Veilige dijken, dammen, duinen. Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s

Transcriptie

1 Veilige dijken, dammen, duinen Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s

2 Veilig wonen en werken onder de zeespiegel Foto: Tineke Dijkstra Zwemmen in zee, vervoer over de rivieren, schoon water uit de kraan. Nederlanders houden van water. We leven er al eeuwen mee samen. Maar veilig wonen en werken is niet vanzelfsprekend in een land dat voor meer dan de helft onder de zeespiegel ligt. Daarom werkt Nederland constant aan bescherming tegen overstromingen. Hoogwaterbescherming Nederland werkt constant aan bescherming tegen overstromingen. In de nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma s nemen de waterschappen en Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, maatregelen om dijken, dammen en duinen, maar ook sluizen, stuwen en gemalen, aan de wettelijke veiligheidsnorm te laten voldoen. Nu en in de toekomst. Een land aan de Noordzee en Waddenzee, met grote rivieren en meren is kwetsbaar voor overstromingen. Zonder dijken, dammen, duinen en stormvloedkeringen zou bijna 60 procent van ons land permanent of regelmatig onder water staan. Gelukkig leven we in de best beveiligde delta ter wereld. Periodiek toetsen van waterkeringen Nederland telt in totaal.6 kilometer dijken, dammen en duinen: de primaire waterkeringen die overstromingen moeten voorkomen. Sinds 6 is het bij wet vastgelegd dat deze dijken, dammen en duinen periodiek worden gecontroleerd. Regelmatig toetsen we of ze nog aan de actuele veiligheidsnormen voldoen. Veilig leven in de toekomst Het veranderende klimaat zorgt voor extra dreiging. Naar verwachting stijgt de zeespiegel. De bodem in het westen van ons land daalt en we krijgen extremer weer, met meer en langere natte periodes. Met programma s als Ruimte voor de Rivier, de Maaswerken en het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma brengen we de waterveiligheid in onze delta op korte termijn op orde. In het nieuwe en doorlopende Hoogwaterbeschermingsprogramma zetten we ons continu in voor veilige dijken, dammen en duinen. Om ook in de toekomst te zorgen voor een veilig en aantrekkelijk Nederland, waar waterveiligheid en de zoetwatervoorziening op orde zijn, heeft Nederland het Deltaprogramma. Hierin werken Rijksoverheid, waterschappen, provincies en gemeenten samen aan waterveiligheid en voldoende zoetwater. Verbeteren van waterkeringen In beide Hoogwaterbeschermingsprogramma s verbeteren de waterschappen en Rijkswaterstaat de waterkeringen die niet meer aan de actuele normen voldoen. Dit helpt Nederland beschermen tegen overstromingen. Werken aan waterveiligheid Nederlanders leven met water. Daarom beschermen we ons land tegen overstromingen. Zo kunnen we ook in de toekomst genieten van alles wat het water ons biedt. Veilig wonen en werken onder de zeespiegel is geen vanzelfsprekendheid. Daar moeten we constant aan blijven werken. Veilige dijken, dammen, duinen Veilige dijken, dammen, duinen

