BESTUURSRECHTELIJK OPTREDEN SCHOOLVERZUIM LAST ONDER DWANGSOM. Bestuursrechtelijk optreden schoolverzuim Last onder dwangsom

Transcriptie

1 BESTUURSRECHTELIJK OPTREDEN SCHOOLVERZUIM LAST ONDER DWANGSOM 1

2 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Gemeentelijke opdracht tot verder terugdringen schoolverzuim 4 3. Karakter van de last onder dwangsom 5 4. Bestuurlijke context gemeente Amsterdam 6 5. Gefaseerde invoering 7 6. en de verschillende verzuimovertredingen 7 Absoluut verzuim 7 Relatief verzuim (spijbelen en te laat komen) 8 Relatief verzuim (kennisgeving ziekte) 9 Afgewezen extra verlof 9 7. Rechtsbescherming minderjarigen Stappenplan opleggen last onder dwangsom 10 2

3 1. Inleiding Tegen overtredingen van de Leerplichtwet 1969 (Lpw) door ouders en leerlingen, kan worden opgetreden langs de strafrechtelijke en de bestuursrechtelijke weg. De gemeente Amsterdam heeft tot nu toe uitsluitend gebruik gemaakt van de strafrechtelijke handhaving, maar ziet mogelijkheden in het bestuursrechtelijke instrument: de last onder dwangsom. De gemeente beschouwt de last onder dwangsom (preventief middel) als een belangrijke aanvulling op de strafrechtelijke handhaving. In samenwerking met Ingrado, de Westelijke Mijnstreek, de gemeente Rotterdam en de gemeente Arnhem is onderzocht op welke wijze gemeenten bij de handhaving van de Lpw gebruik kunnen maken van de last onder dwangsom. Deze landelijke werkgroep heeft een aantal gemeenschappelijke regels geformuleerd met betrekking tot de soort overtredingen, waarbij de last onder dwangsom kan worden toegepast, de aard van de dwangsom en de hoogte van de dwangsom. Deze toepassingsregels zijn meegenomen in de onderhavige beleidsnota. De beleidsnota beschrijft in welke gevallen de gemeente Amsterdam de last onder dwangsom kan gebruiken bij het toezicht op naleving van de Lpw door ouders en leerlingen. Eerst wordt geschetst voor welke opdracht de gemeente Amsterdam staat om schoolverzuim de komende jaren verder terug te dringen. Daarna wordt ingegaan op het karakter van het instrument last onder dwangsom en de verhouding tot de strafrechtelijke aanpak. Vervolgens wordt kort de bestuurlijke context van de gemeente Amsterdam besproken, waarbinnen het Bureau Leerplicht Plus opereert. Daarna wordt stilgestaan bij de gefaseerde invoering van het instrument. Er volgt een overzicht van de verschillende overtredingen die zich lenen voor het opleggen van een last onder dwangsom en de daarbij te verbeuren bedragen. Een belangrijk onderdeel van deze nota vormt het waarborgen van de rechtsbescherming bij het opleggen van dwangsommen aan minderjarigen. Tot slot is opgenomen een stappenplan dat moet worden gevolgd bij het opleggen van de last onder dwangsom. 3

4 2. Gemeentelijke opdracht tot verder terugdringen schoolverzuim De gemeente staat de komende jaren voor de opdracht om het schoolverzuim en daarmee de schooluitval verder terug te dringen. Met het inzetten van de last onder dwangsom denkt zij hiervoor een extra stimulans in handen te hebben. De aanpak van de gemeente vloeit voort uit het kabinetsbeleid dat gericht is op het realiseren van een geïntegreerde aanpak schoolverzuim en schooluitval voor leerlingen van 5 tot 23 jaar, om jongeren in Nederland een betere toekomst te geven, dat is ingezet met het programma: Aanval op de uitval Dit programma moedigde gemeenten en scholen aan tot het verlagen van schooluitval en het verbeteren van regionale samenwerking. Deze aanpak heeft succes gehad: het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters daalde de afgelopen jaren enorm. Het programma wordt voortgezet met nieuwe prestatiegerichte convenanten voor de periode 2012 tot en met De convenantafspraak tussen Rijk, gemeente en scholen in het kader van de Aanval op de uitval is verlengd voor het schooljaar De aanpak moet in Amsterdam in 2012 resulteren in een structurele daling van 40% van het aantal nieuwe schoolverlaters ten opzichte van het schooljaar Indicatie voor schoolverzuim Uitval is vaak het gevolg van langdurig of veelvuldig schoolverzuim. In de volgende tabel wordt inzicht geboden in de ontwikkelingen in het aantal verzuimers in de afgelopen drie schooljaren in het voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en Rec 4 (12+) Percentage verzuimers 70% 65% 60% 55% 50% 45% 40% Amsterdam Voortgezet onderw ijs, leerplichtig Voortgezet onderw ijs, bovenleerplichtig Mbo, leerplichtig Mbo, bovenleerplichtig Rec 4 (12+) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Schooljaren 4

5 Verzuim in het Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Bovenstaande tabel laat zien dat in het schooljaar bij zes op de tien leerplichtige deelnemers (61%) en 26% van de bovenleerplichtigen in het MBO wettelijk verzuim (16 uur in vier weken) is geconstateerd. In werkelijkheid gaat het om nog veel meer verzuim op het MBO. Naar schatting wordt door scholen slechts 58% van het verzuim in het MBO gemeld. Er zijn zichtbare verbeteringen in de verzuimregistratie op het middelbaar beroepsonderwijs, maar het is nog steeds niet voldoende. Verzuim in het voortgezet onderwijs (VO) Het percentage leerplichtige verzuimers blijft de afgelopen drie schooljaren rond de 10%. De verzuimregistratie in het VO is vrij goed op orde. Naar schatting wordt ongeveer 87% van het werkelijke verzuim gemeld. Absoluut verzuim Het aantal leerlingen dat in het schooljaar absoluut verzuimde is Bij 736 leerlingen was er ook in het voorafgaande schooljaar sprake van absoluut verzuim. Van de 2355 nieuwe gevallen zijn 839 teruggegaan naar school, hebben 638 een vrijstelling gekregen en zijn 512 uitgestroomd. 3. Karakter van de last onder dwangsom Artikel 125 Gemeentewet geeft aan het college van burgemeester en wethouders de bevoegdheid om bestuursdwang toe te passen, omdat het college krachtens artikel 16, eerste lid van de Lpw met de handhaving van die wet is belast. Bestuursdwang houdt in dat op kosten van de overtreder, de overtreding door een handeling van de gemeente (feitelijk) ongedaan wordt gemaakt. Voor de Lpw is dit niet het meest voor de hand liggend instrument. Artikel 5:32 Algemene wet bestuursrecht (Awb) geeft als alternatief voor het bestuursorgaan dat bevoegd is tot het toepassen van bestuursdwang de mogelijkheid om een last onder dwangsom op te leggen. Het opleggen van een last onder dwangsom strekt ertoe de overtreding ongedaan te maken of verdere overtreding dan wel herhaling van overtreding te voorkomen. Dit betreft dus een herstelsanctie en geen punitieve sanctie. Bij de keuze van een sanctie dient altijd een afweging te worden gemaakt of inzet van dit middel kan leiden tot het doel, namelijk beëindiging van het schoolverzuim en waarborging van het recht op onderwijs. De last onder dwangsom kan alleen worden opgelegd tegen degene die volgens de Lpw aangemerkt wordt als overtreder. Bij absoluut verzuim betekent dit uitsluitend de ouders en bij relatief verzuim zowel de ouders als de leerling ouder dan 12 jaar. Voor leerplicht een passend middel? De overtreding van de verplichting tot inschrijving op een school en/of