Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Structuur van de uitvoering werk en inkomen (SUWI) Nr Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Van Gent (Groen- Links), Verburg (CDA), Bussemaker (PvdA), Blok (VVD), Ferrier (CDA), ondervoorzitter, Van Vroonhoven-Kok (CDA), Nicolaï (VVD), Smeets (PvdA), voorzitter, Van Hijum (CDA), Koşer Kaya (D66), Luijben (SP), Ulenbelt (SP), Verdonk (VVD), Ortega-Martijn (ChristenUnie), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Van der Burg (VVD), Koppejan (CDA), Bosma (PVV), Spekman (PvdA), Heerts (PvdA), Bouchibti (PvdA), Thieme (PvdD), Karabulut (SP) en Gesthuizen (SP). Plv. leden: Van der Staaij (SGP), Vendrik (GroenLinks), Omtzigt (CDA), Jacobi (PvdA), De Krom (VVD), Jan Jacob van Dijk (CDA), Roland Kortenhorst (CDA), Weekers (VVD), Depla (PvdA), Hessels (CDA), Pechtold (D66), Irrgang (SP), Lempens (SP), Zijlstra (VVD), Huizinga-Heringa (ChristenUnie), Biskop (CDA), Dezentjé Hamming (VVD), Schinkelshoek (CDA), Fritsma (PVV), Hamer (PvdA), Tichelaar (PvdA), Bouwmeester (PvdA), Ouwehand (PvdD), De Wit (SP) en Gerkens (SP). 2 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Crone (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Blok (VVD), Ten Hoopen (CDA), ondervoorzitter, Weekers (VVD), Tichelaar (PvdA), voorzitter, Gerkens (SP), Van Vroonhoven-Kok (CDA), De Nerée tot Babberich (CDA), Smeets (PvdA), Dezentjé Hamming (VVD), Omtzigt (CDA), Koşer Kaya (D66), VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 5 maart 2007 De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1 en de vaste commissie voor Financiën 2 hebben op 8 februari 2007 overleg gevoerd met minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en viceminister-president, minister Zalm van Financiën over: de brief d.d. 5 december 2006 inzake de zesde IWI-rapportage over UWV en Walvis ( ); de brief d.d. 5 december 2006 inzake de vijfde halfjaarlijkse rapportage over de samenwerking van UWV en Belastingdienst ( ). Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissies Voor de heer Omtzigt (CDA) was de zesde voortgangsrapportage over het project SUB/Walvis een onaangename verrassing. Het uitstel van de gesloten polisadministratie met een jaar is slecht nieuws voor werkgevers, die nog een jaar langer te maken krijgen met gegevensuitvraag van de rijksoverheid, terwijl zij de gegevens veelal tijdig en juist hebben aangeleverd. Het is ook slecht nieuws voor mensen die ziek worden of hun baan verliezen, want het zal daardoor moeilijker zijn om de uitkering tijdig en juist vast te stellen. En ten slotte is het slecht nieuws voor veel mensen met een zorgtoeslag of een huurtoeslag, want de Belastingdienst en UWV merken grote variaties in inkomen nog niet op, waardoor forse naheffingen kunnen ontstaan, met name bij de huurtoeslag. De heer Omtzigt is ernstig bezorgd over het gebrek aan voortgang in dit project en hij wil dan ook weten of de problemen die dit project al enige tijd plagen, inmiddels wél opgelost zijn. Irrgang (SP), Luijben (SP), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Cramer (ChristenUnie), Jules Kortenhorst (CDA), Van der Burg (VVD), Tony van Dijck (PVV), Heerts (PvdA), Vermeij (PvdA), Gesthuizen (SP) en Ouwehand (PvdD). Plv. leden: Van der Staaij (SGP), Van Dam (PvdA), Halsema (GroenLinks), Remkes (VVD), Koopmans (CDA), Aptroot (VVD), Van der Veen (PvdA), Van Gerven (SP), Jan de Vries (CDA), Roland Kortenhorst (CDA), Koenders (PvdA), De Krom (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), Pechtold (D66), Kant (SP), Ulenbelt (SP), Haverkamp (CDA), Rouvoet (ChristenUnie), Mastwijk (CDA), Schippers (VVD), De Roon (PVV), Kalma (PvdA), Spekman (PvdA), Van Gijlswijk (SP) en Thieme (PvdD). