Kleuren? Dat is toch voor kinderen? Welnee! Kleuren is voor jong en oud.

Transcriptie

1 Hoofdstuk 1 Kleur je wereld In dit hoofdstuk: De populairste kleurmaterialen op een rijtje Verschillende technieken Een kleine introductie in de kleurenleer Handige tips en weetjes Uitdagingen om je creativiteit op te peppen Kleuren? Dat is toch voor kinderen? Welnee! Kleuren is voor jong en oud. Of je nu 8 of 43 bent, op school zit of een kantoorbaan hebt, kleuren is een fijne hobby. Het is de ideale manier om te ontspannen na een zware dag, en perfect geschikt om je creativiteit een boost te geven. Voor veel mensen werkt het inkleuren van een mooie kleurplaat meditatief. Je focust je even helemaal op wat je aan het doen bent en vergeet alles om je heen. Bij het kleuren als meditatie worden vaak zogenaamde mandala s gebruikt. Mandala s komen oorspronkelijk uit Tibet, en stellen een metaforische kaart van de kosmos voor. Het zijn meestal geometrische cirkelvormige patronen. Mandala s Het tekenen en inkleuren van een mandala is voor sommige mensen een vorm van meditatie. Door de volledige concentratie op de vorm komen ze tot rust en ontstaat er weer geestelijke ruimte voor nieuwe indrukken. Materiaal Als je begint met kleuren, is de eerste vraag natuurlijk: waarmee? Potlood? Stift? Krijt? Er zijn een hoop mogelijkheden, en elk geeft zijn eigen resultaat. Laten we de populairste eens op een rijtje zetten.

2 6 Kleuren voor Dummies Potlood Als kind heb je je eerste kleurplaat waarschijnlijk ingekleurd met kleurpotloden. Het is misschien wel het toegankelijkste gereedschap om te kleuren. Er zijn een hoop verschillende kleurpotloden op de markt, van simpele setjes van zes, tot enorme dozen met een hele regenboog aan kleuren. In principe kun je met elke soort kleurpotloden uitstekend werken, maar er zijn een paar dingen waar je op kunt letten. Figuur 1.1: Potloden Het verschil tussen kleurpotloden van goede en minder goede kwaliteit zit hem vooral in de lichtechtheid. Dat wil zeggen dat de kleuren lang mooi blijven en niet verbleken. Ook breken goede potloden minder snel. Een ander verschil is de hardheid. Harde potloden gaan langer mee, maar je moet er harder op drukken om een sterke kleurverzadiging mee te bereiken. Op zachte potloden hoef je minder hard te drukken, maar ze brokkelen wel sneller af. Wat het best werkt hangt af van je eigen voorkeur, maar bijvoorbeeld ook van het soort papier waarop je werkt. Gebruik je zachtere potloden, dan kun je met een vochtig doekje de kleur wat uitvegen. Zo ontstaat een mooi zacht veegeffect. Bij hardere potloden is dit effect veel minder. WIST JE DAT? Het kleurpotlood bestaat pas iets meer dan een eeuw: in 1908 werd het uitgevonden in een Duitse fabriek. Naast gewone kleurpotloden heb je ook nog zogenaamde aquarelpotloden. Het speciale hiervan is dat als je ze nat maakt, ze een effect geven van aquarelverf.

3 Hoofdstuk 1: Kleur je wereld 7 Het is dan net of je hebt geschilderd, in plaats van met potlood gewerkt. Aquarelpotloden zijn heel veelzijdig. Je kunt ze samen met andere materialen gebruiken, zoals gewone kleurpotloden, pastelkrijt of aquarelverf. Ook kun je ze op verschillende manieren gebruiken. Nat op droog: kleur met de aquarelpotloden zoals je met een gewoon potlood zou doen, en ga er daarna overheen met een penseel met water. De kleuren lopen in elkaar over zoals bij aquarelverf. Droog op nat: maak eerst het papier nat, en kleur daarna met het aquarelpotlood. De lijnen lopen nu meteen uit. Zorg wel dat je bij deze techniek voldoende dik papier gebruikt, want nat papier scheurt sneller. Verder kun je je fantasie de vrije loop laten: combineer droog en nat gerust in dezelfde tekening of kleurplaat. Of schraap eens met een mesje wat van het aquarelpotlood af en strooi dat over natgemaakt papier heen voor een stippeleffect. PAS OP! De meeste kleurboeken zijn op gewoon papier gedrukt, dat minder goed bestand is tegen water dan speciaal aquarelpapier. Viltstift Na kleurpotloden zijn viltstiften misschien wel het bekendste kleurmateriaal. Ze zijn overal te krijgen, in de meest uiteenlopende kleuren. Met viltstiften kun je vrij egale kleurvlakken maken: hoe hard je ook drukt, de kleur blijft hetzelfde. Stiften zijn er van heel dik tot heel dun. Met een dikke stift vul je snel een groot vlak, dunne stiften zijn ideaal als je heel nauwkeurig ingewikkelde patronen wilt inkleuren. Figuur 1.2: Viltstiften

4 8 Kleuren voor Dummies Pep een met kleurpotloden ingekleurde plaat eens op met wat viltstift-accenten. Wil je nog fijnere details kleuren, probeer dan ook eens gekleurde fineliners. Die zijn tegenwoordig in een heleboel kleuren te krijgen, in verschillende diktes. Wil je een scherpe afscheiding maken, en zeker zijn dat je niet buiten de lijn kleurt, plak dan een deel van je tekening af met verwijderbaar tape. Waar de tape zit, komt geen kleur. Als je klaar bent, kun je het tape makkelijk weer weghalen en heb je een scherpe kleurafbakening. Een leuke techniek om mee te experimenteren is het schilderen met viltstiften. Dat gaat als volgt. 1. Neem een viltstift en een porseleinen schoteltje of plastic bakje. 2. Teken met de viltstift op het schoteltje of bakje zodat er inkt op komt. 3. Neem met een vochtig penseel (of een vochtig wattenstaafje) de inkt op en schilder ermee op je tekening. Zo kun je heel eenvoudig een prachtig aquarel-effect in je tekening maken. Figuur 1.3: Eerst met viltstiftinkt geschilderd, daarna met dezelfde stift de details toegevoegd

5 Hoofdstuk 1: Kleur je wereld 9 Behalve de gewone viltstiften met een harde punt kun je ook penseelstiften gebruiken. Deze hebben een flexibele penseelachtige punt. Het is daarmee net of je met een verfpenseeltje werkt. Wil je eens iets heel anders doen met je kleurplaat? Kleur hem dan niet in, maar vul hem op met patronen en figuurtjes. Door elk vakje een ander soort invulling te geven krijg je ook een heel leuk effect. Mogelijke invullingen zijn: ruitjes rondjes Kleuren zonder te kleuren zigzag-streepjes diamantruitjes stippeltjes spinnenweb kringellijntje Figuur 1.4: Verschillende patronen Aquarelverf Verf is er in uiteenlopende soorten: plakkaatverf, olieverf, acrylverf, aquarelverf... De meeste kleurboeken zijn op papier gedrukt dat niet echt geschikt is voor verf. Heb je een boek met wat dikker papier (zoals deze Voor Dummies),