regelmatig schoolbezoek (artikel 2, eerste lid Lpw) is een zogenaamde duurovertreding: elke dag dat de betrokkenen (ouder en/of leerling) in verzuim blijven of komen, duurt de overtreding voort. Daarom is het opleggen van een last onder dwangsom, in principe een passend instrument. Op grond van artikel 5:32b Awb is het mogelijk om een dwangsom vast te stellen op een bedrag per tijdseenheid dat de last niet is uitgevoerd. In het kader van de leerplicht dient hierbij gedacht te worden aan de last dat ouders het absoluut verzuim opheffen door het kind in te schrijven op een school en daarna dienen te zorgen voor een regelmatig schoolbezoek van het kind. Ouders moet daarbij een zogenoemde begunstigingstermijn worden gegeven, waarin zij de tijd krijgen om een en ander te regelen. Duurt het absoluut verzuim na het verloop van deze termijn voort, dan verbeuren de ouders van rechtswege de dwangsom per tijdseenheid (dag) dat het verzuim doorgaat. Verbeuren houdt in dat de ouder de dwangsom verschuldigd is aan de gemeente. 5

6 Daarnaast is het mogelijk een last onder dwangsom op te leggen zodra er een reëel gevaar is voor een herhaling van een overtreding, zo volgt uit artikel 5:7 Awb. Een preventieve last kan bijvoorbeeld worden opgelegd als een leerling al 16 keer in 4 weken verzuimd heeft en de kans dus groot is dat het verzuim zich gaat herhalen. De last betreft een dwangsom voor ieder uur dat er sprake is van een nieuwe overtreding. Relatie met de strafrechtelijke handhaving In beginsel kunnen strafrechtelijke en bestuursrechtelijke handhaving naast elkaar bestaan. Dus de combinatie van last onder dwangsom en een strafrechtelijke vervolging behoort tot de mogelijkheden. Daarover bestaat in de juridische literatuur overeenstemming. Bij het opleggen van de last onder dwangsom dient derhalve ook gekeken te worden of daarnaast of uitsluitend strafrechtelijke vervolging dient te worden ingezet volgens de Aanwijzingen strafrechtelijke aanpak schoolverzuim ((2010 A034) en de Handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim (2011H001) van het College van procureurs-generaal. Ook kan de last worden ingezet als extra breekijzer, nadat de strafrechter ouders heeft veroordeeld en de overtreding nog moet worden beëindigd. Gelijktijdige inzet van zowel strafrechtelijke als bestuursrechtelijke handhaving is mogelijk, maar niet wenselijk. Indien er sprake is van achterliggende problematiek ligt strafrechtelijke handhaving meer voor de hand omdat dan een onderzoek door de Raad voor Kinderbescherming zal plaatsvinden en het mogelijk is om een maatregel Hulp en Steun door de rechter opgelegd te krijgen. Een last onder dwangsom kan onder bepaalde omstandigheden effectiever zijn dan de klassieke strafrechtelijke sancties, vooral wanneer voor voortzetting van de overtreding, dan wel herhaling daarvan, gevreesd moet worden. Een last onder dwangsom is een herstelsanctie. De ouder en/of kind krijgt nog een begunstigingstermijn om de overtreding te doen eindigen en het gedrag te verbeteren. Als er in het strafrechtelijk traject eenmaal een proces-verbaal is opgemaakt, zal deze in veel gevallen voorkomen voor de rechter. De rechter weegt wel het gedrag na het opmaken van het proces-verbaal mee. Een verbetering in het gedrag kan dan ook leiden tot een lagere strafoplegging of een voorwaardelijke straf. Is de gemeente verplicht een last onder dwangsom op te leggen of te innen? Nee, voordat een last onder dwangsom wordt opgelegd zal altijd een afweging moeten worden gemaakt of het instrument in de voorliggende casus een proportioneel middel is of dat er een andere weg bewandeld moet worden (strafbeschikking, hulpverlening, Halt etc.). Ook de inning van de verbeurde dwangsommen kan achterwege blijven, bijvoorbeeld als er geen sprake meer is van absoluut of relatief verzuim. Het nemen van zo n besluit is afhankelijk van de inschatting van de kans dat ouders of leerling binnen afzienbare periode mogelijk weer in de fout gaan. Is deze kans reëel dan zal tot inning van de verbeurde dwangsommen worden overgegaan. 