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2007 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 Op de pagina s 13 en 14 van de voortgangsrapportage noemt de Inspectie Werk en Inkomen (IWI) zeven actiepunten, die per begin 2007 gerealiseerd moeten zijn om de nieuwe deadline van een jaar uitstel te halen. Zijn al deze zeven actiepunten volledig nagelopen en kunnen het UWV, de IWI en de regering punt voor punt bevestigen dat deze zeven punten in orde zijn? De IWI concludeert dat zowel in 2006 als in 2007 precies het omgekeerde is gebeurd van de doelstellingen van Walvis, de vier doelstellingen vermindering van de administratieve lasten voor werkgevers, verlaging van de uitvoeringskosten van het UWV, verhoging van de rechtmatigheid van de uitkeringsvaststelling en verbetering van de handhaving. Deelt de regering deze conclusies? En wat betekenen ze voor het welslagen van het project Walvis? Er zijn in 2006 en tot nu toe ook in 2007 uitkeringen contra legem vastgesteld; de heer Omtzigt vindt dit in verband met de rol van de Kamer als medewetgever buitengewoon ongewenst. Wanneer zal de overheid zich aan haar eigen wet gaan houden? Er lijkt sprake te zijn van een achterstand in belastinginning tot een bedrag van 1,3 mld. Welke garanties zijn er dat dit bedrag in 2007 alsnog wordt geïnd? Is het «piepsysteem» om bezwaar te maken tegen een te lage vaststelling van de uitkering vanwege de loon-in/loon-oversystematiek al klaar? En weten mensen die denken dat hun uitkering te laag is vastgesteld omdat het loon niet goed in de polisadministratie is vastgesteld, dat zij daar bezwaar tegen kunnen maken? De heer Heerts (PvdA) heeft onder andere uit signalen van de Nationale ombudsman begrepen dat de problemen bij de Belastingdienst/Toeslagen beginnen toe te nemen. Hij vraagt zich af of de boog bij deze dienst zo langzamerhand niet te strak gespannen staat. Wanneer zal de polisadministratie op orde zijn? Zal de verschuiving van de belastinginning tot een bedrag van 1,3 mld. nog consequenties hebben voor het EMU-saldo van 2006 of dat van 2007? Hoe staat het met de eerstedagmelding? Deze is ook belangrijk voor andere overheidsorganen, zoals de Sociale Verzekeringsbank en het inlichtingenbureau van de ketenpartners. De zesde rapportage heeft ook de heer Blok (VVD) somber gestemd, vooral omdat de Walvisoperatie een van de speerpunten van de administratievelastenverlichting is. UWV stelt in overleg met afnemers vast onder welke voorwaarden, met inbegrip van de aan de gegevens te stellen kwaliteitseisen, en met ingang van welke datum deze worden aangesloten op de polisadministratie. Betekent dit dat iedere ondernemer zelf moet aantonen dat hij zijn werk goed gedaan heeft? Wanneer zal de polisadministratie dan geheel compleet zijn? Naar aanleiding van de reactie van VNO-NCW wil de heer Blok weten welke besparing er per saldo nog zal zijn, nu bekend is welke kosten het UWV en welke kosten de ondernemers zullen moeten maken. Volgens het Actal zullen de structurele kosten voor het UWV zo n 1,5 mln. per jaar bedragen, terwijl iedere grotere onderneming er in ieder geval eenmalig tot voor zal moeten uitgeven. De kosten van de ondernemingen zullen dus 230 mln. tot 500 mln. bedragen. Antwoord van de bewindslieden De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid beschouwt het erop toezien dat de operatie SUB/Walvis goed verloopt, als een gezamenlijke, voortdurende zorg van Kamer en regering. Deze operatie heeft politieke aspecten in verband met de sturing ervan, maar het gaat in hoge mate om een technisch proces. De minister biedt de Kamer aan, het UWV Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 in het tweede kwartaal een technische briefing te laten verzorgen over de vulling van de polisadministratie, overigens zonder ook maar iets af te doen aan de politieke verantwoordelijkheid van de regering in