3 De projecten vanaf 0 tot Rijkswaterstaat en waterschappen werken aan veilige waterkeringen Betere bescherming tegen hoog water Nederland wil nu en in de toekomst beschermd zijn tegen mogelijke overstromingen van rivieren, meren en de Noordzee en Waddenzee. Maar primaire waterkeringen als dijken, dammen en duinen, sluizen, stuwen en gemalen voldoen niet meer allemaal aan de wettelijke veiligheidsnormen. Rijkswaterstaat en de waterschappen nemen daarom maatregelen om de veiligheid van deze waterkeringen te verbeteren W a a l Dit gebeurt in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s: het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-) en het nieuwe, doorlopende Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). In de programma s worden afgekeurde waterkeringen verbeterd en versterkt. Tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma Het HWBP- startte in 00 en verbetert waterkeringen die na toetsing in 00 en 006 niet aan de wettelijke norm voldeden. Rijkswaterstaat en de waterschappen werken binnen dit programma op 88 plekken in Nederland aan 0 kilometer aan dijken, dammen en duinen, en 8 sluizen, stuwen en gemalen. De verwachting is dat 8 van de 88 projecten in 0 zijn afgerond. Voor projecten is meer tijd nodig. Zwakke Schakels In 00 zijn de zeeweringen langs de Noordzeekust getoetst. Toen bleek dat tien locaties na twintig jaar niet meer aan de veiligheidsnorm zouden voldoen. Deze zogenaamde Zwakke Schakels hebben we opgenomen in het HWBP-. We versterken deze duinen en dijken, zodat zij de komende vijftig jaar mee kunnen. Het Deltaprogramma De Hoogwaterbeschermingsprogramma s zijn onderdeel van het Deltaprogramma. Zij vallen onder het uitvoeringsprogramma, het zogenaamde Deltaplan Waterveiligheid. Het Deltaprogramma is ons Deltaplan van de ste eeuw. Het staat voor een veilig en aantrekkelijk Nederland, nu en straks, waar waterveiligheid en de zoetwatervoorziening op orde zijn. In dit nationale programma werken Rijksoverheid, waterschappen, provincies en gemeenten samen. Dit doen ze met inbreng van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven, burgers en kennisinstellingen. Het Deltaprogramma heeft in 0 vijf deltabeslissingen opgeleverd. Hierin staat hoe we in Nederland om willen gaan met waterkwaliteit, schoon water en bescherming tegen overstromingen en droogte. De Hoogwaterbeschermingsprogramma s vormen een samenhangend geheel met onderzoeken en maatregelen die op korte termijn nodig zijn binnen het Deltaplan Waterveiligheid. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Waterschap Hollandse Delta Waterschap Rivierenland Waterschap Scheldestromen Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 6 Hoogheemraadschap van Delfland Wetterskip Fryslân 8 Hoogheemraadschap van Rijnland Waterschap Vallei & Veluwe 0 Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Aa en Maas Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht Waterschap Groot Salland Waterschap Roer en Overmaas Waterschap Hunze en Aa s 6 Waterschap Brabantse Delta Waterschap Zuiderzeeland 8 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Waterschap Rijn en IJssel 0 Rijkswaterstaat Nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma Het nieuwe HWBP richt zich nu op de waterkeringen die zijn afgekeurd na een derde toetsing in 0, maar is een doorlopend programma. Binnen dit doorlopende onderdeel van het Deltaprogramma zal continu aan veilige waterkeringen worden gewerkt. Zo versterken we de komende jaren onder meer ruim 00 kilometer aan dijken. Het is daarmee het meest omvangrijke programma op het gebied van water. Het Rijk en de waterschappen zijn samen verantwoordelijk en dragen allebei 0 procent bij aan de kosten. Nieuwe veiligheidsbenadering In het Deltaprogramma worden voorstellen gedaan voor een nieuwe benadering van waterveiligheid. Daarbij kijken we niet alleen naar hoe hoog het water kan komen te staan, maar ook naar de kans op overstromingen en naar de mogelijke gevolgen van een overstroming. Op basis van deze nieuwe manier van toetsen bepalen de waterschappen en Rijkswaterstaat welke projecten binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma als eerste worden uitgevoerd. Veilige dijken, dammen, duinen Veilige dijken, dammen, duinen

4 Jeroen Bredewout Eigenaar strandpaviljoen Luctor et Emergo Versterking Hondsbossche en Pettemer Zeewering 6 miljoen kuub zand maakt dijk veilig en aantrekkelijk De versterking van de Hondsbossche en Pettemer Zeewering, één van de Zwakke Schakels, zorgt voor veiligheid, recreatie en ruimte voor de natuur. Door het opspuiten van een enorme hoeveelheid zand vóór deze dijk, ontstaat straks een nieuwe verdedigingslinie tegen het water: nieuwe duinen en nieuw strand. Er is goed geluisterd naar de wensen van de omgeving. Ik heb samen met andere ondernemers uit de buurt en met Natuurmonumenten regelmatig om tafel gezeten met de provincie, het hoogheemraadschap, de gemeente en Rijkswaterstaat. En niet voor niks: veel van onze ideeën voor een aantrekkelijke inrichting van de omgeving, met ruimte voor recreatie en natuur, zijn overgenomen in het ontwerp. Zoals de aanleg van een lagune bij Camperduin. Dit is een binnenstrandmeer met een open verbinding naar zee, waar kinderen veilig het water in kunnen. Ook onze zorgen over zandverstuiving zijn weggenomen. Dankzij hoge duinen met helmgras zullen we hier weinig last van hebben. Niels Hutter Omgevingsmanager aannemerscombinatie Van Oord-Boskalis Als aannemer wil je dat de omgeving achter je werk staat. We creëren draagvlak door in contact te blijven met omwonenden, lokale bedrijven en de gemeente. Bijvoorbeeld via inloopspreekuren, video s, nieuwsbrieven en excursies voor scholen en ouderen. En onze aanpak werkt; de omgeving staat overwegend positief tegenover onze werkzaamheden. Mensen zijn nieuwsgierig. Elke dag komen bezoekers ons werk bekijken en fotograferen. Ons werkterrein is echt een toeristische attractie geworden. Anita Willig-Kos Projectmanager Zwakke Schakels bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier De kustversterking met zand aan de zeezijde is noodzakelijk voor de veiligheid, maar biedt ook kansen voor natuur en een aantrekkelijker landschap. Met zand kun je nieuwe ruimte creëren voor verschillende gebiedsfuncties. Zoals een aantrekkelijk en goed toegankelijk strand, uitkijkposten en een zes kilometer lang fietspad over de nieuwe duinen. In het rustige middengedeelte krijgt juist de natuur de kans om zich goed te ontwikkelen. Daarnaast is zand duurzaam en flexibel. Het zorgt ervoor dat de zeewering in de toekomst makkelijk kan worden aangepast aan veranderende omstandigheden. Liz van Duin Directeur Netwerkontwikkeling Rijkswaterstaat In dit project is de samenwerking tussen Rijkswaterstaat en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier bijzonder. Bij dit soort dijkversterkingen zijn waterschappen verantwoordelijk voor de veiligheid van waterkeringen en houden wij ons bezig met onderhoud en beheer van de kust. Bij de versterking van deze zeewering trekken we samen op in één projectteam, want we willen elkaars kennis en kunde optimaal inzetten. Rijkswaterstaat heeft bijvoorbeeld veel ervaring met kustonderhoud met zandsuppleties - het opspuiten van zand. Het hoogheemraadschap heeft daarentegen veel kennis van de omgeving. Door samen te werken versterk je elkaar. Zo komen we tot veel betere oplossingen. Rianne Steggink Coördinator Zwakke Schakels, provincie Noord-Holland De provincie Noord-Holland heeft de versterking van de Zwakke Schakels aangegrepen om de kust nog aantrekkelijker te maken op het gebied van natuur en recreatie. Samen met de gemeenten en natuurbeschermers voeren we daarom projecten uit om de ruimtelijke kwaliteit van de landzijde van onder meer de Hondsbossche en Pettemer Zeewering te verbeteren. In de projecten leggen we onder meer strandopgangen, fiets- en wandelroutes aan, ontwikkelen we nieuwe natuur en verbeteren we parkeervoorzieningen. Daarnaast gaat de regio nog extra ruimtelijke kwaliteitsinitiatieven indienen bij de provincie. Foto: Alfons Schotvanger

5 Versterking dijk langs de Hollandsche IJssel De best passende oplossing zoeken aan de keukentafel Van de dijken langs de Hollandsche IJssel heeft ruim kilometer versterking nodig. Het steile talud aan de binnenkant van de dijk kan bij hoge rivierstanden wegzakken. In Capelle aan den IJssel zaten hoogheemraadschap, gemeente en direct betrokken bewoners al in een vroeg stadium met elkaar om de tafel om dit probleem aan te pakken. Letterlijk: aan de keukentafel zochten zij samen de beste oplossing voor de dijkversterking. Twee dijkvakken in Moordrecht en in Capelle aan den IJssel worden in het kader van het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma als eerste versterkt. Dit vanwege de impact van een eventuele overstroming, vertelt Peter van der Veeken, omgevingsmanager van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Bij Moordrecht liggen er recreatieparken achter de dijk en er wordt daar een nieuwe woningbouwlocatie ontwikkeld. Capelle aan den IJssel is dichtbevolkt en er vindt ook veel economische bedrijvigheid plaats. De dijken breken er niet acuut door, maar we moeten er wel aan werken. Dialoog aan de keukentafel In Capelle aan den IJssel legden het hoogheemraadschap en de gemeente de direct betrokken bewoners al in een vroeg stadium uit dat dijkversterking nodig is om veilig te wonen, werken en recreëren. Ook bespraken zij mogelijke oplossingen en gevolgen met bewoners nabij de dijk. Daarnaast gingen Van der Veeken en senior beleidsadviseur Ruimtelijke Ordening Rien Engelaar van de gemeente langs bij bewoners die direct overlast kunnen ondervinden. Aan de keukentafel informeerden ze bewoners over de mogelijke oplossingen voor de dijkversterking en bespraken ze met de bewoners hoe ze hinder en overlast konden beperken. Je wilt natuurlijk dat het allemaal goed verloopt, dat je zo min mogelijk overlast hebt, vertelt een betrokken bewoner. Die gesprekken kosten best veel tijd. Maar het is goed dat ik al vroeg bij de plannen ben betrokken om mijn wensen en bezwaren kenbaar te maken. Uiteindelijk begrijp ik natuurlijk ook dat er iets aan de dijk moet gebeuren. Keuze voor grondoplossing Bij Capelle aan den IJssel is uiteindelijk gekozen voor een grondoplossing. Aan de binnenkant van de dijk komt extra grond om zo het dijkvak veiliger te maken. Omwonenden ondervinden bij de grondoplossing minder hinder dan bij een oplossing waarbij er in de dijk een constructie wordt aangebracht. De werkzaamheden vinden vanaf 06 plaats en zijn in 08 klaar. Foto: Tineke Dijkstra Samenwerking met de gemeente Vanaf het begin trokken het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en de gemeente Capelle aan den IJssel samen op. Een constructieve samenwerking, waarbij we alle beschikbare informatie constant delen, vertelt beleidsadviseur Engelaar van de gemeente. In de samenwerking heeft het hoogheemraadschap de kennis over de dijken en gaat de gemeente over onder meer verkeer, archeologie, het beschermd dorpsgezicht en het landschap. De gemeente en het hoogheemraadschap houden samen de belangen van bewoners in het oog. Bij vragen, wensen of bezwaren van bewoners bleek die gecombineerde expertise heel waardevol. Engelaar: Gezamenlijk kunnen gemeente en hoogheemraadschap mensen veel beter informeren en helpen. Veilige dijken, dammen, duinen

6 Samenleven met het water, nu en in de toekomst Foto: Tineke Dijkstra Extra zand, klei of damwanden voor sterkere dijken, dammen en duinen: waterschappen en Rijkswaterstaat werken aan betrouwbare waterkeringen in twee Hoogwaterbeschermingsprogramma s. Zo zorgen we ervoor dat Nederlanders veilig kunnen wonen en werken onder de zeespiegel. Nu en in de toekomst. Voor wie op een zonnige dag uitkijkt over een groene polder of een wandeling maakt door de duinen. Voor wie tijdens regen en storm thuis zit achter dijk, dam of duin. Voor alle Nederlanders die wonen en werken onder de zeespiegel. Voor hen zetten waterschappen en Rijkswaterstaat zich gezamenlijk in, om veilig te kunnen samenleven met het water. In het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (00 0) en het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma nemen we de komende jaren ruim.000 kilometer onder handen. Constant werken aan veiligheid Ook wanneer al die dijken, dammen en duinen, en sluizen, stuwen en gemalen versterkt en veilig zijn, blijft het Hoogwaterbeschermingsprogramma werken aan de best beveiligde delta ter wereld. Waterkeringen verouderen. Naar verwachting stijgt de zeespiegel en krijgen we extremer weer. Veilig wonen en werken onder zeespiegel is geen vanzelfsprekendheid. Daarom blijven we constant werken aan waterveiligheid. Meer informatie? Meer informatie over het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma? Meer informatie over het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma? Meer informatie over het Deltaprogramma? 0 Veilige dijken, dammen, duinen Veilige dijken, dammen, duinen

7 Dit is een uitgave van Ministerie van Infrastructuur en Millieu Postbus EX Den Haag Unie van Waterschappen Postbus 8 0 AE Den Haag Oktober 0 GPO0sb Foto: Paul van Roekel