Gezondheidsbevordering en het voorkomen van tekenbeten en ziekten: een kennismaking

Transcriptie

1 Gezondheidsbevordering en het voorkomen van tekenbeten en ziekten: een kennismaking 1 An Verdeyen Stafmedewerker gezondheid en milieu Coördinator medisch milieukundigen

2 Korte schets organisatie VIGeZ Kaders preventieve gezondheidszorg Toepassing op ziekte van Lyme 2

3 VIGeZ Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en ziektepreventie 3

4 Thematische projecten 4

5 Settinggericht werken rond kwaliteitsvol gezondheidsbeleid 5

6 Gezondheid en milieu 6

7 Projecten G&M 7

8 Medisch milieukundigen bij de Logo s 8

9 Taken medisch milieukundigen Taken Communicatie/risicocommunicatie Reactief: informatie, ongerustheid, advies, woningonderzoeken Individuele burgers Professionelen Proactief: informeren, sensibiliseren, structureel beleid stimuleren, Algemeen en zeer lokaal Hotspots Implementatie en disseminatie Signaalfunctie, voelspriet functie 9

10 Ondersteuning door Zorg en Gezondheid (AZG) Departement LNE Steunpunt Gezondheid en Milieu Vlaamse netwerkpartners 10

11 Korte schets organisatie VIGeZ Kaders preventieve gezondheidszorg Toepassing op ziekte van Lyme 11

12 Preventieve gezondheidszorg Gezondheidswinst op bevolkingsniveau door Gezondheidsbevordering Bv. vaardigheden versterken Ziektepreventie Bv. mensen verwijderen teken zo snel mogelijk Gezondheidsbescherming Bv. aanbieden van lange kledij voor in het bos 12

13 Mix van strategieën/setting 13

14 Setting gericht werken Beter afstemming op doelgroep Geïntegreerde aanpak is mogelijk Jeugdbeweging: kamp, EHBOverantwoordelijke, Omgevingsgericht werken is mogelijk EHBO-koffer vs elke bosingang Sociaal netwerk kan ingezet worden Kader, wandelorganisaties, 14

15 Educatie Educatie Kennis, vaardigheden en attitudes via Informeren Trainen vaardigheden en gewoontes Sensibiliseren Risicocommunicatie 15

16 Omgevingsgerichte maatregelen Beschermende omgeving Ondersteunende omgeving (nudging) 16

17 Beleid, regelgeving en afspraken Beleidsdocumenten Informele afspraken 17

18 Zorg en begeleiding Vroegdetectie van problematieken Vroeginterventie Begeleidingstraject/handelingsplan Wat doen we zelf? Wanneer doorverwijzen? 18

19 ASE-Model voor gedragsbeïnvloeing (Kok, 1997; Bandura 1977) Attitude barrières Sociale invloed Gedragsintentie Gedrag Eigen effectiviteit vaardigheden 19

20 Voorbeeld van werkzame elementen Persoonlijke en actieve betrokkenheid persoonlijke voordelen feedback (op maat) actieve participatie Ondersteunende maatregelen barrières verminderen follow-up (behoud) sociale steun belonen (prijs,wedstrijd) significante voorbeelden (modelleren) Concreet en op korte termijn vaardigheden aanleren voordelen concretiseren op korte termijn implementatie-intenties 20

21 Succesfactoren Settinggericht werken Deskundigheidsbevordering intermediairen Doelgroepgericht werken Smart doelstellingen Co-creatie/samenwerken Facettenbeleid/intersectoraal werken Projectmatig werken Pilootprojecten, evaluatie (effectiviteit) 21

22 Doelgroepgericht werken Wandelaars Jeugdbewegingen Bosarbeiders Proportioneel universalisme 22

23 Kwaliteitscirkel 23

24 Korte schets organisatie VIGeZ Kaders preventieve gezondheidszorg Toepassing op ziekte van Lyme 24

25 Doelstellingen Mensen worden niet gebeten van teek tot beet Mensen worden niet besmet Mensen handelen naar symptomen van beet tot leed 25 Smart Haalbaar? Kosten-effectief? Wenselijk?