dezen. Het UWV zal de actiepunten, aangegeven door de IWI, zelf aanpakken. Het zal de minister vóór 1 maart aanstaande informeren over de stand van zaken bij het oplossen van de problemen. Voor de aanpak van problemen die dan nog niet opgelost zullen zijn, zal het UWV een exacte planning aangeven. De minister wil ook van het UWV weten of de brand in het rekencentrum in België waarvan het UWV gebruik maakt, invloed heeft gehad op de aanpak van de actiepunten. De Kamer zal deze gegevens ontvangen zodra ze beschikbaar zijn. Hierbij zal ook aandacht worden besteed aan de vier doelstellingen van Walvis. De tijdsplanning die in juni 2006 is bepaald, geldt nog steeds, zodat de polisadministratie in februari zo ver gevuld zal zijn dat men vanaf 1 maart zal kunnen werken met de gegevens die tot en met 2006 zijn aangeleverd. Of er nog aanvullende gegevens aan werkgevers zullen moeten worden gevraagd, hangt samen met de vraag of een werkgever gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid om gegevens op vrijwillige basis te corrigeren. Volgens de wet is de premieheffing op de loon-insystematiek gebaseerd, maar er wordt contra legem ook geaccepteerd dat men gebruik maakt van de loon-oversystematiek. Hoe lang dit contra legem handelen nog zal voortduren, zal mede afhankelijk zijn van de omvang van de kosten die het Actal voorziet voor het overgaan op het loon-insystematiek. Men zal zich in ieder geval inspannen om het advies van het Actal uit te voeren. Het piepsysteem voor onjuiste gegevens werkt nog niet omdat de polisadministratie nog niet bruikbaar is. Het systeem zal per 1 maart operationeel zijn. Er zal in de algemene voorlichting melding worden gemaakt van het bestaan van dit systeem, dat overigens ook voor werkgevers bestemd is. De minister toont zich bereid, na te gaan of het mogelijk is om vanaf 1 maart in de formulieren voor het aanvragen van een WW-uitkering of bij de beschikking op het bestaan van het piepsysteem te wijzen. Het Actal stelt dat er formidabele kosten gemoeid zouden zijn met het invoeren van de loon-insystematiek. De minister zet hier enige vraagtekens bij en hij zal bevorderen dat zijn opvolger hier zelf een oordeel over zal vormen. De minister van Financiën gaat ervan uit dat het bedrag van 1,3 mld. aan nog niet afgedragen belasting alsnog zal worden geïnd. In november is er bij de Belastingdienst een groep gevormd die handmatig naheffingsaanslagen over 2005 oplegt; deze heeft er inmiddels opgelegd, tot een totaalbedrag van 400 mln. Er is ook nog een bedrag van 100 mln. via vrijwillige betalingen door werkgevers ontvangen. Gelet op de ontwikkelingen zal wellicht de geraamde opbrengst van 1,3 mld. lager kunnen uitvallen. Dit zal leiden tot minder inkomsten voor het Rijk in 2006; desondanks is het EMU-saldo over dit jaar gunstiger uitgevallen. In 2007 zal er eenmalig meer geld binnenkomen. De EMU-boekingen lopen niet geheel gelijk met het kasritme; de minister zal de Kamer hierover bij de voorlopige rekening informeren. Hij hoopt deze rekening op 16 februari in de ministerraad te kunnen behandelen, zodat hij deze ook nog zelf aan de Kamer kan aanbieden, zo mogelijk nog met een vooruitblik op De vertraging bij de polisadministratie heeft slechts zeer beperkte gevolgen voor de Belastingdienst/Toeslagen, want fiscale gegevens zoals het loon zijn al goed in de polisadministratie of in de aanpalende systemen opgenomen. Bij minder dan 1% van de werknemers klopt de geboortedatum nog niet met de gegevens die bij het sofinummer behoren, zodat zij nu nog niet goed te identificeren zijn. Dit zal worden opgelost voordat de toeslagen definitief worden toegekend en er zijn noodsystemen voor mensen die in problemen dreigen te komen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 Begin januari is er een beleidsbesluit