6 10 Kleuren voor Dummies dan kun je voorzichtig experimenteren met aquarelverf (een chiquere naam voor waterverf). Normaal gesproken gebruik je bij aquarelverf speciaal papier, dat je van tevoren nat maakt. Dat is in een kleurboek wat minder praktisch. Gelukkig kun je ook zonder je boek onder de kraan te houden mooie effecten bereiken met aquarelverf. PAS OP! Houd er rekening mee dat je papier kan gaan bobbelen als je er natte verf op smeert. Gebruik je te veel water, dan kunnen er papiervezels loskomen en donkere puntjes op je papier maken. Aquarelverf kun je in veel vormen kopen: in tubes, in potjes, als potlood, en in de klassieke verfdoosjes die je als kind vast wel hebt gehad. Afhankelijk van hoe veel je de verf verdunt en wat voor penseel je gebruikt kun je grote kleurvlakken maken, of juist fijne details schilderen. Aquarelverf is een veelzijdig materiaal. Je kunt eindeloos variëren met methodes en technieken. Hier zijn een paar voorbeelden: Met een heel nat penseel krijg je heel transparante vlakken, waarmee je bijvoorbeeld een lucht kunt inkleuren. Met een droog penseel krijg je juist een krasserig effect met veel textuur, uitstekend voor een vacht of grasveld. Figuur 1.5: Van links naar rechts: een heel nat penseel, minder nat penseel, en droog penseel Je kunt lange streken maken met je penseel voor een glad effect, of juist tamponneren: stempelen met je penseel recht op het papier voor een stippelig effect, perfect om bijvoorbeeld een boomkruin in te kleuren.

7 Hoofdstuk 1: Kleur je wereld 11 Figuur 1.6: Links penseelstreken, rechts getamponneerde verf Je kunt spetters in een contrasterende kleur op je tekening laten vallen. Op nog natte verf lopen de spetters uit, op droge verf blijven ze scherper, met soms een donkerder droograndje. Figuur 1.7: Links spetters in natte verf, rechts spetters op droge verf

8 12 Kleuren voor Dummies Je kunt de kleuren mengen, zowel op een mengpalet, als direct op het papier. Als je direct op papier mengt, kun je het beste eerst even op een kladpapiertje testen of het wel de kleur oplevert die je wil, want soms geven de pigmenten een andere mengkleur dan je zou verwachten. Figuur 1.8: Aquarelverf mengen levert soms mooie verloopkleuren op, maar soms ook niet PAS OP! Laat je tekening goed drogen voor je de bladzijde van je kleurboek omslaat. Omdat aquarelverf van nature transparant is, kun je het prima combineren met andere materialen. Je kan bijvoorbeeld de grotere vlakken en de achtergrond ruw inkleuren met aquarelverf, het papier goed laten drogen, en dan de details over de verf heen aanbrengen met kleurpotlood of viltstift.

9 Hoofdstuk 1: Kleur je wereld 13 Figuur 1.9: De achtergrond heeft wat kleur gekregen met aquarelverf, daarna zijn met kleurpotlood en viltstift details aangebracht Pastelkrijt Pastelkrijt is een zachte soort tekenkrijt die bestaat uit kalk of gips met pigment. Omdat het zacht is en goed kan worden uitgewreven geeft het een heel schilderachtig effect. Pas wel op: juist omdat ze zo goed uitwrijven heb je zo vlekken. WIST JE DAT? De naam pastelkrijt is misleidend: je kunt het ook in net zulke felle kleuren kopen als andere tekenmaterialen. De term pastelkleur komt wel van dit krijt: om lichtere varianten te krijgen werd er bij het maken van de krijtstaafjes meer (witte) kalk aan het mengsel toegevoegd. Zo ontstonden wat we nu pasteltinten noemen. Waskrijt Uit het pastelkrijt is het waskrijt voortgekomen. Het bestaat uit een stift van was met pigment. Waskrijtjes zijn in elke speelgoedwinkel in alle kleuren van de regenboog te krijgen.

10 14 Kleuren voor Dummies Figuur 1.10: Waskrijtjes Een populaire techniek met waskrijt is om je tekening met felle regenboogkleuren in te kleuren. Bedek vervolgens (een deel van) de tekening met zwarte dekkende verf en laat die goed drogen. Kras dan met een scherp voorwerp bijvoorbeeld een grote spijker een patroon in de zwarte verf. De lijnen in de zwarte verf hebben nu de regenboogkleuren van het waskrijt eronder. Omdat waskrijt in zoveel kleuren te krijgen is, en je het over elkaar kunt gebruiken, kun je mooie kleurverlopen maken. Nadeel is wel dat de goedkopere soorten de neiging hebben te gaan korrelen en dan vlekken op je papier geven. Figuur 1.11: Vlekkerig waskrijt