Werkplekleren in de Eerste Lijn. Dr. Peter Pype, MD PhD Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Ugent

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Werkplekleren in de Eerste Lijn. Dr. Peter Pype, MD PhD Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Ugent"

Heidi Pauwels
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Werkplekleren in de Eerste Lijn Dr. Peter Pype, MD PhD Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Ugent

2 Deze presentatie geeft informatie over de achtergrond van het concept werkplekleren en de manier waarop dit een plaats kan krijgen tijdens de opleiding van HAIO s. Ongeveer 90 % van alles wat we kennen en kunnen in ons beroep, hebben we geleerd via deze informele manier van leren. Dit werkplekleren vindt zijn toepassing in de relatie PO-HAIO maar is ook herkenbaar in de interprofessionele contacten die we als huisarts hebben.

3 1. Werkplekleren 2. Praktijkopleider HAIO 3. Interprofessioneel leren en werken 4. Onderzoeksresultaten 5. Praktijktoepassingen

4 1. Werkplekleren Leren op de werkvloer klaslokaal leren: Opportunistisch, ongestructureerd, onbedoeld (er is geen vooraf bepaald curriculum maar de leerkansen hangen af van wat er zich aandient) Dikwijls onopgemerkt en impliciet (het leren is niet het doel op zich en wordt daardoor dikwijls niet geëxpliciteerd) Leren is een bijproduct van het samenwerken

5 1. Werkplekleren Leren op de werkvloer klaslokaal leren Tacit knowledge / knowing-in-action (stilzwijgende kennis het automatisch functioneren: wat je doet zonder nadenken en bijgevolg ook moeilijk kan uitleggen) Minder duidelijke leraar-leerling verhouding (beide betrokkenen wisselen expertise uit en faciliteren elkaars leren)

6 1. Werkplekleren Op de volgende slide wordt het 3 P model voorgesteld (Tynjälä 2012) Drie onderdelen vormen het model: Presage: randvoorwaarden voor werkplekleren Proces: hoe gebeurt het werkplekleren Product : wat is de uitkomst van werkplekleren

7 Het 3-P model

8 Presage = randvoorwaarden om het leren te bevorderen Factoren voor de lerende (o.a. voorkennis en bereidheid om te leren, feedback-zoekgedrag) Factoren voor de context (o.a. aanwezigheid van leerkansen, aanwezigheid van expertise en mogelijkheden/ruimte om er bij stil te staan)

9 Proces Werkplekleren gebeurt tijdens de werkactiviteiten, maw de lerende moet actief werken (en dus niet alleen observeren) Werkplekleren wordt gefaciliteerd door anderen (de interactiviteit stimuleert het leren, o.a. samen reflecteren, gezamenlijk probleemoplossend werken tijdens dagelijkse praktijk)

10 Product Werkplekleren leidt tot toename van competenties (o.a. kennis en vaardigheden als arts) Werkplekleren stimuleert de professionele ontwikkeling (o.a. professionele identiteit en samenwerkingsvaardigheden)

11 Product Wat betekent dit 3-P model voor de situatie PO-HAIO? In de volgende slides worden de elementen van het theoretisch model vertaald naar onze praktijksituatie. Uiteraard zal de invulling van deze vertaalslag verschillen van praktijk tot praktijk en bestaat de beste methode niet. Het nadenken over elk van deze elementen kan in elk geval inspirerend en werkplekleren-bevorderend werken

12 2. Praktijkopleider HAIO / Presage Structuur en organisatie van het werk (aantal patiënten / soort pathologie / simultane consultaties) Eigen expertise van de PO (sterktes en zwaktes / uit ervaring en/of met onderbouwing) Expertise van anderen (collega s in de praktijk / ook vb. secretaresse kan veel leren aan HAIO)

13 2. Praktijkopleider HAIO / Presage Management van de praktijk (evenwicht tussen hiërarchie en samenwerking / is HAIO een collega of een assistent in de ogen van de patiënten?) Expliciteren van leerkansen (herkennen leeropportuniteiten / verbinden opportuniteiten met leernoden HAIO) Netwerk en relaties (de leeromgeving is ruimer dan de praktijk / andere professionelen kunnen ingeschakeld worden)

14 2. Praktijkopleider HAIO / Proces Combinatie intentioneel niet intentioneel (wat biedt zich aan, profiteren van het moment versus op zoek naar een patiënt met een specifiek probleem) Sequentie uitleggen voortonen zelf laten doen (evenwicht tussen kwaliteit van patiëntenzorg en een les-casus ) Samen doen = probleemoplossend samen leren (ook voor PO is een casus soms moeilijk, samen uitwerken is samen leren) Leren = grens verleggen (HAIO toelaten om te proberen wat hij nog niet kan)

15 2. Praktijkopleider HAIO / Proces Positieve en negatieve feedback geven (beide zijn belangrijk voor een constructieve leer- en werkrelatie) Individueel en gezamenlijk reflecteren op ervaring (over positieve zowel als over negatieve ervaringen - met aandacht voor competenties en professioneel gedrag/identiteit) Andere professionelen betrekken na instructie (thuisverpleging, kinesitherapeut, maatschappelijk werker, )

16 2. Praktijkopleider - HAIO Tegemoet komen aan de HAIO als zoekende en lerende Leren = een activiteit HAIO helpen in zijn leren = HAIO activeren in zijn reflectie over zijn werkervaringen A. Leerkansen herkennen (exploreren cues) B. Specifieke vragen omvormen tot generieke vragen C. Positieve en negatieve feedback geven D. Clinical incident analyse E. Debriefing van ervaringen

17 2. Praktijkopleider - HAIO Toepassingen in de praktijk: exploreren van cues = HAIO geeft in bedekte termen, impliciet aan dat hij iets niet weet Dit herkennen en hierop inspelen door via exploratie de vraag te laten expliciteren

18 2. Praktijkopleider - HAIO Toepassingen in de praktijk: specifieke vragen omvormen tot generieke = HAIO stelt concrete vraag over concrete patiënt Hierop inspelen door de vraag te beantwoorden vanuit een algemene redenering over het thema

19 2. Praktijkopleider - HAIO Toepassingen in de praktijk: positieve en negatieve feedback geven Positieve feedback bevordert zelfvertrouwen en werkt relatiebevorderend Negatieve feedback expliciteert leernoden. Concrete feedback op geobserveerd gedrag werkt best.

20 2. Praktijkopleider - HAIO Toepassingen in de praktijk: clinical incident analyse = HAIO wordt geconfronteerd met iets wat fout loopt Gezamenlijke analyse van de situatie (visgraatanalyse) Formulering van werkpunten

21 2. Praktijkopleider - HAIO Toepassingen in de praktijk: debriefing van ervaringen = HAIO heeft intense (positieve of negatieve) ervaring meegemaakt Door gezamenlijk te reflecteren kan je de ontwikkeling van het professionele gedrag/identiteit stimuleren

22 2. Praktijkopleider - HAIO Wederkerigheid van het werkplekleren (beide faciliteren elkaars leren door interactie met elkaar en met de omgeving) Competenties van PO als arts en als opleider evolueren (het moeten expliciteren van de eigen denk- en werkmethode stelt deze open voor input en verrijking)

23 3. Interprofessioneel leren en werken Learning with from and about each other (door samen te werken met andere disciplines leer je een probleem vanuit een ander gezichtspunt zien en leer je wat de bijdrage kan zijn van andere disciplines in de patiëntenzorg) Interprofessioneel leren bevordert de interprofessionele samenwerking

24 4. Onderzoeksresultaten Werkplekleren tijdens de samenwerking van huisartsen en verpleegkundigen van de palliatieve thuiszorgequipes in Vlaanderen Huisartsen rapporteren wat, hoe en van wie ze leerden tijdens deze samenwerking Cross-sectionele survey (geen interventiestudie), maw dit geeft de situatie weer zoals ze is HAIO stimuleren tot deze interprofessionele samenwerking en samen-leren

25 Wat wordt geleerd? Inhoud Proces Huisartsen Palliatief Verpleegkundigen

26 Hoe wordt geleerd? Huisartsen Palliatief verpleekundigen

27 Van wie wordt geleerd? Huisartsen Palliatief verpleegkundigen

28 4. Onderzoeksresultaten Interprofessioneel leren en werken Besluit van de studie: Iedereen leert van iedereen (zowel meer als de minder ervarene) Over de meeste onderwerpen Op verschillende manieren (afhankelijk van persoonlijke voorkeur en situatie)

29 5. Praktijktoepassingen Huisarts en interprofessioneel samenwerken: Waar kom je andere disciplines tegen? Toevallig aan bed: vb thuisverpleegkundige, kinesietherapeut Op een georganiseerde manier: vb praktijkoverleg, gemeentelijk overleg, MOC of palliatief overleg Stimuleer HAIO om interdisciplinaire contacten te leggen

Vergelijkbare documenten

Wablief? Hoe interprofessionele communicatie kan leiden tot groeiende zorgkwaliteit.

Wablief? Hoe interprofessionele communicatie kan leiden tot groeiende zorgkwaliteit. Dr.Peter Pype Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Faculteit Geneeskunde Universiteit Gent Madeleine