26 Geen tekenbeten Gedrag in omgeving Lopen op het midden van de paden Niet langs struiken en planten strijken Vermijden van bossen met veel teken Kledij: Lange broek en mouwen Lange broek onderaan in kousen gestopt Zeker bij lage begroeiing Pet voor kinderen (en volwassenen) Productgebruik Product met Deet Product op kleren 26 Controle na iedere bosbezoek, vooral op warme plekken (nog voor beet bijt) Enkel in warm seizoen

27 Educatie tekenbeet voorkomen setting jeugdbeweging Sociale norm van korte kledij (rolmodel!) Bosspelen (niet op de paden) Strenge EHBO-regels (Deet) Wenselijk? Haalbaar? Kosten-effectief? 27

28 Omgevingsgerichte maatregelen tekenbeet voorkomen Beschermende omgeving Optimaal bosbeheer op plaatsen waar jeugdbewegingen spelen mogelijk? Ondersteunende omgeving Deet in EHBO-koffer jeugdbeweging Nieuw uniform? 28

29 Beleid tekenbeet voorkomen Beleid op verschillende niveau s bepleiten Jeugdbeweging Koepel jeugdbewegingen Lokale kadergroeperingen Lokale afdelingen Regels en afspraken voorzien Altijd Deet voor je het bos in gaat Steeds controle op bepaald tijdstip van de dag 29

30 Zorg en begeleiding tekenbeet voorkomen Vroegdetectie Signaalfunctie van bosarbeiders aan jeugdbewegingen Vroeginterventie Vragen aan jeugdbewegingen om uit bos te gaan bij niet toepassen van juiste gedrag 30

31 Geen besmetting Controle na iedere bosbezoek, vooral op warme plekken Verwijderen binnen 12u à 24u binnen 1 à 2 dagen zo snel mogelijk (liefst zelfs vóór de beet) Verwijderen met Pincet Tekentang Tekenkaart Verwijderen met draaibeweging trekbeweging 31

32 Educatie besmetting voorkomen Hoe en wanneer tekenbeet verwijderen - app Hoe juist tekenbeet verwijderen: (in) vorming film Hoe controleren: film - pdf Attitudes Belang van goede EHBO op kamp Belang van goede hygiëne op kamp Belang van snel handelen Gewoontes Controle van kinderen op kamp Rolmodel Afspraken rond controle 32

33 Omgevingsinterventies besmetting voorkomen Beschermende omgeving Ondersteunende omgeving Tekentang/pincet voorzien aan bosingang Tekentang/pincet voorzien in EHBO-koffers (met goede instructienota) 33

34 Beleid besmetting voorkomen Beleid op verschillende niveau s bepleiten Jeugdbeweging Koepel jeugdbewegingen Lokale kadergroeperingen Lokale afdelingen Regels en afspraken voorzien Altijd tekentang bijhebben in het bos/op kamp Verplichte opleidings(onderdeel) 34

35 Zorg en begeleiding besmetting voorkomen Vroegdetectie Controle na bosbezoek: zo snel mogelijk teek opmerken Vroeginterventie Actie na teek ontdekken: zo snel mogelijk teek verwijderen 35

36 Snelle interventie Ontsmetten tekenbeet Symptomen gedurende 1 maand Rode vlek of cirkel Altijd of niet altijd Grieperig: spierpijn, koorts, vermoeidheid, (als enige in uw omgeving) Dubbel zien, hangend ooglid Pijn, krachtsverlies Gewrichtsklachten zoals reuma Contact opnemen met huisarts als teek pas gevonden wordt na 24u Noteer datum en tijdstip 36

37 Educatie snelle interventie Welke symptomen? Hoe herkennen? Welke informatie heeft arts nodig? (logboek?) Attitudes Belang van checken op deze symptomen (vs hypergevoeligheid) Gewoontes doorbreken Geen controle van kinderen op kamp, zeker niet daags na beet 37

38 Omgevingsinterventies snelle interventie Beschermende omgeving Ondersteunende omgeving Foto s van symptomen in EHBO bij tekentang App met herinnering rond symptomen en logboekmogelijkheid voor ganse groep 38

39 Beleid snelle interventie Beleid op verschillende niveau s bepleiten Jeugdbeweging Koepel jeugdbewegingen Lokale kadergroeperingen Lokale afdelingen Regels en afspraken voorzien Logboek bijhouden 39

40 Zorg en begeleiding snelle interventie Vroegdetectie Dagelijkse controle na beet Vroeginterventie Bezoek huisarts bij symptomen 40

41 Bedankt! Nog vragen? 41