4. Bestuurlijke context gemeente Amsterdam Ingevolge de Verordening op de stadsdelen zijn de bevoegdheden van het college van burgemeester en wethouders met betrekking tot de Lpw gedelegeerd aan de dagelijks besturen van de stadsdelen. De bevoegdheden zijn vervolgens gemandateerd aan de directeur van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Binnen deze dienst is het Bureau Leerplicht Plus ondergebracht dat zorgt voor een centrale aansturing van de leerplichtambtenaren. De stadsdeelbesturen hebben ook de bevoegdheden die samenhangen met het opleggen van de last onder dwangsom gemandateerd aan de directeur van DMO. De directeur heeft deze bevoegdheid ondergemandateerd aan het hoofd van Bureau leerplicht plus, zijn plaatsvervanger en leerplichtplusambtenaren. 6

7 5. Gefaseerde invoering Nadat de dagelijks besturen van de stadsdelen tot invoering van de last onder dwangsom bij overtredingen van de Lpw hebben besloten, kunnen alle leerplichtambtenaren binnen de gemeente Amsterdam het instrument gebruiken bij zaken waarin sprake is van absoluut verzuim (geen inschrijving op een school). Voor een stadsbrede invoering wordt gekozen omdat het aantal absoluut verzuimzaken beperkt van aantal is en de effectiviteit van dit instrument zich in dit soort zaken al heeft bewezen in de Westelijke Mijnstreek en de gemeente Rotterdam. Er is nog geen ervaring opgedaan met het gebruik van de last onder dwangsom bij het terugdringen van relatief verzuim (spijbelen en te laat komen). Daarom is gekozen voor het onderzoeken van de effectiviteit hiervan in de vorm van een pilot. De bedoeling is dat op drie verschillende MBO scholen het instrument zal worden ingezet op verzuimende 16-plussers; de leeftijdsgroep leerlingen waar het percentage verzuim het hoogst is binnen de gemeente Amsterdam. De pilot zal na een half jaar worden geëvalueerd en de aanpak zal, als de resultaten positief zijn, over de gehele stad gefaseerd worden ingevoerd. 6. en de verschillende verzuimovertredingen In dit hoofdstuk volgt een beschrijving van die overtredingen, waartegen de gemeente Amsterdam het instrument van de last onder dwangsom kan inzetten. Per overtreding is ook de hoogte van de dwangsom opgenomen. In dat kader is het goed erop te wijzen dat artikel 5:32, vierde lid, Awb onder meer bepaalt dat het als dwangsom vastgestelde bedrag in redelijke verhouding staat tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging. Met dit voorschrift is rekening gehouden bij de vaststelling van de hoogte van de dwangsom. In geval de dwangsom gekoppeld is aan het aantal tijdseenheden dat een overtreding duurt, is het maximale bedrag waarop tot invordering kan worden overgegaan niet zo hoog vastgesteld, omdat dreiging van invordering op korte termijn mogelijk eerder het gewenste effect resulteert dat de overtreding wordt gestopt of er geen herhaling plaatsvindt. Wanneer het maximum bedrag is overschreden qua dwangsom dat betaald moet worden, dan kan wederom een last onder dwangsom worden opgelegd, met daarbij de mogelijkheid om de bedragen te verdubbelen. Overigens moet de dwangsom ingevorderd worden binnen een jaar dat de overtreding heeft plaatsgevonden, anders verjaard deze dwangsom (artikel 5:35 Awb) Absoluut verzuim (kind niet ingeschreven artikel 2, eerste lid) Er is sprake van absoluut verzuim als jongeren niet zijn ingeschreven bij een onderwijsinstelling, terwijl zij niet zijn vrijgesteld van deze verplichting. Het gaat hierbij om jongeren die als ingezetene in de gemeentelijke basisadministratie zijn ingeschreven, en nog leerplichtig of kwalificatieplichtig zijn. Volgens de Leerplichtwet zijn degene die het gezag over een jongere uitoefent, en degene die zich met de feitelijke verzorging van een jongere heeft belast, verplicht ervoor te zorgen dat de jongere als leerling van een school is ingeschreven en dat hij deze school na inschrijving geregeld bezoekt. 7

8 Toepassingsregels bij absoluut verzuim Overtreding leerplichtige- of kwalificatieplichtige kind is niet ingeschreven bij een school Overtreders ouders/verzorgers van leerplichtige (artikel 3 Lpw) of van kwalificatieplichtige kinderen (artikel 4b Lpw) Doel last onder dwangsom Het beëindigen van de overtreding Hoogte last onder dwangsom 100,- per dag dat het kind niet staat ingeschreven bij een school, met een maximum van Begunstigde termijn 3 schooldagen, als er een school beschikbaar is; 10 schooldagen, als er nog naar een school gezocht moet worden. Karakter Kan opnieuw worden opgelegd als het maximum bedrag is bereikt, waarna de dwangsom verdubbeld kan worden. Combinatie met strafrecht Ja, afhankelijk van de situatie Toelichting: De last onder dwangsom kan worden opgelegd in de volgende situaties: 1. Ouders hebben hun kind niet ingeschreven op een school, zonder dat zij een beroep hebben gedaan op vrijstelling van leerplicht. Hierbij kan ook worden gedacht aan de situatie dat een basisschool een kind heeft uitgeschreven, nadat de school de ouders heeft geadviseerd om hun kind in te schrijven op een SBO of SO school en ouders leggen dit advies naast zich neer. 2. Indien het recht van ouders op vrijstelling ingevolge artikel 5a Lpw (psychische of lichamelijke ongeschiktheid) en 5b (richtingbezwaar) Lpw na een veroordeling door de strafrechter niet is erkend en ouders nog steeds weigeren hun kind in te schrijven bij een school of onderwijsinstelling. Relatief verzuim (spijbelen en te laat komen artikel 21 en 21 a Lpw) Als een leerling eenmaal 16 uur in een periode van 4 weken heeft verzuimd en de verwachting is dat de jongere daarna ook regelmatig uren of dagen zal verzuimen dan kan de last onder dwangsom ingezet worden. Hierbij is het van belang dat er geen discussie kan ontstaan over of de leerling wel of niet heeft gespijbeld of dat het registratiesysteem van de school niet deugt. Een begunstigingstermijn is niet nodig bij een last onder dwangsom voor het beëindigen van relatief verzuim. Het verzuim kan immers direct worden opgeheven door weer naar school te gaan. De last is te kwalificeren als een preventieve last omdat de overtreder wordt gesommeerd om vanaf de oplegging van de last niet meer ongeoorloofd te verzuimen Toepassingsregels bij relatief verzuim (spijbelen en te laat komen) Overtreding leerplichtige- of kwalificatieplichtige kind heeft in vier opeenvolgende lesweken in totaal 16 uur verzuimd. overtreders 1. ouders/verzorgers van leerplichtige of van kwalificatieplichtige leerlingen; 2. leerlingen ouder dan 16 jaar. Doel last onder dwangsom het voorkomen van een toekomstige overtreding Hoogte last onder leerling 16 t/m 17 jaar: 10 per lesuur dat het kind geen dwangsom onderwijs volgt, met een maximum van 160. Ouders: 10 per lesuur dat het kind geen onderwijs volgt, met een maximum van

9 Karakter Voorafgaand aan eventuele strafvervolging. Combinatie met officiële waarschuwing 1 als het verzuim is gestopt is mogelijk. Uitsluitend mogelijk na overleg met hulpverlener. Eenmalig, opnieuw opleggen voor dezelfde overtreding is niet mogelijk. De LOD kan alleen worden opgelegd in geval er sprake is van onrechtmatig verzuim boven de 16 uur tot 32 uur. Blijft het verzuim verder doorgaan, dan volgen de gebruikelijke strafrechtelijke instrumenten Halt PV of gewoon PV. Betreft het signaalverzuim, dan dient te worden onderzocht of er sprake is van een hulpverlening in het gezin. Indien dit het geval is dient met deze professional te worden overlegd of een last onder dwangsom in dat geval wel een proportioneel middel is. Is er geen hulpverlening in het gezin dan is een zorgmelding of het opmaken van een proces-verbaal om eventuele hulpverlening dwingend op te leggen een meer geëigend middel dan de last onder dwangsom. Toelichting: Bij de toepassing van de last onder dwangsom bij relatief verzuim dienen de volgende richtlijnen in overweging genomen te worden: 1. Indien een kind ouder is dan 16 jaar wordt de last in principe aan het kind gegeven en de ouders ontvangen hiervan een afschrift. Dit kan anders zijn als het verzuim te laat komen betreft en het kind uitsluitend onder begeleiding van de ouders naar school kan komen. Relatief verzuim (onrechtmatige kennisgeving vrijstelling wegens ziekteverzuim artikel 21 Lpw en 21a Lpw in samenhang met artikel 12 ) Toepassingsregels bij onrechtmatige kennisgeving ziekteverzuim Overtreding leerplichtige- of kwalificatieplichtige kind heeft in vier opeenvolgende lesweken in totaal 16 uur verzuimd wegens ziekte, welke vrijstelling onrechtmatig blijkt. overtreders 1. ouders/verzorgers van leerplichtige of van kwalificatieplichtige leerlingen; 2. leerlingen ouder dan 16 jaar. Doel last onder dwangsom het stoppen van het verzuim Hoogte last onder 100,- per dag dat het verzuim voortduurt, maximum van dwangsom 2000 Begunstigde termijn 1 schooldag Karakter Kan opnieuw worden opgelegd als het maximum bedrag is bereikt, waarna de dwangsom verdubbeld kan worden. Combinatie met strafrecht Ja, altijd Toelichting: In geval van onrechtmatig langdurig ziekteverzuim, kan een last onder dwangsom alleen worden opgelegd nadat er een rapport is opgemaakt door de GGD of als ouders niet mee willen werken aan een onderzoek. Tevens kan de last onder dwangsom worden opgelegd als een strafrechter de vrijstelling van de leerplicht wegens ziekte niet heeft erkend en de 1 Handleiding strafrechtelijke aanpak schoolverzuim (2011H001) 9

10 ouders met dit instrument onder druk kunnen worden gezet om de leerling naar school te sturen. Afgewezen aanvraag extra verlof: luxe verzuim (art 13a/14 Lpw), dan wel na eerdere overtreding voor een toekomstige situatie Mogelijke overtreding potentiële overtreders Doel last onder dwangsom Hoogte last onder dwangsom Begunstigde termijn Combinatie met strafrecht Zonder toestemming kinderen meenemen op extra verlof 1. ouders/verzorgers van leerplichtige of van kwalificatieplichtige leerlingen; 2. leerlingen ouder dan 16 jaar. Het voorkomen van een toekomstige overtredingdan wel omdat anderszins sterke aanwijzingen zijn dat zonder toestemming verzuimd gaat worden (bv wegens eerdere overtreding/signalen van het kind) Eenmalig 1000 in geval van eerder vertrek voor en/of latere terugkomst na schoolvakantie. 100,- per dag in geval van afwezigheid langer dan 10 schooldagen met een maximum van Niet nodig; het betreft hier immers het nalaten van een overtreding (toekomstig verzuim). Ja, bij de eerste overtreding altijd Toelichting: 1. Indien een aanvraag voor extra verlof is afgewezen en ouders kenbaar maken tijdens een gesprek, dat zij ondanks de afwijzing toch zullen gaan, kan preventief een last onder dwangsom worden gegeven. Hier moet dus wel een gegronde aanleiding voor zijn! 2. Indien ouders/leerlingen de fout zijn ingegaan, door te vroeg te vertrekken of te laat terug te komen van vakantie, kan direct daarna een last onder dwangsom worden opgelegd ten aanzien van een mogelijke toekomstige overtreding. 7. Rechtsbescherming minderjarigen De ouders/verzorgers van de minderjarige aan wie de last onder dwangsom zal worden opgelegd, ontvangen in afschrift alle correspondentie, uitnodigingen, vooraankondigingen en besluiten. Als wettelijke vertegenwoordiger/belanghebbende kunnen zij opkomen in bezwaar namens zichzelf, maar ook namens het kind. Ingevolge artikel 8:21 Awb is een minderjarige in beginsel onbekwaam om in rechte te staan. Hij zal vertegenwoordigd moeten worden door zijn wettelijke vertegenwoordiger. Dit lijdt uitzondering als de jongere in staat is zijn belangen te kunnen behartigen. 16 jaar lijkt daarbij een redelijke leeftijd. 8. Stappenplan opleggen last onder dwangsom Hieronder zijn de stappen opgenomen die gevolgd moeten worden bij het hanteren van het instrument last onder dwangsom. Indien de last wordt opgelegd aan de jongere, ontvangen de ouders/verzorgers altijd een afschrift van de correspondentie en worden altijd uitgenodigd voor gesprekken of hoorzitting(en). Tussentijds kan altijd worden besloten om de last onder dwangsom in te trekken of te wijzigen, of af te zien van de invordering. 1. Informerend gesprek met ouders en jongere voorafgaand aan daadwerkelijk handhaven. 2. Het constateren van een overtreding (absoluut- of ziekteverzuim), danwel het vaststellen van een reële dreiging van een nieuwe overtreding (signaal-, relatief en luxe verzuim) door de leerplichtambtenaar. De constatering moet met het oog op de 10

11 bewijsvoering worden neergelegd in een proces-verbaal. 3. Beoordeling of een last onder dwangsom bij de geconstateerde overtreding het meest geëigende middel is of dat bijvoorbeeld eerst de school aan zet is bij spijbelaars of telaatkomers. 4. Het verzenden van een voornemen tot het opleggen van een last onder dwangsom en een uitnodigen voor verhoor van de ouder en leerling. 5. Het horen van de ouders en leerling. Dit is voorgeschreven in artikel 4:8 eerste lid Awb, aan de hand van een concept dwangsombesluit. Indien ouders en leerling op een behoorlijke wijze in de gelegenheid zijn gesteld om hun zienswijze kenbaar te maken, maar niet verschijnen, dan kan het besluit alsnog verstuurd worden. Deze verplichting kan worden gecombineerd met het verhoor in verband met overtreding van de Lpw (strafrechtelijke handhaving). 6. Versturen (aangetekend) van de last onder dwangsom (beschikking met bezwaarmogelijkheid). Het dagelijks bestuur van het stadsdeel schrijft hierin een ouder of de leerling aan en sommeert hem de overtreding binnen een nader te bepalen termijn te beëindigen of te voorkomen dat de overtreding zich zal herhalen. Daarbij dient te worden aangegeven dat de handhaving bestaat uit oplegging van een last onder dwangsom voor iedere dag of elke keer dat de overtreding voortduurt of weer plaatsvindt. Hierbij dient het stadsdeel ook een maximum bedrag te noemen, waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd. Verbeuren houdt in dat het dwangsombedrag verschuldigd wordt aan het dagelijks bestuur. 