Leefregels en voorlichting bij chronische nierschade. Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade

Transcriptie

1 Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade Kathy Schoenmakers, nursepractitioner Hagaziekenhuis Anneke Boon, diabetesverpleegkundige SHG Annick Linders, huisarts SHG Leefregels en voorlichting bij chronische nierschade Kathy Schoenmakers Nurse practitioner nefrologie en vasculaire poli Hagaziekenhuis loc. Leyweg Den Haag 27 oktober Indeling in chronisch nierfalen (K-DOQI richtlijn) GFR (ml/min/1.73m²) 1. normale nierfunctie 90 ml 2. milde nierfunctiestoornis ml 3. matige nierfunctiestoornis ml 4. ernstige nierfunctiestoornis ml 5.(pre)terminaal nierfalen <15 ml Behandeling CNI medicatie -hypertensie -dislipidemie -sec. hyperparathyreoidie -hyperfosfatemie -metabole acidose -anemie Behandeling hypertensie bij CNI (buiten leefstijlaanpassingen) 1.Natriumbeperking 2.Ace-remmer of A2 antagonist 3.Diureticum 4.calciumantagonist 5.Betablokker 6.Alfablokker Therapietrouw 50 % -hoeveelheid medicatie -bijwerkingen -nut van medicatie niet inzien -vergeten 1

2 Ace remmers prillen (coversyl,renitec) -prikkelhoest (10 % van de patiënten) -angioneurotisch oedeem (zeer zelden) -lichte stijging van het kreatinine -hoog kalium -spierpijn Na 1 maand co nierfunctie en kalium en leverfuncties Calciumantagonisten dipines (lerdip,norvasc,cyress,adalat) -Enkeloedeem -Duizeligheid/Hoofdpijn/flushes -Maag-darmklachten/Refluxoesophagitis -Nierfunctievermindering -Cave hartfalen -Hypokaliemie Controles:onmiddellijk stoppen bij A.P. klachten. kreat/kaliumcontrole Renineremmers aliskiren/rasilez Idem als ace remming, bijwerkingen minder A II antagonisten sartan (aprovel,micardis,diovan) -Prikkelhoest -Strijging kreatinine -Hoog kalium -Duizeligheid,maagdarmklachten -Angio-oedeem,blozen -Erectiele disfunctie -Spierpijn,vermoeidheid Controles: kalium/kreat 2

3 Diuretica: < 30 ml: lisdiuretica(lasix) >30 ml: thiazidediuretica(hct) -krampen(mogelijk ook vochttekort) -jichtaanval(urinezuur ) -Hypokaliemie -hypercalciemie -Erectiele disfunctie Betablokkers lollen selokeen, nebilet -Vermoeidheid -Erectiele disfunctie -Trage pols(probleem bij sporten) -Duizeligheid/hoofdpijn Contra- indicatie:astma/copd cave ritmestoornissen/hartfalen Alfablokkers v.n. cardura(doxazosine) -prostaathypertrofie -Vaak plassen -verstopte neus -erectiele disfunctie -hypotensie bij viagra Orthostase,vermoeidhied Maag-darmklachten Dyslipidemie: statines -Bij spierpijn altijd stoppen! -diarree Contra-indicatie:NTX! Controles:leverfuncties (incl. uitgangswaarde) Calcium/fosfaatregulatie zelden in huisartsenpraktijk Fosfaat en eiwitbeperking Fosfaatbinders Actief vitamine D Maagdarmklachten opstipatie(cave ileus) winderigheid 3

4 Renale Anaemie zelden in huisartsenpraktijk -Let op ijzergebrek. Nierfunctie en medicatie Pas op voor complicaties NSAID s:cave bij ondervulling Diuretica: kaliumsparend of niet? Ace remmers: art.renalisstenose Antibiotica Metformine acidose/su accumulatie Bijwerkingen:duizeligheid/valaccidenten Ouderen volumetekort/diuretica TIP Screening en behandeladvies altijd mogelijk op nefrologie poli Haga ziekenhuis (via transferium/renalcare) Diabetes en nierschade Anneke Boon, Diabetes-praktijkverpleegkundige GC Vaillantplein/ HC Waterland SHG 4

5 Diabetes Mellitus en Nierinsufficientie DM is een van de grootste oorzaken van chronische nierinsufficientie. Diabetische Nefropathie is een belangrijke oorzaak van voortijdig overlijden van mensen met DM. Deze sterfte is meestal het gevolg van cardiovasulaire afwijkingen en uremie veroorzaakt door de CNI. Daarom is vroegtijdige opsporing zo belangrijk. - Jaarlijkse controle van de kreatinine klaring MDRD. De waarde maar ook een eventuele daling is hierbij van belang. - Jaarlijkse controle van de albumine/kreatinine ratio in de urine. - Zie hiervoor het schema van de Haagse Nieren. Leefregels bij CNI Gewicht:kleine doelen/diëtiste Roken: medicatie,acupunctuur Minder verzadigd vet Alcoholmaximaal 2 EH per dag Medicatie op tijd en juist innemen Goede DM en bloeddruk instelling Lichaamsbeweging!! Zout beperken - Zoutbeperking verhoogd de gevoeligheid voor bloeddruk verlagende medicatie. - Overgewicht en DM type 2 geven een zoutgevoelige tensie - Verschil tussen Natrium en Kalium - Streven naar 6-12gram per dag - Let op zout in voedingsmiddelen - Kant en klaar maaltijden - Koekjes/ ontbijtgranen - Gepaneerd vlees - Worst en kaas - Olijven, ingemaakte groente Aanpassen medicatie bij daling klaring DM medicatie Kreatinine klaring Metformine Max 3dd 500mg Glimeperide Geen aanpassing Tolbutamide Geen aanpassing <20 2dd 500 Tenzij Cardiale of hepatische co morb. Dan stop Overweeg ander middel. Overweeg ander middel stop DM medicatie die wel geschikt is bij CNI Repaglinide (novonorm) en Gliclazide worden niet door de nieren geklaard maar door de lever. Deze kunnen gebruikt worden bij een slechte nierfunctie. Repaglinide wordt bij de maaltijden gegeven. Hiervoor geldt een eigen bijdrage. Ook insuline kan bij een slechte nierfunctie worden gebruikt. Andere medicatie aanpassen naast de DM medicatie is er nog andere medicatie die moet worden aangepast. - Pijnstillers. NSAID s maar ook Cox-2 zoals Arcoxia (eindigen op coxib) Vraag na wat mensen zelf kopen bij de drogist. - Digoxine - Parkinson medicatie - Denk ook aan de drinkvoeding 5

6 Nierfunctie en leeftijd MDRD daalt met de leeftijd. Voorbeeld van MDRD man vrouw 70-79jr jr Dit zijn normale waardes tenzij er een snelle daling is. Dank voor jullie aandacht. We gaan nu verder met de casus. Wel de medicatie hierop aanpassen Onze partners 33 6