gepubliceerd om een aantal problemen met de toepassing van de eerstedagmelding op te lossen. Het ging er met name om dat er ook allerlei eerstedagmeldingen nodig waren bij een fusie of bedrijfsovername. In 2006 zijn er zo n 2,8 miljoen eerstedagmeldingen ontvangen en op dit moment ligt de nadruk bij het toezicht vooral op ondersteuning van de inhoudingsplichtigen en nog niet zozeer op het toepassen van sancties. Men moet er immers nog aan wennen, maar als werkgevers bewust hun verplichting niet nakomen, wordt er wel beboet. In 2007 zullen er boekenonderzoeken worden ingesteld voor de loonbelasting en de sociale verzekeringen over 2006 en de jaren daarvoor. Daarbij zal ook worden gelet op de eerstedagmelding. Als een werkgever frequent nalaat om eerstedagmeldingen te verrichten, zal dit worden gebruikt bij de risicoanalyses. De uitwisseling van dit soort gegevens met allerlei instanties komt nu goed op gang; het UWV heeft op 18 december jongstleden het eerste bestand met eerstedagmeldingen ontvangen en deze worden doorgestuurd naar de andere SUWI-partners. Halverwege volgend jaar zal het onderzoek van deze instanties naar de andere mogelijkheden van de eerstedagmelding bij het toezicht geëvalueerd worden. Nadere gedachtewisseling De heer Omtzigt (CDA) verwacht dat de Kamer vrij snel na ontvangst van de toegezegde brief op dit onderwerp zal terugkomen. Hij verzoekt de regering, daaraan nog een A4 tje toe te voegen waaruit duidelijk wordt of de IWI de conclusies over de zeven actiepunten en de vier doelstellingen van Walvis deelt. Ten slotte geeft de heer Omtzigt aan dat hij afhankelijk van het resultaat van het overleg over de kosten van de loon-insystematiek een discussie zal aanvragen over het Dagloonbesluit. De heer Heerts (PvdA) meent dat de problemen op dit vlak ontstaan zijn door de grote haast waarmee deze operatie moest worden uitgevoerd en dat ze zeker niet te wijten zijn aan de inspanningen van de Belastingdienst en het UWV, wier medewerkers een groot compliment verdienen voor het uitvoeren van wat Kamer en regering allemaal verzinnen. Hij sluit zich aan bij de vraag van de heer Omtzigt om duidelijkheid over de genoemde conclusies. De heer Blok (VVD) sluit zich aan bij de woorden van waardering voor de medewerkers van UWV en Belastingdienst voor het verrichten van deze megaklus. Hij gaat ervan uit dat de regering in een later stadium nog zal aangeven wat per saldo de besparing van de operatie zal zijn. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zegt toe dat hij aan de IWI zal vragen, commentaar op de genoemde conclusies te leveren. Dit zal misschien enige vertraging bij de brief opleveren, maar daar staat tegenover dat de Kamer dan weer beter in staat zal zijn, zich een politiek oordeel te vormen. De minister van Financiën is erkentelijk voor de woorden van waardering voor de medewerkers van UWV en Belastingdienst. Ook zij voelen zich aangesproken als er dingen misgaan, terwijl het hun veelal niet te verwijten is. De minister gaat ervan uit dat de vraag van de heer Blok naar de besparing ook in de brief van maart beantwoord zal worden. De voorzitter constateert dat de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid of zijn ambtsopvolger de Kamer zal informeren over de aanpak van de actiepunten van de IWI, met een beleidsmatig oordeel. Daarbij zal Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 de Kamer ook worden geïnformeerd over de toepassing van het piepsysteem. De Kamer wacht een uitnodiging voor een technische briefing van het UWV af. De voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Smeets De fungerend voorzitter van de vaste commissie voor Financiën, Tichelaar De griffier van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Esmeijer Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr