campusvoorzitter KU Leuven Diepenbeek Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen

Positionering technologische profielen. Johan Baeten Campusvoorzitter KU Leuven Diepenbeek Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen Positionering technologische profielen Johan Baeten Campusvoorzitter KU Leuven Diepenbeek Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen Situering v/d industrieel ingenieur Doen Theorie Academische opleiding

Nadere informatie

Wie zijn wij? Effectief sturen in een wendbare organisatie

Wie zijn wij? Effectief sturen in een wendbare organisatie Wie zijn wij? Diane Dros Niels Udo Effectief sturen in een wendbare organisatie 2 De uitdaging Samen een waarheid creëren zodat je samen kan sturen op waarden 3 sheet 3 Samenwerken naar hetzelfde doel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Doelen. Leergebieden

Doelen. Leergebieden 1 Doelen KENNEN & KUNNEN SAMENHANG BALANS OVERLADENHEID EIGEN RUIMTE Leergebieden 2 Ontwikkelproces 125 18 9 ONTWIKKELTEAMS 84 ONTWIKKELSCHOLEN Randvoorwaarden Het ontwikkelteam richt zich op: kerncurriculum:

Nadere informatie

Vragen oefententamen Psychometrie

Vragen oefententamen Psychometrie Vragen oefententamen Psychometrie 1. Hoe wordt betrouwbaarheid in de klassieke testtheorie gedefinieerd? a) De variantie van de error scores gedeeld door die van de geobserveerde scores. b) De variantie

Nadere informatie

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Nederlandkunde / Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Examen VWO. Nederlands. tijdvak 1 maandag 14 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. Nederlands. tijdvak 1 maandag 14 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VWO 2012 tijdvak 1 maandag 14 mei 13.30-16.30 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 49 punten

Nadere informatie

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Start to study Overzicht Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Hoe maak je een goede studiekeuze? Studiekeuze Neem je tijd! begin

Nadere informatie

UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN

UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN UNIVERSITEITEN IN VLAANDEREN In Vlaanderen is er een universiteit in elke provincie, maar je kan niet alle opleidingen aan elke universiteit volgen. Wat kan je waar studeren? Bron: www.ond.vlaanderen.be

Nadere informatie

Examen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen VWO. Nederlands. tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen VWO 2007 tijdvak 1 woensdag 16 mei 9.00-12.00 uur Nederlands Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 20 vragen en een samenvattingsopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 50 punten

Nadere informatie

Leervoorkeuren. Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede

Leervoorkeuren. Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede Leervoorkeuren Hoe werkt leren voor jou/jullie? Ria Slingerland-Blom De Reehorst, Ede 31-01-2103 Programma Introductie Twynstra Gudde Ria Slingerland-Blom Language of Learning Invullen scan Leervoorkeuren

Nadere informatie

Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt.

Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt. EEN OPLEIDING KIEZEN Je wil studeren aan een hogeschool of universiteit. Op het internet kan je hierover alle informatie vinden die je nodig hebt. Wat moet je doen? 1. Lees de instructie en de zoektips

Nadere informatie

Kenniscentrum energie. 19 april 2007

Kenniscentrum energie. 19 april 2007 Kenniscentrum energie 19 april 2007 Hoger onderwijs in Vlaanderen 6 universiteiten 22 hogescholen 5 associaties 59 000 universiteitsstudenten 102 000 hogeschoolstudenten 161 000 studenten 11 100 medewerkers

Nadere informatie

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015 BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015 1 Inleiding 3 2 Arteveldehogeschool 4 2.1 Bachelor in het bedrijfsmanagement 4 2.2 Bachelor in de grafische en digitale media

Nadere informatie

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015 BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2014-2015 1 Inleiding 3 2 Arteveldehogeschool 4 2.1 Bachelor in het bedrijfsmanagement 4 2.2 Bachelor in de grafische en digitale media

Nadere informatie

VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013-2014 PRECEDENTENLIJST

VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013-2014 PRECEDENTENLIJST BACHELOR IN DE LOGOPEDIE EN DE AUDIOLOGIE, AFSTUDEERRICHTING LOGOPEDIE VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2013-2014 PRECEDENTENLIJST 1 INLEIDING In dit document vind je een overzicht van mogelijke vrijstellingen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Vergelijkende ndo-europese taalwetenschap Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

1 JOURNALISTIEK. Opleidingsonderdeel andere instelling

1 JOURNALISTIEK. Opleidingsonderdeel andere instelling Artesis Hogeschool (nu UA) Bachelor in de productontwikkeling Algemene economie 3 Economische inzichten Artesis Hogeschool (nu UA) Bachelor in de productontwikkeling Bedrijfseconomie 3 Economische inzichten

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten

BASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten HOGER ONDERWIJS Studenten A Hoger beroepsonderwijs 1 cursisten HBO5 verpleegkunde (1) 3 inschrijvingen in de specifieke lerarenopleiding (1) 1 inschrijvingen naar finaliteit (1)(2) go vgo ogo Totaal cursisten

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan

Nadere informatie

Curriculum mapping als wegwijzer voor docent en opleiding

Curriculum mapping als wegwijzer voor docent en opleiding Curriculum mapping als wegwijzer voor docent en opleiding Nicole Totté Ann Pittomvils Dienst Onderwijsprofessionalisering en ondersteuning KU Leuven 14 september Samenhang Hoe helder verwoorden wat de

Nadere informatie

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in )

EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in ) K.U. Leuven 6 juni 2009 EXAMEN LEREN EN ONDERWIJZEN (voor wie de lessen heeft gevolgd in 2008-09) B. De Fraine, J. Elen, S. Janssens, J. Van Damme en L. Verschaffel Naam en voornaam (in drukletters!) Duid

Nadere informatie

OVERZICHT. Inleiding... 4 Organisatie van het hoger onderwijs in Vlaanderen... 5 Tabel 1: Aantal inschrijvingen in het hoger onderwijs...

OVERZICHT. Inleiding... 4 Organisatie van het hoger onderwijs in Vlaanderen... 5 Tabel 1: Aantal inschrijvingen in het hoger onderwijs... HOGER ONDERWIJS IN CIJFERS - BEKNOPT /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ACADEMIEJAAR 2016-2017 OVERZICHT Inleiding...

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

Wat is ActiMath? = interactieve wiskundecursus op de digitale leeromgeving Toledo

Wat is ActiMath? = interactieve wiskundecursus op de digitale leeromgeving Toledo Leer interactief en online wiskunde! Wat is ActiMath? = interactieve wiskundecursus op de digitale leeromgeving Toledo = met behulp van ActiMath kan je zelfstandig en op je eigen tempo je basiskennis wiskunde

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan 16 verschillende

Nadere informatie

Bijlage 5: Kwantitatieve analyse

Bijlage 5: Kwantitatieve analyse Bijlage 5: Kwantitatieve analyse Deze bijlage bevat een beschrijving van de kwantitatieve analyse, zoals die is uitgevoerd op de 26 vragen in de vragenlijst. Analyses op het niveau van de (26) afzonderlijke

Nadere informatie

Master in het vertalen

Master in het vertalen BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology

Where innovation starts. Vakken eerste jaar Psychology & Technology Where innovation starts Vakken eerste jaar Vakken eerste jaar In de major krijg je uiteenlopende vakken en projecten op het gebied van psychologie, techniek en onderzoeksmethoden. Daarnaast heb je binnen

Nadere informatie

03.03.2010 Conferentie Studiesucces

03.03.2010 Conferentie Studiesucces 03.03.2010 Conferentie Studiesucces Anita de Vries A.devries@noa-vu.nl A.de.vries@psy.vu.nl 1/40 03.03.2010 Conferentie Studiesucces Persoonlijkheid als voorspeller van Studieprestatie & Contraproductief

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als

Nadere informatie

Examentraining klas 4 mavo

Examentraining klas 4 mavo Examentraining klas 4 mavo Historische vaardigheden Maken van een examen 100 minuten Bespreken examen Overige vragen m.socrative.com Room number: 65459 Vul je naam in Maak de quiz - Historische personen

Nadere informatie

DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE

DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende

Nadere informatie

WOORD ZOEKT WOORD 1 VOORZETSELS : AAN, UIT, IN, OP, OVER, Kies het goede voorzetsel en gebruik de uitdrukking in een korte zin.

WOORD ZOEKT WOORD 1 VOORZETSELS : AAN, UIT, IN, OP, OVER, Kies het goede voorzetsel en gebruik de uitdrukking in een korte zin. WOORD ZOEKT WOORD 1 VOORZETSELS : AAN, UIT, IN, OP, OVER, Kies het goede voorzetsel en gebruik de uitdrukking in een korte zin. aandacht besteden AAN voorbereid zijn OP je kennis toepassen IN de praktijk

Nadere informatie

Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau

Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau. Met behulp van dit programma leren leerlingen/cursisten onder andere informatie uit eenvoudige teksten te halen,

Nadere informatie

Belgian Ergonomics Society

Belgian Ergonomics Society Belgian Ergonomics Society Verslag overleg inrichters specialisatie-opleiding ergonomie Datum: 22 mei 2013, 13u30-15u30 Plaats: Brussel, Erasmusgebouw HUB Verslag: Roeland Motmans X Heleen Vandromme KUL

Nadere informatie

Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz!

Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz! QUIZ Is er een universiteit in Leuven? Kan je 3 vakken op de secundaire school opnoemen? Wat betekent tarieven? Een actieve quiz! Wat moet je doen? 1. We doen deze quiz in groepjes. Ga ongeveer per 3 in

Nadere informatie

Onderwerp. VVKBaO. Kinderen leren blokjes slepen en plakken.

Onderwerp. VVKBaO. Kinderen leren blokjes slepen en plakken. Onderwerp Kinderen leren blokjes slepen en plakken. ICT 1 Hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken om hen te ondersteunen bij het leren. ICT 2 Gebruiken ICT op een veilige,

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijwetenschappen Onderzoek doen

Samenvatting Maatschappijwetenschappen Onderzoek doen Samenvatting Maatschappijwetenschappen Onderzoek doen Samenvatting door Lotte 2060 woorden 2 jaar geleden 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen Maatschappijwetenschappen: onderzoek doen Hoofdstuk

Nadere informatie

TAALTEST / PROFICIENCY TEST NEDERLANDS K.U.LEUVEN Interfacultair instituut voor levende talen (ILT) 1

TAALTEST / PROFICIENCY TEST NEDERLANDS K.U.LEUVEN Interfacultair instituut voor levende talen (ILT) 1 TAALTEST / PROFICIENCY TEST NEDERLANDS K.U.LEUVEN Interfacultair instituut voor levende talen (ILT) 1 ACHTERGROND Uit het onderwijsreglement van de K.U. Leuven. Taalvoorwaarden Een kandidaat-student met

Nadere informatie

AANBOD. Theorielessen (vakleer) Studenten krijgen voorbeelden van passend taalgebruik in de beroepspraktijk, zoals in een klachtgesprek of offerte.

AANBOD. Theorielessen (vakleer) Studenten krijgen voorbeelden van passend taalgebruik in de beroepspraktijk, zoals in een klachtgesprek of offerte. AANBOD Theorielessen (vakleer) Studenten krijgen voorbeelden van passend taalgebruik in de beroepspraktijk, zoals in een klachtgesprek of offerte. ACTIE Theorielessen (vakleer) Verzamel voorbeelden van

Nadere informatie

Zelfstudiefiches M&T: Deel 2 (H6-7)

Zelfstudiefiches M&T: Deel 2 (H6-7) Zelfstudiefiches M&T: Deel 2 (H6-7) Hoofdstuk 6 1. Bekijk figuur 6.2. Het meetproces (p. 133 cursus). Dit schema en bijhorende tekst moet je heel goed begrijpen, heel vaak komen tijdens de colleges termen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Talen en culturen van Japan Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 1 donderdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 1 donderdag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2015 tijdvak 1 donderdag 21 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 25 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 58 punten

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2013 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Afrikaanse talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

STAGE 3 Lesvoorbereiding

STAGE 3 Lesvoorbereiding KaHo Sint-Lieven Bachelor in het Onderwijs: Secundair Onderwijs STAGE 3 Lesvoorbereiding Campus WAAS Hospitaalstraat 23, 9100 Sint-Niklaas Tel.: 03 780 89 04 Fax: 03 780 89 03 E-mail: stagesecundair@kahosl.be

Nadere informatie

Computervaardigheden training. Hoofdstuk 4 e-learning. CH4-v1.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved

Computervaardigheden training. Hoofdstuk 4 e-learning. CH4-v1.0. daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Computervaardigheden training Hoofdstuk 4 e-learning CH4-v1.0 INBURGEREN daar gaan we werk van maken! 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved Hoofdstuk 4 E-learning Inhoudsopgave Nederlands aan

Nadere informatie

MULTICOM 112. Gebruiksinstructies CD

MULTICOM 112. Gebruiksinstructies CD MULTICOM 112 Gebruiksinstructies CD Doelstelling Deze MULTICOM 112 CD - ROM heeft tot doelstelling het personeel van de hulpcentrales de mogelijkheid te geven een vreemde taal te herkennen (en de oproep

Nadere informatie

Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat?

Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat? Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat? DSRG congres, 3 november 2011 Prof dr ir Joan van Aken TU/e ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek ofwel DSR (Design Science Research): brug tussen

Nadere informatie

Examenprogramma natuurkunde havo

Examenprogramma natuurkunde havo Bijlage 1 Examenprogramma natuurkunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

Een open geest start hier GO! atheneum Tienen

Een open geest start hier GO! atheneum Tienen Een open geest start hier GO! atheneum Tienen Wat is STEM? STEM STEM staat voor Science Technology Engineering Mathematics. Wetenschap, techniek en wiskunde zijn binnen STEM geen aparte vakken maar onlosmakelijk

Nadere informatie

Leerlijn mondelinge vaardigheden in Nederlandstalige opleiding Wijsbegeerte. Analyse huidige leerlijn academiejaar 17-18

Leerlijn mondelinge vaardigheden in Nederlandstalige opleiding Wijsbegeerte. Analyse huidige leerlijn academiejaar 17-18 Taalbeleid KU Leuven Hoger Instituut voor Wijsbegeerte Leerlijn mondelinge vaardigheden in Nederlandstalige opleiding Wijsbegeerte Inleiding Analyse huidige leerlijn academiejaar 17-18 Op basis van de

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Hebreeuwse en Joodse studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL

Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 219 van 14 januari 2013 van ANN BRUSSEEL Geïntegreerde lerarenopleiding Aandacht

Nadere informatie

Hogescholen denken aan verhoging studiegeld

Hogescholen denken aan verhoging studiegeld De Morgen Hogescholen denken aan verhoging studiegeld Miljoen euro is het bedrag waar de hogescholen naar op zoek zijn. Oorzaak is het recordaantal inschrijvingen Nooit eerder studeerden er zo veel jongeren

Nadere informatie