7. Zodra de overtreding na het inwerkingtreden van de last onder dwangsom en het verstrijken van een eventueel verleende termijn om een einde te maken aan de overtreding, 2 voortduurt of zich opnieuw voordoet, wordt de dwangsom van rechtswege verbeurd. De overtreding moet blijken uit het LAS (absoluut verzuim) of uit controles van de leerplichtambtenaar (relatief verzuim). Alle overtredingen dienen in een proces verbaal geboekstaafd te worden. 8. Het dagelijks bestuur laat per brief aan de betrokkene weten dat na het inwerkingtreden van het dwangsombesluit de daarin vermelde overtreding is geconstateerd. Daarbij wordt het tot die datum verbeurde bedrag vermeld. Betrokkene wordt in de gelegenheid gesteld hierop zijn zienswijze te geven. 9. Het dagelijks bestuur laat per brief aan de betrokkene weten dat tot invordering zal worden overgegaan nadat het maximum bedrag aan dwangsommen is verbeurd of als er een periode van 11 maanden is verlopen sinds de eerste dwangsom is verbeurd, dit laatste met het oog op de verjaring. 10.Na afloop van de hiervoor genoemde betalingstermijn en alvorens aan te manen tot betaling van de verbeurde dwangsom beslist het bevoegde gezag vervolgens bij beschikking over de invordering (art lid 1 Awb + bezwaarmogelijkheid). In de beschikking wordt gemotiveerd vastgesteld dat de last onder dwangsom is overtreden en dat daardoor een bepaalde geldschuld is ontstaan. Ook wordt vermeld dat tot invordering zal worden overgegaan omdat het bedrag niet binnen de gestelde termijn is voldaan en er geen bijzondere omstandigheden zijn om van invordering af te zien. 11.Wanneer niet of niet tijdig is betaald stuurt het dagelijks bestuur een 2e aanmaning. 12.Als na de aanmaning nog niet wordt betaald, kan het verschuldigde bedrag bij dwangbevel worden ingevorderd. Dat dwangbevel is de officiële kennisgeving waarin de verplichting tot betaling van de dwangsom is vastgelegd. Dat dwangbevel wordt bij deurwaardersexploot aan de wanbetaler betekend (art 4:123 Awb). De deurwaarder wikkelt verder de hele executie van het dwangbevel af. Het dwangbevel moet worden bekendgemaakt door middel van de betekening van een exploot. Het exploot vermeldt dat tegen de tenuitvoerlegging van het dwangbevel kan worden opgekomen overeenkomstig de artikelen 438 en 438a van het Wetboek van Burgerlijke 2 Termijn hoeft niet gesteld te worden als het dwangsombesluit zich richt op een toekomstige overtreding. 11

12 Rechtsvordering (dagvaarding van het bevoegd gezag voor de burgerlijk rechter). Het executiegeschil schorst de tenuitvoerlegging. De lengte van de procedure kan zo flink oplopen en het bestuursorgaan dient tweemaal het bewijs te leveren dat sprake is van een overtreding, waardoor de controlelast vrij zwaar is. De bevoegdheid tot invordering van een verbeurde dwangsom verjaart door verloop van een jaar na de dag waarop zij is verbeurd (art. 5:35 Awb). 13.Zodra het maximumbedrag van het dwangsombesluit is verbeurd en de overtredingen voortduren of gegronde vrees bestaat voor herhaling van de overtreding, kan er een hogere / passender dwangsom worden opgelegd 3 of een ander handhavingmiddel worden toegepast. Want ook als de dwangsom geheel verbeurd is, dient de overtreder nog steeds na te komen. 3 Uitgezonderd relatief verzuim door spijbelen en te laat komen en luxe verzuim. 12